کمبود ویتامین‌ها و خستگی مزمن از نشانه‌های ضعف بدن هستند. علت بیحالی بدن، موارد متعددی را شامل می‌شود. برای مثال، کم‌خونی، افت فشار خون، سندروم خستگی مزمن، مشکلات تیروئید، کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید و دیابت از این دست هستند. علت ضعف بدن، همچنین مواردی مانند افت قند خون، سوء تغذیه، کمبود آهن، کمبود ویتامین D، اختلالات خواب، استرس، افسردگی و اضطراب را نیز شامل می‌شود. اغلب افرادی که بیماریهای مانند عفونتهای ویروسی، آنفولانزا، بیماریهای قلبی، نارسایی کلیه و بیماریهای خودایمنی مبتلا هستد، بدنشان ضغیف است. برای پیشگیری از بی حالی درمان ضعف بدن، ابتدا بایستی علت را بدانیم. به منظور توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی ضعف بدن و علائم ضعف و بی حالی اختصاص می‌دهیم.
همچنین اگر سوالی داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
علت ضعف و بی حالی بدن چیست؟
ضعف و بیحالی، به معنای احساس خستگی، سستی بدن، خالی‌شدن انرژی و از دست رفتن توان و قدرت بدنی است. علت ضعف بدن ممکن است ناشی از بیماریهای مختلفی از جمله سندروم پیش از قاعدگی، کم‌خونی، مشکلات هورمونی، بیماریهای عصبی و بارداری باشد. توجه داشته باشید که علت بی حالی بدن، همیشه هم مربوط به یک بیماری جدی نیست.
برای مثال در بعضی مواقع، علت سستی بدن و بی حالی بدن، ناشی از کار و فعالیت زیاد، استرس، بی‌خوابی یا کم‌خوابی است. یا اینکه ممکن است فرد بعد از غلبه به بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی فرد احساس ضعف و خستگی داشته باشد. بعضی دیگر از دلایل ضعف بدن نیز به فعالیت‌های شدید بدنی و فیزیکی مربوط می‌شوند. احساس ضعف، ممکن است در کل بدن یا در نواحی خاصی از بدن مانند دست‌ها و پاها رخ اتفاق بیفتد. یا اینکه فقط یک عضله مانند عضله ساق پا را درگیر کند.
علائم ضعیف شدن بدن
ضعف بدنی و بی حالی، با علائم و نشانه‌ای مختلفی همراه است. زیرا از آنجایی که ضعف بدن خود از بیماری‌ها و عوامل مختلف ناشی می‌شود، درنتیجه علائم ضعف بدن نیز متفاوت است. در صورتی که علت ضعف شدید بدن، به اختلال‌های فیزیکی و جسمانی مربوط باشد، اثر متفاوت‌تری نسبت به ضعف ناشی از مشکلات روانی بر بدن انسان بر جای می‌گذارد. در حالت کلی، علائم بی حالی بدن به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه مورد بررسی قرار خواهیم داد.
علائم فیزیکی ضعف بدن
علائم بی حالی ظاهری و فیزیکی ضعف بدن، معمولاً با درد و اسپاسم شکمی، درد بدن، سست شدن بدن، ادرار تیره و کدر، اسهال، دفع ادرار سخت یا دردآور بروز میکند. سایر موارد را بررسی میکنیم:
- خستگی
- تب و لزر
- ادرار خونی و یا صورتی رنگ
- علائم شبه آنفولانزا (خستگی، تب، گلودرد، سردرد، سرفه و درد بدن)
- بوی بد ادرار
- احساس ناخوشی عمومی
- از دست دادن اشتها
- قطع دوره خونریزی ماهیانه
- تشنگی
این علائم، در اصل مربوط به بیماریهای جسمانی است که افراد به آن مبتلا می‌شوند.
علائم روانی ضعف بدن
در بعضی موارد، ضعف بدن به دلیل مشکلات روان‌شناختی بروز میکند. این علائم موجب می‌شوند که فرد ضعف بدنی را همراه با نشانه‌های شناختی و روان‌شناختی تجربه کند. این علائم عبارتند از:
- اضطراب
- تغییرات خلق و خو( شخصیتی یا رفتاری)
- افسردگی
- اختلالات حافظه (مشکل در تمرکز، تکلم خواندن یا نوشتن)
- بی‌قراری و تغییرات خلق‌وخو
- کاهش میزان انرژی
- کسالت شدید
- خستگی شدید
- اختلالات خواب
در صورتی که ضعف بدن شما ریشه جسمانی ندارد، برای پیگیری و درمان علائم فوق بایستی به دکتر روانشناس و مشاور خانواده مراجعه کنید.
علائم خطرناک ضعف بدن
در بعضی موارد، ضعف بدن از وجود یک سری بیماري‌های خطرناک خبر می‌دهد. در صورتی که شما یا اطرافیان نزدیک، سابقه تجربه این علائم زیر را دارید، لطفاً خیلی سریع با آمبولانس تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مراکز درمانی مراجعه کنید:
- درد شدید شکم
- درد شدید پهلو یا ناحیه پایینی کمر
- دشواری بلع
- دشواری تکلم
- از حال رفتن یا غش کردن ( تغییر درجه هوشیاری )
- تب بسیار بالا (تب بالای ۴۰ درجه سانتیگراد)
- ناتوانی در سر پا ایستادن
- بی اختیاری در دفع ادرار یا مدفوع
- تشنج
- از دست دادن ناگهانی تعادل
- دشواری در راه رفتن
- از دست دادن ناگهانی بینایی
- تغییر در قدرت بینایی
- ضعف و یا بی حسی ناگهانی در یک سمت بدن
- حالت تهوع مداوم
بهتر است نسبت به علائم بدنی خود حساس باشید تا در زمان وقوع علائم، با آگاهی عمل نسبت به درمان خود و اطرافیان اقدام کنید.
دلایل احساس ضعف، بیحالی و خستگی
گاهی ضعف و بیحالی نشانه‌ای از افسردگی است. در افسردگی فرد احساس ناتوانی و غم بسیار زیادی را تجربه خواهد کرد. توجه کنید که دوره‌های کوتاه مدت غم طبیعی هستند ولی اگر افسردگی در دراز مدت ادامه داشته باشد، مشکلات احساسی و روانی زیادی را برای فرد به دنبال خواهد داشت. اگر فرد همواره احساس ضعف، بیحالی و خستگی داشته باشد، باید حتماً توسط پزشک معاینه شده و آزمایشات لازم انجام شود و تحت درمان قرار بگیرد. گاهی هم ممکن است فرد درنتیجه بیماریهای فیزیکی و یا مسمومیت ها فرد دچار بیحالی شود. بیماریهای مزمن طولانی مدت همچون ام اس یا کم کاری تیروئید ممکن است باعث ضعف در فرد شوند. بیماریهای حاد کوتاه مدت مانند گیرافتادگی عصب و یا عفونت مجاری ادراری هم ممکن است باعث ایجاد این عارضه در فرد شوند. همچنین، مسمومیت با سم بوتولیسم (botulism)، نیش حشرات یا مسمومیت با صدف‌های دریایی هم منجر به بروز این مشکل در فرد خواهند شد.
اگر دلیل بی حالی بدن، ابتلا به یکی از بیماریهای حاد باشد، باید هرچه سریع‌تر اقدامات درمانی مناسب را انجام داد. در صورت احساس ضعف ناگهانی در یک طرف بدن، احساس ضعف به همراه تنگی نفس یا تپش قلب، درد شدید سینه، کمر و شکم هر چه سریع‌تر با آمبولانس تماس بگیرید. در صورتی‌که احساس کسالت با دیگر علائم مانند درد یا پیچش شکم، تب و لرز و بوی بد ادرار همراه بود، باید هر چه سریع‌تر به دکتر عمومی مراجعه کنید تا با تشخیص بیماری، در مسیر درست درمان قرار بگیرید.
دلیل ضعف و بی حالی بدن از نظر روانی
علاوه‌بر دلایل مربوط آسیب‌های جسم، بعضی از مشکلات روانی هم می‌تواند علت ضعف بدن باشد. برای مثال، خستگی روانی، احساس افسردگی، بی‌خوابی یا کم‌خوابی، استرس و تنش بیش از اندازه از این دست هستند.
دلیل سستی بدن از نظر جسمانی
عمده‌ترین علت ضعف بدن، به اختلال‌ها و بیماریهای مزمن جسمی مربوط است. برای مثال، بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک، نوعی بیماری عصبی – عضلانی است که باعث ضعف ماهیچه‌ای و ناتوانی حرکتی می‌شود. در نتیجه، بدیهی است که فرد مبتلا به این بیماری بی حال بودن بدن را تجربه کند. سایر دلایل را باهم بررسی میکنیم:
- کم‌خونی (کم شدن تعداد گلبول‌های قرمز خون)
- ابتلا به سرطان
- درمان‌های ضد سرطان
- دیابت
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی و سم‌ها
- فیبرومیالژیا (سندروم عضلانی- اسکلتی مزمن)
- تیروئیدیت هاشیموتو
- کم‌کاری تیروئید
- عفونت‌ها
- سو تغذیه
- ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس)
- رابدومیولیز ( تحلیل ماهیچه مختلط )
- دیستروفی عضلانی
- میاستنی گراویس
- پلی‌میوزیت (بیماری التهاب و ضعف عضلانی)
- مشکلات تنفسی مانند آسم و انسداد مزمن ریوی
برای توضیح جامع‌تر، چند مورد از موارد موفق را در ادامه به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم.
دلایل جدی و مرگبار ضعف و بیحالی
بعضی از دلایل ضعف بدن، خطرناک هستند؛ از‌این‌رو، به یاد داشته باشید که حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا این دلایل، به صورت تخصصی مورد بررسی قرار گیرند. چند مورد از دلایل عبارتند از:
- آریتمی قلبی یا ضربان نامنظم قلب
- نارسایی مادرزادی قلبی
- دهیدراته شدن (از دست رفتن مایعات و الکترولیت‌های بدن)
- نارسایی کلیوی
- میاستنی گراویس شدید و بحرانی
- حمله قلبی
- میکسدما کما (ناشی از کم کاری تیروئید شدید و درمان نشده)
- آمبولی ریوی ( مسدود شدن رگ در ریه ناشی)
- آنوریسم آئورت
- سپتی سمی (عفونت منتشر در خون)
- انواع سکته‌ها
همچنین، مسمومیت‌های غذایی شدید ناشی از خوردن گیاهان و قارچ‌های سمی نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
علت‌های ضعف بدن در خانم‌ها
علت بیحالی بدن در خانم‌ها، احتمالاً به چند عامل مهم از جمله کم‌خونی مربوط است. کم‌خونی، شایع‌ترین علت بی حالی در زنان بوده و بیشتر هنگام بارداری یا قاعدگی که بدن آهن است می‌دهد بروز میکند. همچنین، برهم‌خوردن تعادل هورمونی ناشی از مشکلات تیروئیدی نیز می‌تواند بیحالی بدن را به دنبال داشته باشد. زیرا تیروئید، نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن برعهده دارد. تغذیه نامناسب، کمبود خواب، کمبود مواد مغذی، کمبود ویتامین D، کلسیم و منیزیم نیز سایر دلایل ضعف بدن در زنان را شامل می‌شوند.
دلایل بیحالی و سستی بدن در کودکان
دلیل بی حالی و ضعف کردن در کودکان، به کمبود مواد مغذی ( مانند آهن و ویتامین‌ها) و ابتلا به بعضی از عفونتهای ویروسی و باکتریایی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا مربوط است. همچنین، علت بی حالی و سستی پاها نیز با موارد مذکور مرتبط است. موارد دیگری مانند اختلال‌های مربوط به خواب، بی‌خوابی و خواب ناکافی نیز می‌توانند دلیل ضعف بدن کودکان باشند. این مشکلات، معمولاً به دلیل وجود یکسری مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب و استرس بروز می‌کنند. درنتیجه، علاوه‌بر در دریافت درمان‌های فیزیکی، بهتر است والدین به روانشناس و مشاور خانواده نیز مراجعه کنند.
علت ضعف و لرزش بدن
علت ضعف و لرزش بدن، معمولاً ناشی از کاهش سطح قند خون (هیپوگلیسمی) بروز میکند. این مشکل، به ویژه در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر است. در بعضی موارد، کاهش قند خون با کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، به ویژه ویتامین B12، منیزیم و کلسیم، علت ضعف بدن و لرزش دست و پا را نیز شامل می‌شوند. همچنین، مشکلاتی مانند اضطراب، استرس نیز به طور مستقیم در بروز لرزش عضله‌های بدن تاثیر دارند.
لازم به ذکر است که زیر مجموعه‌های علت ضعف و لرزش بدن محدود به همین موارد نیست. زیرا مشکلات تیروئیدی، اختلالات عصبی (مانند بیماری پارکینسون) نیز از دیگر عوامل ضعف و لرزش هستند که به بررسی و درمان نیاز دارند.
علت ضعف و تهوع همزمان
علت ضعف بدن و حالت تهوع به صورت همزمان، به مواردی مانند اختلال‌های گوارشی، مسمومیت غذایی، عفونت معده یا اسیدیته بودن بیش از حد معده مربوط است. همچنین، افت فشار و کاهش سطح قند خون نیز در زیر مجموعه علت ضعف بدن و حالت تهوع یا علت ضعف بدن و سرگیجه قرار می‌گیرند. این موقعیت، معمولاً در اثر گرسنگی طولانی‌مدت یا مصرف ناکافی غذا بروز میکند. همچنین، مصرف بعضی از داروها و درمان‌های پزشکی نیز در بروز این همزمان ضعف و تهوع دخیل‌اند.
عوارض جانبی ضعف بدن
از آنجایی که ضعف بدن در نتیجه بیماری‌ها و مشکلات مختلف بروز میکند، درمان نکردن آن می‌تواند عوارض و اثرات جبران ناپذیری در پی داشته باشد. متاسفانه اغلب مردم ضعف بدن خود را ناشی از خستگی‌های روزانه یا مسایل روزمره می‌دانند، در حالی چنین نیست. درنتیجه بهتر است ضعف بدن و موارد مربوط به آن را جدی بگیریم. چند مورد از عوارض جانبی ضعف بدن را بررسی میکنیم:
- تضعیف سیستم ایمنی
- مشکلات حافظه و تمرکز
- خستگی مزمن
- ناتوانی در انجام امور روزمره
- انزواطلبی و اجتناب از حضور در اجتماع
- از دست رفتن توان حرکتی
- تشدید علائم با گذر زمان
- پیشرفت سرطان
- پیشرفت و شدت گرفتن عفونت
- افسردگی
همچنین، کاهش میل جنسی و بروز اختلال‌های هورمونی نیز شایع‌ترین عوارض ضعف بدن را شامل می‌شوند.
تشخیص علت بروز ضعف و بیحالی بدن
تشخیص علت بروز ضعف و بیحالی بدن برای انتخاب بهترین نوع درمان بسیار مهم است. به این منظور، ابتدا باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. اولین قدم پزشک برای تشخیص دلیل ضعف بدن، پرسش سوال است. سپس تجویز آزمایش ادرار و آزمایش خون نیز برای تشخیص عامل بیحالی مهم هستند. در صورتی که بیمار همراه با احساس ضعف در بدن، درد هم داشته باشد پزشک انجام انواع تصویربرداری‌ها را نیز تجویز خواهد کرد. برای مثال، ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی، اسکن مغزی
و نوار قلبی از این دست هستند. همچنین، سوالاتی که پزشک متخصص برای تشخیص علت ضعف و بیحالی با بیمار مطرح میکند، شامل موارد زیر است:
- چند وقت است که احساس ضعف و بیحالی دارید؟
- آیا در همه‌ی نقاط بدن ضعف را احساس می‌کنید یا اینکه مختص نقطه‌ی خاصی از بدن است؟
- آیا الکل یا مواد مخدر مصرف می‌کنید؟
- آیا احساس درد و ناخوشی دارید؟
- چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
- چه زمانی اولین بار متوجه علائم خستگی و یا افسردگی شدید؟
- آیا در حال حاضر تحت مراقبت‌های حرفه‌ای بهداشت روان قرار دارید؟
برای تشخیص دقیق‌تر بهتر است که صادقانه به این پرسش‌ها پاسخ دهید.
درمان ضعف و بیحالی بدن
روش‌های درمانی بسیاری برای ضعف بدن وجود دارد که بعد از تشخیص علت ضعف بدن به کار گرفته می‌شوند. البته، پیش از آغاز درمان دکتر داخلی یا سایر پزشک‌های متخصص، تمام روند درمان را با شما درمیان می‌گذارند. در ادامه، چند مورد از درمان‌های مناسب را توضیح خواهیم داد.
دارو برای درمان بیحالی بدن
- برای درمان بیحالی بدن، پزشک متخصص داروهای متنوعی را بر اساس علت اصلی تجویز میکند موارد جزیی‌تر را بررسی میکنیم:
- در صورت ابتلا به کم‌خونی؛ مصرف مکمل‌های آهن و ویتامین B12 می‌توانند موثر باشند.
- ضعف ناشی از کمبود تیروئید؛ پزشک برای حفظ تعادل سطح هورمون‌ها، داروهای هورمونی را تجویز میکند.
ضعف بدن به دلیل اضطراب یا افسردگی؛ مصرف داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب موثر هستند. در موارد دیگر، مصرف مولتی‌ویتامین‌ها و مکمل‌های انرژی‌زا نیز به تقویت بدن کمک می‌کنند. برای جلوگیری از بهتر است تمام داروهای خود را زیر نظر پزشک و طبق دستور مصرف کنید.
درمان خانگی ضعف بدن
علاوه‌بر درمان‌های دارویی، شما با مراقبت‌های خانگی نیز می‌توانید ضعف بدن خود را کاهش دهید. به این منظور، بایستی چند نکته مهم را رعایت کنید:
یک رژیم غذایی سالم انتخاب کنید؛
مصرف ویتامین‌ها و مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها را جدی بگیرید؛
سبک زندگی خود را ارتقا دهید؛
آب کافی بنوشید؛
به میزان کافی استراحت کنید؛
ورزش کنید؛ (یوگا، پیاده‌روی)
در کلاس‌های مدیریت استرس شرکت کنید.
همچنین، نوشیدن چای‌های گیاهی مانند بهارنارنج، زنجبیل و سایر موارد در رفع خستگی و افزایش انرژی بسیار موثرند.
ضعف و خستگی را جدی بگیرید
احساس بیحالی و ضعف در بدن، موضوعی اساسی و جدی است که بایستی به آن توجه داشته باشید. علت بیحالی بدن یا علت ضعف بدن، به موارد متعددی وابسته است. برای مثال، کم‌خونی، کمبود ویتامین‌ها، خستگی مزمن، مشکلات تیروئید اعم از پرکاری و کم‌کاری از این دست هستند. در نظر داشته باشید که ضعف بدن، فقط با مشکلات جسمانی بروز نمی‌کند. بلکه واکنش‌هایی مانند اختلالات خواب، استرس، افسردگی، اضطراب را نیز به همراه دارد. به این منظور، هنگام مواجهه با هرکدام از علایم فوق، حتماً به پزشک متخصص همان حوزه مراجعه کرده و مشکلات خود را با وی در میان بگذارید.
ما در این مطلب، سعی داشتیم تمام موارد مربوط به ضعف بدن را بررسی کنیم. اگر بازهم سوالی در این خصوص دارید، می توانید با مراجعه به سامانه نوب‌دهی آنلاین مجله دکتردکتر، از متخصصین سراسر کشور زمان ویزیت و مشاوره دریافت کنید.
منابع:
healthgrades
healthline
سوالات متداول ضعف بدن
