بی‌اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه؛ چگونه پیشگیری کنیم؟
دچار بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه یا فعالیت‌هایی مانند دویدن هستید؟ باید بدانید که بسیاری از افراد چنین مشکلی را تجربه می‌کنند و شما تنها نیستید. بی اختیاری ادرار در هنگام عطسه و سرفه یا دویدن و حرکت‌هایی مشابه، ریشه در بی‌اختیاری استرسی (stress incontinence) دارد. افراد زیادی به این مشکل مبتلا هستند و گاهی به‌رغم اینکه زندگی‌شان به‌شدت تحت‌تأثیر این موضوع قرار دارد، آن را پیگیری نمی‌کنند. در ادامه، درباره این مشکل بیشتر می‌خوانید. هرچقدر اطلاعات بیشتری درباره موضوع داشته باشید، کنترل، مدیریت و درمانش هم ساده‌تر می‌شود. با مراجعه به متخصصان اورولوژی در مسیر درمان قدم بردارید و کیفیت زندگی‌تان را بهتر کنید.
بی اختیاری ادرار چیست؟
گاهی اوقات بعضی از افراد در هنگام عطسه یا سرفه‌کردن و فعالیت‌های بدنی مانند دویدن دچار ترشح ناگهانی ادرار یا در اصطلاح، مبتلا به بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه می‌شوند. در واقع با واردشدن فشار به مثانه و تحریک‌شدن آن، ادرار شروع به نشت می‌کند. وقوع چنین واکنشی در بدن نشان از ابتلای فرد به بی‌اختیاری ادرار استرسی (stress incontinence) دارد. این مشکل ارتباطی با استرس‌های روحی و روانی ندارد و به عبارت دقیق‌تر، اختلالی است که با فعالیتی فیزیکی و بدنی تحریک می‌شود. امکان دارد که فرد مبتلا در موقعیت‌های مختلفی دچار نشت ادرار استرسی شود:
- عطسه‌کردن
- دویدن یا پریدن
- برقراری رابطه جنسی
- خندیدن
- بلندکردن اشیای سنگین
- خم‌شدن
- استفراغ‌کردن
- ایستادن
در این موقعیت‌ها، معمولا اندکی ادرار ترشح می‌شود. بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه در بسیاری از افراد رایج است و نباید آن را با بی‌اختیاری ادرار فوریتی یا اضطراری (urge incontinence) اشتباه گرفت. در بی‌اختیاری فوریتی، احساس اضطرار برای دفع ادرار باعث منقبض شدن مثانه می‌شود؛ این حالت با بی‌اختیاری استرسی متفاوت است. بعضی از افراد هر دو نوع بی‌اختیاری ادراری را تجربه می‌کنند. بی اختیاری ادراری انواع و دلایل مختلفی دارد.
علل بی اختیاری استرسی
علت بی اختیاری استرسی چیست؟ مبتلایان به این مشکل می‌پرسند، چرا وقتی عطسه میکنم ادرار میریزه ؟ با ضعیف شدن عضلات و بافت‌های لگنی که پشتیبان عملکرد مثانه‌اند و افت کارایی اسفنکتر کنترل ادرار، بی‌اختیاری استرسی رخ می‌دهد. با بروز چنین مشکلی، ماهیچه‌ها نمی‌توانند به درستی از مثانه و اسفنکتر حمایت کنند و مشکل نشت ادرار به وجود می‌آید.
ماهیچه‌های حامی مثانه با عنوان عضلات کف لگن شناخته می‌شوند و به‌دلایل مختلف آسیب می‌بینند. دلایل بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه در مردان و زنان متفاوت است. شایع‌ترین دلیل آسیب به عضلات کف لگن در زنان بارداری و زایمان است. در مردان، محتمل‌ترین علت بی‌اختیاری استرسی، برداشتن غده پروستات با جراحی است.
عوامل خطرآفرین موثر در بی اختیاری استرسی
برخی عوامل می‌توانند فرد را بیشتر در معرض بی‌اختیاری استرسی قرار بدهند؛ برای مثال، ادرار کردن هنگام سرفه. جنسیت هم در این زمینه بی‌تأثیر نیست و زنان با احتمال بیشتری دچار نشت ادرار در هنگام سرفه و عطسه‌کردن می‌شوند.
براساس نتایج پژوهشی معتبر، ۱۳درصد از زنان ۱۹ تا ۴۴ساله و ۲۲درصد از زنان ۴۵ تا ۶۴ساله دچار بی‌اختیاری استرسی می‌شوند. دلیل شیوع بیشتر این مشکل در زنان ریشه در بارداری و زایمان دارد. زنانی که زایمان کرده‌اند، ۸درصد بیشتر از زنان دیگر به بی‌اختیاری و نشت ادرار دچار می‌شوند.
زایمان طبیعی هم احتمال ابتلا به بی‌اختیاری استرسی را بیشتر از زایمان سزارین بالا می‌برد. همان‌طور که گفته شد، احتمال بروز این مسأله در مردان هم وجود دارد. آن‌ها بعد از جراحی و برداشتن پروستات، بیشتر در معرض بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه قرار می‌گیرند. فارغ از جنسیت، پای عوامل دیگری هم در ابتلا به بی‌اختیاری استرسی به‌میان است. برای مثال، موارد زیر می‌توانند احتمال ابتلا به این مشکل را بیشتر کنند:
- چاقی
- سیگارکشیدن
- یبوست مزمن
- پرولاپس واژن
- سابقه کمردرد
- سابقه جراحی لگن
- سن بالای ۷۰ سال
- سابقه انجام ورزش های پرتحرک مانند دویدن
- سابقه پزشکی خاص مانند مثانه بیش‌فعال
- هر شرایطی که باعث عطسه یا سرفه مزمن می‌شود.
درمان بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه
وقتی بدانید که چرا هنگام سرفه ادرار می‌ریزد و دلیل آن را بشناسید، راه‌های درمان مناسب را هم پیدا خواهید کرد. بی اختیاری استرسی به‌طور تقریبی رایج است اما دلیل نمی‌شود که در صورت ابتلا آن را نادیده بگیرید و درمانش را پشت گوش بیاندازید. روش‌هایی برای درمان این مشکل وجود دارد:
- تغییر سبک زندگی
- فیزیوتراپی
- درمان‌های اصلاح رفتاری
- استفاده از دستگاه‌ها
- عمل جراحی
در ادامه هر کدام از این روش‌ها را به تفکیک مورد استفاده قرار خواهیم داد.
تغییر سبک زندگی
در نخستین گام از درمان بی اختیاری ادراری در هنگام عطسه و سرفه باید به‌سراغ اصلاح سبک زندگی بروید. تغییرات سبک زندگی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ترک سیگار
- کاهش وزن یا حفظ تناسب وزن
- محدودکردن یا پرهیز از مصرف کافئین
- زمان‌بندی و برنامه‌ریزی دقیق برای مصرف مایعات
فیزیوتراپی
بیشتر پزشکان درمان کف لگن یا تمرینات کگل ( Kegel exercises) را برای تقویت عضلات تضعیف‌شده لگن توصیه می‌کنند. انجام این روش و تمرینات به‌تنهایی یا به‌کمک متخصص درمان کف لگن مقدور است. امکان دارد که متخصصان از تکنیکی به‌نام بیوفیدبک هم استفاده کنند.
برای انجام تمرینات کگل، نیاز به درگیرکردن و نگه‌داشتن ماهیچه‌هایی وجود دارد که نشت ادرار را متوقف می‌کنند. اثرگذاری این تمرینات در گروی تکرار به‌دفعات زیاد است. در تکنیک بیوفیدبک هم ماهیچه‌ها در طول تمرین به‌طور الکتریکی تحریک می‌شوند.
درمان اصلاح رفتار
یکی دیگر از روش‌های درمانی بعد از رسیدن به پاسخ اینکه چرا موقع عطسه ادرار میکنم هم روش درمان اصلاح رفتار است. آموزش مثانه از تکنیک‌های این روش درمانی است. برای اجرای این تکنیک، باید در فواصل زمانی مشخص یا زمان خاصی در طول روز به دست‌شویی بروید.
این روش به مثانه کمک می‌کند که فقط هنگام مراجعه به دست‌شویی ادرار را آزاد کند. روش اصلاح رفتار برای افرادی مؤثرتر است که دچار بی‌اختیاری ادراری مختلط (فوری و استرسی) هستند. گاهی‌اوقات، پزشکان از روش‌های ترکیبی برای درمان بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه استفاده می‌کنند.
استفاده از دستگاه‌ها
اگر روش‌های تغییر سبک زندگی یا اصلاحات رفتاری نتوانند بی‌اختیاری استرسی را در زنان کنترل کنند، امکان دارد که نیاز به استفاده از دستگاه‌هایی پیش بیاید. پِساری واژینال (vaginal pessary) وسیله‌ای به‌شکل حلقه با دو برجستگی است که در دو طرف مجرای ادرار قرار می‌گیرد.
این وسیله با پشتیبانی و حمایت از مثانه مانع از نشت ادرار در زمانی می‌شود که زیر فشار است. زنان می‌توانند در طول انجام فعالیت‌های بدنی مانند ورزش‌کردن از پساری استفاده کنند.
عمل جراحی
در موارد شدید، شاید پزشکان جراحی را برای کمک به درمان بی‌اختیاری استرسی توصیه کنند. هدف از جراحی، کمک به بسته‌شدن درست عضله و اسفنکتر ادراری یا پشتیانی بهتر عملکرد مثانه است.
در چنین عملی، بیشتر از روش اسلینگ (sling) استفاده می شود و بندی در اطراف مثانه قرار می‌گیرد که به حمایت از آن کمک می‌کند. چنین عملی برای درمان بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه برای مردان و زنان مفید است.
راه‌های پیشگیری از نشت ادرار هنگام عطسه و سرفه
علت ریزش ادرار بعد از عطسه و سرفه را خواندید، حالا به راه‌های پیشگیری از نشت ادرار هنگام عطسه و سرفه هم اشاره می‌کنیم. در بیشتر مواقع، ایجاد تغییراتی ساده در شیوه زندگی باعث جلوگیری از بی اختیاری استرسی ادرار می‌شود. برای مثال:
- تقویت ماهیچه‌های اصلی بدن
- پرهیز از مصرف کافئین
- ترک سیگار
- حفظ وزن مناسب
- رژیم غذایی پر از فیبر
- انجام ورزش‌هایی با اثرگذاری بالا به‌جای ورزش‌های کم‌تأثیر روی عملکرد بدن و مثانه
انجام تمرینات کگل به‌طور منظم برای درمان و بهبود بی اختیاری ادراری هنگام عطسه و سرفه مفید است. حتی اگر دچار این مشکل نیستید هم با انجام تمرینات مذکور می‌توانید مانع از ابتلا به بی‌اختیاری در آینده شوید. بسیاری از بانوان در دوران حاملگی این گلایه معروف را دارند: وقتی عطسه میکنم ادرارم میریزه باردارم! با انجام تمرینات کگل و توجه به توصیه‌های پیشگیرانه، احتمال بروز بی‌اختیاری ادراری زنان باردار هم کمتر می‌شود.
درمان بی اختیاری ادرار آسان است!
بی اختیاری ادرار هنگام عطسه و سرفه مشکل رایجی است. بسیاری از افراد از پیگیری این مشکل خجالت می‌کشند. باید بدانید که این مسأله بسیار رایج است و پیگیری و درمانش خجالت ندارد. با صرف کمی وقت و مراجعه به پزشک متخصص می‌توانید به‌سادگی از دست آن رها شوید. از طریق لینک نوبت دهی آنلاین از سایت دکتردکتر برای ملاقات با بهترین پزشکان شهر خودتان، وقت رزرو کنید.
با تغییرات شیوه زندگی و تقویت کف لگن، بی‌اختیاری استرسی قابل‌کنترل است. در موارد شدید، ممکن است که نیاز به عمل جراحی هم وجود داشته باشد. شما دچار این مشکل هستید و با خود می‌گویید که نمی‌دانم چرا موقع عطسه ادرار میکنم ؟ نمی‌دانید برای درمان و پیگیری آن باید به چه پزشکی مراجعه کنید؟ اگر پرسش و مشکلی در این زمینه دارید، حتما آن را با ما درمیان بگذارید.
منابع:
سلام من وقتی سربالایی قدم میزنم سرفه هی شدید درحد بابلا آوردن ونفس کم میارم وبیاختیار ادرار کردم تا امروز هرگز بی‌اختیار ادرار نمیکردم فقط سرفه شدید میشد وکمی نفسم کم می آوردم ولی امروز شدیدتر بود دلیل ثش چیه ممنون میشم پاسخ بدین
سلام من بی اختیاری ادرار دارم یانه؟ بیشتر وقت ها وقتی میخوام نماز خوانم و در حالت سجده میرم یا میشنم و… ادرارم میریزه .به نظر شما مشکل من چیه
سلام من سال اول ازدواج هسم و این مشکل دارم وقتی میخندم و عطسه میکنم خودم کامل خیس میکنم و میخام باردار بشم واسه بارداری ب مشکل نمی‌خورم لطفاً جواب بدید و راهنمایی کنید
سلام من الرژی دارم وسرفه میکنم همیشه از نشت ادرار رنج میبرم وقتی بیرون میرم باید نوار بهداشتی بزارم خواهش میکنم کمکم کنین
سلام عزیز
ممکن افتادگی رحم یا مثانه داشته باشین
درمان دارویی هم داره
جهت معاینه باید به متخصص” زنان مراجعه کنید
سلام وقت به خیر من مشکل ادراری دارم وقتی میخندم یا میخوام یا بدوم ادرارم خود به خود میریزه مشکلش چی میتونه باشه ممنون میشم کمک کنید
سلام خیلی عالی بود مدتها این مشکل داشتم فقط دکتر زنان میرفتم وفایده ای نداشت همش داروی عفونت ویکی ورزش اما مشکل من زیاد بود خیلی رنج بردم تا متخصص کلیه ومجرای ادار با توصیه شما متشکرم ازتون