ptsd چیست؟ + علائم و درمان اختلال اضطراب پس از سانحه

اختلال اضطراب پس از سانحه یا ptsd چیست ؟ به وضعیت روانی که برای فردی پس از تجربه یک رویداد وحشتناک ایجاد می‌شود، اختلال ptsd می‌گویند. این اضطراب علائم مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل بروز اضطراب شدید، کابوس، پریشانی شدید عاطفی و افکار غیرقابل کنترل هستند.

اتفاقات پیشبینی نشده، اخبار و مرگ عزیزان می‌توانند دلیلی برای بروز اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) باشند. از این رو با شناخت تفاوت PTSD و اضطراب می‌توان به فردی که دچار این اختلال شده کمک کرد. اما برای درمان PTSD باید به متخصص و روانشناس مراجعه کنید. از این رو برای اینکه با تاثیر PTSD بر زندگی روزمره بیشتر آشنا شوید و علائم این اختلال را بدانید تا انتهای متن همراه ما باشید.

در پایان اگر سوالی داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ بدهد.

اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD چیست؟

تا به حال یک موقعیت نامطلوب همه چیز تمام را تجربه کرده‌اید؟ شرایطی که ممکن است علاوه بر آسیب روانی، صدمات فیزیکی هم به شما وارد شود. مثلا خاطره‌ای را تصور کنید که ممکن است برای شما حس شوک، بی‌پناهی و ترس را حتی پس از گذشت مدتی نسبتا طولانی تداعی کند. شاید در ابتدا اینطور به نظر برسد که زمان همه چیز را درباره آن حل می‌کند. اما گاهی اوقات تروما یا روان زخمی این اتفاقات به حدی زیاد می‌شوند که تمامی نشانه‌ها به شما می‌گویند که دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شده‌اید و باید به دکتر روانشناس مراجعه کنید. در مقاله تروما چیست بیشتر در مورد این اختلال مطالعه نمایید.

سایت clevelandclinic درباره اختلال PTSD می‌گوید؛

PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) یک وضعیت سلامت روان است که برخی افراد پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد آسیب زا به آن مبتلا می‌شوند. رویداد آسیب زا ممکن است تهدید کننده زندگی بوده یا تهدید قابل توجهی برای سلامت جسمی، عاطفی یا معنوی فرد باشد. PTSD افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اختلال استرس پس از سانحه (Post-traumatic stress disorder) یک مورد از انواع بیماری اعصاب و روان است که امکان دارد برای هر کسی پیش بیاید. تصادف، جنگ، آتش سوزی، فقدانی جمعی، سواستفاده جنسی، حمله و بسیاری از موارد دیگر، همگی باعث بروز این اختلال می‌شوند. آمارها درباره اختلال PTSD متفاوت است اما همه آن‌ها یک نقطه نظر مشترک دارند که می‌گوید، میزان درگیری مردم در سراسر دنیا با این اختلال رو به افزایش است. همچنین زنان بیشتر از مردان دچار این مشکل می‌شوند.

اختلال PTSD می‌تواند زندگی هر کسی را سال‌ها مختل کند و نه تنها برای او بلکه برای اطرافیانش، اذیت کننده باشد. امروزه می‌توان با مراجعه به دکتر روانشناس حرفه‌ای، این مشکل را حل کرد. روش‌های درمانی این اختلال اصلا پیچیده نیستند و بر اساس روان درمانی و دارودرمانی متناسب با وضعیت بیمار تجویز می‌شوند.

دلایل ایجاد اختلال استرس پس از سانحه

معمولا بیشتر افراد پس از سانحه‌ای ناگوار، بار سنگین خاطرات آن را بر دوش می کشند؛ حقیقتی که ممکن است تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی آن‌ها بگذارد. تجربه شرایطی مثل تصادف، خفتگیری، سقوط هواپیما، ابتلا به بیماری صعب‌العلاج، شکنجه، تجاوز جنسی و جنگ باعث ایجاد این اختلال می‌شوند.

علت بروز PTSD همچون بسیاری از مشکلات مختلف، ترکیب پیچیده‌ای از موارد زیر است:

• تجربه موقعیت‌های سخت و اضطراب‌آور
• به هم ریختگی تنظیمات هورمونی و شیمیایی در بدن
• تهدید و اهانت فیزیکی و کلامی
• خصوصیات انتسابی
• به ارث بردن اختلالات روانی و سابقه ابتلا به بیماری مثل افسردگی در خانواده

ابتلا به این اختلال باعث مشکلاتی مثل پرخوری عصبی، افسردگی یا حتی اقدام به خودکشی می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم که اگر کوچکترین نشانه‌های وجود این بیماری را در خود یا عزیزانتان مشاهده کردید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما علائم اختلال PTSD چیست؟ این سوال را در ادامه پاسخ خواهیم داد.

علائم اختلال PTSD

بیشتر کسانی که دچار اختلال استرس پس از سانحه می‌شوند، معمولا یک ماه بعد اولین نشانه‌های ابتلا به این بیماری را از خود بروز می‌‌دهند. هرچند که گاهی نشانه‌های بیماری PTSD تا سال‌ها بعد اصلا خودشان را نشان نمی‌دهند و این بستگی به موقعیت بیمار دارد. از آنجایی که این مشکل تاثیرات مخربی روی زندگی فرد می‌گذارد، درمان آن با مراجعه به یک دکتر روانشانس، می‌تواند مسیر درمان را برای بیمار کوتاه کند.

علائم PTSD مختلف است و در بین افراد یکسان نیست. همچنین امکان دارد که به مرور زمان این نشانه‌ها تغییر کنند. علائم اختلال PTSD در یک دسته‌بندی کلی به نشانه‌های روانی و فیزیکی تقسیم می‌شود که در ادامه هر بخش را به تفکیک مورد بررسی قرار خواهیم داد.

علائم روانی اختلال PTSD

علائم روانی اختلال استرس پس از حادثه به مواردی مثل خاطرات آزار دهنده، تغییرات منفی در تفکر، اجتناب و تغییر در واکنش‌های مختلف فیزیکی و عاطفی تقسیم می‌شود. در ادامه بیشتر درباره آن‌ها توضیح می دهیم.

خاطرات آزار دهنده

علائم خاطرات آزار دهنده در بیماران عبارت است از:

• افکار بی‌وقفه مزاحم و گاهی ترسناک
• دیدن کابوس‌های شبانه
• واکنش‌های فیزیکی آسیب‌زا و پریشانی عاطفی شدید
• یادآوری خاطرات مرتبط با حادثه (فلش بک)

تغییرات منفی در تفکر

اختلال استرس پس از سانحه روی قوه تفکر بیمار تاثیرات بسیاری می‌گذارد. نشانه‌های تغییرات منفی در تفکر تحت تاثیر PTSD عبارتند از:

• احساس گناه و سرزنش بی‌وقفه
• ناتوانی در خاطر سپردن خاطرات به صورت کامل یا برخی از بخش‌های آن
• مشکل در تمرکز
• بروز فوبیا، اختلال اضطراب و افسردگی
• کاهش امید به زندگی
• احساس بیگانگی از دیگران
• بی‌ حسی عاطفی و ذهنی

اجتناب

اجتناب از روبرویی با شرایط و موقعیت‌هایی که کمترین نشانه از رویداد پیش آمده را داشته باشند، از علائم مهم و جدی PTSD است. علائم اجتناب در اختلال استرس پس از حادثه شامل موارد زیر می‌شود:

• عدم تمایل و امتناع از صحبت درباره حادثه
• گریز از موقعیت‌ها و افرادی که رویداد را به بیمار یادآوری می‌کنند. گاهی فرد به اضطراب اجتماعی نیز دچار می‌شود.

تغییر در واکنش‌های مختلف فیزیکی و عاطفی

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) باعث برانگیختگی و واکنش پذیری بیش از حد فرد می‌شود. این حالت دارای نشانه‌های زیر است:

• احساس اضطراب و تنش مزمن
• مشکل خواب
• حساسیت بیش از حد نسبت به خطرات احتمالی
• تحریک پذیری بسیار زیاد عصبی

در صورتی که هر کدام از این علائم را دارید، باید هر چه زودتر به دکتر روانشناس مراجعه کنید. اگر نمیدانید روانشناس چه کمکی به شما خواهد کرد، مقاله تخصص روانشناسی چیست مجله دکتردکتر را مطالعه کنید.

علائم جسمی PTSD

اختلال‌های عصبی و اضطرابی که پس از سانحه گریبانگیر بیمار می‌شود، دارای علائم جسمی مختلفی هستند. اگر همراه با علائم روانی نشانه‌های زیر را دارید، باید هر چه سریع‌تر برای درمان به پزشک مراجعه کنید. علائم فیزیکی PTSD عبارتند از:

• ضعف شدید سیستم ایمنی بدن
• بدخوابی به صورتی که باعث خستگی و بی حوصلگی در طول روز شود.
• لرزش، تعریق، مشکلات معده، سردرد، درد قفسه سینه و سرگیجه
• عفونت‌های مکرر

یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است برای فرد مبتلا به ptsd بوجود بیاید اعتیاد به خوردن است.

علائم اختلال PTSD در کودکان

اضطراب پس از سانحه تنها مشکلی مختص به بزرگسالان نیست بلکه کودکان و نوجوانان هم درگیر آن می‌شوند. نشانه‌های این اختلال در سنین مختلف با یکدیگر متفاوت است. به طور مثال در کودکان زیر شش سال، علائم اضطراب پس از سانحه مواردی همچون وابستگی بیش از حد به بزرگسالان، شب ادراری، بازسازی اتفاق در بازی و ناتوانی در تکلم خودش را نشان می‌دهد.

کودکان بین پنج تا 12 سال هم رویداد آسیب‌زا را در بازی‌ها، داستان‌ها و تصاویری که نقاشی می‌کنند، به نمایش می‌گذارند. کودکان و نوجوانان 12 تا 18 سال نیز مشکل خود را از طریق رفتارهای تکانشی، بی‌ احترامی، پرخاشگری و انزوا نشان می‌دهند.

کودکانی که تجربه آزار و اذیت جنسی داشته باشند نیز رفتارهایی مثل پرخاش، رفتار جنسی غیرمعمول، صدمه زدن به خود، سوء مصرف مواد مخدر یا نوشیدنی‌های الکلی را از خود نشان می‌دهند. آن‌ها همچنین دچار احساس کم ارزشی، انزوا، اضطراب، ترس و غم هستند.

تجربه مجدد علائم اختلال

برخی از علائم اختلال ptsd ممکن است که دوباره تجربه شوند. این تجربه‌های مجدد در قالب خاطرات یا رویا‌ها بیشتر عنوان می‌شوند. اما مهم‌ترین تجربه مجدد علائم پس از حادثه در جدول زیر آورده شده‌اند.

توجه کنید! این تجربه‌ها می‌توانند برای هر فردی با اختلال ptsd رخ دهد.

اگر نمی‌دانید احساسی که بعد از سانحه تجربه می‌کنید استرس است یا اضطراب، مقاله تفاوت استرس و اضطراب مجله دکتردکتر را از دست ندهید.

پیشگیری از اختلال استرس پس از حادثه

این خیلی طبیعی است که بعد از یک اتفاق تلخ، احساساتی مثل خشم، استرس، احساس گناه و افسردگی به سراغتان بیاید؛ این‌ موارد واکنش های طبیعی هر انسان به اتفاقات ناگوار است. با این حال راهکارهایی هستند که می‌توان با به کار بستن آن‌ها از بروز PTSD جلوگیری کرد. برقرار کردن ارتباط با اعضای خانواده و دوستان نزدیک و برخورداری حمایت آن‌ها در پیشگیری از علائم استرس پس از حادثه همگی بسیار تاثیرگزار هستند. همچنین بسیار مهم است که در صورت داشتن هرگونه احساس مخربی مثل افسردگی، به دکتر روانشناس مراجعه کنید و قبل از وقوع مشکل، جلوی آن را با گرفتن درمان حرفه‌ای بگیرید.

تشخیص اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)

عوامل مختلفی روی تشخیص اختلال استرس پس از سانحه تاثیر می‌گذارند. کسانی که دچار این اختلال هستند معمولا در معرض خطر مرگ یا آسیب جدی بوده‌اند. این بیماران مستقیم در معرض خطر قرار داشته‌اند یا رابطه‌ای بسیار نزدیک و عاطفی با افرادی که دچار سانحه شده‌اند، دارند. دکتر روانپزشک یا روانشناس برای تشخیص اختلال PTSD از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. این راه‌ها عبارتند از:

• استفاده از راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی (DSM-5). این راهنما توسط انجمن روانپزشکی آمریکا گردآوری و منتشر شده است.
• انجام معاینه روانشناختی و صحبت با بیمار درباره تجربه او
• معاینه فیزیکی و بررسی آثار جسمانی حادثه

درمان اختلال PTSD

زندگی فرصت یگانه‌ایست که برای بهتر زیستن آن نباید هیچ فرصتی را از دست داد. درمان ترومای بعد از حادثه به شما کمک می‎کند تا دوباره زندگی خود را کنترل کنید و از زندگی لذت ببرید. روان درمانی و دارودرمانی راه‌های بهبود این اختلال هستند که البته بنابر تشخیص پزشک، گاه از هر دو روش برای بهبود بیمار کمک گرفته می‌شود. بهبودی این اختلال بسته به شدت اختلال ممکن است هفته‌ها طول بکشد. در ادامه هر کدام از این دو روش را به تفکیک مورد بررسی قرار خواهیم داد.

درمان اختلال استرس پس از حادثه به روش روان درمانی

در روان درمانی از چند روش که همه بر اساس صحبت درمانی هستند، استفاده می‌شود. روش‌های درمان شناختی (CBT)، درمان از راه مواجهه و حساسیت‌زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) همگی بر اساس روش روان درمانی انجام می‌شوند. نقطه اشتراک تمامی این روش‌های درمانی، صحبت درباره تمامی احساساتی است که بیمار از آن‌ها فرار می‌کند. به این صورت او با هر آنچه که اتفاق افتاده روبرو می‌شود و آن را می‌پذیرد؛ یادتان باشد که پذیرش اولین قدم مهم برای درمان است. جلسات روان درمانی معمولا به صورت هفتگی برگزار می‌شوند.

درمان PTSD به روش دارودرمانی

روش دیگری که منجر به درمان اختلال استرس پس از سانحه می‌شود، تجویز داروهای شیمیایی است. داروهایی مثل ضد افسردگی، ضد اضطراب و پرازوسین (Prazosin)، بیشترین تاثیر را روی درمان اختلال پس از سانحه (PTSD) تا به حال داشته‌اند. توجه داشته باشید که این داروها باید تنها با دوزی مشخص و با دستور پزشک طی مدت زمانی معلوم مصرف شوند. همچنین در صورت به وجود آمدن هرگونه عارضه و مشکل، باید به روانپزشک خود اطلاع دهید. اگر با تخصص روانپزشک و کمکی که می‌تواند به شما بکند آشنا نیستید مقاله روانپزشک کیست دکتر دکتر به شما اطلاعات خوبی خواهد داد.

پذیرش و حمایت، دو عامل مهم در درمان اختلال PTSD

درمان PTSD باید جدی گرفته شود تا فرد بتواند زندگی روزمره خود را سپری کنند. هرگونه اختلال اضطراب پس از سانحه می‌تواند شرایط زندگی فرد و اطرافیان او را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو برای حمایت از فرد بیمار باید با یک روانشناس متخصص در ارتباط بود. برای موفقیت در درمان اختلال ptsd لازم است تا طبق برنامه و دستور پزشک پیش بروید، از خودتان مراقبت کنید، با دیگران ارتباط داشته باشید و در صورت امکان به گروه‌های درمانی بپیوندید.
از طرفی هم دکتردکتر به عنوان یک سامانه آنلاین نوبت دهی، همراه شما است تا بتوانید در کوتاه‌ترین زمان از بهترین متخصص‌ها نوبت مشاوره دریافت کنید. همچنین اگر درباره سوال ptsd چیست نیاز به توضیحات بیشتری دارید، کافی است که در انتهای متن و در قالب کامنت با ما در ارتباط باشید. کارشناس‌های دکتردکتر در کوتاه‌ترین زمان به سوالات شما پاسخ دارد.

منابع:

nimh.nih.gov

mayoclinic.org

سوالات متداول PTSD چیست