استامینوفن چیست و چه می‌کند؟ حتما با آن آشنایی دارید و می‌دانید که مسکن و کاهش‌دهنده تب است. این دارو برای درمان دردهای خفیف تا متوسط و شدید کاربرد دارد. وضعیت و مشکلات رایجی که با آن درمان می‌شوند هم شامل سردرد، درد عضلانی، آرتریت، کمردرد، دندان درد، گلودرد، سرماخوردگی، آنفولانزا و تب هستند. در این مقاله می‌خواهیم شما را بیشتر با این داروی معروف آشنا کنیم.
استامینوفن چیست؟
استامینوفن چیست و چه کاربردی دارد؟ برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط ناشی از سردرد، دردهای عضلانی، قاعدگی، سرماخوردگی و گلودرد، دندان درد، کمردرد و واکنش به واکسیناسیون و کاهش تب استفاده می‌شود.
این دارو برای تسکین درد استئوآرتریت (آرتریت ناشی از شکسته شدن پوشش مفاصل) هم کاربرد دارد. استامینوفن در دسته داروهای مسکن و ضدتب قرار می‌گیرد. این دارو واکنش بدن نسبت به درد را کاهش می‌دهد و دمایش را در زمان تب پایین می‌آورد.
استامینوفن آنتی بیوتیک است؟
استامینوفن چیست و در چه دسته‌ای از داروها قرار می‌گیرد؟ این دارو آنتی‌بیوتیک نیست و در دسته انواع مسکن کاهش درد و کاهنده تب قرار می‌گیرد. بنابراین، نباید آن را با داروهای آنتی‌بیوتیک اشتباه بگیرید.
انواع استامینوفن چیست؟
نمونه هایی از مارک‌های OTC یا بی‌نسخه استامینوفن عبارتند از تایلنول، پاراستامول و پانادول. استامینوفن تجویز شده از سوی پزشک معمولا قوی‌تر است.
استامینوفن کدئین
این دارو تلفیفی از استامینوفن و کدئین است. استامینوفن مسکنی تب‌بر است و کدئین هم در دسته مسکن‌های مخدر قرار می‌گیرد و برای کاهش درد مؤثر واقع می‌شود.
استامینوفن 325 برای کودکان
کودکان فقط با تجویز پزشک می‌توانند استامینوفن مصرف کنند. افراد در این رده سنی نباید بیشتر از ۵ روز از این دارو استفاده کنند. در صورت اجازه پزشک، امکان مصرف استامینوفن ۳۲۵ کودکان وجود دارد. منظور از کودکان هم رده سنی ۶ تا ۱۱ سال است.
استامینوفن 500
امکان مصرف استامینوفن در دوزهای مختلف وجود دارد. باید بنا به شرایطی که دارید و البته تجویز پزشک دست به مصرف دارو بزنید. بزرگسالان و نوجوانان می‌توانند استامینوفن ۳۲۵ یا ۵۰۰ میلیگرم را هر ۳ یا ۴ ساعت مصرف کنند.
استامینوفن پاراتل
این نوع از استامینوفن چیست و چه می‌کند؟ این دارو هم سوسپانسیون خوراکی است و برای پایین‌آوردن تب مورد استفاده قرار می‌گیرد و بدن را آرام می‌کند.
استامینوفن پاراکید
قطره استامینوفن پاراکید هم موجود است و در نقش تب‌بر برای کودکان و نوزادان استفاده می‌شود. مصرف این دارو هم باید حتما با نظارت پزشک انجام شود.
موارد مصرف استامینوفن چیست ؟
همان‌طور که پیش‌تر هم عنوان شد، استامینوفن بیشتر برای درمان دردهای خفیف از جمله موارد زیر استفاده می‌شود. کاربرد استامینوفن چیست و چه دردهایی را خوب می‌کند؟
- سردرد
- کمردرد
- درد خفیف آرتریت
- دندان درد
- دردهای عضلانی
- دردهای قبل از قاعدگی
- کاهش موقت تب
نحوه عملکرد استامینوفن چیست؟
عملکرد استامینوفن چیست و چه می‌کند؟ استامینوفن دو عمل در بدن دارد: کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط. اگرچه تقریباً ۱۵۰ سال است که مورد مطالعه قرار گرفته اما نحوه عملکرد آن همچنان یک راز باقی مانده است.
کاربردهای مختلف استامینوفن چیست و چطور باعث بهبود اوضاع می‌شود؟ کارکردهای متنوع این دارو نشان می‌دهد که روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد و نه در محل درد مانند بی‌حس‌کننده‌های موضعی یا مسکن‌هایی مانند قرص ایبوپروفن یا آسپرین.
پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهد که این دارو احتمالا روی یکی از آنزیم‌های سیکلواکسیژناز (COX) کار می‌کند. مسدود کردن این آنزیم در نقطه ایجاد درد مکانیسمی است که توسط آن داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) عمل می‌کنند.
استامینوفن هم ممکن است تولید آنزیم در مغز را مسدود کند، بنابراین مانع از انتقال بیشتر تکانه‌های عصبی درد می‌شود. تب زمانی رخ می‌دهد که عاملی مانند عفونت باعث بالارفتن دمای بدن شود. استامینوفن می‌تواند مانع از بالارفتن دمای بدن هم شود.
دوز و نحوه مصرف این دارو چیست؟
استامینوفن را دقیقا طبق دستورالعمل روی برچسب یا طبق تجویز پزشک مصرف کنید. مصرف بیش از حد می‌تواند به کبد شما آسیب برساند یا باعث مرگ شود.
در صورت نیاز به کمک از پزشک یا داروساز خود مشورت بگیرید. مصرف در سنین مختلف هم اصولی دارد:
- بزرگسالان و نوجوانان حداقل ۱۲ سال؛ بیش از ۱۰۰۰ میلیگرم در یک نوبت یا بیش از ۴۰۰۰ میلیگرم در ۲۴ ساعت مصرف نکنید.
- کودکان کمتر از ۱۲سال؛ بیش از ۵ دوز از شیر خشک همراه با استامینوفن کودکان را در ۲۴ ساعت مصرف نکنید.
- بدون توصیه پزشکی به کودک کمتر از ۱۲ سال استامینوفن قوی ندهید.
- دوز کودک بر اساس سن و وزن است. دستورالعمل‌های دوز ارائه شده با استامینوفن را به دقت دنبال کنید. قبل از دادن این دارو به کودک کمتر از ۲ سال با پزشک مشورت کنید.
- استامینوفن مخصوص برای نوزادان همراه با قطره چکان دارویی یا سرنگ خوراکی خود ارائه می‌شود. اندازه‌گیری با دستگاه اشتباه ممکن است باعث مصرف بیش از حد شود.
- قرص جویدنی باید قبل از قورت دادن کاملا جویده شود.
- هنگام استفاده از قرص متلاشی‌‌شونده یا همان مواردی که آب می‌شوند، مطمئن شوید که دستانتان خشک است. قرص را روی زبان خود قرار دهید. بلافاصله شروع به حل شدن خواهد کرد. قرص را به طور کامل قورت ندهید. اجازه دهید بدون جویدن در دهان حل شود.
- برای استفاده از گرانول‌های جوشان استامینوفن، یک بسته از آنها را طبق دستور در آب حل کنید. این مخلوط را هم بزنید و بلافاصله تمام آن را بنوشید. برای اطمینان از دریافت کل دوز، کمی آب به همان لیوان اضافه کنید، به آرامی بچرخانید و خیلی سریع بنوشید.
- پودر خوراکی باید مستقیما روی زبان گذاشته و قورت داده شود.
شکل‌های مختلف استامینوفن
استامینوفن به اشکال مختلف مانند کپسول، مایع، قرص‌های جویدنی و پودرها یا گرانول‌های حل‌شونده وجود دارد. دستورالعمل‌های مصرف ارائه شده همراه با دارو را بخوانید و آنها را به دقت دنبال کنید. استامینوفن تزریقی هم وجود دارد. بعد از عمل‌های جراحی برای کاهش درد از این نوع استامینوفن به شکل تزریق وریدی استفاده می‌شود.
عوارض استامینوفن چیست؟
در صورت داشتن علائم واکنش آلرژیک به استامینوفن، کمک فوری پزشکی دریافت کنید:
- کهیر
- مشکل در تنفس
- تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
در موارد نادر، استامینوفن می‌تواند باعث واکنش شدید پوستی شود یا حتی کشنده باشد. حتی اگر در گذشته استامینوفن مصرف کرده و هیچ واکنشی نداشته باشید، باز هم امکان بروز چنین واکنش‌هایی در مصرف دوباره وجود دارد.
وجود قرمزی پوست و شکل‌گیری بثورات روی آن هم بعد از مصرف استامینوفن نیاز به رسیدگی و مراجعه به پزشک دارد. در صورت مشاهده علائم مشکلات کبدی، مصرف استامینوفن را متوقف کنید و بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. در این وضعیت‌ها هم نیاز به پیگیری سریع به وجود می‌آید:
- درد معده (سمت راست بالا)
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- خارش
- ادرار تیره
- مدفوع به رنگ خاک رس
- یرقان (زردی پوست یا چشم)
امکان بروز عوارض دیگری هم وجود دارد. بعد از مصرف این دارو باید هرگونه واکنش غیرعادی در بدن را پیگیری کنید.
تداخلات دارویی استامینوفن چیست؟
قبل از استفاده از سایر داروهای سرماخوردگی، آلرژی، درد یا خواب از یک پزشک یا داروساز درباره مصرف استامینوفن سوال کنید. استامینوفن در بسیاری از داروهای ترکیبی موجود است. مصرف برخی از محصولات با هم می‌تواند باعث دریافت بیش از حد استامینوفن شود و عوارض ناخوشایندی مانند مرگ به بار بیاورد.
برچسب داروها را مرور کنید و ببینید که حاوی ترکیبات استامینوفن هستند یا خیر. از نوشیدن الکل در زمان مصرف این دارو هم خودداری کنید. امکان ایجاد آسیب‌های کبدی در زمان مصرف هم‌زمان این دو بسیار محتمل است.
سایر داروهایی که ممکن است با استامینوفن تداخل داشته باشند، شامل انواع داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی می‌شوند.
مصرف این دارو برای چه افرادی مناسب نیست؟
در صورت ابتلا به بیماری شدید کبدی نباید از این دارو استفاده کنید. مصرف بیش از حد استامینوفن می‌تواند به کبد شما آسیب برساند یا حتی باعث مرگ شود.
کودکان کمتر از ۱۲ سال نباید بیش از ۵ دوز در ۲۴ ساعت مصرف کنند و تنها می‌توانند از تعداد میلیگرم در هر دوزی در روز استفاده کنند که پزشک توصیه کرده است.
استامینوفن با معده خالی
امکان مصرف استامینوفن با معده خالی و فقط یک لیوان آب وجود دارد. دلیل آن است که این دارو اثرات مخرب و آزاردهنده روی معده ندارد و لازم نیست که آن را با معده پر مصرف کنید.
استامینوفن در بارداری
مصرف استامینوفن برای سردرد یا تب برای بیشتر بیماران باردار (نه همه آنها) بی‌خطر است. اگر علائم بیش از چند روز طول کشید یا بدتر شد، حتما باید با پزشک صحبت شود. این دارو یکی از معدود داروهای ضددرد است که مصرف آن در دوران بارداری به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال برای آنفولانزا در بارداری می‌توانید از این دارو استفاده کنید.
مصرف دارو در شیردهی
استامینوفن انتخاب خوبی برای مسکن و کاهش تب در مادران شیرده است. مصرف این دارو در بسیاری از موارد نمی‌تواند اثری روی نوزاد داشته باشد.
فاویسم و استامینوفن
بعضی از بیمارانی که دچار فاویسم می‌شوند، نباید استامینوفن مصرف کنند. اگر به این وضعیت دچار هستید، حتما باید با پزشک درباره مصرف داروی مذکور مشورت کنید.
علائم مصرف بیش از حد استامینوفن چیست و چه نتایجی دارد؟
اگر فردی بیش از دوز توصیه شده استامینوفن مصرف کند، باید سریع با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. حتی اگر فرد هیچ علامتی نداشته باشد هم این کار ضروری است. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- تعریق
- خستگی مفرط
- خونریزی یا کبودی غیر معمول
- درد در سمت راست بالای معده
- زرد شدن پوست یا چشم
- علائم شبیه آنفولانزا
نحوه نگهداری استامینوفن چگونه است؟
این دارو را در پوشش کارخانه‌ای آن و دور از دسترس کودکان نگه دارید. استامینوفن را در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت اضافی (نه در کمد حمام و دست‌شویی) نگهداری کنید.
داروهای این‌چنینی باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آنها را مصرف کنند. یادتان باشد که نباید این دارو را داخل توالت هم بریزید.
آیا استامینوفن خواب‌آور است؟
مصرف معمولی استامینوفن باعث خواب آلودگی نمی‌شود. این دارو مسکن است و می‌تواند به خواب و کاهش درد کمک کند اما خواب‌آور نیست و خواب‌آوربودن اثر اصلی آن به‌شمار نمی‌رود. بااین‌حال از هوشیاری صددرصد کم می‌کند.
مصرف هر دارویی از جمله استامینوفن باید با رعایت دقت صورت بگیرد. اعلام هرگونه عارضه غیرعادی به پزشک هم ضروری است. برای مراجعه به پزشکان مختلف می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.
درباره استامینوفن سؤال دیگری دارید؟ از ما بپرسید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.
منابع:
tylenol.com
medlineplus.gov
drugs.com
