انتخاب صحیح منابع غذا برای سرماخوردگی به‌دلیل تسریع روند بهبودی و هیدراته ماندن بدن بسیار مهم است. برای مثال غذاهایی مانند سوپ مرغ، آش (سبزیجات پخته‌شده) و ماهی در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر هستند. همچنین میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی و لیمو شیرین، انرژی بدنی بیمار را افزایش داده و از تشدید علائمی مانند آب گرفتگی بینی و گلودرد جلوگیری می‌کنند. در مقابل، مصرف غذاهای پرچرب و منابع قند مصنوعی (انواع شیرینی‌جات، نوشابه) به افزایش ضعف و ناتوانی بدنی منجر می‌شوند. درنتیجه، بیماران باید به غذای مصرفی خود در ایام سرماخوردگی دقت و نظارت کافی داشته باشند.
برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی غذاهای مفید و مناسب دوران سرماخوردگی اختصاص می‌دهیم. با ما همراه باشید.
اگر سوالی داشتید، در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
تاثیر مصرف غذاهای مناسب هنگام سرماخوردگی
تغذیه مناسب و توجه به منابع غذایی مصرفی هنگام سرماخوردگی، بنابه‌دلایل زیر مهم است:
- تسکین گلودرد و سرفه
- جلوگیری از کم‌آبی بدن
- تقویت سیستم ایمنی بدن (بهبود پاسخ ایمنی به بیماری)
- ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده
- کاهش التهاب
- بازیابی انرژی بدن
- تسریع روند بهبود بیماری
در حالت کلی، مصرف غذای تقویتی برای سرماخوردگی به‌دلیل کاهش علائم سرماخوردگی حائز اهمیت است.
نکته! لازم به ذکر است که مصرف غذای مفید، به خودی خود برای بهبود سرماخوردگی کافی نیست. در صورت تشدید علائم حتماً به دکتر گوش حلق بینی مراجعه کنید.
برای کسب آگاهی در مورد ابزار تشخیصی و روش‌های درمانی این پزشک، مطلب تخصص گوش حلق بینی چیست را مطالعه کنید.
بررسی غذاهای مفید هنگام سرماخوردگی
مهم‌ترین دسته‌بندی غذا برای سرماخوردگی و گلودرد عبارتند از:
- غذاهای آبکی
- غذاهای جامد
- سبزیجات
- میوه‌ها
- دمنوش‌ها
- گیاهان دارویی
- آبمیوه‌های طبیعی
در ادامه، جزئیات و نکات مهم را در ارتباط با موارد فوق بررسی خواهیم کرد.
غذاهای آبکی مفید هنگام سرماخوردگی
مصرف غذاهای آبکی مانند انواع سوپ و آش، به دلایل زیر مهم است:
- جبران کم‌آبی بدن
- رقیق‌کردن مخاط گلو
- کاهش التهاب بدن هنگام سرماخوردگی
- تنظیم دمای بدن
- تسریع روند بهبودی
در ادامه، چند مورد از مفیدترین غذاهای آبکی را برای درمان سرماخوردگی بررسی خواهیم کرد.
سوپ مرغ
یکی از ساده‌ترین و مفیدترین انواع سوپ برای سرماخوردگی، سوپ مرغ است. ترکیبات مفید این سوپ را به همراه روش عملکرد آنها در بدن بررسی می‌کنیم:
- آب مرغ؛ کمک به باز شدن مجاری تنفسی؛ حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید مانند منیزیم، کلسیم، فولات و فسفر
- سینه مرغ؛ تقویت سیستم ایمنی بدن به دلیل وجود مقادیر بالای کارنوزین، تجزیه مخاط گلو به‌دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدویروسی و ضدالتهابی
همچنین، پیاز و لیموترش مورد استفاده در سوپ مرغ در لیست بهترین سبزیجات برای بهبود سرماخوردگی و درمان گلودرد قرار دارند.
سوپ شلغم
شلغم یکی از بهترین منابع غذایی برای درمان خانگی سرماخوردگی، گلودرد و سرفه بوده و حاوی ویتامین A، ویتامین C و پتاسیم است. شلغم با افزایش تولید گلبول‌های سفید خون و آنتی‌بادی‌ها، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و التهاب ریه و آمفیزم را کاهش میدهد.
همچنین نوعی تب‌بر قوی است و بدن را در حالت هیدراته نگه می‌دارد. استفاده از شلغم در طبخ سوپ، نوعی درمان خانگی برای سرماخوردگی و آنفولانزا به‌شمار می‌رود.
منابع غذایی مورد استفاده در سوپ شلغم را بررسی می‌کنیم:
- آب مرغ
- شلغم
- هویج
- سیب‌زمینی
- پیاز
- سیر
- زنجبیل تازه
- زردچوبه (قابل حذف)
- جعفری تازه یا شوید خشک
لازم به ذکر است که زنجبیل و سیر خاصیت ضد التهابی دارند.
سوپ شیر
این سوپ به‌دلیل استفاده همزمان از شیر و مرغ، یکی از مقوی‌ترین غذاهای آبکی برای تسکین گلودرد ناشی از سرماخوردگی است. مهم‌ترین دلایل مفید بودن این سوپ را بررسی می‌کنیم:
- ترکیب منابع پروتئین و کلسیم با ویتامین‌های A، B و D
- تقویت سیستم ایمنی
- تقویت مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها
- نرم‌کردن مخاط گلو
- تقویت استخوان‌ها و عضلات
- ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بدن
- افزایش آرامش روانی
- خواب‌آوری ملایم
نکته! استفاده از هویج، قارچ، پیاز و لیموترش، خواص درمانی این سوپ را افزایش میدهد.
سوپ عدسی
عدس یک منبع غذایی غنی از پروتئین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان و فیبر است که التهاب را کاهش میدهد. مصرف سوپ عدس با سیب‌زمینی و پیاز، علائم مرتبط با سرماخوردگی را کاهش داده و عملکرد دستگاه گوارش را بهبود می‌بخشد.
عصاره استخوان
عصاره‌های استخوانی (آب استخوان مرغ و گوسفند)، غنی از کلاژن و اسیدهای آمینه ضروری (بلوک‌های سازنده پروتئین) هستند.
براساس مقاله‌ای منتشر‌شده در وبسایت Healthline،
مصرف آب گوشت‌ها، احتمالاً در بهبود سیستم گوارشی و تسریع بهبود سرماخوردگی کارساز است.
از‌این‌رو، مصرف آن به‌صورت سوپ یا یک وعده غذایی مستقل، می‌تواند در رفع گرفتگی سینوس‌ها هنگام سرماخوردگی موثر باشد.
فرنی
فرنی یا همان سوپ ساده برنج، نوعی غذای مفید برای سرماخوردگی است و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد. این غذا سرشار از کربوهیدرات، پتاسیم و پروتئین بوده و در بهبود گلودرد و سرماخوردگی موثر است. مواد نشاسته‌ای موجود در فرنی، درست مانند شیر حاوی ویتامین‌های گروه B و روی عمل می‌کنند. یعنی، می‌توانند با افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، علائم سرماخوردگی را کاهش دهند.
نکته! هنگام طبخ فرنی، جایگزین کردن عسل و شیره‌های گیاهی با شکر، ارزش غذایی و خواص فرنی را افزایش میدهد.
غذاهای جامد
بعد از غذاهای آبکی، انتخاب نوع غذای جامد نیز هنگام سرماخوردگی بسیار مهم است. چند مورد از رایج‌ترین نوع این غذاها عبارتند از:
- مرغ و بوقلمون آب‌پز
- غذاهای دریایی (ماهی برای سرماخوردگی)
- عدسی
- پوره هویج و سیب‌زمینی
- برنج کته (غذای پلویی برای سرماخوردگی)
مصرف غذاهای فوق در وعده‌های روزانه مناسب، در تسکین علائم سرماخوردگی موثر خواهند بود.
غذاهای دریایی و ماهی سالمون
غذاهای دریایی بهترین منبع پروتئینی برای بهبود گلودرد و سرماخوردگی هستند. برای مثال، طبخ ماهی سالمون یا قزل‌آلا و سرو آن به همراه لیموترش، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند.
همچنین، ماهی حاوی چربی‌های غیر‌اشباع و اسیدهای چرب امگا ۳ است درنتیجه، استفاده از ماهی می‌تواند به کاهش التهاب‌ها کمک زیادی کند. ویتامین A موجود در ماهی نیز به کاهش التهاب‌های ناشی از سرماخوردگی کمک می‌کند و در درمان عفونت‌ها موثر است.
سبزیجات و صیفی‌جات
سبزیجات برگ‌سبز خام و پخته‌شده همراه با صیفی‌جات نیز در بهبود علائم سرماخوردگی موثر هستند:
- اسفناج
- نعناع
- کاهو
- کلم پیچ
- کلم بروکلی
- فلفل دلمه‌ای
- گوجه‌فرنگی
- هویج
این سبزیجات مانند آنتی‌اکسیدان عمل کرده و التهابات ناشی از سرماخوردگی را کاهش می‌دهند. همچنین، به‌دلیل دارا بودن آهن گیاهی، ویتامین C، ویتامین K و فولات، از آسیب‌دیدگی سلول‌ها جلوگیری می‌کنند.
میوه‌ها
میوه‌ها، یکی از مهم‌ترین درمان‌های کمکی خانگی برای سرماخوردگی به‌شمار می‌روند. چند میوه برای سرماخوردگی را بررسی می‌کنیم:
- پرتقال
- لیموشیرین
- گریپ‌فروت
- انار
- توت‌فرنگی
- موز
- آووکادو
- نارنگی
- خرمالو
نکته! مصرف میوه‌هایی مانند خربزه، انگور و نارنگی ترش هنگام سرماخوردگی مناسب نیست. زیرا این میوه‌ها با تحریک بافت گلو، تعداد دفعات سرفه بیمار را افزایش می‌دهند. همچنین، مصرف مرکبات برای نوزادان زیر یکسال ممنوع است.
دمنوش‌ها و نوشیدنی‌های گرم
هنگام ابتلا به سرماخوردگی، بدن انسان آب زیادی را از دست میدهد. از‌این‌رو، بعد از غذاهای آبکی مصرف دمنوشهای گیاهی مفید نیز برای تامین آب بدن کارساز است. چند مورد از نوشیدنی‌های مفید برای سرماخوردگی را در ادامه معرفی می‌کنیم:
چای داغ
چای داغ به‌دلیل خواص زیر در بهبود سرماخوردگی موثر است:
- مانند ضد احتقان طبیعی عمل کرده و مجاری تنفسی را باز می‌کند؛
- برگ چای حاوی ترکیباتی همچون پلی‌فنل‌ها، فلاونوئیدها و کاتچین‌ها است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند؛
- یک آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب طبیعی است که بدن را در برابر بیماری‌های ویروسی نیز محافظت می‌کند.
نکته! نوشیدن یک یا دو لیوان چای داغ در طول روز، برای نرم‌شدن مخاط گلو موثر است.
چای زنجبیل
چای زنجبیل یکی از بهترین درمان‌های خانگی سرماخوردگی است. خواص درمانی این چای را بررسی می‌کنیم:
- ضد باکتری؛ مناسب برای درمان عفونت‌های باکتریایی گلو
- ضدویروس؛ کاهش تب، تسکین درد، بهبود عفونت‌های تنفسی
- ضد التهاب؛ تسکین عفونت پشت گلو
- آنتی اکسیدان قوی؛ جلوگیری از آسیب سلولی ناشی از التهاب
همچنین کاهش سرفه و تب، از مهم‌ترین ویژگی‌های چای زنجبیل برای درمان سرماخوردگی به‌شمار می‌روند.
چای بابونه
بابونه، به‌دلیل وجود نوعی مواد شیمیایی به‌نام فلاونوئیدها، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. از‌این‌رو، مصرف چای بابونه در کاهش التهاب، کاهش احتقان ریه و باز شدن مجاری تنفسی موثر (علی‌الخصوص در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی) موثر است.
همچنین، مصرف این چای ساعاتی پیش از خواب، بی‌خوابی ناشی از بدن‌درد سرماخوردگی را بهبود می‌بخشد.
دمنوش آویشن
دمنوش یا دم‌کرده آویشن، به‌عنوان درمان سریع سرماخوردگی کاربرد دارد. این دمنوش برای تسکین مشکلاتی مانند گلودرد، سرفه‌های شدید، عفونت گلو و برونشیت بسیار مفید است.
چای سبز
خواص درمانی چای سبز برای سرماخوردگی عبارتند از:
- حاوی فلاونوئید و آنتی‌اکسیدان
- خواص ضدالتهابی، ضد ویروسی و ضد باکتری
- تقویت سیستم ایمنی بدن
همچنین، وجود آنتی‌اکسیدان کاتچین در چای سبز که یک آنتی‌باکتریال و ضدویروس قوی است، باکتری‌های آغازکننده سرماخوردگی و آنفولانزا را از بین می‌برند.
نکته! علاوه بر چای‌ها، نوشیدنی‌های طبیعی مثل آب‌پرتقال طبیعی یا دیگر آبمیوه‌ها هم تاثیر زیادی در بهبود سرماخوردگی دارند. با‌این‌حال، بهتر است پیش از مصرف آبمیوه‌های طبیعی با پزشک مشورت کنید.
گیاهان دارویی
گیاهان دارویی، یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان خانگی سرماخوردگی به‌شمار می‌روند. این گیاهان را می‌توانید هم به‌عنوان عصاره و ادویه در داخل غذا و هم به‌عنوان دمنوش مصرف کنید. مهم‌ترین گیاهان دارویی را که به‌عنوان منابع غذا برای سرماخوردگی به‌شمار می‌روند، در جدول زیر آورده‌ایم:
| نام گیاه | خواص درمانی | نحوه عملکرد |
| سیر | آنتی‌اکسیدان قوی، ضد ویروس، ضد باکتری، ضد احتقان، ویتامین C، مواد معدنی | کاهش گلودرد و گرفتگی بینی، تقویت سیستم ایمنی و گلبول‌های سفید، پاکسازی بدن از میکروب‌ها |
| زنجبیل | غنی از پتاسیم، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C | کاهش التهاب مجاری تنفسی، تسکین سرفه، عطسه و آبریزش بینی |
| آویشن | ضد التهاب، ضد میکروب، ضد باکتری | تقویت سیستم ایمنی، رفع گرفتگی بینی، ضدعفونی کردن مجاری تنفسی |
نکته! اگر به هرکدام از موارد فوق حساسیت دارید، از مصرف آن خودداری کنید.
آبمیوه‌های طبیعی
آبمیوه‌های زیر با تقویت سیستم ایمنی، انرژی موردنیاز بدن را برای مقابله با عفونت و ناتوانی ناشی از بیماری افزایش می‌دهند:
- آب پرتقال؛ غنی از ویتامین C، بهبود عملکرد سلول‌های ایمنی
- آب انار؛ دارای خاصیت ضدمیکروبی و ضدالتهابی؛ کاهش التهاب گلو و مجاری تنفسی
- آب آناناس؛ دارای بروملین؛ رقیق‌کردن مخاط‌های بدن، کاهش التهاب مجاری تنفسی
- آب گریپ‌فروت؛ غنی از ویتامین C، ویتامین A؛ تقویت سیستم ایمنی
- آب نارگیل؛ غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، تسکین برونشیت، سوزش گلو و تقویت سیستم ایمنی
- میکس آب سیب و آب هویج؛ تامین انرژی مورد نیاز بدن، جلوگیری از خستگی
- میکس آب توت‌فرنگی با آب کیوی و لیموترش؛ افزایش مقاومت بدن در مقابل عفونت‌های ویروسی
میوه‌های مورد استفاده برای موارد فوق حتما باید تازه و طبیعی باشند. زیرا محصولات کارخانه‌ای معمولاً خاصیت درمانی ندارند.
مصرف کدام غذاها هنگام سرماخوردگی مضر است؟
چند مورد از منابع غذایی و نوشیدنی‌های مضر را هنگام سرماخوردگی بررسی می‌کنیم:
| غذاهای مضر برای سرماخوردگی | توضیحات |
| غذاهای تند | کپسایسین موجود در فلفل تند، باعث تحریک مجاری بینی و تشدید آبریزش می‌شود. |
| غذاهای پرچرب | غذاهای پرچرب، علائم سرماخوردگی و احتقان را افزایش می‌دهند. |
| فست‌فودها | چربی‌های اشباع‌شده موجود در این غذاها، میزان التهاب گلو را افزایش می‌دهند. |
| گردو | گردو با آزاد کردن هیستامین گلو را تحریک کرده و موجب آبریزش می‌شود. |
| بادام زمینی | به دلیل آزاد کردن هیستامین، آبریزش را تشدید می‌کند. |
| انگور و خربزه | انگور و خربزه علائم سرماخوردگی را تشدید می‌کنند. |
| قهوه | قهوه بدن را کم‌آب (دهیدراته) کرده و درد عضلانی را افزایش میدهد. |
| نوشابه | مصرف نوشابه سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و شدت التهاب را افزایش میدهد. |
| نوشیدنی‌های انرژی‌زا | به دلیل وجود کافئین، این نوشیدنی‌ها بدن را کم‌آب می‌کنند. |
رعایت رژیم غذایی سالم در دوران سرماخوردگی، علاوه‌بر تسریع درمان برای سلامتی کلی بدن نیز مفید است.
بررسی منابع مفید غذایی برای سرماخوردگی کودکان
انتخاب سالم‌ترین غذا برای کودکان مبتلا به سرماخوردگی، به سن و شرایط جسمانی آنها بستگی دارد. در بیان جزئی‌تر، منابع غذا برای سرماخوردگی نوزاد با کودکان بالای یک یا دو سال یکی نیست. با‌این‌حال، بهترین غذا برای سنین پایین هنگام سرماخوردگی سوپ است. محتوای سوپ را والدین باید متناسب با پیشنهاد پزشک و علاقه کودک خود مشخص کنند.
علاوه‌بر سوپ، منابع مفید برای بهبود سرماخوردگی کودکان عبارتند از:
- منابع انواع ویتامین‌ها
- شیر مادر
- تخم مرغ
- اوتمیل ساده
- ماست پروبیوتیک
- پوره هویج
- پوره سیب‌زمینی
- سس سیب
- موز
- آووکادو
- توت سیاه
- چای داغ
نکته! سعی کنید هنگام طبخ غذای کودکان، از روغن و نمک استفاده نکنید.
معرفی غذا برای سرماخوردگی در دوران بارداری
بهترین منابع غذایی که مادران می‌توانند هنگام ابتلا به سرماخوردگی در بارداری مصرف کنند، عبارتند از:
گوشت بوقلمون
- انواع سوپ (با دقت به منابع غذایی)
- تخم مرغ
- جو دوسر
- شلغم
- لبو
- کدو
- پرتقال
- نارنگی
- توت فرنگی
- خربزه
- کیوی
- کلم بروکلی
- اسفناج
توجه داشته باشید، که درمان‌های خانگی سرماخوردگی در دوران بارداری بنابه‌دلایل زیر بسیار مهم‌اند:
- سرماخوردگی مادر باید هر چه سریع‌تر درمان شود؛
- به‌دلیل محدودیت مصرف دارو در مادران باردار، درمان‌های خانگی اولین انتخاب آنهاست؛
- مادران باردار نمی‌توانند هرنوع مواد اولیه را مصرف کنند (برای مثال مصرف جعفری یا زعفران در دوران بارداری مضر است).
همچنین، بهتر است پیش از هرگونه اقدام به مصرف غذاهای خاص با پزشک خود مشورت کنند.
بررسی منابع غذایی مضر برای زنان باردار هنگام سرماخوردگی
چند مورد از مواد غذایی که برای زنان باردار مضر هستند عبارتند از:
- انواع ماهی
- جوانه‌های خام
- میوه‌ها و سبزیجات ضدعفونی نشده
- شیر غیر پاستوریزه
نکته! موارد فوق صرفاً برای آگاهی‌رسانی بوده و به منزله تچویز پزشکی نیست.
در صورت تشدید سرماخوردگی همراه با رعایت رژیم غذایی، به پزشکان کدام تخصص مراجعه کنیم؟
با اینکه انتخاب نوع غذا برای سرماخوردگی و بهبود علائم آن تاثیر دارد، اما درمان این بیماری فقط با رعایت رژیم غذایی کافی نیست.
مصرف داروها و شربت‌های درمانی مطابق با تجویز پزشک، مهم‌ترین بخشهای درمان بیماری را شامل می‌شوند. علاوه‌بر موارد مذکور، نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که اگر پس از چند روز درمان خانگی، علائم شما بهبود نیافت یا شدیدتر شد، باید حتما به دکتر گوش حلق بینی مراجعه کنید.
برای دریافت مشاوره آنلاین یا نوبت حضوری از بهترین پزشکان گوش حلق بینی در سرتاسر ایران، می‌توانید به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
healthline.com
webmd.com
سوپ شیر رو نمیدونستم
سایت تون و مطالب تون واقعا ارزنده بود
بعد از مطالعه کلی در این مورد نظرم بیشتر از همه این سایت رو واقعی و نزدیک به علم پزشکی دیدم
سلام
با تشکر از اشتراک گزاری نظرتون🌹
مطالب سایت تان بسیار طبقه بندی شده ، خوب و کاربردی بود. خصوصا در مورد سینوزیت حاد بسیار دسترسی دهنده و راهگشا بود. سپاس