بواسیر یا هموروئید چیست و چه علائمی دارد؟
هموروئید یا بواسیر تورم سیاهرگها یا رگهای خونی در داخل و اطراف مقعد و پایین رکتوم است. این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که فشار اضافی روی این سیاهرگها وجود داشته باشد. بواسیر یا در داخل مقعد (داخلی) یا زیر پوست اطراف مقعد (خارجی) قرار دارد. حدود نیمی از افراد تا سن ۵۰سالگی به هموروئید مبتلا میشوند. روشهای خانگی مانند مصرف غذاهای فیبردار و تحرک یا روشهای جراحی برای درمان این وضعیت استفاده میشوند.
در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر درباره عوارض و روشهای پیشگیری هموروئید هم برایتان میگوییم. مطالعه مقاله پیش رو به حدود ۶ دقیقه زمان نیاز دارد.
هموروئید یا بواسیر چیست؟
به زبان ساده واریس سیاهرگهای مخرج یا مقعد را بواسیر یا هموروئید گویند. منظور از واریس گشاد شدن و پیچ در پیچ شدن سیاهرگها در بدن است. همچنین هموروئید به شرایطی گفته میشود که سیاهرگهای اطراف و داخل راست روده و مقعد برجسته و متورم شوند.
بواسیر میتواند هم در داخل مقعد ایجاد شود که به آن بواسیر یا هموروئید داخلی گفته میشود و هم در خارج و پوست اطراف مقعد ایجاد شود که به آن بواسیر خارجی میگویند.
علائم بواسیر
علایم بواسیر زنان و مردان معمولا به محل آن بستگی دارد. شایعترین علائم و نشانههای هموروئید شامل موارد زیر است:
- خونریزی بدون درد در طی حرکات روده (ممکن است مقادیر کمی از خون قرمز روشن را در مدفوع یا توالت مشاهده کنید)
- خارش یا سوزش در منطقه مقعد
- درد یا ناراحتی در مقعد
- تورم در اطراف مقعد
- تودهای در نزدیکی مقعد که ممکن است حساس یا دردناک باشد
انواع بواسیر
بواسیر با توجه به محل تشکیل آن و درجه آن تقسیمبندی میشود. در ادامه به انواع هموروئید و درجهبندی آن اشاره میکنیم.
- هموروئید داخلی؛ این نوع در داخل رکتوم قرار دارد. شما معمولا نمیتوانید بواسیر داخلی را ببینید یا احساس کنید و به ندرت ناراحتی ایجاد میکند. اما فشار یا سوزش در هنگام عبور مدفوع میتواند به سطح التهاب آسیب برساند و باعث خونریزی شود.
- هموروئید خارجی؛ این نوع زیر پوست در اطراف مقعد تشکیل میشود. هنگام تحریک، بواسیر خارجی میتواند خارش یا خونریزی داشته باشد.
درجهبندی این وضعیت به این شرح است:
- درجه ١؛ در این نوع بواسیر، سیاهرگها گشاد شدهاند ولی هرگز از مخرج خارج نمیشوند و تنها علامت آنها خونریزی است.
- درجه ٢؛ سیاهرگهای گشاد شده در زمان دفع از مخرج خارج میشوند، اما با پایان اجابت مزاج خودبهخود به داخل مخرج برمیگردند.
- درجه ٣؛ تودههای بواسیری با دفع از مخرج خارج میشوند، اما خودبهخود به داخل مخرج باز نمیگردند بلکه با کمک دست به داخل مخرج بازگردانده میشوند.
علت بواسیر چیست؟
یبوست طولانی مدت و زور زدن در موقع دفع مدفوع، شایعترین دلیل علت بواسیر هستند. هر دو مورد گفته شده سبب افزایش فشار داخل شکم و مانع بازگشت خون وریدی در مخرج میشوند. هر مانع بازگشت خون ورید میتواند سبب ایجاد هموروئید شود.
رگها در اطراف مقعد تمایل به کشش تحت فشار دارند و ممکن است برآمدگی و یا تورم داشته باشند. تورم رگهای اطراف مقعد میتواند در نتیجه افزایش فشار به آنها باشد از جمله مواردی که باعث افزایش فشار به رگهای مقعد میشوند:
- سیروز کبد (در راه بازگشت خون وریدی مخرج مانع ایجاد میکند و سبب این وضعیت میشود).
- شقاق (از طریق ایجاد یبوست و بالا بردن فشار داخل کانال مخرج سبب هموروئید میشود).
- چاقی (حجم فراوان چربیهای داخل شکم سبب افزایش فشار داخل شکم میشود).
- برای مدت زمان طولانی در توالت نشستن
- فشار زیاد در زمان دفع روده
- اسهال مزمن یا یبوست
- بلند کردن اجسام سنگین
- رژیم کم فیبر
- افزایش سن
- ژنتیک
- حاملگی
- کهولت سن
- اسهال
- اسهال مزمن
- مقاربت مقعدی
علت بهوجودآمدن بواسیر در مردان چیست؟
علت بواسیر در مردان به تاریخچه پزشکی خانوادگی آنها برمیگردد. اگر سابقه خانوادگی دارید، اغلب در حین اجابت مزاج فشار میآورید یا یبوست یا اسهال طولانی مدت (مزمن) دارید، ممکن است به هموروئید مبتلا شوید. علائم هم که شامل خون در مدفوع، درد در اطراف مقعد یا خارش هستند. باید بدانید که دلایل مشترکی میان مردان و زنان برای ابتلا به هموروئید وجود دارد اما زنان به دلایلی منحصر به جنسیتشان هم میتوانند دچار این وضعیت شوند.
علت بواسیر در زنان
هموروئید در زنان به اندازه هموروئید در مردان شایع است. در حدود نیمی از جمعیت بالای ۵۰ سال مبتلا به این وضعیت هستند. بااینحال، باید بدانید که دلایل ابتلای زنان با مردان در برخی موارد متفاوت است. برای مثال، هموروئید در بارداری نیز شیوع زیادی دارد.
در زنان حامله، به علت فشار جنین روی احشاء شکمی و هم به علت تغییرات هورمونی، سیاهرگهای مقعدی متورم میشوند. در هنگام زایمان نیز بر روی این وریدها فشار زیادی وارد میشود، ولی به هر صورت در بیشتر زنان هموروئید ناشی از حاملگی یک مسأله زودگذر و غیردائمی است و با درمان خانگی هموروئید، بعد از زایمان برطرف میشود.
تشخیص بواسیر
برای تشخیص هموروئید، پزشک از دستگاهی (آنوسکوپ) استفاده میکند که در داخل مقعد گذاشته میشود و داخل آن و پایین راست روده را نشان میدهد. در این فرایند، متخصص گوارش بهدنبال وریدهای برجسته و متورم میگردد.
گاهیاوقات، پزشک پس از پوشیدن دستکش با انگشت میتواند محیط داخل مقعد را معاینه کند تا از اختلالات دیواره مقعد اطلاع پیدا کند و آنها را لمس کند.
در برخی موارد، لازم است به استفاده از وسیله سیگموئیدوسکوپ است. این وسیله علاوه بر راستروده میتواند قسمت انتهای روده بزرگ در سمت چپ را هم نشان بدهد. چنین روندی به معاینه بیمار و بررسی علل خونریزی گوارشی کمک میکند.
شاید پزشک بعد از معاینات فیزیکی برای تشخیص بهتر روشهای زیر را پیشنهاد بدهد:
- کولونوسکوپی
- معاینه دیجیتالی
راههای درمان
با توجه به شدت هموروئید و نوع آن میتوان برای درمان هموروئید از روشهای مختلفی استفاده کرد. اگر شدت درد و خونریزی کم باشد، میتوان از درمان خانگی هموروئید استفاده کرد. در صورتی که درمان خانگی هموروئید جوابگو نبود میتوان از روشهای دیگر از جمله درمان دارویی و جراحی هموروئید استفاده کرد.
درمان خانگی بواسیر داخلی، خارجی
اغلب میتوانید درد خفیف، تورم و التهاب این بیماری را با درمان خانگی هموروئید کاهش دهید. از درمانهای خانگی بواسیر خفیف میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از پدهای سرد برای کاهش درد؛ برای خنثی کردن تورم، بستههای یخ را روی ناحیه مقعد خود قرار دهید.
- خوردن غذاهای با فیبر بالا مثل میوهها، سبزیجات و غلات، بهترین میوهها برای درمان هموروئید تمشک، گلابی و سیباند.
- در حمام گرم یا در آب گرمنشستن (دو تا سه بار در روز منطقه مقعد خود را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آب گرم بگذارید)
- کرم یا پماد حاوی هیدروکورتیزون را به محل التهاب بگذارید.
- از دستمال توالت خشک و سفت استفاده نکنید.
- داروهای مسکن تجویزی پزشک را هم مصرف کنید.
- محدوده مقعد را تمیز نگه دارید.
با درمانهای خانگی، هموروئید اغلب در عرض یک هفته از بین میرود. اگر یک هفته یا بیشتر درگیر بواسیر خونی هستید؛ به پزشک مراجعه کنید.
داروی بواسیر
اگر هموروئید فقط ناراحتی خفیفی را ایجاد میکند، پزشکان موارد زیر را در نظر میگیرند:
- کرمها
- پماد هموروئید مانند پماد هموروهرب که توانسته نظر برخی بیماران را جلب کند.
- شامپوها یا پدهای ضدبواسیر (محصولاتی شامل مواد تشکیلدهنده مانند هیدروکورتیزون و لیدوکایین)
انواع روشهای جراحی هموروئید
در مواردی نیز بواسیر شدید باید به وسیله جراحی درمان شود. در این موارد با نابودکردن وریدهای واریسی ناحیه مقعد، بواسیر درمان میشود. از جمله روشهای جراحی برای درمان هموروئید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بستن ورید مقعدی به وسیله باند پلاستیکی | در این روش یک نوار پلاستیکی دور پایه ورید متورم بسته میشود. با بستن این نوار جریان خون ورید قطع و پس از چند روز ورید خشک، چروکیده و کنده میشود. |
اسکلروتراپی | در این روش با تزریق مواد شیمیایی داخل هموروئید و اطراف آن، باعث چروکیدهشدن آن میشوند. |
کوآگوالسیون با نور مادون قرمز | وسیلهای مخصوص است که هموروئید را میسوزاند. |
عمل جراحی برداشتن هموروئید | گاهیاوقات هم ممکن است، در بواسیر حاد داخلی و خارجی با علائم شدید نیاز به جراحی وریدهای برجسته باشد. |
نحوه پیشگیری از بواسیر
بهترین راه برای جلوگیری از هموروئید این است که از یبوست جلوگیری کنید. برای جلوگیری از هموروئید و کاهش علائم هموروئید، این نکات را دنبال کنید:
- خوردن غذاهای با فیبر بالا؛ مصرف میوهها، سبزیجات و غلات باعث تسریع دفع روده میشود و حجم آن را افزایش میدهد. این وضعیت به شما کمک میکند تا از فشارهایی جلوگیری کنید که باعث ایجاد هموروئید میشوند.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید؛ هر روز ۶ تا ۸ لیوان آب و مایعات دیگر بنوشید تا مدفوع را نرم نگه دارید.
- در هنگام دفع مدفوع فشار زیاد ندهید؛ فشارآوردن و نفسکشیدن در هنگام تلاش برای عبور مدفوع باعث ایجاد فشار بیشتری در رگهای رکتوم میشود.
- اجتناب از طولانی مدت نشستن؛ نشستن بیش از حد طولانی، به ویژه در توالت، میتواند فشار روی رگها در مقعد را افزایش بدهد.
ورزش برای کمک به جلوگیری از یبوست و کاهش فشار روی رگها بسیار موثر است. ورزش میتواند به شما در از دستدادن وزن بیش از حد هم کمک کند. وزنتان که زیاد شود، احتمال ابتلا به بیماری هم قوت میگیرد. در صورت شدیدشدن بیماری، باید به پزشک مراجعه کنید. یکی از بهترین روشها برای دریافت نوبت متخصصان خبره، استفاده از سیستم نوبت دهی آنلاین از سایت دکتردکتر است.
عوارض جانبی بواسیر
عوارض هموروئید بسیار نادر هستند. اما شامل موارد زیر میشوند:
- کم خونی: به ندرت، خونریزی مزمن ناشی از هموروئید باعث کم خونی میشود؛ حالتی که شما به اندازه کافی سلولهای قرمز خون سالم برای حمل اکسیژن به سلولهای خود ندارید.
- اختناق هموروئید: اگر خونرسانی برای خونریزی داخلی قطع شود، هموروئید میتواند درد شدید ایجاد کند.
بواسیر بیماری شایعی است اما میتوان آن را درمان کرد
هموروئید بیماری شایعی بین زنان و مردان مخصوصا در سن بالای ۵۰ سال است. خوشبختانه در بسیاری از موارد میتوان با استفاده از درمانهای خانگی هموروئید را درمان کرد.
در صورت مشاهده خون در هنگام اجابت مزاج برای تشخیص بواسیر خونی به پزشک مراجعه کنید. درمان هموروئید در طب سنتی و با استفاده از روشهای درمان خانگی در اغلب موارد نتیجه میدهد و نیازی به دارو و جراحی نیست.
درمان هموروئید در خانه را میتوانید با استفاده از رژیم غذایی حاوی مقادیر بالای فیبر، قرص آنتی هموروئید، و استفاده از پماد و وازلین برای درمان هموروئید انجام دهید. در صورتی که هرگونه سوال و تجربهای در مورد بواسیر و روشهای درمان خانگی هموروئید دارید با ما و سایر خوانندگان این مقاله در میان بگذارید. پزشکان و کارشناسان ما در مجله دکتردکتر آماده پاسخگویی به شما عزیزان هستند.
سوالات متداول بواسیر
منابع:
سلام . من یه زاده خیلی کوچیک در حد یک جوش کوچک درون مقعدم دارم . هیچ دردی و خونریزی ندارد فقط شاید اگر زیاد روی موتور بشنیم فقط خارش بگیرد . دکتر عمومی اصلا معاینه نکرد و فقط با توضیحات من به هم گفت بواسیر خفیف داری. و تریماسون آن آن و یه کرم مرطوب کننده برام تجویز کرد که واقع خارش رو تو چند دقیقه از بین می بره .
ولی یه سوال داشتم امکانش هست دکتر با چیز دیگه اشتباه گرفته باشه یا اصلا امکان درمان این نوع بواسیر هست . چون دکتر گفت هر روز استفاده کن ولی من بعد از تموم شد دور اول داروهام . دوباره رفتم خریدم و فقط وقتی خارش میگیره میزنم و گلا شاید ماهی دو بار خارش بگیره
سلام مادرم سه ماهه که احساس خارش و گزش در مقعد داره و وقتی غذا میخورند مخصوصا لبنیات این احساس گزش بیشتر میشه و شب ها ساعت ۱۰-۱۱به بعد اروم تر هست احساس خودشون اینکه یه انگلی هست که در مقعد تکان میخوره و بالا و پایین میره و وقتی منیدازول میخورند احساس گزش کمتر میشه ممنون میشم راهنمایی کنید؟
من مدت یک هفته میشود درد شدید دارم بخصوص وقت استاد میشوم یا پیاده راه میرم و در ناحیه مقعد بیرون زدگی بوجود می آید آیا هموروئید دارم
بدون عمل جراحی درمان میشود یاخیر و هزینه در جراحی چقدر است لطفا در ایمل آدرس معلومات بدهید
Khaleq.akbari1401@gmail.com
سلام من پانزده سالمه و تقریبا دوساله که یبوست دارم ولی تقریبا سه ماهه که خونریزی از مقعد دارم و این چندروزه طوری شده که حتی مدفوع هم نمیتونم و هیچی انگار مقعدم کورشده ،لطفا کمک کنید.
سلام خسته نباشید
آیا ممکن است درد زیر شکم برای ناراحتی روده باشد
سلام دکتر من وقتی میرم دستشوی وقتی میخوام مدفوع کنم خیلی احساس درد از مقعد دارم طوری که بایدانگشت بذارم بالای مقعد تامدفوعوم بیادبیرون خونریزی هم دارم
وروزی هم ده ساعت رانندگی دارم راهنمایی کنی ممنونم ۴۰ سالمه
سلام
علایمتون مطرح کننده همورویید هست اما حتما جهت تایید تشخیص معاینه لازمه تا اگر در مراحل خفیف باشه دارو تجویز شه
به متخصص جراحی مراجعه کنید
سلام خسته نباشید دکتر من قبلا یه حالت دونه کنار مقعد زد و بعد ۳ ماه یه دونه اومد بالاتر زد و یخورده کمر درد گرفتم ولی باز خوب شد انگار داره کوچیک تر میشه بنظر شما مشکل چیه یا چیکار کنم؟
سلام عزیزم
باید معاینه شین ، جهت معاینه به متخصص جراحی مراجعه کنید
سلام من چن روزه مقعدم درد و سوزش داره موقع ای ک میرم دستشویی ب صورتی دردش شدیده ک نمیتونم تحمل کنم امروز کناره مقدرم دوتا بیرون زدگی عفونتی زده ب نظرتون بواسیره !؟
سلام
یکی از عللی که سبب همچین علایمی میشود همورویید یا همان بواسیر است
اما نیاز به معاینه هست و باید به متخصص جراحی مراجعه کنید
سلام. اولش از مقعد خون روشن ترشح میشد ولی چند روزه که یک برآمدگی مثل استخون بالای مقعد بیرون زده که موقع نشستن درد میگیره و هنوزم خون روشن ترشح میکنه. چی هست و باید چیکار کنم؟
سلام دوست عزیز
برآمدگی و خونریزی مقعد علل مختلفی دارد که یکی از شایعترین اون ها همورویید است
اما با توجه به اهمیت علایمتون لازمه جهت معاینه و تشخیص دقیق به متخصص جراحی مراجعه کنید
سلام علیکم ، معلومات بسیار مفید بود از خدمات شما سپاسگزار استم
سلام ببخشید من وقتی می رم دست شویی همش خون ریزی دارم از ناحیه مقعدم .به نظر شما چی کار کنم .پیش دکترم رفتم ولی جواب نداشت
سلام
تشخیص چی بوده و چه دارویی تجویز شده؟
سلام خسته نباشید ،چند روزی هست در ناحیه مقعد احساس سوزش و خارش شبیه به انگل دارم و موقع نشستن هم احساس درد دارم ،بیرون زدگی و ورم هم اطراف مقعدم ندارم ،روزی یه بار مدفوع می کنم ولی زمان نشستنم طولاینه مشکل چی می تونه باشه و درمانش چیه ؟
با سپاس
سلام
بدون معاینه نمیتوان نظری داد
سلام تقریبا۲روزی هست که ازبیرون مقعدم یه ضایعه کوچیک دراومده فقط اگه فشاربدی درد میکنه،بعداینکه بارسنگین بلندکردم احتمالا زده بیرون،،به نظرتون بواسیره؟؟
سلام
بدونمعاینه نمیتوان نظری داد ولی علایم به بواسیر میخوره
سلام ببخشید من ۱۹سالمه بعضی اوقات خیلی کم پیش میاد حدود چن ماه یکبار
هنگام مدفوع مقعدم درد میگیره فکرمیکردم بخاطر مدفوعه اما الان میترسم بواسیر باشه
آیا بواسیره؟
سلام
بواسیر به صورت بیرون زدگی بافت مخاطی از مقعد هست عزیز
صرف دردناک بودن دفع هنگام یبوست به معنی بواسیر نیست
سلام دکتر من ۲ و۳ ساله بواسیر دارم و الان خیلی اذیتم میکنه هنگام دستشویی رفتن درد دا م و وقتی از دستشویی میام بیرون احساس سوزش دارم و بعضی وقتا تو دستشویی خون میبینم خواستم بگم بجز جراحی راه دیگه نیست که بواسیر خشگ بشه
سلام
اگر گرید بالا باشه جراحی درمان اصلی هست
پرهیز از یبوست و پماد و شیاف آنتی همورویید در کاهش علایم موثره