عفونت گوش چیست؟ درمان عفونت گوش در بزرگسالان و کودکان

آلرژی، آنفولانزا و سرماخوردگی از شایع‌ترین علل عفونت گوش هستند. عفونت گوش بسته به ناحیه آسیب‌دیده، در انواع اوتیت داخلی، اوتیت خارجی و اوتیت میانی حاد و مزمن ایجاد می‌شود. درد گوش، تب، کاهش شنوایی، اسهال و استفراغ در کودکان از علائم و نشانه‌های عفونت گوش به‌شمار می‌آیند. دکتر گوش، با تشخیص عفونت گوش از طریق معاینه فیزیکی و معاینه گوش به روش تمپانومتری، راهکارهای درمانی مناسب با نوع عفونت را ارائه می‌دهد.

درمان عفونت گوش، به کمک آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضددرد، داروهای ضدالتهاب مانند انواع قطره گوش انجام می‌شد. همچنین بهترین راه‌ها برای پیشگیری از عفونت گوش، شستشوی منظم دست‌ها، اجتناب از تماس با افراد بیمار، شیر دادن به نوزاد و واکسیناسیون آنفولانزا است.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، با علائم عفونت گوش، علل و درمان این بیماری آشنا می‌شوید.

در انتها اگر سوال یا ابهامی درباره انواع عفونت گوش و درمان آن دارید، در قسمت نظرات بنویسید. پزشک ما به سوالات شما پاسخ خواهد داد.

عفونت گوش چیست؟

عفونت گوش، یک بیماری گوش ناشی از باکتری یا ویروس در گوش است. این عارضه، اغلب نتیجه یک بیماری دیگر است که باعث احتقان و تورم مجرای بینی، گلو و شیپور استاش می‌شود. شیپور استاش لوله‌های کوچکی هستند که از هر گوش به سمت پشت گلو می‌روند. تورم و انسداد شیپور استاش، تجمع مخاط در گوش را به دنبال دارد. این مخاط می‌تواند عفونی شده و علائم عفونت گوش را ایجاد کند. براساس بخش آسیب‌دیده گوش، انواع مختلفی از عفونت‌های گوش همچون عفونت گوش خارجی، عفونت گوش داخلی و عفونت گوش میانی وجود دارد. هنگام ابتلا به هر یک از این عفونت‌ها و مشاهده علائم عفونت گوش، مراجعه به دکتر گوش ضروری است.

انواع عفونت گوش

عفونت‌های گوش یا اوتیت، قسمت‌های متفاوتی از گوش را درگیر می‌کنند. هر یک از انواع عفونت، علل مختلف و علائم متفاوتی دارد. در ادامه، به انواع عفونت‌های گوش و علت آن‌ها پرداخته‌ایم:

اوتیت اینترنا یا عفونت گوش داخلی

اوتیت اینترنا یا عفونت گوش داخلی، داخلی‌ترین قسمت‌های گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوع عفونت می‌تواند منشا ویروسی یا باکتریایی داشته باشد. ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا، آلرژی یا مننژیت، باعث تورم، تحریک و عفونت گوش می‌شود. همچنین عفونت داخلی گوش، می‌تواند گاهی از عوارض عفونت گوش میانی باشد. از مهم‌ترین علائم این نوع عفونت، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس سرگیجه
• از دست دادن تعادل
• حالت تهوع و استفراغ
• کاهش شنوایی
• وزوز و زنگ‌ زدن در گوش

عفونت گوش میانی و داخلی، ممکن است نیاز به درمان و مراقبت دقیق‌تر و تخصصی‌تری داشته باشند.

اوتیت خارجی یا عفونت گوش خارجی

در اوتیت خارجی یا عفونت گوش خارجی، مجرای شنوایی خارجی و گوش خارجی تحت تاثیر قرار می‌‌گیرند. این نوع عفونت، در اثر رشد باکتری‌های ناشی از تجمع آب در گوش پس از شنا یا استحمام ایجاد می‌شود. همچنین ابتلا به آلرژی و تحریک گوش با هدفون می‌تواند این نوع عفونت را ایجاد کند. عفونت گوش خارجی با علائمی مانند علائم زیر همراه است:

• تورم گوش
• کاهش شنوایی
• تب
• خارش مجرای گوش
• التهاب داخل گوش
• احساس درد
• تخلیه مایع شفاف زردرنگ مایل به سبز

عفونت گوش خارجی، در صورت وجود زخم یا خراش در گوش، می‌تواند از نوع عفونت باکتریایی باشد. به‌همین‌خاطر، آنتی‌بیوتیک برای عفونت گوش خارجی، یکی از درمان‌های رایج است.

گاهی عفونت باکتریایی هم باعث گوش درد می‌شود و هم گلودرد استرپتوکوکی به همراه دارد که برای درمان آنها باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

اوتیت میانی یا عفونت گوش میانی

اوتیت میانی یا عفونت گوش میانی، با متورم شدن لوله‌های استاش به دلیل سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی ایجاد می‌شود. از مهم‌ترین علائم دکتر گوش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس گیجی در کودکان
• اختلال در خواب
• احساس درد در گوش به‌ویژه هنگام دراز کشیدن
• تب 38 درجه سانتی‌گراد و بالاتر
• تخلیه مایعات از گوش
• اختلالات شنوایی
• از دست دادن تعادل
• احساس درد در ناحیه سر
• از دست دادن اشتها

اوتیت میانی یا عفونت گوش میانی، شایع‌ترین نوع عفونت گوش به‌ویژه در کودکان است.

عفونت گوش کودکان و نوزادان

عفونت گوش در کودکان و نوزادان، به دلیل ویژگی‌های آناتومیکی و سیستم ایمنی نابالغ شایع‌تر است. به‌ویژه، اغلب توسط باکتری‌ها پس از سرماخوردگی یا آنفولانزا رخ می‌دهد. چراکه مایع در پشت پرده گوش جمع شده و عفونت باکتریایی ایجاد می‌کند.

طبق گزارش موسسه ملی ناشنوایی و اختلالات ارتباطی آمریکا (N)IDCD،

تا سومین سال تولد، از هر 6 کودک، 5 کودک حداقل یک بار به عفونت گوش مبتلا شده‌اند.

در کودکان و نوزادان، شیپور استاش، نسبت به بزرگسالان، کوتاه‌تر و افقی‌تر است. این موضوع باعث می‌شود باکتری‌ها و ویروس‌های گلو راحت‌تر به گوش میانی راه پیدا کنند. در عین حال، کودکان بیشتر در معرض سرماخوردگی و آنفولانزا هستند و سیستم ایمنی نابالغ آن‌ها، نمی‌تواند به خوبی در برابر عفونت‌ها مبارزه کند. به‌همین‌خاطر، عفونت گوش در کودکان و نوزادان، رایج است. در کودکان و نوزادان دو نوع عفونت گوش وجود دارد:

• اوتیت میانی حاد؛ عفونی و متروم شدن قسمت‌هایی از گوش میانی و تجمع مایع در پشت پرده گوش
• اوتیت میانی مزمن همراه با افیوژن؛ عفونت در اثر باقی‌ماندن طولانی‌مدت مایع در پشت پرده گوش، پس از اتمام عفونت حاد گوش میانی

کودکان و نوزادان در اثر عفونت‌های گوش، علائمی مانند کشیدن گوش در اثر درد، گریه و بی‌قراری زیاد، تب، تخلیه مایعات و عدم پاسخ به صداها را بروز می‌دهند.

عفونت گوش در بارداری و شیردهی

در دوران بارداری، تغییرات رخ‌داده در بدن، می‌تواند خطر عفونت گوش را افزایش دهد. این عارضه، در دوران بارداری و شیردهی، به دلیل نگرانی از عوارض داروها و سلامت کلی مادر و نوزاد، بسیار چالش‌برانگیز است. در ادامه، به علت‌های ابتلای زنان باردار و شیرده به عفونت گوش پرداخته‌ایم:

• تغییرات هورمونی؛ در دوران بارداری، افزایش سطح استروژن و پروژسترون، بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد. این اتفاق، احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی و باکتریایی را زیاد می‌کند.
• افزایش مایعات بدن؛ افزایش جریان خود در دوران بارداری، منجر به افزایش مایعات بدن می‌شود. گرفتگی و افزایش ترشحات بینی در دوران بارداری به همین علت است. این موضوع می‌تواند باعث ابتلا به عفونت گوش شود.
• خستگی عمومی و کاهش ایمنی؛ در مادران شیرده، به دلیل خستگی عمومی، تضعیف سیستم ایمنی و اختصاص زمان کمتر برای مراقبت از خود، احتمال ابتلا به عفونت گوش، بیشتر می‌شود.

علائم عفونت گوش در زنان باردار و مادران شیرده، مشابه سایر بزرگسالان است. درصورت ابتلا به عفونت گوش در بارداری و شیردهی، حتما باید به متخصص مراجعه کنید. استفاده از داروهای بی‌خطر در این دوران بسیار مهم است. استامینوفن یک تسکین‌دهنده درد بی‌خطر است؛ اما از مصرف ایبوپروفن، به‌ویژه در سه ماهه سوم باید اجتناب شود.

استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین در این دوران بی‌خطر است. با این حال، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند از طریق شیر مادر بر نوزاد تاثیر بگذارند. به‌‌همین‌خاطر، همیشه باید دکتر را در جریان باردار یا شیرده بودن خود قرار داد.

مادران شیرده، باید شیردهی خود را در دوران ابتلا به عفونت گوش ادامه دهند. محققان دریافته‌اند که تغذیه با شیر مادر، خطر ابتلا به عفونت گوش و اسهال در نوزاد را کاهش می‌دهد.

علائم عفونت گوش

علائم عفونت گوش، بسته به نوع عفونت و منطقه تحت تاثیر گوش، متفاوت هستند. گوش درد و اختلالات شنوایی از رایج‌ترین این علائم به‌شمار می‌آیند. در ادامه، به مهم‌ترین علائم عفونت گوش در بزرگسالان پرداخته‌ایم:

• درد در ناحیه گوش؛ دردهای ناگهانی، شدید، مبهم و مداوم
• کم‌شنوایی؛ به‌علت تجمع مایع در گوش میانی
• تخلیه مایع از گوش؛ تخلیه مایع شفاف، چرک‌مانند یا خونی ناشی از پاره شدن پرده گوش در اثر فشار تجمع مایع
• تب؛ ناشی از مقابله بدن با عفونت
• اختلالات خواب؛ ناشی از درد و احساس ناراحتی، به‌ویژه در کودکان
• گریه و بی‌قراری بیش از حد در نوزادان و کودکان نوپا؛ ناشی از عدم توانایی برای بیان مشکل و درد
• کشیدن گوش؛ به‌ویژه در کودکان به دلیل درد یا احساس پری گوش
• از دست دادن تعادل و سرگیجه؛ اختلال سیستم دهلیزی ناشی از عفونت گوش
• پری گوش؛ به دلیل احساس فشار ناشی از تجمع مایعات
• از دست دادن اشتها؛ ناشی از حس درد و ناراحتی، به‌ویژه در کودکان و نوزادان

با آگاهی از این موضوع که تخصص گوش و حلق و بینی چیست، در صورت مشاهده علائم عفونت گوش، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود. در صورت عدم درمان عفونت گوش، عوارض جدی، مانند کاهش شنوایی یا سقوط ناشی از سرگیجه، فرد را تهدید می‌کند. علائم عفونت گوش در برخی از مواقع با علائم سرطان گوش اشتباه گرفته می‌شود بنابراین تشخیص این مورد حتما باید به پزشک مراجعه نمایید.

علت عفونت گوش

شایع‌ترین علت عفونت گوش، باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند. اما عفونت گوش می‌تواند ناشی از عوامل مختلف دیگری باشد. این عوامل به نوع عفونت و قسمت آسیب‌دیده گوش مرتبط است. در ادامه، به مهم‌ترین علت‌های عفونت گوش اشاره کرده‌ایم:

• قرار گرفتن در معرض آب؛ رشد باکتری‌ها به دلیل تجمع آب پس از شنا و استحمام
• آسیب‌های فیزیکی؛ ایجاد خراش در گوش در اثر قرار دادن اشیایی مانند گوش‌پاک‌کن، انگشت یا گوش‌گیر یا شکستگی گوش
• بیماری‌های پوستی؛ تخریب پوست در کانال گوش به دلیل ابتلا به اگزما یا پسوریازیس
• عفونت تنفسی فوقانی؛ تجمع مایع در گوش میانی به دلیل تورم مجاری بینی، گلو و شیپور استاش در اثر ابتلا به سرماخوردگی و آلرژی
• اختلال عملکرد شیپور استاش؛ ورود پاتوژن‌ها به گوش در اثر عدم رشد کامل شیپور استاش در کودکان
• عفونت‌های سینوسی؛ عفونت گوش در اثر تورم شیپور استاش
• استعمال سیگار؛ خطر افزایش عفونت گوش در اثر تحریک شیپور استاش توسط دود سیگار
• آدنوئیدهای بزرگ و عفونی؛ عفونت گوش در اثر انسداد لوله‌های استاش ناشی از بزرگ و عفونی شدن آدنوئیدها
• عفونت‌های ویروسی؛ ورود ویروس‌های ایجادکننده سرماخوردگی و آنفولانزا به گوش
• عفونت باکتریایی؛ عفونت گوش در اثر سرایت باکتری‌های ناشی از عفونت گوش میانی
• سن؛ بالا بودن احتمال ابتلا به عفونت گوش در کودکان به دلیل عدم تکامل سیستم ایمنی و لوله‌های استاش کوچک

شناخت علت عفونت گوش، می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک کند. راهکارهایی مانند خشک نگه داشتن گوش، اجتناب از قرار دادن اشیا در گوش، مدیریت آلرژی و حفظ بهداشت به‌ویژه در زمان شیوع بیماری‌های ویروسی بسیار مهم است.

ریسک فاکتورهای عفونت گوش

فاکتورهای بسیاری وجود دارد که می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت گوش را افزایش دهند. مهم‌ترین و خطرناک‌ترین این فاکتورها، شامل موارد زیر هستند:

• عفونت‌های تنفسی فوقانی؛ تورم شیپور استاش و تجمع مایع در گوش میانی در اثر سرماخوردگی، آنفولانزا و آلرژی
• تفاوت‌های ساختار فیزیکی بدن؛ خطر ابتلا به این بیماری در اثر تفاوت‌های آناتومیکی در شیپور استاش و سایر ساختارهای گوش
• سن؛ بالا بودن احتمال خطر ابتلا به عفونت گوش در کودکان و نوزادان به دلیل عدم توسعه سیستم ایمنی و کوتاهی شیپور استاش
• کیفیت پایین هوا و محرک‌های محیطی؛ خطر ابتلا به این بیماری در اثر تحریک شیپور استاش ناشی از دود سیگار یا آلودگی هوا
• حضور در محیط‌های شلوغ؛ بالا بودن احتمال ابتلا به عفونت‌های تنفسی و عفونت گوش در کودکان به دلیل حضور در محیط‌های شلوغ مدرسه و مهدکودک‌ها
• استفاده از پستانک؛ افزایش خطر ابتلا به این عفونت به دلیل استفاده زیاد از پستانک به‌ویژه پس از سال‌های شیرخوارگی
• سوابق خانوادگی؛ وجود استعداد ژنتیکی در بعضی خانواده‌ها
• شرایط آب‌وهوایی؛ افزایش عفونت گوش در اثر زندگی در آب‌وهوای سرد و مرطوب
• فعالیت‌های آبی؛ شنا به‌ویژه در استخرهای شلوغ و غیراستاندارد
• مجرای گوش باریک یا پر از مو؛ گیر انداختن باکتری‌ها و ویروس‌ها در کانال گوش

کاهش قرار گرفتن در معرض این عوامل، می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از ابتلا به عفونت گوش باشد. مدیریت آلرژی، اجتناب از دود سیگار و استفاده از محافظ گوش حین شنا می‌توانند به کاهش احتمال ابتلا کمک کنند. گفتنی است عفونت گوش می‌تواند به ایجاد التهاب و آسیب در ساختارهای گوش منجر شود و در موارد شدید، خطر ابتلا به پیرگوشی یا کاهش شنوایی دائمی را افزایش دهد.

عوارض عفونت گوش

عفونت گوش، در بیشتر موارد، بدون هیچ عارضه‌ای برطرف می‌شود. اما در صورت عدم درمان یا عفونت‌های مکرر و شدید، عوارضی ممکن است رخ دهد. در جدول زیر، به خطرناک‌ترین عوارض عفونت گوش اشاره کرده‌ایم:

این عوارض بسیار نادر هستند؛ اما باید جدی گرفته شوند. درمان سریع و موثر عفونت گوش، برای جلوگیری از این عوارض بسیار مهم است.

عفونت گوش می‌تواند همراه تورم غدد لنفاوی باشد که در بیشتر مواقع خطرناک نیست و نمی‌توان آن را به سرطان غدد لنفاوی ربط داد.

تشخیص عفونت گوش

تشخیص عفونت گوش، معمولا شامل چند مرحله است که متخصص گوش و حلق و بینی، برای ارزیابی علائم و معاینه گوش، آن‌ها را به کار می‌گیرد. این معاینات و آزمایش‌ها، در تشخیص نوع و شدت عفونت گوش و تعیین بهترین روش درمانی برای جلوگیری از عوارض بسیار مهم هستند. در ادامه، به معرفی اصلی‌ترین معاینات و آزمایش‌های تشخیصی دکتر گوش پرداخته‌ایم: 

اتوسکوپی

اتوسکوپی، اولین آزمایشی است که برای بررسی شرایط کانال گوش و پرده گوش انجام می‌شود. این دستگاه، مجهز به نور و عدسی بوده و برای مشاهده داخل گوش به‌کار می‌رود. متخصص گوش، به کمک اتوسکوپی علائمی مانند قرمزی و تورم، وجود مایع در پشت پرده گوش، هرگونه سوراخ و پارگی پرده گوش و ترشح از آن را بررسی می‌کند. این دستگاه، برای مواردی که فرد دچار عفونت گوش در سرماخوردگی مبتلا شده، بسیار تاثیرگذار است.

اتوسکوپی پنوماتیک

اتوسکوپی پنوماتیک، غالبا تنها ابزار تخصصی است که پزشک برای تشخیص عفونت گوش به آن نیاز دارد. متخصص گوش، به کمک این ابزار داخل گوش را بررسی می‌کند. تشخیص وجود مایع پشت پرده گوش، با اتوسکوپ پنوماتیک انجام می‌شود. دکتر عفونت گوش با استفاده از اتوسکوپ، به آرامی هوا را به سمت پرده گوش می‌فرستد. این جریان هوا، باعث حرکت پرده گوش می‌شود. با مشاهده نحوه حرکت پرده گوش در پاسخ به جریان هوا، متخصص گوش، وجود یا عدم وجود مایع در پشت پرده گوش را تشخیص می‌دهد.

تمپانومتری

تمپانومتری، حرکت پرده گوش در پاسخ به تغییرات فشار هوا را اندازه‌گیری می‌کند. این تست، در تشخیص مایع در گوش میانی، پاره شدن پرده گوش و مشکلات شیپور استاش موثر است. در آزمایش تمپانومتری، با قرار دادن یک پروب در کانال گوش، فشار داخل کانال را تغییر می‌دهند و حرکت پرده گوش را ارزیابی می‌کنند.

بازتاب‌سنجی آکوستیک

در آزمایش بازتاب‌سنجی آکوستیک، میزان صدای بازتاب‌شده از پرده گوش را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش برای ارزیابی غیرمستقیم مایعات در گوش میانی انجام می‌شود. در حالت عادی، پرده گوش صدا را جذب می‌کند. اما در شرایط عفونت گوش، هر چه فشار مایع در گوش میانی بیشتر باشد، پرده گوش صدای بیشتری را بازتاب می‌دهد.

سی‌تی‌اسکن استخوان تمپورال یا ام‌آرآی

تست‌های تصویربرداری، در شرایط پیچیده و مقاوم به درمان انجام می‌شوند. این شرایط پیچیده، شامل موارد مشکوک به آبسه، آسیب وسیع به ساختارهای گوش یا عفونت‌های مزمن هستند.

تست‌های آزمایشگاهی

در مواقع خروج ترشح از گوش، اوتیت خارجی مزمن یا موارد مشکوک به عفونت مقاوم، نمونه‌ای از ترشحات گوش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این آزمایش، با هدف شناسایی باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌های عامل عفونت انجام می‌گیرد. نتیجه این آزمایش، به انتخاب نوع درمان آنتی‌بیوتیکی یا ضدقارچی کمک می‌کند.

تست‌های شنوایی

در مواردی که فرد دچار عفونت‌های مکرر گوش و کاهش شنوایی شده است، متخصص گوش، یک آزمایش شنوایی‌سنجی برای ارزیابی میزان آسیب به شنوایی انجام می‌دهد. در این ارزیابی، میزان شنیده شدن صداها، در حالت‌های زیر و بم و فرکانس‌های مختلف آن بررسی می‌شود.

درمان عفونت گوش

عفونت گوش، در قسمت‌های مختلفی از گوش رخ می‌دهد و براساس نوع عفونت، شدت آن، سن بیمار و ابتلا به هرگونه بیماری زمینه‌ای، درمان آن متفاوت است. فارغ از نوع عفونت (عفونت گوش و چشم درد، عفونت گوش و دندان درد، عفونت گوش و فشار خون)، نظارت بر نحوه عملکرد روش درمانی، برای اطمینان از برطرف شدن عفونت، بدون عوارض، اهمیت دارد. به‌همین‌خاطر، مشورت با متخصص گوش برای انتخاب روش درمانی، بسیار مهم است؛ به‌ویژه، برای افرادی که نقص ایمنی، بیماری‌های زمینه‌ای مزمن و عفونت‌های مکرر گوش داشته‌اند. در ادامه به انواع روش‌های دارویی، جراحی و خانگی درمان گوش پرداخته‌ایم:

درمان به روش دارویی

درمان دارویی عفونت گوش، معمولا شامل ترکیبی از داروها با کارآیی‌های مختلف است که بسته به نوع عفونت و شرایط خاص بیمار تجویز می‌شوند. در ادامه، رایج‌ترین روش‌های دارویی درمان عفونت گوش در بزرگسالان را آورده‌ایم:

• قطره‌های آنتی‌بیوتیک؛ قطره برای عفونت گوش به‌منظور درمان عفونت‌های باکتریایی
• قطره‌های ضدقارچ؛ قطره برای عفونت گوش به‌منظور درمان عفونت‌های قارچی
• قطره‌های استروئیدی؛ برای کاهش التهاب، تسکین درد و تورم
• انواع مسکن‌ها؛ مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای کنترل درد و تب
• کپسول‌های آنتی‌بیوتیک؛ مانند آموکسی‌سیلین برای عفونت‌های شدید (بهترین چرک خشک‌کن برای عفونت گوش)

برای کودکان، استراتژی‌های درمان دارویی مانند دوز مصرف و نوع دارو و استفاده از انواع قطره گوش، ممکن است کمی متفاوت باشد.

درمان عفونت گوش به روش جراحی

درمان‌های جراحی عفونت گوش، در صورت ابتلا به عفونت‌های عودکننده، مزمن و مقاوم به درمان دارویی تجویز می‌شود. درمان به روش جراحی، با هدف جلوگیری از بروز عوارض و بازگرداندن عملکرد طبیعی گوش انجام می‌گیرد. در اینجا، به مهم‌ترین مداخلات جراحی برای درمان گوش اشاره کرده‌ایم:

• میرینگوتومی با قرار دادن لوله؛ در این روش، با ایجاد یک برش کوچک در پرده گوش و قرار دادن لوله در آن، مایع پشت پرده گوش را تخلیه می‌کنند. پس از تخلیه مایع، یک لوله کوچک به نام تیمپانوستومی را وارد پرده گوش می‌کنند تا هوا وارد گوش میانی شده و از تجمع مایع جلوگیری شود.
• آدنوئیدکتومی؛ آدنوئیدهای بزرگ‌شده یا مزمن، شیپور استاش را مسدود می‌کنند و باعث عفونت گوش میانی می‌شوند. جراحی برداشتن آدنوئیدها، می‌تواند به بازشدن شیپور استاش و جلوگیری از عفونت کمک کند.
• تمپانوپلاستی؛ این جراحی، برای بازسازی پرده گوش پس از آسیب‌دیدگی ناشی از عفونت‌های مزمن انجام می‌شود. تمپانوپلاستی، یکپارچگی پرده گوش را باز می‌گرداند، شنوایی را بهبود می‌بخشد و از ایجاد عفونت‌های دیگر جلوگیری می‌کند.
• ماستوئیدکتومی؛ این جراحی، برای درمان عفونت استخوان ماستوئید ناشی از اوتیت میانی انجام می‌شود. ماستوئیدکتومی، شامل برداشتن سلول‌های آلوده استخوان ماستوئید برای از بین بردن عفونت است. انجام این جراحی، برای جلوگیری از گسترش عفونت گوش، جلوگیری از آبسه مغزی و مننژیت، اهمیت دارد.
• اسیکولوپلاستی؛ این جراحی با هدف ترمیم یا جایگزینی استخوان‌های کوچک گوش میانی انجام می‌شود. این استخوان‌های کوچک یا اسیکول‌ها در اثر عفونت مزمن گوش آسیب دیده‌اند. ترمیم این استخوان‌ها می‌تواند شنوایی و عملکرد کلی گوش را بهبود دهد.

جراحی، معمولا برای بیمارانی با شرایط عدم پاسخ به درمان‌های مرسوم، اختلالات شنوایی قابل‌توجه و مبتلا به عفونت‌های مکرر و مزمن در نظر گرفته می‌شود. در این جراحی‌ها، ارزیابی‌های قبل از عمل همچون تعیین میزان عفونت و آسیب، تست‌های شنوایی و آزمایشات تصویربرداری مورد نیاز است. همچنین متخصص گوش، مراقبت‌های بعد از عمل مانند نظارت بر بهبود، ارزیابی عملکرد جراحی و جلوگیری از عفونت مجدد را انجام می‌دهد.

درمان عفونت گوش به روش خانگی

روش‌های درمان خانگی، برای بهبود عفونت‌های گوش خفیف یا به‌عنوان یک درمان مکمل در کنار درمان پزشکی، موثر است. درصورت شدید شدن علائم، حتما باید به متخصص گوش مراجعه کرد. در ادامه، به درمان خانگی عفونت گوش اشاره کرده‌ایم:

• کمپرس گرم؛ استفاده از کمپرس گرم، می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. گرما، به نرم شدن ترشحات مایع انباشته‌شده در داخل گوش و تخلیه آن کمک می‌کند.
• آبرسانی؛ نوشیدن مایعات زیاد به بدن برای مبارزه با عفونت لازم است. به‌ویژه، اگر عفونت گوش با بیماری‌های دیگری مانند سرماخوردگی همراه باشد، آبرسانی به بدن می‌تواند به رقیق شدن مخاط و تخلیه آن کمک کند.
• بالا نگه داشتن سر هنگام خواب؛ این کار را می‌توان با استفاده از بالش‌های اضافه انجام داد. خوابیدن در این حالت، به تخلیه موثرتر شیپور استاش و کاهش فشار در گوش منجر می‌شود.
• شستشوی سینوس‌ها؛ اگر عفونت گوش، ناشی از عفونت تنفسی باشد، استفاده از ظرف نتی یا بطری فشاری برای شستشوی سینوس‌ها، به تخلیه ترشحات و مدیریت درد کمک می‌کند.
• سیر و زیتون؛ سیر خاصیت ضدباکتریایی و زیتون خاصیت تسکین‌دهندگی دارد. یک حبه سیر له‌شده را درون روغن زیتون چند دقیقه بجوشانید. پس از خنک شدن و رد کردن از صافی، چند قطره از روغن را در گوش آسیب‌دیده بمالید.
• تغذیه با شیر مادر؛ برای نوزادان بیمار، تغذیه با شیر مادر، به تولید آنتی‌بادی‌ها و تقویت سیستم ایمنی نوزاد برای مقابله با عفونت کمک می‌کند.
• هیدروژن پراکساید؛ استفاده از هیدروژن پراکساید، ترشحات گوش را کاهش می‌دهد و برای تسکین درد ناشی از تجمع این ترشحات موثر است.
• سرکه سیب؛ استفاده موضعی از سرکه سیب، با عفونت مبارزه می‌‌کند. مقدار مساوی از سرکه سیب را با آب ترکیب کنید و به کمک قطره‌چکان در گوش بریزید.
• تمرینات گردن؛ تمرینات گردن می‌تواند فشار ناشی از عفونت گوش را کاهش دهد. برای انجام این تمرین صاف بنشینید. گردن را به سمت راست بچرخانید و به‌صورت موازی با شانه راست خود به مدت 10 ثانیه نگه دارید. این کار را با شانه چپ خود هم انجام دهید. سپس، شانه‌های خود را بالا بیاورید؛ به‌گونه‌ای که می‌خواهید آن‌ها را به لاله گوش خود بچسبانید. برای 10 ثانیه در این حالت بمانید. تمرینات گردن را در طول روز چندین بار انجام دهید.

درمان خانگی عفونت گوش، می‌تواند در عفونت‌های خفیف و مدیریت علائم تاثیرگذار باشد؛ در شرایط شدیدتر بیماری و به‌عنوان جایگزین درمان پزشکی از آن‌ها استفاده نکنید.

درمان عفونت گوش در طب سنتی

در طب سنتی، هدف از درمان عفونت گوش، بازگرداندن تعادل بدن و جلوگیری از ابتلای مجدد است. در روش‌های درمانی طب سنتی، اغلب از مواد طبیعی استفاده می‌شود. در ادامه، به روش‌های درمان عفونت در طب سنتی اشاره کرده‌ایم:

• قطره خراطین؛ این قطره به دلیل خواص ضدالتهابی در طب سنتی استفاده می‌شود. گل خراطین را در روغن زیتون دم کنید و ترکیب حاصل از آن را به‌عنوان قطره، در گوش بچکانید. قبل از استفاده، از خنک بودن ترکیب مطمئن شوید.
• آب زنجبیل؛ زنجبیل یکی از قوی‌ترین مسکن‌های ضدالتهابی و طبیعی است. آب زنجبیل را می‌توان در اطراف مجرای گوش خارجی استفاده کرد. همچنین در صورت پاره نبودن پرده گوش، می‌توان آن را در روغن زیتون دم کرد و به‌عنوان قطره، در گوش چکاند.
• استفاده از پیاز؛ خاصیت ضدالتهابی پیاز هم می‌تواند علائم عفونت گوش را بهبود دهد. یک پیاز کوچک را پس از گرم کردن در پارچه تمیزی بپیچید و آن را روی گوش آسیب‌دیده خود قرار دهید. این کار به کاهش درد و التهاب گوش کمک می‌کند.
• شیر مادر؛ شیر مادر به دلیل آنتی‌بادی‌هایی که دارد، می‌تواند برای تسکین علائم عفونت گوش نوزاد مفید باشد. چند قطره از شیر مادر را در گوش آسیب‌دیده نوزاد بچکانید. این کار باید با اطمینان انجام شده و از پاره نبودن پرده گوش اطمینان حاصل کنید.
• روغن درخت چای؛ این روغن به دلیل خواص آنتی‌باکتریال و ضدقارچ خود شناخته شده است. روغن درخت چای را رقیق کنید و در اطراف گوش بمالید. این روغن را بدون نظر پزشک و به‌طور مستقیم داخل گوش نریزید.
• طب سوزنی چینی؛ در این طب، عفونت گوش را به‌عنوان عدم تعادل در انرژی حیاتی و گردش خون بدن می‌دانند. آن‌ها از نقاط طب سوزنی واقع در پشت لاله گوش، برای تسکین علائم عفونت گوش استفاده می‌کنند. هدف از انجام این طب سوزنی، افزایش انرژی حیاتی، افزایش جریان خون، کاهش التهاب و بهبودی گوش است.

هیچ کدام از این روش‌های درمانی، نباید با درمان‌های پزشکی تداخل داشته باشند. به‌همین‌خاطر، به‌کارگیری این روش‌ها زیر نظر متخصص گوش اهمیت دارد.

درمان سریع و فوری عفونت گوش

هدف از درمان سریع عفونت گوش، کاهش درد و سریع عفونت، به‌ویژه در موارد حاد است. برای درمان عفونت گوش، در این شرایط، به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. در اینجا، به اقدامات اولیه‌ای برای تسکین سریع علائم و رفع عفونت پرداخته‌ایم:

• مدیریت درد؛ استفاده از تسکین‌دهنده‌های درد بدون نسخه، مانند استامینوفن و ایبوپروفن
• کمپرس آب گرم؛ قرار دادن کمپرس آب گرم روی گوش آسیب‌دیده هر 10 تا 15 دقیقه یک‌بار
• قطره‌های استروئیدی؛ مانند متیل پردنیزولون، برای کاهش از دست دادن عملکرد دهلیزی، کاهش تورم و بهبود تخلیه گوش
• قطره‌های مسکن؛ استفاده از قطره‌های گوش مسکن برای تسکین سریع درد، درصورت سوراخ نشدن پرده گوش
• اجتناب از شنا؛ بدتر شدن علائم در اثر تغییرات فشار آب

درمان فوری و سریع عفونت گوش و مدیریت درد، در صورت مداخلات متخصص گوش تاثیرگذار است. درمان‌های خانگی و موقت، می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند؛ اما نباید جایگزین تشخیص و راهکارهای درمانی متخصص شوند. به‌عنوان مثال قطره اوتیسپت گوش برای کاهش التهاب و کمک به درمان عفونت گوش استفاده می‌شود و به تسکین علائم آن کمک می‌کند.

پیشگیری از عفونت گوش

پیشگیری از عفونت گوش شامل ترکیبی از رعایت بهداشت فردی، اصلاح سبک زندگی و استراتژی‌های پزشکی است. در اینجا، به چندین اقدام موثر برای کاهش احتمال خطر ابتلا به عفونت گوش اشاره کرده‌ایم:

• شستشوی مرتب دست‌ها؛ جلوگیری از انتشار عوامل ایجادکننده عفونت گوش
• اجتناب از دود سیگار و محیط‌های آلوده؛ به دلیل تحریک شیپور استاش
• دریافت واکسن آنفولانزا و واکسن پنوموکوک؛ پیشگیری از بیماری‌های ایجادکننده عفونت گوش
• کنترل علائم آلرژی؛ به دلیل احتقان، التهاب سینوس‌ها و تحریک شیپور استاش ناشی از آلرژن‌ها
• تغذیه با شیر مادر؛ تولید آنتی‌بادی‌های لازم با شیردهی حداقل به مدت 6 ماه
• نحوه تغذیه با شیشه شیر به‌صورت عمودی؛ ورود شیر به داخل شیپور استاش ناشی از شیرخوردن به حالت افقی
• محدود کردن استفاده از پستانک؛ افزایش احتمال خطر عفونت گوش، به‌ویژه پس از دوسالگی
• خشک کردن کامل گوش‌ها؛ رشد باکتری‌های ایجادکننده عفونت در محیط‌های مرطوب
• اصلاح سبک زندگی؛ تقویت سیستم ایمنی بدن با رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و اطمینان از خواب کافی

این اقدامات پیشگیرانه، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی احتمال ابتلا به عفونت گوش را کاهش دهد.

چه زمانی برای عفونت گوش به دکتر مراجعه کنیم؟

در صورت ابتلا به عفونت گوش، زمان مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی، به مواردی مانند شدت علائم، سن فرد مبتلا و هرگونه بیماری زمینه‌ای بستگی دارد. در ادامه، به شرایط ضروری برای مراجعه به متخصص گوش پرداخته‌ایم:

• درد شدید و ناگهانی در گوش
• بروز علائمی مانند کاهش شنوایی یا ترشح بیش از 48 تا 72 ساعت بدون بهبود
• بروز علائم انتشار عفونت مانند تورم اطراف گوش، گرفتگی گردن، سردردهای شدید و سرگیجه
• خروج ترشحات چرکی و خونی از گوش
• تب بالای 39 درجه سانتی‌گراد برای بزرگسالان و هر درجه تبی در کودکان
• کشیدن گوش و بی‌قراری در کودکان
• از دست دادن اشتها یا استفراغ در کودکان
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف

چنانچه در صورت مراجعه به پزشک و اتمام درمان، علائم عفونت گوش از جمله جوش در گوش دوباره ظاهر شدند، برای ارزیابی‌های مجدد و دریافت گزینه‌های درمانی بیشتر، باید دوباره به متخصص گوش مراجعه کنید.

پیشگیری از عفونت گوش، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض این بیماری

انواع عفونت گوش شامل اوتیت داخلی، اوتیت خارجی و اوتیت میانی مزمن و حاد هستند. مهم‌ترین علل عفونت گوش را می‌توان باکتری، ویروس، قارچ و انسداد شیپور استاش دانست. متخصص گوش و حلق و بینی پس از تشخیص این بیماری، به کمک آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضددرد و دادروهای ضد التهاب به درمان عفونت گوش می‌پردازد.

بهترین روش‌ها برای پیشگیری از عفونت گوش، شامل شستشوی منظم دست‌ها، شیر دادن به نوزاد، واکسیناسیون آنفولانزا و خشک کردن کامل گوش‌ها بعد از شنا می‌شوند. در صورت مشاهده علائم عفونت گوش، به‌ویژه در کودکان و افراد دارای نقص ایمنی حتما به متخصص گوش مراجعه کنید.

برای دریافت نوبت از بهترین متخصص گوش شهر خود، می‌توانید به سایت دکتردکتر مراجعه کنید. پس از جستجوی متخصص گوش و حلق و بینی، از قسمت فیلترها، فیلتر بیشترین امتیاز و شهر را انتخاب کنید. با انجام این کار، فهرستی از بهترین متخصصان گوش شهر شما، پیش روی‌تان خواهد بود. وارد پروفایل متخصص گوش مورد نظر خود شوید و روی گزینه «دریافت نوبت» کلیک کنید.

منابع:

nhs.uk

hopkinsmedicine.org

infectioncycle.com

سوالات متداول عفونت گوش