تفاوت استرس و اضطراب چیست؟ روش کنترل آنها متفاوت است؟

استرس واکنشی طبیعی در برابر یک موقعیت تهدیدآمیز است اما اضطراب، احساس نگرانی، ترس و عصبی شدن در برابر موقعیتی ناخوشایند محسوب می‌شود؛ مرز باریکی بین این دو حس وجود دارد و همین باعث می‌شود که اکثر اوقات با هم اشتباه گرفته شوند. این در حالیست که اگر نسبت به این دو حالت و علائمشان آگاهی داشته باشید، مدیریت اوضاع برایتان آسان‌تر خواهد شد.

در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر قرار است تا دیدگاه علمی، تفاوت استرس و اضطراب و البته روش‌های کاربردی برای هر دوی آنها را مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.

تفاوت استرس و اضطراب چیست؟

مهم‌ترین تفاوت استرس و اضطراب را باید مدت ماندگاری آنها دانست. استرس واکنشی طبیعی نسبت به یک اتفاق خارجی است که در فرد ناراحتی‌های کوتاه مدت و گاه طولانی‌ مدت فیزیکی، ذهنی و عاطفی را به وجود می‌آورد. این در شرایطی است که اضطراب دقیقا با همین فاکتورها ممکن است در شرایطی رخ دهد که فرد در موقعیت نارحت کننده‌ای نیست اما حالت همچون ناراحتی و عذابی درونی با او همراه است. برای درک بهتر، در ادامه تعریفی مختصر اما کامل درباره استرس و اضطراب به تفکیک به شما ارائه می‌دهیم.

استرس، واکنشی طبیعی با بیرون‌ریزی‌های فیزیکی است. استرس زمانی پدید می‌آید که مغز موقیعت خاصی را نوعی تهدید روانی یا فیزیکی به شمار آورده است. استرس عضو جدانشدنی زندگی ما انسان‌هاست و در هر گروه سنی که باشیم، ممکن است در طول روز بارها آن را تجربه کنیم. تجربه یک موقعیت آسیب‌زا، بروز یک تغییر بزرگ یا ناگهانی، مشغله زیاد، بروز مشکلات مالی یا فشار روانی ناشی از مسئولیت زیاد رخ می‌دهد. نکته مهمی که در مورد عوارض استرس ماندگار وجود دارد این است اگر استرس مداوم باشد، ممکن است باعث افسردگی، درد فیزیکی، اختلال در خواب، مشکلات گوارشی، انزوا، تغییر رژیم غذایی، بیماری قلبی و تغییر وزن شود.

اضطراب هم تقریبا مثل استرس است و با وقوعش، احساس ترس، نگرانی و ناامنی به فرد دست می‌دهد. اختلال اضطراب ممکن است بعد از هر اتفاق سنگینی رخ دهد؛ رویداد ساده‌ای مثل امتحان یا اتفاق ناگواری مثل تصادف، هر دو می‌توانند باعث ایجاد این حس شوند. اضطراب هم مثل استرس حالتی طبیعی است اما زمانی باید نگران آن شد که تاثیرات ماندگار و منفی روی روتین روزانه‌تان بگذارد.

توجه! امکان تبدیل استرس به اضطراب و برعکس وجود دارد برای همین مهارت کنترل اوضاع و برون رفت از شرایطی که منجر به این دو حالت شده، یک اصل مهم برای مردمان عصر مدرن است.

تفاوت علائم استرس و اضطراب

سرگیجه، تنش عضلانی، مشکلات گوارشی، مشکل خواب، عصبانیت و تحریک‌پذیری، سردرد، بالا رفتن میزان تعریق نسبت به حالت عادی، بی‌قراری، ناامیدی، بالا رفتن ضربان قلب، تغییر در میزان اشتها و احساس تنهایی شدید، علائم مشترک استرس و اضطراب هستند. با این حال تفاوت علائم استرس و اضطراب این است که در حالت دوم (اضطراب)، فرد احساس رنج و سوزن سوزن شدن و بی‌حسی فیزیکی را هم تجربه می‌کند.

تشخیص فرق استرس و اضطراب

در همین ابتدا باید این نکته را صراحتا ذکر کنیم که اگر حس می‌کنید به یکی از این دو حالت دچار شده‌اید و زندگیتان تحت تاثیر آن قرار گرفته، بهتر است که تشخیص تفاوت استرس و اضطراب را به دکتر روانشناس بسپارید. یک تشخیص قطعی با ارائه راه‌های درمان، قطعا زودتر مشکل شما را حل خواهد کرد.

اما برای این که خودتان تشخیص تفاوت استرس و اضطراب دهید، لازم است به منشا اثر، مدت زمان درگیری و آثار ماندگار آن توجه کنید. استرس یک مکانیسم طبیعی در برابر شرایط پیشبینی نشده است؛ با این که امکان دارد طول بکشد اما در نهایت از بین می‌رود. اما اضطراب نسبت به استرس احساسی پایدار است و معمولا فیزیک و روان را برای مدت زیادی درگیر می‌کند. اضطراب همراه با احساس رنج و واکنش‌های فیزیکی- عصبی است و زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های خودایمینی و عصبی همچون ام اس یا بیماری لوپوس است.

تفاوت اضطراب و استرس و نگرانی

نگرانی احساسی است که منجر به استرس یا اضطراب می‌شود البته نمی‌توان منکر این شد که گاهی بدون داشتن هیچ نوع نگرانی، دچار یکی از دو حالت دیگر شویم. شاخصه‌هایی که به شما می‌گویند صرفا نگران هستید نه چیز دیگری، عبارتند از:

• نگرانی درباره یک موضوع مشخص است اما اضطراب ممکن است شامل چند موضوع پراکنده باشد؛
• نگرانی بیشتر اوقات اضطراب فیزیکی و ذهنی است؛
• نگرانی کلامی است؛
• نگرانی باعث بیدار شدن قوه تفکر و توانایی حل مسئله می‌شود؛
• دلایل نگرانی از استرس و اضطراب منطقی‌تر هستند؛
• میزان کنترل‌پذیری ناراحتی از کنترل استرس و اضطراب بالاتر است؛
• نگرانی موقتی است اما دو حالت دیگر ممکن است کمی طولانی شوند؛
• نگرانی روی عملکرد تاثیر نمی گذارد.

تفاوت استرس و اضطراب و ترس

ترس یکی از طبیعی‌ترین احساسات انسان است و در عین حال قابلیت اندازه‌گیری و مشاهده را دارد. ترس در بیشتر اوقات مایه نجات فرد از شرایطی خطرناک است و نبودش باعث مختل شدن زندگی می‌شود. البته ترس همیشه هم مفید نیست و بیش از اندازه بودنش، آن هم بابت دلایل غیر منطقی، فوبیا نامیده می‌شود.

براساس این تعریف، تفاوت استرس، اضطراب و ترس میزان نیاز فرد به آنها، میزان تداوم و طبیعی و غیرطبیعی بودن آن است؛ واقعیت این است که استرس و اضطراب با این که طبیعی هستند اما اصلا برای انسان فایده‌ای نداردند در حالی‌که ترس از این قاعده مستثنی است.

اگر هنوز هم تفاوت استرس، اضطراب و ترس را متوجه نشده‌اید و سوالی در این رابطه دارید، می‌توانید از مشاور سلامتی دکتردکتر بپرسید.

فرق اضطراب و استرس و افسردگی

افسردگی احساس مداوم غم و ناامیدی است، همچون چاله‌ای که هر چه بیشتر برای بیرون آمدن از آن دست و پا بزنید، بیشتر فرو می‌روید. احساسی که شما را می‌بلعد و برای درمان آن باید تحت مداوا قرار بگیرید.

ابن در شرایطی است که استرس و اضطراب معمولال با نگرانی و بی‌قراری همراه هستند و معمولا هم قابلیت حل و فصل دارند. البته اگر ادامه‌دار و سریالی شوند، زمینه ابتلا به افسردگی و ناامیدی را در فرد فراهم می‌کنند.

یکی از بیماری‌هایی که استرس و اضطراب به همراه دارد اختلال استرس بعد از سانحه است که در مقاله ptsd چیست به طور کامل با آن آشنا خواهید شد.

آیا استرس و اضطراب درمان متفاوت دارند؟

امیدواری به گذر از شرایط سخت و تسلط به خود، بهترین راه‌های درمان مشترک استرس و اضطراب هستند. اما اگر به دکتر روانشناس برای درمان استرس و اضطراب مراجعه کنید، روش‌های درمان شناختی رفتاری، رفتار درمانی، مواجه‌سازی و حساسیت‌زدایی سیستماتیک و دارو درمانی را پیشنهاد خواهد کرد.

توجه داشته باشید که برای درمان استرس و اضطراب لازم است که به متخصص مراجعه کنید. در مقاله دکتر وانشناس کیست به بررسی این تخصص و حوزه وظایف آن پرداخته‌ایم. با استفاده از امکان نوبت دهی اینترنتی از پلتفرم آنلاین دکتردکتر می‌توانید با دکتر روانشناس در ارتباط باشید.

تفاوت روش های درمان استرس و اضطراب

در جدول زیر، روش‌های مختلف درمان را مورد بررسی قرار داده‌ایم:

سوالات متداول تفاوت استرس و اضطراب