کلاژن پوست چیست و چه خواصی دارد؟ آشنایی با نحوه کلاژن سازی پوست
در مورد کلاژن پوست چه می‌دانید؟ کلاژن در بافت‌های مختلفی از بدن ما وجود دارد و وظیفه آن محکم نگه داشتن پوست است. با گذشت زمان تولید کلاژن در بدن کم می‌شود و ما برای افزایش کلاژن سازی پوست مجبور به استفاده از مکمل‌های کلاژن می‌شویم. خواص کلاژن برای پوست بسیار زیاد است، به طوری که در سال‌های اخیر در دنیا مصرف مکمل‌های کلاژن دار به شدت افزایش یافته است و مصرف آن به صورت روتین روزانه در کنار سایر مراقبت‌های پوستی مثل ضدآفتاب برای خانم ها و آقایانی که به زیبایی طبیعی و جوانی پوستشان اهمیت می دهند، اضافه شده است. در این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر در مورد مزایا و عوارض کلاژن سازی پوست، روش‌های افزایش آن و خواص کلاژن برای پوست با شما صحبت خواهیم کرد. با این مطلب همراه ما باشید.
سوالات خود درباره کلاژن پوست را در بخش کامنت بپرسید و از مشاور سلامتی دکتردکتر پاسخ دریافت کنید.
کلاژن پوست صورت چیست؟
کلاژن در حقیقت داربست پوست است و آن را محکم نگه می‌دارد. کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن است و در بافت‌های مختلف بدن وجود دارد. با افزایش سن کلاژن تخریب و روند تولید آن نیز کاهش می‌یابد، بنابراین پوست به مرور افتاده و چین و چروک‌های پوست پدیدار می‌شوند.
از ۲۰ سالگی به بعد، به دلیل افزایش سن کلاژن کمتری در بدن تولید می‌شود و از طرفی، تحت تاثیر عواملی مانند نور آفتاب، سیگار کشیدن، استرس، رادیکال‌های آزاد و … کلاژن موجود تجزیه و تخریب می‌شود. به عبارت دیگر با افزایش سن، میزان تولید کلاژن از میزان تخریب شده آن بسیار کمتر است و به همین دلیل پیری رخ می‌دهد.
ساختار پوست انسان
حال می‌خواهیم با ساختار پوست انسان آشنا شویم و بدانیم که کلاژن در کدام لایه پوست قرار دارد. پوست سه لایه اصلی دارد که در ادامه در مورد هر یک از لایه‌های پوست در ساختار پوست توضیحاتی ارائه می‌دهیم:
- اپیدرم: به بیرونی‌ترین لایه پوست، اپیدرم گفته می‌شود. وظایف اپیدرم شامل محافظت از بدن در مقابل عوامل بیرون، تولید سلول‌های جدید و رنگ بخشیدن به پوست است. اپیدرم یک سد ضد آب به شمار می‌آید. بخش بیرونی اپیدر دارای ۲۰ تا ۳۰ لایه سلول مرده است که روزانه حدود ۵۰۰ میلیون از این سلول‌های پوستی دچار ریزش می‌شوند. وظیفه اپیدرم ایجاد سلول‌های جدید در لایه‌های زیرین است. حدود ۴ هفته طول می‌کشد تا سلول‌های جدید به سطح پوست برسند و جای خود را با سلول‌های مرده عوض کنند.
- لایه درم: لایه درم از اپیدرم ضخیم‌تر است. فولیکول‌های مو، اعصاب، عروق لنفاوی، غدد عرق و روغن بافت‌های همبند، همگی در این لایه قرار گرفته‌اند. اپیدرم با چشم قابل مشاهده است اما درم قابل دیدن نیست. پروتئین کلاژن و الاستین در این لایه قرار دارند.
- لایه هیپودرم: لایه هیپودرم یا همان لایه زیرین پوست مانند یک عایق، پوست را گرم نگه می‌دارد. این لایه به عنوان یک ضربگیر نیز عمل می‌کند و اطراف اندام‌های حیاتی شما را می‌پوشاند. در اپیدرم رگ‌های خونی وجود نداشت اما در این لایه رگ‌های خونی بسیار زیادی دیده می‌شود. این لایه ممکن است در برخی از قسمت‌های بدن حالت ضخیم‌تری داشته باشند و در برخی از قسمت‌ها نازک باشند.
با ساختار پوست انسان آشنا شدیم و دانستیم که کلاژن در لایه درم پوست قرار دارد.
کلاژن چطور در بدن تولید می‌شود؟
کلاژن یکی از پروتئین‌های بدن است که تا سن 20 سالگی به صورت طبیعی در بدن تولید می‌شود. پس از 20 سالگی میزان تولید کلاژن رفته رفته کاهش پیدا می‌کند و به حدی می‌رسد که تولید نمی‌شود. در این هنگام کلاژن مورد نیاز پوست باید با استفاده از مواد غذایی و مکمل‌ها تامین شود.
با انواع کلاژن آشنا شوید
به نقل از clevelandclinic حدود 28 نوع از انواع کلاژن شناسایی شده است. پنج نوع اصلی کلاژن و کاری که انجام می‌دهند، عبارتند از:
- نوعI: این نوع 90 درصد از کلاژن بدن شما را تشکیل می‌دهد. به طور متراکم بسته بندی شده و برای ایجاد ساختار پوست، استخوان‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها استفاده می‌شود.
- نوعII:این نوع در غضروف الاستیک یافت می‌شود که از مفصل پشتیبانی می‌کند.
- نوع III : این نوع در ماهیچه‌ها، شریان‌ها و اندام‌ها یافت می‌شود.
- نوعIV:این نوع در لایه‌های پوست شما یافت می‌شود.
- نوع V:این نوع در قرنیه چشم، برخی از لایه‌های پوست، مو و بافت جفت یافت می‌شود.
با انواع کلاژن‌ها آشنا شدیم و حال می‌خواهیم در مورد فواید و خواص کلاژن بدانیم.
کلاژن چه فوایدی برای بدن دارد؟
کلاژن فواید زیادی برای بدن دارد. مهم‌ترین فواید کلاژن برای بدن، حفظ شادابی و جوانی پوست است اما خواص کلاژن فقط محدود به پوست نیست. در ادامه به نقل از healthline فواید کلاژن برای بدن را به صورت کامل بررسی می‌کنیم:
بهبود سلامت پوست
کلاژن نقش مهمی در تقویت، آبرسانی و افزایش خاصیت ارتجاعی پوست دارد و از چین و چروک جلوگیری می‌کند. مهم ترین اثر کلاژن روی پوست و جلوگیری از پیری پوست است.
کاهش درد مفاصل
با افزایش سن، میزان کلاژن در بدن کاهش می‌یابد و خطر ابتلا به اختلالات مفصلی مانند آرتروز بیشتر می‌شود. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مکمل‌های کلاژن ممکن است به بهبود علائم استئوآرتریت و کاهش درد کلی مفاصل کمک کند.
جلوگیری از تحلیل استخوان
استخوان‌های شما بیشتر از کلاژن ساخته شده‌اند. با افزایش سن، کلاژن کم می‌شود و توده استخوانی شما کاهش می‌یابد و در نهایت ممکن است منجر به پوکی استخوان شود که با تراکم استخوان پایین و خطر بالاتر شکستگی استخوان مشخص می‌شود. مصرف کلاژن در کنار کلسیم و ویتامین دی می‌تواند از تحلیل استخوان جلوگیری کند.
افزایش توده عضلانی
کلاژن جز مهم ماهیچه‌های اسکلتی است. در یک مطالعه 12 هفته‌ای، 26 مرد مسن مبتلا به سارکوپنی، 15 گرم کلاژن را در حین شرکت در یک برنامه ورزشی مصرف کردند. این افراد در مقایسه با مردانی که ورزش می‌کردند اما کلاژن مصرف نمی‌کردند، به میزان قابل توجهی توده عضلانی و قدرت بیشتری به دست آوردند. با این حال تحقیقات بیشتری برای اثبات پتانسیل کلاژن برای افزایش توده عضلانی ضروری است.
ارتقا سلامت قلب
محققان این نظریه را مطرح کرده‌اند که مکمل‌های کلاژن ممکن است به کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند. کلاژن ساختاری را برای شریان‌ها، رگ‌های خونی که خون را از قلب به بقیه بدن می‌رسانند، فراهم می‌کند.
بهبود سلامت روده
اگرچه هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی شده و کنترل‌شده این ادعا را تأیید نمی‌کند، برخی از متخصصان بهداشت گزارش می‌دهند که مکمل‌های کلاژن می‌توانند سندرم روده نشت‌کننده، که نفوذپذیری روده نیز نامیده می‌شود، درمان کنند.
تقویت مو و ناخن
مصرف کلاژن ممکن است استحکام ناخن‌های شما را افزایش دهد. تحقیقات بیشتری برای تاثیر کلاژن روی مو مورد نیاز است اما مردم گزارش می‌دهند که مصرف کلاژن می‌تواند به جلوگیری از شکستن موها نیز کمک کند.
حفظ سلامت مغز
در حالی که هیچ مطالعه‌ای نقش مکمل‌های کلاژن را در سلامت مغز بررسی نکرده است، برخی افراد ادعا می‌کنند که این مکمل‌ها خلق و خوی را بهبود می‌بخشد و علائم اضطراب را کاهش می‌دهد.
کاهش وزن
طرفداران بر این باورند که مکمل‌های کلاژن ساز پوست ممکن است باعث کاهش وزن و متابولیسم سریع‌تر شوند. با این حال، هیچ مطالعه‌ای این ادعاها را تایید نمی‌کند. اگرچه این اثرات بالقوه امیدوارکننده هستند،اما قبل از نتیجه گیری رسمی، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
خواص کلاژن برای پوست
کلاژن برای پوست خواص بی‌نظیری دارد که از مهم‌ترین خواص کلاژن برای پوست می‌توان به کاهش چین و چروک و جوانسازی پوست اشاره کرد. کلاژن به صورت طبیعی در بدن تولید می‌شود اما با گذشت سن، تولید آن کاهش می‌یابد و به حد صفر می‌رسد.
کاهش چین و چروک
کلاژن مانع چین و چروک پوست صورت می‌شود. در صورتی کلاژن پوست کم شود، چین و چروک در صورت سریع‌تر ظاهر می‌شود. بهتر است برای جلوگیری از چین و چروک، کلاژن بیشتری را مصرف کنید.
جوانسازی پوست
از دیگر خواص کلاژن برای پوست جوانسازی پوست است. کلاژن باعث بازسازی طبیعی پوست می‌شود. اگر مایل به جوانسازی پوست هستید، مهم‌ترین نکته دریافت کلاژن اضافی است که می‌توانید آن را از مکمل‌ها و رژیم غذایی به دست آورید.
از چه سنی نیاز به مصرف کلاژن اضافی داریم؟
در هر سنی می‌توانیم کلاژن به دست آوریم اما به علت این که اثرات پیری از یک سنی به بعد بیشتر ظاهر می‌شود، بهتر است زودتر به مصرف کلاژن اضافی بپردازیم.
به نقل از depology بهتر است مصرف مکمل‌های اضافی کلاژن از اوایل دهه 20 زندگی شروع شود. با مصرف کلاژن اضافی اثرات پیری دیرتر به سراغ شما خواهد آمد و جوان‌تر به نظر می‌رسید. بهتر است کلاژن را به حالت خوراکی مصرف کنید، پودرها، قرص‌ها و کپسول‌های حاوی کلاژن گزینه خوبی هستند، فقط باید بهترین برند را انتخاب کنید.
برای افزایش کلاژن پوست چه کنیم؟
نیاز بدن به کلاژن از دو طریق می‌تواند تامین شود، از طریق مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین و مصرف مکمل‌های کلاژن‌دار.
برخی از روش‌ها مثل مصرف مواد غذایی حاوی کلاژن، درمان‌های کلینیکی و … کلاژن پوست را افزایش می‌دهند. در ادامه توضیح بیشتری در مورد روش‌های افزایش کلاژن پوست مطرح می‌کنیم:
رژیم غذایی مناسب
همانطور که گفتیم با مصرف مواد غذایی حاوی کلاژن می‌توان میزان کلاژن در بدن را افزایش داد. کلاژن پوست بدن را محکم نگه می‌دارد و از افتادن چین و چروک روی پوست جلوگیری می‌کند. بهتر است رژیم غذایی خود را سرشار از کلاژن در نظر بگیرید تا پوست زیباتری داشته باشید.
تاثیر کلاژن خوراکی بر پوست؛ کدام خوراکی ها کلاژن زیادی دارند؟
خوراکی‌ها و مواد غذایی که حاوی مقدار زیادی کلاژن هستند، عبارتنداز:
- میوه و سبزیجات قرمز
- تخم مرغ
- تخم کدو
- مرکبات
- ماهی
- هویج
- سیر
- روغن سبز و سیاه زیتون
- غذاهای گوگردی مثل گوشت گاو، مرغ، محصولات لبنی و …
- ژلاتین
- بذر کتان و گردو
- لیمو و پرتقال
- محصولات سویا
- کلم
- آوکادو
- گوجه فرنگی
- و …
با رژیم غذایی مناسب به راحتی می‌توانید کلاژن پوست خود را افزایش دهید.
استفاده از ماسک های خانگی
با ساخت ماسک‌های خانگی نیز می‌توانید میزان کلاژن پوست خود را افزایش دهید. برخی از ماسک‌های خانگی حاوی کلاژن عبارتنداز:
- ماسک آووکادو و عسل: دو قاشق چای خوری عسل، نصف قاشق آووکادو و یک قاشق چای خوری آب لیمو
- ماسک موز و شیر: نصف موز و یک قاشق چایخوری شیر
- ماسک سیب زمینی و تخم مرغ برای دور چشم: یک عدد سیب زمینی کوچک و یک عدد سفیده تخم مرغ
با تهیه این ماسک‌های ساده خانگی، کلاژن پوست‌تان افزایش می‌یابد.
مصرف کلاژن خوراکی به شکل قرص یا پودر
خوردن مواد غذایی کلاژن‌دار به تنهایی نمی‌توانند نیاز روزانه بدن را تامین کنند، از این رو پزشکان در کنار مواد غذایی خوراکی، مصرف مکمل‌های کلاژن دار را که به شکل پور یا قرص هستند نیز توصیه می‌کنند.
تحقیقات نشان داده که مکلمل‌های کلاژن‌دار هیچ ضرری ندارد و در اکثر کشو‌های اروپایی و امریکایی به صورت روتین روزانه مصرف می‌شوند. در ایران نیز مطالعه تحقیقاتی در ارتباط با اثبات تاثیر استفاده از کلاژن هیدرولیز شده انجام شده است که در ویدیوی زیر می‌توانید آن را مشاهده کنید:
درمان های کلینیکی
در صورتی که نتوانید از طریق مواد غذایی و ماسک‌های خانگی میزان کلاژن پوست خود را افزایش دهید، امروزه درمان‌های کلینیکی هم در این راستا وجود دارد که در کلینیک‌های زیبایی انجام می‌شوند. در ادامه برخی از جدیدترین روش‌های درمان کلینیکی را معرفی می‌کنیم:
میکرونیدلینگ
یکی از درمان‌های کلینیکی برای تولید و افزایش کلاژن بدن، میکرونیدلینگ است. میکرونیدلینگ روشی برای تحریک تولید کلاژن است. در این روش، سوزن‌های ریزی در پوست فرو میرود تا زخم‌های میکروسکوپی به وجود آید. این سوزن‌های ریز، ساختار اپیدرم و درم را سوراخ می‌کند و تحریکی برای تولید کلاژن اتفاق می‌افتد. در نتیجه‌ی میکرونیدلینگ، پوست جوان‌تر می‌شود.
هایفوتراپی
هایفوتراپی یکی از روش‌های جوانسازی پوست است. هایفوتراپی تولید کلاژن را افزایش می‌دهد و به دنبال آن پوست جوان‌تر، محکم‌تر و سفت‌تر می‌شود. نحوه انجام هایفوتراپی این گونه است که در ابتدا پوست را با ژل مخصوص هایفوتراپی یا ژل آلوئه‌ورا می‌پوشانند. سپس با دستگاه هایفو، امواج صوتی با فرکانس بالا ساطع می‌شود.
دستگاه آر اف فرکشنال
دستگاه آر اف فرکشنال از امواج RF برای افزایش سرعت تولید کلاژن استفاده می‌کند. در واقع امواج RF، انرژی لازم برای تولید کلاژن را به پوست انتقال می‌دهد. دستگاه آر اف در لایه‌های عمقی و سطحی پوست تاثیر می‌گذارد.
تزریق کلاژن
از دیگر روش‌های کلینیکی کلاژن پوست، تزریق کلاژن است. در این روش، ماده کلاژن مستقیما در زیر پوست تزریق می‌شود. در صورتی که سن بالا باشد، تزریق کلاژن روش مناسبی برای جوانسازی پوست است.
مزایای مصرف کلاژن سازها
در نظر داشته باشید که یک دوره مصرف مکمل‌های کلاژن دار معجزه نمی‌کنند و باید مانند ضد آفتاب، کرم مرطوب کننده، آبرسان و … به صورت روزانه استفاده شود تا در بلند مدت تاثیرات ماندگاری داشته باشد. اگر هدف شما از استفاده از محصولات مراقبت از پوست کلاژن، تحریک تولید کلاژن است، می‌توانید همراه آن از رتینوئید یا رتینول و ویتامین سی به عنوان تحریک کننده استفاده کنید.
پزشکان متخصص پوست توصیه می‌کنند که مکمل‌های کلاژن سه ماه مصرف و با یک ماه استراحت دوباره مصرف شود تا تاثیرگذاری لازم را داشته باشد. در ادامه مزایای مصرف کلاژن سازها را بررسی می‌کنیم:
- حفظ استحکام و سفتی پوست و کاهش سرعت پیری پوست
- از بین برنده چین و چروک
- تاخیر در روند پیری پوست
- آبرسانی به پوست
- جلوگیری از افتادگی پوست بعد از رژیم لاغری
- کمک به روند بهبود جای زخم، اگزما و التهاب پوست
- بهبود عملکرد ژل، فیلر و بوتاکس
- از بین بردن لکه‌های پوستی (لک‌های ناشی از لیزر و افتاب سوختگی)
- بهبود ترک پوستی و سلولیت
بهبود سلامت و جوانسازی پوست صورت
بهبود سلامت و جوانسازی پوست صورت از مهم‌ترین مزایای مصرف کلاژن‌سازهاست. افراد بالای 20 سال می‌توانند به مصرف کلاژن سازها بپردازند.
آیا مصرف کلاژن های مکمل عوارض دارد؟
به نظر می‌رسد مصرف کلاژن برای بدن عوارضی به دنبال نداشته باشد زیرا به صورت طبیعی توسط بدن تولید می‌شود اما اینگونه نیست. عوارض مصرف کلاژن بسیار نادر است اما احتمال دارد برخی از افراد عوارض جانبی مانند ناراحتی خفیف دستگاه گوارش، نفخ، یا بثورات پوستی را تجربه کنند. اگر بدن شما به پروتئین حساسیت دارد، سعی کنید کلاژن را از این منبع مصرف نکنید. در صورتی که به ماهی حساسیت دارید، باید از مصرف کلاژن ناشی از ماهی خودداری کنید. در صورتی که پس از مصرف کلاژن عوارض نامطلوبی را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
نکاتی برای انتخاب بهترین مکمل جوان کننده و کلاژن ساز
اگر به داروخانه‌ها مراجعه کنید، با مجموعه وسیعی از انواع مکمل‌های کلاژن‌دار مواجه می‌شوید که ادعای شادابی و جوانسازی پوست را دارند و مدعی هستند پوست را جوان‌تر می‌کنند و مانع شکل‌گیری چین وچروک می‌شوند. بنابراین انتخاب مکمل مناسب برای گرفتن بهترین نتیجه بسیار حائز اهمیت است. در ادامه با مهم‌ترین نکات در انتخاب مکمل مناسب آشنا می‌شویم:
- حداقل دوزمورد نیاز بدن را تامین کند. حداقل ۵/۲ گرم کلاژن روزانه برای تاثیرگذاری باید به بدن برسد و کمتر از این میزان بی‌تاثیر است.
- از کلاژن هیدرولیز تشکیل شده باشد تا قابلیت جذب و هضم در بدن را داشته باشد.
- برگرفته از منابع دریایی و ماهی باشد و در عین حال طعم و بوی مطبوع داشته باشد.
- کلاژن تخصصی پوست، به عبارتی کلاژن نوع ۱ و ۳ باشد تا تخصصی و هدفمند روی پوست تاثیر بگذارد.
- تحت استاندارهای داروسازی تولید شده باشد ( مکمل‌های کلاژن‌دار با منبع ماهی اگر تحت استاندارهای دارویی ومناسب تولید نشوند ممکن است در طولانی مدت باعث ایجاد بیماری و عفونت‌های شدید شوند(
همچنین استفاده از مکلمل‌های خارجی که به صورت غیر رسمی و قاچاق وارد کشور توصیه نمی‌شود. این مکمل‌ها به دلیل شرایط نگهداری و حمل نامناسب ویژگی خود را از دست می‌دهند و تاثیرگذاری مناسبی ندارند.
روش های جلوگیری از کاهش کلاژن در بدن
با افزایش سن، تولید طبیعی کلاژن در بدن کمتر می‌شود، بنابراین بهتر است از یک سنی به بعد کلاژن را به صورت مکمل، رژیم غذایی و … وارد بدن کرد. استرس نیز عاملی برای کاهش کلاژن در بدن است. برای جلوگیری از این کاهش باید به کنترل استرس خود بپردازید.
همچنین نباید مدت زمان زیادی را در معرض نور خورشید قرار بگیرید. کمبود ویتامین سی، رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان نیز تولید کلاژن را کاهش می‌دهد که برای جلوگیری از این کاهش، اجازه ندهید که ویتامین سی و آنتی اکسیدان بدن‌تان کاهش پیدا کند.
کلاژن یا اکسیر جوانی!
اکسیر جوانی، حفظ کلاژن پوست است. برای داشتن پوستی زیبا و سفت باید کلاژن به مقدار کافی در بدن وجود داشته باشد. تا سن 20 سالگی کلاژن پوست به صورت طبیعی تولید می‌شود اما با افزایش سن، تولید کلاژن در بدن کاهش می‌یابد و رفته رفته به صفر می‌رسد. برای جلوگیری از کاهش کلاژن سازی پوست می‌توانید مصرف کلاژن را در رژیم غذایی خود جای دهید و یا از مکمل‌ها استفاده کنید. در نظر داشته باشید که یک دوره مصرف مکمل‌های کلاژن دار معجزه نمی‌کند و باید به صورت روتین مصرف شود. اگر تصمیم به خرید مکمل‌های کلاژن دارید، تنها مکمل هیدرولیز شده با ویژگی های ذکر شده را خریداری کنید.
مکمل‌های کلاژن گلد در ایران مطابق استاندارهای بالای داروسازی در ایران تولید و صرفا در داروخانه ها عرضه می‌شود. خوشحال می‌شویم اگر نظرها و سوال‌های خود در رابطه با خواص کلاژن برای پوست را در بخش کامنت با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول کلاژن پوست
کلاژن یکی از پروتئین‌های اصلی پوست است که باعث حفظ جوانی و سفتی پوست می‌شود. کلاژن‌ها ساختار ریشه‌ای دارند.
استفاده از بخور، دمنوش، کرم، عرقیات و ماساژ از روش‌های جوانسازی و افزایش کلاژن پوست است.
استفاده از مکمل‌های کلاژن، مصرف مواد غذایی حاوی کلاژن، کمک گرفتن از درمان‌های کلینیکی، استفاده از ماسک‌های خانگی
قرص کلاژن گلد آدریان، کپسول هیالورون سائور پلاس کلاژن و بیوتین یوروویتال، قرص رویال کلاژن ایکس مارت، کپسول کلاژن کلاژناکس
کلاژن سازی پوست معمولا بدون عوارض است اما در صورتی که بیش از نیاز بدن باشد، عوارضی مثل اسهال، حساسیت پوستی، کاهش وزن و … را به دنبال خواهد داشت.
