آمیبیازیس چیست؛ علت، علائم، پیشگیری و درمان

آمیبیازیس یک عفونت انگلی روده است که توسط آمیب انتاموبا هیستولیتیکا یا E. histolytica ایجاد می شود. علائم آمیبیازیس شامل مدفوع شل، گرفتگی شکم و درد معده است. با این حال، اکثر افراد مبتلا به آمیبیازیس علائم قابل توجهی ندارند.

چه کسانی در معرض خطر آمیبیازیس هستند؟

آمیبیازیس در کشورهای گرمسیری با بهداشت توسعه نیافته شایع است. این بیماری در شبه قاره هند، بخش هایی از آمریکای مرکزی و جنوبی، مکزیک و بخش هایی از آفریقا رایج و در ایالات متحده نسبتاً نادر است. افرادی که بیشترین خطر ابتلا به آمیبیاز را دارند عبارتند از:

• افرادی که به مناطق گرمسیری سفر کرده اند که در آن سرویس بهداشتی خوب وجود ندارد.
• مهاجران از کشورهای گرمسیری با شرایط بهداشتی نامطلوب
• افرادی که در موسساتی با شرایط بهداشتی توسعه نیافته مانند زندان ها زندگی می کنند.
• مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی دارند.
• افرادی که سیستم ایمنی سرکوب شده و سایر شرایط نامطلوب سلامتی دارند.

علت آمیبیازیس چیست؟

histolytica یک تک یاخته تک سلولی است و معمولاً زمانی وارد بدن انسان می شود که فرد انگل را از طریق غذا یا آب بخورد. همچنین می تواند از طریق تماس مستقیم با مدفوع نیز وارد بدن شود. کیست ها شکل نسبتاً غیرفعال انگل هستند که می توانند چندین ماه در خاک یا محیطی که در مدفوع رسوب کرده اند زندگی کنند. کیست های میکروسکوپی در خاک، کود یا آبی که با مدفوع آلوده آلوده شده است وجود دارند. کنترل کنندگان غذا نیز ممکن است کیست ها را در حین تهیه یا دست زدن به غذا به آن منتقل کنند. همچنین انتقال بیماری در طول رابطه مقعدی و رابطه دهانی مقعدی امکان پذیر است. هنگامی که کیست ها وارد بدن می شوند، در دستگاه گوارش قرار می گیرند. سپس یک شکل تهاجمی و فعال از انگل به نام تروفوزوئیت را آزاد می کنند. انگل ها در دستگاه گوارش تولید مثل کرده و به روده بزرگ می روند. در آنجا، آنها می توانند به دیواره روده یا روده بزرگ نفوذ کنند.

علائم آمیبیازیس چیست؟

تنها حدود 10 تا 20 درصد از افرادی که آمیبیازیس دارند، از آن دچار بیماری می شوند. در حالی که اکثر مردم هیچ علامتی ندارند، آمیبیازیس می تواند باعث اسهال خونی، کولیت و تخریب بافت شود. پس از آن فرد می تواند با انتشار کیست های جدید در محیط از طریق مدفوع آلوده، بیماری را گسترش دهد. علائم بیماری 1 تا 4 هفته پس از ورود کیست به بدن ظاهر می شوند. علائم در این مرحله خفیف و شامل مدفوع شل و گرفتگی معده است. در یک عارضه نادر این بیماری، تروفوزوئیت ها ممکن است دیواره های روده را بشکنند، وارد جریان خون شده و به اندام های داخلی مختلف بروند. این وضعیت اغلب به کبد ختم می شود، اما ممکن است قلب، ریه ها، مغز یا سایر اندام ها را نیز آلوده کنند.

اگر تروفوزوئیت ها به اندام داخلی حمله کنند، به طور بالقوه می توانند باعث ایجاد موارد زیر شوند:

• آبسه ها
• عفونت ها
• بیماری شدید
• مرگ

اگر انگل به پوشش روده حمله کند، می تواند باعث اسهال خونی آمیبی شود. اسهال خونی آمیبی شکل خطرناکتر آمیبیاز با مدفوع مکرر آبکی و خونی و گرفتگی شدید معده است. یکی دیگر از عوارض بسیار نادر کولیت آمیبی نکروزان برق آسا است که می تواند بافت روده را از بین ببرد و منجر به سوراخ شدن روده و پریتونیت شود. کبد مقصد مکرر این انگل است، جایی که می تواند باعث ایجاد مجموعه ای از چرک به نام آبسه کبد آمیبی شود. علائم این بیماری شامل تب و حساسیت در قسمت بالا و سمت راست شکم است.

آمیبیازیس چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک ممکن است پس از پرسیدن در مورد سابقه سلامتی و سفر های اخیر شما مشکوک به آمیبیازیس شود. تشخیص آمیبیاز می تواند دشوار باشد زیرا E. histolytica بسیار شبیه سایر انگل ها، برای مثال انگل E. dispar،  است. اما این انگل به طور کلی غیر بیماری زا در نظر گرفته می شود و با بیماری مرتبط نیست. برای تشخیص E. histolytica و رد سایر عفونت های احتمالی، پزشک ممکن است آزمایش هایی مانند نمونه مدفوع و آزمایش آنتی ژن را تجویز کند.

آزمایش ها برای شناسایی آمیبیازیس

ممکن است آزمایش های زیر برای بررسی وجود E. histolytica انجام شود:

• معمولاً مجبور می شوید که برای چند روز نمونه مدفوع تهیه کنید تا از نظر انگل غربالگری شود. این امر به این دلیل است که تعداد آمیب ها ممکن است از روزی به روز دیگر متفاوت باشد. همچنین می تواند آنقدر کم باشد که فقط از یک نمونه مدفوع قابل تشخیص نباشد.
• آزمایش مدفوع به نام سنجش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم (ELISA) اغلب برای تشخیص آنتی ژن های E. histolytica انجام می شود.
• ممکن است آزمایش واکنش زنجیره ای پلیمراز مولکولی (PCR) با استفاده از نمونه خون یا سواب بینی، برای تشخیص E. histolytica از سایر عفونت ها انجام شود.
• همچنین ممکن است پزشک برای کمک به تعیین اینکه آیا عفونت فراتر از روده به اندام دیگری مانند کبد گسترش یافته است یا خیر، آزمایش خون تجویز کند.
• هنگامی که انگل ها در خارج از روده پخش می شوند، ممکن است دیگر در مدفوع ظاهر نشوند. پزشک سونوگرافی یا سی تی اسکن را برای بررسی ضایعات روی کبد توصیه می کند.
• در صورت ظاهر شدن ضایعات، نیاز به آسپیراسیون سوزنی وجود دارد تا از طریق آن این موضوع که کبد آبسه دارد یا خیر، مورد بررسی قرار بگیرد. آبسه در کبد پیامد جدی آمیبیاز است.
• در نهایت، برای بررسی وجود انگل در روده بزرگ (کولون) کولونوسکوپی می تواند ضروری باشد.

چه درمان هایی برای آمیبیازیس موجود است؟

اگر آزمایش‌ها وجود E. histolytica را تشخیص دهند، آمیبیاز باید بدون توجه به اینکه آیا علائمی دارید یا خیر، درمان شود. اگر آزمایش‌ها فقط E. dispar، یعنی آمیب دیگری را که ممکن است باعث آمیبیازیس شود، شناسایی کند، درمان ضرورتی ندارد زیرا این آمیب غیر بیماری‌زا است.

درمان به طور کلی شامل موارد زیر است:

• اگر دارای علائم هستید ، یک دوره 10 روزه از داروی ضد آمیبی مترونیدازول (Flagyl) را به صورت کپسول مصرف کرده و سپس آنتی بیوتیک هایی مانند دیلوکسانید فوروات یا پارومومایسین برای شما تجویز می شود.
• در صورت نیاز، پزشک برای کنترل حالت تهوع نیز دارویی تجویز می کند.
• اگر علائمی ندارید، ممکن است با آنتی بیوتیک درمان شوید.
• اگر انگل در بافت های روده وجود دارد، درمان باید ارگانیسم باشد و ​​همچنین هرگونه آسیب به اندام های عفونی را برطرف کند.
• اگر کولون یا بافت های صفاقی سوراخ شده باشند، ممکن است جراحی لازم باشد

چگونه می توان از آمیبیازیس پیشگیری کرد؟

کلید جلوگیری از آمیبیازیس بهداشت مناسب است. به عنوان یک قاعده کلی، پس از استفاده از حمام و قبل از دست زدن به غذا، دست های خود را کاملا با آب و صابون بشویید. اگر به مکان‌هایی سفر می‌کنید که عفونت شایع است، هنگام تهیه و خوردن غذا، رژیم غذایی زیر را دنبال کنید:

• میوه ها و سبزیجات را قبل از خوردن کاملا بشویید.
• از خوردن میوه ها یا سبزیجات خودداری کنید مگر اینکه خودتان آنها را بشویید و پوست بگیرید.
• از بطری آب و نوشابه های گازدار در بطری های در بسته استفاده کنید.
• اگر باید آب لوله کشی بنوشید، آن را به مدت 1 دقیقه بجوشانید، یا از یک فیلتر “مطلق 1 میکرون” استفاده کنید و کلر، دی اکسید کلر یا قرص های ید ضد عفونی کننده را به آب فیلتر شده اضافه کنید.
• از مصرف تکه های یخ یا نوشیدنی های غیر بهداشتی خودداری کنید.
• میوه ها یا سبزیجات تازه پوست کنده شده استفاده نکنید.
• از مصرف شیر، پنیر یا سایر محصولات لبنی غیر پاستوریزه خودداری کنید.
• از  مصرف مواد غذایی فروخته شده توسط فروشندگان خیابانی خودداری کنید.

چشم انداز افراد مبتلا به آمیبیازیس چیست؟

آمیبیازیس عموماً به درمان پاسخ می دهد و در عرض 2 هفته از بین می رود. اگر مورد جدی‌تری دارید که انگل در بافت‌ها یا اندام‌های داخلی شما دیده شده است، چشم انداز تا زمانی که درمان پزشکی مناسب دریافت کنید، همچنان خوب است. با این حال، اگر آمیبیاز درمان نشود، می تواند کشنده باشد.

منبع : healthline