گلودرد یا فارنژیت در واقع التهاب غشاهای مخاطی پشت گلو یا حلق است. علائم این بیماری می‌تواند شامل ناراحتی یا خشکی گلو و مشکل در بلع باشد. درمان این بیماری به علت آن بستگی دارد. علت فارنژیت یا گلودرد شامل عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی معمولی و عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک گروه A است. برای درمان این وضعیت باید به عامل ایجادکننده بیماری دقت شود.
روش‌های درمان فارنژیت گلو شامل استراحت‌کردن، قرقره آب‌نمک، اسپری گلو، مصرف آنتی‌بیوتیک، داروهای ضد التهاب و مصرف مایعات است. برای پیشگیری از ابتلا به انواع گلودرد باید به رعایت بهداشت دقت داشته باشید؛ دست‌ها را خوب بشویید و در معرض تماس با افراد مبتلا به عفونت‌ها قرار نگیرید. در این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر به علل، درمان و علائم فارنژیت می‌پردازیم و همه آن چه که در مورد این بیماری باید بدانید را مطرح می‌کنیم.
اگر پرسشی درباره گلو درد دارید، در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات از ما بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
بیماری فارنژیت چیست؟
فارنژیت، التهاب حلق (پشت گلو) است که اغلب از آن به عنوان گلودرد یاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث خراشیدگی در گلو و مشکل در بلع شود. گلودرد یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه به پزشک است و در ماه‌های سرد سال بیشتر رخ می‌دهد.
فارنژیت به نقل از clevelandclinic:
«گلودرد یا فارنژیت احساس خراش دار و دردناک در پشت گلو (حلق) است. این بیماری زمانی به وجود می‌آید که بافت پوشاننده گلو (مخاط)، ملتهب شود. اگر گلو درد دارید، ممکن است قورت دادن یا صحبت کردن برایتان دردناک باشد. عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، آلرژی و خوابیدن با دهان باز از دلایل ایجاد فارنژیت است. بیشتر علائم گلو درد با مراقبت‌های خانگی در عرض چند روز از بین می‌رود. اگر گلودرد شما بیش از یک هفته طول بکشد، بدتر شود یا علائمی مانند تب یا تورم غدد لنفاوی داشته باشید، باید با پزشک تماس بگیرید.»
انواع ویروسی این بیماری مانند سرخک نیاز به استراحت و رسیدگی‌های خانگی دارند. موارد باکتریایی هم با دارو درمان می‌شوند.
انواع فارنژیت
فارنژیت گلو انواع مختلفی دارد. پزشک بر اساس نوع فارنژیت، روش‌های درمانی را معرفی می‌کند. دکتری که برای درمان و تشخیص فارنژیت باید به آن مراجعه کنید، دکتر گوش، حلق و بینی است. دو نوع فارنژیت حاد و مزمن در بین مبتلایان رواج دارد. در ادامه هر یک از انواع فارنژیت را معرفی می‌کنیم:
فارنژیت حاد
نوع حاد فارنژیت گلو وابسته به عامل ایجادکننده، چرکی یا ویروسی است. این نوع فارنژیت، رواج بیشتری در بین مردم دارد. طول درمان این بیماری و علائم آن، حدود 10 روز طول می‌کشد. پزشک برای درمان فارنژیت حاد، سعی بر رفع علائم آن دارد. گاهی اوقات باکتری‌ها هم می‌توانند باعث فارنژیت حاد شوند.
فارنژیت مزمن
در صورتی که گلودرد مداوم داشته باشید، می‌گوییم فارنژیت مزمن اتفاق افتاده است. فارنژیت مزمن با بروز عوارضی مانند ورم لوزه همراه است. روند درمان این بیماری طول می‌کشد. روش درمان فارنژیت مزمن با نوع حاد آن کاملا متفاوت است. پزشک روش‌های درمانی جداگانه برای انواع فارنژیت در نظر می‌گیرد.
فارنژیت کودکان
معمولا کودکان، فارنژیت گلو از نوع حاد را تجربه می‌کنند. علت ایجاد فارنژیت در کودکان، باکتری‌ها هستند که منجر به التهاب گلو می‌شوند. این باکتری‌ها، گلو درد شدید در کودکان ایجاد می‌کنند. از دلایل ایجادکننده فارنژیت کودکان، قارچ‌ها هستند که منجر به عفونت قارچی می‌شوند. آلودگی هوا، عفونت سینوس‌ها و آلرژی نیز از عوامل ایجادکننده فارنژیت در کودکان هستند.
علائم التهاب گلو
علامت اصلی این وضعیت درد، خشکی یا خارش گلو است. علائم دیگر مانند علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا بنا به نوع عفونت ظاهر می‌شوند. در جدول زیر می‌توانید علائم التهاب پشت حلق را مشاهده کنید:
| بیماری فارنژیت بر اساس فاکتورهای مختلف | علائم |
| فارنژیت ویروسی |
|
| فارنژیت همراه با مونونوکلئوز |
|
| فارنژیت باکتریایی |
|
علاوه بر علائم بالا، جوش ته گلو هم ممکن است به‌دلیل همین بیماری باشد. در صورت تجربه هر یک از علائم ذکر شده، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
علت فارنژیت
عفونت ویروسی و عفونت باکتریایی از مهم‌ترین علت‌های ابتلا به فارنژیت گلو هستند. فارنژیت به دلیل عفونت ویروسی در بین مردم بیشتر اتفاق می‌افتد و احتمال فارنژیت به دلیل باکتری کمتر است. علت‌های فارنژیت را در ادامه مشاهده می‌کنید:
| علت فارنژیت | توضیحات |
| عفونت‌های ویروسی |
|
| عفونت‌های باکتریایی |
|
ویروس اپشتین بار که منجر به مونونوکلئوز می‌شود، در بین جوانان و نوجوانان رواج دارد. قابل توجه است که مونونوکلئوز احتمال سرایت دارد و از طریق بزاق به دیگران انتقال می‌یابد. بوسیدن و استفاده از کارد و چنگال مشترک از جمله عوامل انتقال این ویروس هستند.
ریسک فاکتورهای فارنژیت گلو
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به فارنژیت و تشدید یا طولانی شدن این بیماری را در افراد افزایش دهند، عبارت‌اند از:
- سابقه آلرژی: افرادی که به آلرژی‌های فصلی یا محیطی مبتلا هستند، بیشتر در معرض فارنژیت قرار می‌گیرند، زیرا آلرژی می‌تواند باعث التهاب و تحریک گلو شود.
- سابقه عفونت‌های مکرر سینوسی: عفونت‌های سینوسی یا سینوزیت که به طور مداوم رخ می‌دهند، می‌توانند گلو را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهند و احتمال فارنژیت را افزایش دهند.
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار: دود سیگار و آلاینده‌های مشابه باعث تحریک پوشش داخلی گلو شده و می‌توانند منجر به بروز فارنژیت و طولانی شدن علائم شوند.
این عوامل می‌توانند به طور قابل توجهی در تشدید علائم و کاهش سرعت بهبودی مؤثر باشند.
عوارض التهاب گلو
بیماری فارنژیت گلو می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های دیگر شود. درمان به موقع التهاب گلو می‌تواند از عوارض جلوگیری کند. در حالت کلی، عوارض التهاب گلو شامل موارد زیر است:
- آبسه (تجمع چرک) در اطراف لوزه‌ها یا گلو
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- بروز عفونت‌های سینوسی
- پنومونی
- ماستوییدیت
- اپی گلوتیت
درمان فارنژیت را جدی بگیرید و به موقع به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. برای اطلاعات بیشتر در مورد این تخصص مقاله تخصص گوش و حلق و بینی چیست را مطالعه نمایید.
پیشگیری از بیماری فارنژیت
مهم‌ترین قدم برای پیشگیری از فارنژیت این است که به صورت کامل و منظم دست‌هایتان را بشویید و از اشتراک گذاری غذا و نوشیدنی با دیگران خودداری کنید. هنگام سرفه و عطسه سعی کنید دهان و بینی‌تان را بپوشانید. همچنین دوری از سیگار و قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران نیز در پیشگیری از فارنژیت موثر است. اجتناب از تماس نزدیک با افرادی که دارای عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مسری هستند نیز از روش‌های پیشگیری به شمار می‌آید.
درمان فارنژیت
درمان مناسب بیماری فارنژیت، وابسته به علت آن متفاوت است. درمان گلودرد باکتریایی معمولا با آنتی‌بیوتیک خوراکی مانند آموکسی‌سیلین یا پنی‌سیلین انجام می‌گیرد. علائم گلودرد ویروسی نیز با مسکن‌هایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن و مصرف مایعات زیاد کنترل می‌شود. روش درمان عفونت قارچی نیز استفاده از داروهای ضدقارچ است که توسط پزشک تجویز می‌شوند.
در صورتی که پزشک مصرف آنتی بیوتیک را به شما توصیه کند، باید دوره مصرف آن را کامل کنید؛ در غیر این صورت امکان بازگشت عفونت و عود بیماری وجود دارد. معمولا دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بین 7 تا 10 روز است. در صورتی که درمان گلودرد استرپتوکوکی را جدی نگیرید، احتمال ایجاد مشکلات کلیوی و تب روماتیسمی وجود دارد. حتی ممکن است دریچه‌های قلب شما آسیب ببیند.
آیا درمان فارنژیت با آنتی بیوتیک ممکن است؟
برای عفونت‌های باکتریایی و فارنژیت استرپتوکوکی، ممکن است که پزشک یک دوره آنتی‌بیوتیک خوراکی مانند آموکسی‌سیلین یا پنی‌سیلین را برای فرد تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها به کاهش علائم و جلوگیری از عوارضی مانند تب روماتیسمی کمک می‌کنند.
برای اطمینان از پاک‌شدن عفونت و جلوگیری از عود، تکمیل کل دوره آنتی‌بیوتیک ضروری است. نوعی از ویروس به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهد و به طور معمول خود به خود برطرف می‌شود. بااینحال، داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن به کاهش درد و تب کمک می‌کنند. تشخیص و تجویز بهترین آنتی بیوتیک برای فارنژیت با بررسی پزشک انجام می‌شود.
درمان خانگی فارنژیت
برای کنترل علائم فارنژیت گلو ، روش‌های خانگی و ساده نیز وجود دارد. درمان‌های خانگی که می‌توانند به تسریع بهبودی گلو کمک کنند، عبارتند از:
- استفاده از مرطوب‌کننده برای افزایش رطوبت هوا
- مکیدن پاستیل گلو برای تسکین گلو
- مصرف نوشیدنی‌های گرم، مانند چای یا سوپ
- قرقره‌کردن با آب نمک
- تعویض مسواک
- استراحت زیاد
- هیدراته‌ماندن
با رعایت نکات ذکر شده در قسمت بالا می‌توانید تا حدودی التهاب گلو را بهبود بخشید. گیاهان دارویی نیز برای درمان فارنژیت مورد استفاده قرار می‌گیرند که عبارتند از:
- شیرین بیان
- پیچ امین‌الدوله
- ریشه گل ختمی
- مریم گلی
- نارون آمریکایی
از آن جایی که ممکن است گیاهان دارویی با داروهایی که پزشک برایتان تجویز کرده است، تداخل داشته باشد، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
درمان فارنژیت در طب سنتی
طب سنتی نیز پیشنهادهایی برای درمان فارنژیت گلو دارد. این روش‌ها می‌توانند التهاب گلو و تارهای صوتی را بهبود بخشند. یکی از گیاهانی که در طب سنتی برای درمان فارنژیت پیشنهاد می‌شود، زنجبیل است. استفاده از زنجبیل، التهاب گلو را کاهش می‌دهد. گیاه زنجبیل را به صورت تکه تکه شده، میل کنید. اضافه کردن آبلیمو و نمک به زنجبیل، طعم آن را بهتر خواهد کرد. در صورت علاقه می‌توانید دمنوش زنجبیل را نیز تهیه کنید.
مصرف عسل نیز در طب سنتی پیشنهاد می‌شود. عسل باعث کاهش و از بین رفتن التهاب و تورم گلو خواهد شد و به عنوان درمان خانگی گلو درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. خاصیت ضدمیکروبی عسل نیز برای درمان عفونت کاربرد دارد. اگر گلودرد دارید، یک قاشق عسل را در آب جوش حل کرده و میل کنید.
سرکه سیب نیز با داشتن خاصیت ضدمیکروبی، التهاب گلو را کاهش می‌دهد. مخلوط سرکه سیب را با آب گرم میل کنید. غرغره کردن مخلوط غلیظ سرکه و آب نیز مفید است.
تشخیص فارنژیت
گلودرد می‌تواند ناشی از انواع بیماری‌های زمینه‌ای باشد. عفونت‌های ویروسی، شایع‌ترین علت گلودرد هستند. بااینحال، هنوز هم تشخیص صحیح علت برای درمان موفقیت‌آمیز این بیماری اهمیت زیادی دارد. پزشکان معمولا تشخیص را با انجام معاینه فیزیکی آغاز می‌کنند. همچنین پزشک علائم فعلی فرد را بررسی کرده و گلو، گوش‌ها و بینی را برای ارزیابی علائم عفونت معاینه می‌کنند. اگر پزشک به عفونت باکتریایی مشکوک باشد، ممکن است برای تأیید تشخیص، کشت گلو را تجویز کند. در ادامه روش‌های تشخیص فارنژیت گلو را معرفی می‌کنیم:
- معاینه: معاینه پزشک اولین قدم برای تشخیص فارنژیت است. پزشک، گلوی شما را معاینه می‌کند. همچنین به بررسی تورم، قرمزی و یا ضایعات خاکستری یا سفید می‌پردازد.
- کشت گلو: در صورتی که پزشک به گلودرد استرپی شک کند، درخواست کشت گلو را می‌دهد. در این روش، نمونه‌ای از ترشحات گلو را با کمک سوآپ می‌گیرد. معمولا این آزمایش در مطب‌های پزشکی قابل انجام است. در صورتی که این آزمایش مثبت باشد، آزمایش‌های بیشتری انجام خواهد شد.
- آزمایش خون: پزشک برای پیدا کردن علت فارنژیت ، ممکن است آزمایش خون تجویز کند. در این آزمایش، نمونه خون از دست یا بازو گرفته می‌شود. آزمایش خون به بررسی وجود منونوکلئوز می‌پردازد و بدن را از نظر عفونت‌ها بررسی می‌کند و شمارش کامل سلول‌های خونی را انجام می‌دهد.
پزشک با این روش‌ها، علت فارنژیت را تشخیص می‌دهد و روش‌های درمانی مناسب را پیشنهاد می‌کند.
فارنژیت گلو بیماری قابل درمان است
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به فارنژیت گلو طولانی مدت را در افراد افزایش بدهند، سابقه آلرژی، سابقه عفونت‌های مکرر سینوسی و سیگارکشیدن یا قرارگرفتن در معرض دود سیگار است. در بیشتر موارد، درمان فارنژیت با روش‌های ساده مثل مصرف آنتی بیوتیک‌ها، مصرف مایعات و مسکن‌ها بهبود پیدا می‌کند. بااینحال، اگر گلودرد شدید و تب زیاد باشد و بیش از یک تا دو روز طول بکشد، وقت آن است که به پزشک خود مراجعه کنید.
اگر در خوابیدن مشکل دارید و گلو توسط لوزه‌های متورم مسدود شده است هم نیاز به مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی دارید. دکتر دکتر بهترین مرجع برای دریافت نوبت فوری از پزشک متخصص است. لیستی از بهترین متخصصان در دکتر دکتر در کنار هم جمع شده‌اند که شما می‌توانید بهترین متخصص شهر خود را پیدا کنید. اگر سوالی در رابطه با فارنژیت یا التهاب گلو دارید، در بخش کامنت با ما در میان بگذارید. مشتاقانه پاسخگوی شما هستیم.
منابع:
healthline.com
medicalnewstoday.com
سوالات متداول فارنژیت
فارنژیت در بارداری چگونه است؟
بارداری و ابتلا به گلودرد معمولا نگران‌کننده نیست اما باید به پزشک مراجعه کنید و در صورت ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی از آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی پزشک استفاده کنید. سرخودانه اقدام به مصرف هیچ دارویی نکنید.
درمان دارویی فارنژیت با آزیترومایسین است؟
برای رفع عفونت‌های باکتریایی گلودرد از این دارو هم استفاده می‌شود.
فارنژیت مسری است؟
بله، فارنژیت شدید و ویروسی تا زمان حضور علائم مسری است. اگر فارنژیت باکتریایی دارید، یک دوره آنتی بیوتیک می‌تواند مدت زمان مسری‌بودن بیماری را کاهش بدهد.
آیا فارنژیت خطرناک است؟
در بیشتر موارد این وضعیت خطرناک نیست اما اگر بیماری ناشی از استرپتوکوک باشد، امکان بروز عوارض نادری از جمله تب روماتیسمی، بیماری روماتیسمی قلبی و بیماری کلیوی وجود دارد.
