اگر دنبال مکملی طبیعی برای کمک به کاهش وزن باشید، احتمال دارد نام قرص گارسینیا کامبوجیا یا همان قرص لاغری جی سی (GC) را شنیده باشید. گارسینیا کامبوجیا در اصل یک میوه گرمسیری کوچک است که در مناطق جنوب آسیا میروید و حاوی مادهای به نام هیدروکسی سیتریک است. گفته میشود هیدروکسی سیتریک قادر است استرس را کمتر کند، احساس سیری را افزایش دهد و جلوی تولید چربی در بدن را بگیرد. بااینهمه، آیا واقعا قرص گارسینیا کامبوجیا میتواند معجزه کند؟ یک فرد بالغ تا چه حد مجاز به مصرف گارسینیا کامبوجیا است و این مکمل چه عوارض جانبیای ممکن است داشته باشد؟ این مقاله قرار است پاسخ این پرسشها را به شما بدهد.
قرص گارسینیا کامبوجیا چیست؟
قرص گارسینیا کامبوجیا (Garcinia Cambogia) که آن را تحت عنوان قرص جی سی هم میشناسند، یک مکمل گیاهی محبوب است که اغلب بهعنوان مکمل کاهش وزن و مدیریت اشتها در رژیمهای غذایی تبلیغ میشود. گارسینیا کامبوجیا عصاره پوست میوهای گرمسیری است که بومی جنوب آسیاست و شکلی شبیه به یک کدوی کوچک دارد. گارسینیا کامبوجیا به رنگهای سبز، زرد یا قرمز دیده میشود و به «تمر هندی مالابار» هم معروف است.
گارسینیا کامبوجیا حاوی مادهای بهنام اسید هیدروکسی سیتریک (HCA) است که گفته میشود میتواند احساس سیری را افزایش دهد و به توانایی بدن در ورزش کمک کند. همچنین، برخی مطالعات میگویند اسید هیدروکسی سیتریک در کنترل سطح سروتونین، بهبود خلقوخو و کاهش پرخوری عصبی هم اثر مثبت دارد.
شواهد تعدادی از مطالعات روی ماده HCA نشان دادهاند که مصرفکنندگان اسید هیدروکسی سیتریک میتوانند کاهش وزن بیشتری نسبت به افرادی داشته باشند که از این ماده استفاده نمیکنند؛ بااینهمه، هنوز اثر این ماده بهطور کامل اثبات نشده است و برخی مطالعات نشان میدهند که قرص گارسینیا کامبوجیا هیچ تفاوتی نسبت به دارونما نشان نمیدهد.
ترکیبات قرص گارسینیا کامبوجیا
پایه اصلی قرص لاغری گارسینیا کامبوجیا عصاره میوه گارسینیا کامبوجیا و مهمترین ترکیب فعال آن اسید هیدروکسی سیتریک است. ادعا میشود که اسید هیدروکسی سیتریک در فرایند تولید چربی بدن دخالت میکند و با مهار آنزیم سیتریت لیاز جلوی ساخت و ذخیره چربی در بدن را میگیرد.
همچنین، ماده اسید هیدروکسی سیتریک احتمال دارد روی سطح سروتونین (یا همان پیامرسان خوشحالی مغز) اثر بگذارد و با بهبود خلقوخو و کاهش استرس، جلوی پرخوری عصبی و هوس به غذا را بگیرد. البته، در بعضی از قرصها ممکن است ترکیبات مکمل دیگری مثل عصاره چای سبز یا کروم هم به قرص جی سی اضافه شده باشد تا آثار کاهش وزن یا افزایش سوختوساز قرص بیشتر شود.
در بعضی موارد، مواد اضافهشده به قرص روی برچسب ذکر نمیشوند و ممکن است قرص گارسینیا کامبوجیا حاوی ناخالصیهای مضر برای بدن مثل سیبوترامین باشد. همچنین، گزارشها نشان میدهند که ممکن است بسیاری از مکملهای گارسینیا کامبوجیا مقدار واقعی عصاره درجشده روی برچسب را نداشته باشند و دوزها گاهی خیلی بالا یا پایین باشند. غلظت مناسب ماده HCA در قرص باید بین 50 تا 60 درصد باشد. به همین خاطر، توصیه میشود از محصولات مرغوب و معتبر گارسینیا کامبوجیا استفاده شود.
آیا قرص گارسینیا کامبوجیا واقعاً لاغر میکند؟
نظرات در مورد قرص گارسینیا کامبوجیا و اثر آن بر لاغری متفاوت هستند و چندین مطالعه با نتایج مختلف روی تأثیر مکمل گارسینیا کامبوجیا بر بدن انجام شدهاند. بهطور کلی، گفته میشود ماده HCA موجود در مکمل گارسینیا کامبوجیا با مهار آنزیم سیتریت لیاز که برای بدن چربی تولید میکند، جلوی افزایش وزن را میگیرد. بااینحال، اثربخشی قرص گارسینیا کامبوجیا برای کاهش وزن هنوز بهطور کامل تأیید و تثبیت نشده است. نتایج بررسیها هنوز متناقض و محدود هستند و اثربخشی این مکمل به عوامل دیگری مثل کیفیت عصاره، دوز HCA، مدت مصرف و ویژگیهای فردی مصرفکننده بستگی دارد. همچنین، برای اینکه مکمل بهترین اثر خود را داشته باشد، پیشنهاد میشود حدود 30 دقیقه تا یک ساعت پیش از غذا با معده خالی مصرف شود.
بهطور کلی، میتوان گفت قرص گارسینیا کامبوجیا میتواند در لاغری موثر باشد، اما اثر آن محدود و کوتاهمدت است و بدون رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم، نتایج قابلتوجهی ندارد. بنابراین، متخصصان در مورد اینکه گارسینیا کامبوجیا در فهرست بهترین قرص های لاغری جا میگیرد، اتفاق نظر ندارند. بهطور کلی، افراد بهتر است مکملهای لاغری را زیر نظر پزشک تغذیه مصرف کنند. در این بین، مجله دکتردکتر هم به شما کمک میکند ببینید تفاوت قرصهایی مثل قرص گارسینیا کامبوجیا، قرص لاغری گلوریا، قرص لاغری اسلیم کوئیک و قرص گرین تیدین چیست.
عوارض قرص گارسینیا کامبوجیا
قرص لاغری جی سی ممکن است عوارض گوارشی مثل تهوع، دلدرد، اسهال، سردرد، خشکی دهان و سرگیجه به همراه داشته باشد. البته در موارد نادر، موارد جدیتری مثل مسمومیت کبدی شدید حتی در افرادی که پیش از مصرف گارسینیا کامبوجیا بیماری کبدی نداشتهاند، بهعنوان عوارض جانبی قرص گارسینیا کامبوجیا گزارش شده است. بعضی افراد هم از عوارضی مثل خستگی عمومی یا مشکلات تنفسی خفیف مثل گرفتگی بینی شکایت کردهاند.
همچنین، مکمل گارسینیا کامبوجیا ممکن است با داروهای دیگر، بهویژه داروهای داروهای کنترل قند خون و داروهای روانپزشکی مثل داروهای ضدافسردگی تداخل مصرف داشته باشد و خطرهای جدی برای فرد ایجاد کند. برخی گزارشها هم از عوارض نادرتری مثل اختلال در خواب یا توهم فرد حکایت دارند. به همین خاطر، پیش از شروع هر نوع مکملی بهتر است از یک پزشک تغذیه کمک بگیرید. گزینه ویزیت آنلاین دکتر تغذیه وبسایت دکتردکتر همیشه در دسترس شماست تا در هر ساعت از شبانهروز قادر باشید با بهترین متخصصان تغذیه در سرتاسر ایران مشورت کنید.
موارد احتیاط مصرف قرص گارسینیا کامبوجیا
مکملهای موجود در بازار، بهویژه مکملهای لاغری مثل قرص گارسینیا کامبوجیا، باید با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شوند. افرادی که بیماریهای خاصی مثل مشکلات کبدی، کلیوی یا بیماریهای گوارشی مزمن دارند، بهتر است پیش از مصرف قرص لاغری گارسینیا کامبوجیا با پزشک مشورت کنند.
همچنین زنان باردار یا شیرده و افراد زیر ۱۸ سال در اغلب موارد مجاز به استفاده از این مکملها نیستند، زیرا هنوز اثر قطعی قرص گارسینیا کامبوجیا روی سلامتی جنین، کودکان یا نوجوانان بهطور کامل بررسی نشده است. سایر افراد هم باید به دوز مشخص تجویزشده توسط پزشک پایبند باشند.
توجه داشته باشید که در انتخاب قرص گارسینیا کامبوجیا اصل و تقلبی هم باید محتاط باشید. برای اطمینان از محصولی که مصرف میکنید، پیشنهاد میکنیم حتماً از منابع معتبر توزیع دارو مثل داروخانه آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.
منع مصرف قرص گارسینیا کامبوجیا
مکمل گارسینیا کامبوجیا برای همه مناسب نیست و در برخی شرایط، بهتر است از مصرف آن بهطور کامل پرهیز شود. زنان باردار یا شیرده، کودکان و نوجوانان از جمله مهمترین گروههایی هستند که نباید از قرص گارسینیا کامبوجیا استفاده کنند. توصیه میشود افرادی که بیماریهای خاص مثل بیماریهای گوارشی، کبدی، قلبی یا دیابت دارند یا افرادی که داروهای ویژهای مصرف میکنند هم سراغ مکمل گارسینیا کامبوجیا نروند.
همچنین بیمارانی که دچار اختلالات عصبی خاص مانند آلزایمر و انواع زوال عقل هستند، نباید از این مکمل استفاده کنند؛ زیرا افزایش سطح استیل کولین در مغز میتواند با داروهایی که برای تنظیم یا مهار تجزیه این پیامرسان عصبی تجویز میشوند، تداخل ایجاد کند. از آنجا که در آلزایمر سطح استیل کولین بهطور طبیعی کاهش مییابد و بسیاری از داروها برای حفظ یا افزایش آن به کار میروند، مصرف همزمان مکمل گارسینیا کامبوجیا با داروهای درمان آلزایمر ممکن است تعادل اثر این داروها را بر هم بزند و خطر بروز عوارض جانبی را در بیمار افزایش دهد.
در کنار این موارد، داروهای ضد افسردگی، داروهای رقیقکننده خون و داروهای کنترل قند هم میتوانند با قرص گارسینیا کامبوجیا تداخل داشته باشند. به همین علت، پیشنهاد میشود افرادی که داروهای خاصی مصرف میکنند، برای کاهش وزن از تغذیه مناسب و ورزش منظم کمک بگیرند و مکملهای لاغری را تا حد امکان کنار بگذارند.
دوز مجاز مصرف قرص جیسی
دوز روزانه مجاز برای اسید هیدروکسی سیتریک بین ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیگرم است و نباید از ۱۵۰۰ میلیگرم در روز بیشتر شود. همچنین، بهتر است این دوز در ۲ تا ۳ نوبت پیش از وعدههای اصلی غذایی مصرف شود. با این اوصاف، دوز دقیق قرص جیسی برای هر فرد بستگی به شرایط جسمی و روحی او دارد و باید زیر نظر پزشک مصرف شود.
بهطور کلی، مصرف بیش از حد یا خودسرانه مکملها از جمله مکمل گارسینیا کامبوجیا میتواند منجر به عوارض گوارشی یا مشکلات دیگر شود. پیشنهاد میکنیم برای آگاهی از دوز مجاز مصرف قرص گارسینیا کامبوجیا یا هر قرص دیگری، با پزشکان تغذیه وبسایت دکتردکتر مشورت داشته باشید.
تداخلهای دارویی قرص گارسینیا کامبوجیا
تحقیقات علمی و منابع دارویی نشان میدهند که مکمل گارسینیا کامبوجیا ممکن است اثربخشی و ایمنی داروها و مکملهای تجویزی و غیرتجویزی را تغییر دهد. بهعنوان مثال، عصاره گارسینیا روی فعالیت برخی آنزیمهای کبدی مثل CYP2B6 اثر دارد؛ این آنزیم کار تجزیه و دفع برخی داروها را انجام میدهد و تغییر عملکرد آن میتواند سرعت اثرگذاری داروها را کم یا زیاد کند. به همین دلیل، قرص گارسینیا کامبوجیا احتمال دارد با داروهایی مثل قرص ضد افسردگی بوپروپیون، متادون، افاویرنز و برخی داروهای بیهوشی یا ضدتشنج که از مسیرهای مشابه متابولیزه و جذب میشوند، تداخل پیدا کند.
همچنین، برخی منابع بالینی توضیح میدهند که این مکمل میتواند سطح قند خون را کاهش دهد و روی انتقال سروتونین اثر بگذارد. به همین دلیل، قرص گارسینیا کامبوجیا ممکن است با داروهای ضد دیابت، داروهای ضد افسردگی مثل SSRIها یا داروهایی که فشار خون را تنظیم میکنند هم تداخل داشته باشد.
برخی دیگر از داروها و مکملهایی که احتمال دارد با گارسینیا کامبوجیا تداخل داشته باشند، شامل داروهای رقیقکننده خون و ضد انعقاد مثل وارفارین، داروهای کلسترول مثل استاتین، داروهای روانپزشکی، مسکنها، مونته لوکاست برای بیماریهای تنفسی و همچنین، مکملهای غذایی شامل آهن، پتاسیم و کلسیم میشوند. علاوهبر این، باید در نظر داشته باشیم که مکملهای گیاهی میتوانند اثر داروها را تغییر دهند، حتی اگر از تداخل آنها در منابع رسمی نامی برده نشده باشد.
شرایط نگهداری قرص گارسینیا کامبوجیا
مکمل گارسینیا کامبوجیا باید در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگه داشته شود تا ترکیبات فعالی مثل اسید هیدروکسی سیتریک با گذر زمان خراب یا کماثر نشوند. دمای معمول برای نگهداری قرص گارسینیا کامبوجیا حدود 25 تا 30 درجه سانتیگراد است.
علاوهبر این، بهتر است بسته یا قوطی قرص بعد از هر بار مصرف بهطور کامل بسته شود تا رطوبت وارد آن نشود. نگهداری در یخچال هم ایده خوبی نیست، زیرا رطوبت داخل یخچال میتواند کیفیت قرصها را پایین بیاورد. همچنین برای امنیت بیشتر، توصیه اکید میشود که قرص گارسینیا کامبوجیا دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار داده شود.
کلام آخر دکتردکتر
قرص گارسینیا کامبوجیا مکملی گیاهی با ماده فعال هیدروکسی سیتریک است که احتمالاً روی کنترل اشتها و کاهش تولید چربی در بدن اثر مثبت دارد. بااینهمه، اثر گارسینیا کامبوجیا روی کاهش وزن محدود و کوتاهمدت است و نمیتواند جایگزین رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی باشد. مصرف مکمل گارسینیا کامبوجیا باید تحت نظر پزشک و مطابق دوز تجویزشده باشد؛ در غیر این صورت، فرد ممکن است دچار آسیبهای جدی گوارشی یا اختلالات کبدی شود. بااینحال، نگران نباشید! برای اطمینان از مسیر کاهش وزن و مکملهایی که مصرف میکنید، گزینه دکتردکتر را همیشه در دسترس دارید. وبسایت دکتردکتر به شما کمک میکند نوبت حضوری بگیرید یا از ویزیت آنلاین مجربترین پزشکان در سرتاسر ایران بهرهمند شوید. همچنین، داروخانه آنلاین دکتردکتر برای ارائه خدمات در هر ساعت از شبانهروز در خدمت شماست. با رعایت اصول ایمنی و مشورت با پزشک، میتوانید از فواید گارسینیا کامبوجیا بهعنوان یک مکمل کمکی در مسیر کاهش وزن بهرهمند شوید و سلامت خود را در اولویت قرار دهید.
سوالات متداول
منابع:
WebMD
NCCIH
Health Direct
Health Line
Everyday Health
