گرفتگی بینی، فشار و احتقان، از بین رفتن حس چشایی و بویایی، خروج گاه و بی‌گاه ترشحات و آبریزش بینی، سردرد، بدن درد، احساس لرز، عطسه‌های پی در پی، درد گلو، کاهش حس شنوایی و بسیاری از نشانه‌های دیگر، علائم سرماخوردگی هستند؛ بیماری که گرما و سرما نمی‌شناسد. سرماخوردگی در اثر ویروسی به نام رینوویروس ایجاد می‌شود و پیر و جوان و کودک را گرفتار می‌کند. درمان سرماخوردگی خفیف معمولا با استراحت، مصرف داروهای ساده و رعایت نکات خانگی انجام می‌شود اما زمانی که علائم بیشتر از پیش شد و هم‌زمان شدت هم گرفت، باید به دکتر گوش، حلق و بینی یا دکتر عمومی مراجعه کنید.
در ادامه این مطلب از مجله پزشکی و درمانی دکتردکتر با ما همراه باشید زیرا قصد داریم تا در ادامه، درباره تمامی علائم و نشانه‌های سرماخوردگی و نکاتی برای مراقبت و بهبود برایتان بگوییم. مطالعه این مطلب، حدودا 5 دقیقه زمان خواهد برد اما خواندن آن تا حد زیادی شما را درباره این بیماری آگاه می‌کند.
علائم سرماخوردگی
علائم سرماخوردگی را همه می‌دانیم؛ بدن درد، گرفتگی بینی یا آبریز شدید و از دست دادن حس بویایی و چشایی. با این‌حال نشانه‌هایی هستند که می‌گویند شما سرما خورده‌اید و ممکن است آنها را نشناسید یا با علائم بیماری دیگری مثل کرونا و آنفولانزا اشتباه بگیرید. علائم سرماخوردگی معمولا یک تا چهار روز بعد خودشان را نشان می‌دهد.
علایم سرماخوردگی به‌صورت کلی عبارتند از:
- تب و لرز
- شنیدن صدای وز وز در گوش‌ها
- عطسه
- فشار و عفونت سینوس‌ها
- آبریزش بینی یا گرفتگی و احتقان بینی
- ورود مواد و ترشحات بینی به گلو
- ازدست‌رفتن تعادل
- عفونت گوش میانی
- سرگیجه
- تورم و قرمزی گوش خارجی
- گوش درد
- مشکل در تنفس عمیق
- خارش چشم‌ها
- سردرد
- خروج ترشحات سفید، شفاف یا زردرنگ از چشم‌ها
- التهاب قرنیه
- حساسیت به نور
- عرق سرد
- بدن درد و احساس کوفتگی
- ناراحتی قفسه سینه
- تورم غدد لنفاوی
اگر چند مورد از این نشانه‌ها که خود از علائم سرماخوردگی شدید هستند را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، باید هر چه سریع‌تر به یک مرکز درمانی یا دکتر متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. اما اصلا سرماخوردگی چیست و چرا پیش می‌آید؟ در ادامه این سوال را جواب خواهیم داد.
سرماخوردگی چیست؟
سرماخوردگی نوعی عفونت مسری در دستگاه تنفس فوقانی است که مستقیما نای، گلو، بینی و سینوس‌ها راتحت تاثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین علت سرماخوردگی، راینو ویروس است، البته 200 نوع ویروس مختلف وجود دارد که منجر به انواع سرماخوردگی می شوند.
انتقال ویروس سرماخوردگی بسیار راحت است؛ عطسه یا سرفه‌ای که توسط فرد بیمار در مکانی عمومی بدون گرفتن جلوی دهان زده شود، وسیله‌ای شخصی مثل قاشق که به‌صورت مشترک استفاده شود، روبوسی و دست دادن با کسی که ناقل بیماری باشد، …، همه و همه باعث انتقال سرماخوردگی می‌شوند.
عوارض سرماخوردگی را می‌توان در حال عمومی بیمار و امکان انتقال بیماری از طرف او به دیگران متوجه شد. هر چند که موضع ضعفی که سرماخوردگی برای دیگران فرد ایجاد می‌کند، باعث می‌شود که بدن مستعد ابتلا به بیماری‌های دیگری باشد که موضع ضعف بدن به آن حمله می‌کنند.
تفاوت سرماخوردگی ویروسی و باکتریایی
سرماخوردگی‌های ویروسی معمولا در یک بازه زمانی، افراد بسیاری را مبتلا می‌کند و همگی هم علائم شدیدی از خود بروز می‌دهند. سرماخوردگی‌های ویروسی سخت‌تر درمان می‌شوند و طول درمان بیشتری دارند و با داروهای ساده‌ای مثل آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند؛ در واقع عدم درمان سرماخوردگی ویروسی منجر به بیماری سخت‌تر می‌شوند.
در صورتیکه سرماخوردگی خفیف با روش‌های خانگی و داروهای آنتی‌بیوتیک که نیاز به تجویز پزشک ندارند هم درمان می‌شوند و معمولا هم با استراحت و مراقبت بهبود پیدا می‌کنند. در مجموع، درباره تفاوت کرونا آنفولانزا سرماخوردگی و حساسیت بهتر است بدانید تا این موارد را با هم اشتباه نگیرید.
سرماخوردگی تابستان
سرماخوردگی تابستان معمولا به واسطه انتروویروس‌ها (Enteroviruses) به وجود می‌آید و با علائمی همچون علائم تنفسی فوقانی مانند آبریزش بینی و گلو درد و مشکلات معده خودش را نشان می‌دهد. وجود ویروس‌ها و رعایت‌نکردن بهداشت (مانند شستن دست‌ها) باعث ایجاد سرماخوردگی در تابستان می‌شوند. سرماخوردگی تابستانی با مصرف داروهای ضد احتقان، داروهای سرفه، استامینوفن و ایبوپروفن یا روش‌های خانگی مثل استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا و دوش بخار درمان می‌شود.
سرماخوردگی بزرگسالان
تمام علائمی که گفتیم درباره سرماخوردگی بزرگسالان صدق می‌کند. سردرد، آبریزش بینی، درد عضلانی و احتقان بینی و گلودرد از جمله علائم ابتلا به سرماخوردگی در سنین بزرگسال است.
علائم سرماخوردگی در سر
احساس درد، فشار و پری گونه و ابروها، سردرد شدید سینوسی و درد دندان در فک بالا از جمله نشانه‌های سرماخوردگی در سر و عفونت سینوسی هستند. برای درمان عفونت سر در سرماخوردگی بهتر است به دکتر مراجعه کنید هر چند که میل کردن سیب یا قرص‌هایی مثل ژلوفن و استامینوفن کدئین درد آن را موقتا تسکین داده و کم خواهند کرد.
سرماخوردگی در بارداری
بدن مادر در زمان بارداری، باید به قدری سالم باشد که توانایی حراست از دو وجود را داشته باشد؛ خود و جنینش. سرماخوردگی در بارداری خطرناک نیست اما مقاومت بدن مادر را پایین آورده و سازوکارش را کند می‌کند. برای درمان سرماخوردگی در بارداری باید به پزشک زنان مراجعه کنید و با مشورت او داروهای سرماخوردگی را مصرف کنید.
توجه! به هیچ عنوان بدون مشورت با پزشک، دارو مصرف نکنید.
سرماخوردگی کودکان
سرماخوردگی در کودکان خودش را با نشانه‌هایی همچون بهانه‌گیری و بدخلقی، کاهش اشتها، آبریزش شدید بینی، احساس خستگی، گلودرد شدید، عطسه، سرفه مداوم، ریزش اشک از چشم‌ها و تب نشان می‌دهد. درمان سرماخوردگی کودک با داروهای مخصوص سنین خردسال انجام می‌شود و بهتر است که بدون مشورت با پزشک اطفال، هیچ دارویی را به دلبند خود ندهید.
سرماخوردگی نوزادان
پایین بودن سطح امنی بدن نوزاد باعث می‌شود که در صورت قرار گرفتن در معرض ویروس و آلودگی، به‌راحتی دچار سرماخوردگی شود. امکان سرماخوردگی نوزاد در هر فصلی وجود دارد و گاهی بین 8 تا 10 بار در سال هم می‌رسد. از آنجایی که بدن نوزاد خیلی حساس است، اصلا دست به خوددرمانی نزنید و حتما به دکتر اطفال مراجعه کنید تا با داروهای مخصوص این سن و همچنین توصیه‌های مراقبت خانگی مرتبط، بیماری فرزندتان درمان شود.
پیشگیری از سرماخوردگی
برای پیشگیری از سرما خوردگی راه سختی پیش رو ندارید؛ فاصله اجتماعی را مخصوصا با فرد مشکوک به سرماخوردگی رعایت کنید، ماسک بزنید، دست‌های خود را تمیز بشویید، غذاهای مقوی و پروبیوتیک بخورید، دخانیات استعمال نکنید، به‌اندازه کافی آب بنوشید، آب نمک غرغره کنید و به‌اندازه کافی بخوابید.
تشخیص سرماخوردگی
با این‌که با بررسی علائم می‌توان به راحتی سرماخوردگی را تشخیص داد اما بهتر است که تشخیص نهایی سرماخوردگی را به پزشک بسپارید. بسیار پیش می‌آید که شما به آنفولانزا یا کرونا مبتلا شده باشید اما آن را با سرماخوردگی اشتباه بگیرید؛ در این‌صورت هم شما و هم اطرافیانتان متضرر خواهید شد.
برای همین توصیه می‌کنیم که به سایت نوبت دهی دکتردکتر سر بزنید و وقت ملاقات با پزشک بگیرید.
درمان سرماخوردگی
برای درمان سرماخوردگی هم می‌توانید به روش‌های خانگی و اصول درمانی طب سنتی روی بیاورید، هم می‌توانید به پزشک مراجعه کنید و از همان اول ریشه‌های بیماری را بخشکانید. برای درمان‌های خانگی سرماخوردگی، استراحت و مصرف داروهای بدون نسخه پیشنهاد خوبی است. نوشیدن دمنوش‌های مختلف مثل ترکیب چای آویشن، لیمو و عسل هم تاثیر خوبی روی وضعیت گلویتان خواهد گذاشت. اگر به پزشک مراجعه کنید، آمپول‌های سرماخوردگی، قرص‌ها و شربت سرماخوردگی مناسب با شرایطتان را تجویز خواهد کرد.
اگر معجزه برای درمان سرماخوردگی می‌خواهید، حمام آب گرم، نوشیدن آبمیوه‌های سالم، خواب و استراحت و دوری از استرس و مصرف قرص‌های آنتی بیوتیک، می‌توانند چاره کارتان باشند!
همچنین می‌توانید با توجه به جدول زیر، داروهای سرماخوردگی که نیاز به نسخه ندارند را خریداری و مصرف کنید (در صورتیکه منع مصرف یا تداخل دارویی با آنها ندارید):
| داروهای سرماخوردگی بدون نیاز به نسخه پزشک |
| کدیمال |
| کدیمکس |
| کلداکس |
| کوریزان |
| استامینوفن |
| فنیل افرین |
| اکسی متیازولین |
| دیفن هیدرامین |
| کلرفینیرامین |
| دکسترومتورفان |
| ایبوپروفن |
سرماخوردگی چند روز واگیر دارد؟
سرماخوردگی بیماری سختی نیست و معمولا در کمتر از یک هفته درمان می‌شود؛ دقیقا در همین زمان‌ها احتمالاانتقال آن از فرد ناقل و بیمار به اطرافیانش وجود دارد. البته اگر بیماری بیشتر از یک هفته طول کشید یعنی اوضاع رو به وخامت است و علاوه‌بر انتقال ویروس، احتمال بدتر شدن حال فرد ناقل هم وجود دارد.
| مدت زمان درگیری با بیماری | علائم | وضعیت |
| 1 تا 4 روز | گرفتگی بینی، تب خفیف، بدن درد، جمع شدن اشک در چشم | استفاده از درمان‌های خانگی باعث بهبود نسبی می‌شود |
| 7 روز به بالا | سرفه خلط‌دار، تورم، تب و لرز شدید، سوزش گلو، بدن درد شدید | برای درمان باید هر چه سریع‌تر به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید |
باورهای غلط درباره سرماخوردگی
درباره سرماخوردگی باورهای غلط مختلفی وجود دارد که در بیشتر اوقات باعث بدتر شدن حال بیمار می‌شود. باورهایی همچون:
- پوشیدن لباس کم باعث سرماخوردگی می‌شود در صورتی که عامل ابتلا به سرماخوردگی ویروس و باکتری و البته ضعف بدن است؛
- نوشیدن شیر برای سرماخوردگی خوب نیست! نوشیدن شیر ولرم، باعث بهبود وضعیت گلو و تسریع در بهبود آن می‌شود؛
- بخور درمان فوری سرماخوردگی است؛ بخور نقش پر رنگی در بهبودی دارد اما درمان قطعی و سریع آن نیست؛
- ویتامین C، سرماخوردگی را درمان می‌کند؛ این میوه هم تاثیر زیادی روی وضعیت عمومی حال بیمار دارد اما به تنهایی کار خاصی نمی کند.
اگر باور غلط دیگری در این رابطه وجود دارد، می توانید با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول علائم سرماخوردگی
سرماخوردگی خفیف تا 4 روز اول درمان می‌شود اما در گذر از سرماخوردکی ساده به سرماخوردگی شدید، بعد از 7 روز علائم شدیدتر و حال بیمار بدتر می‌شود. اگر سرماخوردگی‌تان درمان نمی‌شود و در روزهای پنجم تا ششم بیماری هستید، بهتر است به یک دکتر عمومی تهران یا شهرتان مراجعه کنید.
در صورتیکه بینی خود را عمل کرده‌اید، اگر سرما بخورید، احتقان و فشار مخاط ترشح شده از بینی‌تان باعث تورم بافت‌های داخلی بینی می‌شود. بهترین راه برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین وضعیتی، مراقبت و تنفس در هوای مرطوب و تمیز است.
