اگزمای دور چشم چیست؟ روشهای درمان اگزمای پلک چشم

چشم‌ها از حساس‌ترین نقاط صورت و حتی بدن هستند و پوست اطراف آن‌ها بسیار نازک است. ازآنجایی‌که این عضو حیاتی ممکن است بیشتر از سایر اعضای بدن در معرض خطر باشد، به مراقبت ویژه نیاز دارد و در صورت بروز یک بیماری، نیازمند درمان سریع و مناسب است. یکی از بیماری های پوستی دور چشم که سلامت چشم‌ها را تهدید می‌کند، اگزما نام دارد. اگزمای دور چشم چیست و چه علائمی دارد؟ آیا درمان اگزمای پلک چشم ممکن است؟ در این مقاله به بررسی هرآنچه که باید از اگزمای دور چشم بدانید، می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

اگزما چیست؟

پیش از آنکه بگوییم اگزمای دور چشم چیست، بهتر است با مفهوم اگزما آشنا شوید. اگزما نوعی بیماری است که لکه‌های پوستی در اثر آن ملتهب، خارش‌دار، ترک‌خورده و زمخت می‌شوند. در بعضی از موارد حتی تاول‌هایی روی پوست ظاهر می‌شود.

انواع و مراحل مختلفی از اگزما مردم را در سراسر جهان درگیر خود کرده است. بر اساس آمار مجله پزشکی Medicalnewstoday، حدودا 6 میلیون نفر در آمریکا تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته‌اند. این بدین معناست که حدود 10 درصد از جمعیت آمریکا به انواع مختلفی از اگزما مبتلا هستند.

رایج‌ترین نوع اگزما، درماتیت آتوپیک است که معمولا در جهان با همان نام اگزما شناخته می‌شود. کلمه «آتوپیک» به مجموعه‌ای از شرایط مرتبط با سیستم ایمنی بدن از جمله درماتیت آتوپیک، آسم و تب یونجه (یک واکنش حساسیتی که علائمی مانند سرماخوردگی دارد) گفته می‌شود. کلمه «درماتیت» نیز به التهاب پوستی اشاره دارد.

اگزما یک بیماری مسری نیست و در اثر وجود محرک‌هایی مانند دود، گرده، صابون‌ها، رایحه‌ها و غذاهای خاصی مانند آجیل‌ها و لبنیات به وجود می‌آید. بعضی از افراد ممکن است بعد از گذراندن دوره‌ای، این بیماری را پشت سر گذاشته، درحالی‌که عده‌ای آن را تا بزرگسالی هم تحمل می‌کنند. 

اگزمای دور چشم چیست؟

در پاسخ به اگزمای دور چشم چیست، همان‌طور که از نامش پیداست می‌توانیم بگوییم، نوعی از اگزما است که چشم و ناحیه دور چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پوست قرمز، خشک و پوسته‌پوسته‌شده اطراف چشم می‌تواند نشانه‌ای از اگزمای دور چشم باشد. اگزمای پلک چشم یکی از انواع بیماری های پوستی دور چشم است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

اگزمای پلک چشم

اگزمای پلک چشم که به آن درماتیت پلک هم گفته می‌شود، یک بیماری شایع چشمی است که در اثر آن، پوست روی پلک خشک و تحریک می‌شود. در این شرایط بیماران اغلب خارش، سوزش و در بعضی موارد تورم در پلک‌های خود را گزارش می‌کنند. اگزمای پلک چشم ممکن است در اثر تماس با مواد محرک یا حساسیت‌زا ایجاد شود. همچنین این می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد.

چرا به اگزمای دور چشم مبتلا می‌شویم؟

دلایل زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث ابتلا به اگزمای دور چشم شود. درواقع هر یک از انواع اگزما ممکن است به دلایل مختلفی به وجود آید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

علت اگزمای دور چشم

بعضی از عواملی که ممکن است باعث ایجاد اگزمای دور چشم می‌شوند، عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما اگزما، آلرژی، آسم یا تب یونجه داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری زیاد است.
• محیط: اگزما یک بیماری مسری نیست، اما شرایط محیطی مانند دمای سرد و آلودگی می‌تواند وضعیت شما را بدتر کند.
• تماس با مواد حساسیت‌زا: اگزمای تماسی ممکن است بعد از تماس بدن شما با ماده تحریک‌کننده یا حساسیت‌زا ظاهر شود. مواد آرایشی، لوسیون، روغن، صابون، شامپو، مواد آرایشی مانند موچین، گردوخاک، کلر، ضدآفتاب، عطرها، دمای بالا، رطوبت و… ممکن است پوست پلک‌ها و اطراف چشم شما را تحریک کنند.

علت اگزمای پلک نوزاد

اگزما یک اختلال شایع در نوزادان است که باعث بروز لکه‌های خشک و خارش‌آور روی پلک می‌شود. ظهور اگزما در کودکان معمولا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. بنابراین اگر اعضای خانواده سابقه اگزما داشته باشد، احتمال ابتلای نوزاد به این بیماری بیشتر است. همچنین دانشمندان بر این باورند که اگزمای پلک ناشی از اختلالی در عملکرد سیستم ایمنی بدن است که در آن پوست توانایی نگه داشتن رطوبت را ندارد.

انواع اگزمای دور و پلک چشم چیست؟

اگزمای دور و پلک چشم انواع مختلفی دارد. سه نوع رایج این بیماری عبارت‌اند از:

• اگزمای آتوپیک: این نوع از اگزما معمولا کودکان زیر 5 سال را درگیر خود می‌کند. بر اساس مجله پزشکی Healthline، اگزمای آتوپیک 20 درصد از کودکان و 3 درصد از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولا اثر طولانی‌مدتی دارد و عوامل ژنتیکی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و عوامل محیطی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
• اگزمای تماسی: اگزمای تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که عوامل خارجی مانند مواد آرایشی باعث تحریک پوست شوند. این نوع از اگزما معمولا در بزرگسالان اتفاق می‌افتد.
• درماتیت سبورئیک: این نوع از اگزما یک بیماری مزمن است که ناشی از حساسیت یا عدم مراقبت و رعایت بهداشت کافی نیست. بلکه ممکن است به‌دلیل سایر مشکلات مانند وجود استرس، قارچ و مخمر روی پوست یا شرایط محیطی به وجود آید.

علائم و نشانه های اگزمای پلک چشم چیست؟

چشم‌ها بخش حساس و آسیب‌پذیر بدن هستند. پوست اطراف آن‌ها نازک بوده و مانند مانعی برای جلوگیری از ورود مواد خارجی و حساسیت‌زا عمل می‌کند. اما در بعضی از موارد پلک‌ها ممکن است دچار حساسیت‌هایی شوند که ناحیه چشم را ملتهب کرده و احساس ناخوشایندی در آن ایجاد کند. بعضی از علائم اگزمای دور چشم عبارت‌اند از:

• خارش
• خشکی پوست
• پوست قرمز و متورم
• پوست ضخیم‌شده
• چشمان تحریک‌شده و دچار سوزش
• وجود برجستگی روی پلک
• تاول
• پوسته‌پوسته شدن پلک‌ها
• وجود چین‌های اضافی زیر چشم

مراحل اگزمای پلک چشم چیست؟

اگزمای پلک چشم دارای سه مرحله حاد، کمتر از حاد و مزمن است. هر مرحله علائم خاص خود را دارد که پیشرفت بیماری را نشان می‌دهد. مراحل اگزما به‌اندازه‌ای که تصور می‌شوند، قابل‌پیش‌بینی نیستند و شدت بیماری را نشان نمی‌دهند. به‌عنوان‌مثال اگزمای حاد ممکن است علائم خفیف یا شدیدی داشته باشد.

• اگزمای حاد: اگزمای حاد ممکن است در اثر تماس با مواد حساسیت‌زا به وجود آید. این مرحله از اگزما را می‌توان مرحله اولیه این بیماری نامید و معمولا علائم آن به‌سرعت ظهور می‌کند. قرمزی، خارش شدید، برجستگی، تاول‌های پر از مایعات، درد و تورم از جمله ویژگی‌های اگزمای حاد است.
• اگزمای کمتر از حاد: این مرحله را مرحله انتقال از اگزمای حاد به اگزمای مزمن می‌دانند. هرچند در بعضی از افراد اگزما ممکن است از این مرحله نیز شروع شود. خصوصیات پوست در این مرحله شامل پوسته‌پوسته شدن، خارش همراه با سوزش و قرمزی با شدتی کمتر از مرحله قبل می‌شود.
• اگزمای مزمن: علائم اگزما در این مرحله ممکن است حداقل 3 ماه طول بکشد و شکل کاملا متفاوتی از دو مرحله قبل دارد. پوست ضخیم، خطوط پوستی برجسته، ترک‌های پوستی، تیره شدن پوست و خارش از جمله این علائم هستند. بسیاری از این علائم ممکن است در نتیجه خراشیدن مداوم پوست به وجود آیند. مدت‌زمان لازم برای بهبودی علائم اگزمای مزمن، به شدت آن‌ها بستگی دارد. 

روشهای تشخیص اگزمای دور چشم چیست؟

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص اگزمای دور چشم وجود ندارد. پزشک با بررسی دقیق علائم و سابقه پزشکی شما و همچنین معاینه پوستتان می‌تواند اگزما را تشخیص دهد. همچنین در طول معاینه پزشک ممکن است مواردی را که باعث اگزما شده است، با پرسش از شما بررسی کرده و آن را تشخیص دهد.

حتی در مواردی که اگزما به‌دلیل تماس با مواد آلاینده و حساسیت‌زا رخ می‌دهد، شما می‌توانید خودتان آن را شناسایی کرده و از آن اجتناب کنید. همچنین در مواردی پزشک ممکن است تست پچ را برای تشخیص اگزمای دور چشم تشخیص دهد. در این آزمایش، پزشک نوعی ماده حساسیت‌زا را روی پوست شما قرار داده و آن را آزمایش می‌کند. 

روشهای درمان اگزمای پلک چشم چیست؟

چشم حساس‌ترین نقطه صورت است. بنابراین درمان اگزمای پلک چشم باید با احتیاط انجام شود. چراکه روش درمانی نامناسب ممکن است بینایی را تحت خطر قرار دهد. در تمام مراحل و انواع اگزما، آرام کردن ناحیه آسیب‌دیده و از بین بردن خارش کلید درمان است.

برای درمان اگزمای آتوپیک ابتدا باید علائم ناحیه آسیب‌دیده را کاهش داده، سپس روند درمانی برای جلوگیری از علائم بعدی آغاز شود. در درمان اگزمای تماسی از بین بردن عامل حساسیت‌زا و قرار نگرفتن در آن شرایط بسیار اهمیت دارد. در بیشتر موارد، درمان‌های موثر علائم اگزما را طی 2 تا 8 هفته کاهش می‌دهند.

مراقبت از پوست اولین راه درمان اگزمای دور چشم

اولین گام برای درمان اگزمای دور چشم مراقبت از پوست است. بدین منظور باید از محصولات آرایشی و بهداشتی بدون عطر و ضدحساسیت استفاده کنید. صابون می‌تواند پوست شما را خشک و ضخیم کند. بنابراین از یک پاک‌کننده ملایم برای شستشوی صورت و چشم‌ها استفاده کنید.

دوش آب‌گرم می‌تواند محرک اگزما باشد. بنابراین صورت خود را با استفاده از آب ولرم بشویید. همیشه از کرم‌های مرطوب‌کننده و ضدآفتاب استفاده کنید. هرچند کرم‌های ضدآفتاب محافظ پوست هستند، اما باعث خشکی آن نیز می‌شوند.

درمان خانگی اگزمای دور چشم

گاهی علائم اگزما به‌قدری خفیف است که می‌توانید از درمان‌های خانگی برای رفع اگزمای دور چشم استفاده کنید. استفاده از کمپرس سرد روی ناحیه ملتهب یکی از این روش‌هاست که خارش، تورم و قرمزی را کاهش می‌دهد. تصور می‌شود که عسل می‌تواند برای درمان اگزما مفید باشد. بااین‌حال بدون مشورت با پزشک این روش را انتخاب نکنید.

ازآنجایی‌که دمای خیلی سرد یا خیلی گرم یکی از علت‌های بروز اگزما است، دمای خانه خود را معتدل و مرطوب نگه دارید. همچنین استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و وازلین برای ناحیه آسیب‌دیده توصیه می‌شود.

پماد اگزمای پلک چشم

داروهای موضعی و پمادهای زیادی وجود دارند که می‌توانید بدون نسخه آن‌ها را تهیه و امتحان کنید. اما قبل از اقدام به استفاده از آن‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید. چراکه برای از بین بردن اگزما شاید لازم باشد از چندین روش برای درمان بهره بگیرید.

پمادهای کورتیکواستروئید می‌توانند خارش ناشی از اگزما را درمان کنند. اما ازآنجایی‌که پوست دور چشم بسیار نازک و حساس است، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید. چراکه استفاده طولانی‌مدت از کرم‌های استروئیدی ممکن است باعث گلوکوم شود که یک بیماری چشمی بسیار جدی است.

مهارکننده کلسی نورین نوعی داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است که می‌تواند به رفع التهاب‌های ناشی از اگزما کمک کند. این دارو به شکل خوراکی و موضعی قابل‌مصرف است و به‌دلیل عوارضی که دارد، باید با تجویز پزشک و با احتیاط استفاده شود.

بهترین کرم برای درمان اگزمای چشم

انواع کرم‌های دور چشم می‌توانند به مرطوب نگه داشتن پوست دور چشم و جلوگیری از خشکی آن کمک کنند. انتخاب کرم مناسب پوست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یک کرم مناسب باید بتواند رطوبت کافی را به پوست رسانده و از بروز حساسیت و میلیا (دانه‌های ریز دور چشم که ناشی از تجمع چربی هستند) جلوگیری کند. بنابراین بهتر است برای انتخاب کرم مناسب با پزشک مشورت کنید.

فتوتراپی برای درمان اگزمای دور چشم

زمانی که هیچ‌کدام از راه‌های درمانی موفقیت‌آمیز نبودند، می‌توانید از فتوتراپی استفاده کنید. در فتوتراپی از دستگاهی برای تاباندن اشعه ماورا بنفش روی پوست استفاده می‌شود. این روش درمانی باعث کاهش خارش و التهاب پوست، افزایش تولید ویتامین D و افزایش توانایی بدن در مبارزه با باکتری‌های پوستی می‌شود.

کلام آخر

در این مقاله به سوال اگزمای دور چشم چیست و چگونه می‌توانید به درمان اگزمای پلک چشم بپردازید، به‌طور مفصل پاسخ دادیم. این نکته را به یاد داشته باشید که ابتلا به بیماری های پوستی دور چشم در هر نوع و مرحله‌ای می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد و درمان آن ماه‌ها طول بکشد. اما ناامید نشوید و تمام مراقبت‌های لازم را برای کاهش اثرات آن و جلوگیری از بروز علائم شدیدتر انجام دهید.

سوالات متداول

منابع:

everydayhealth

verywellhealth

healthline

mahtateb