در پاسخ به سوال تخصص پاتولوژی چیست باید گفت تخصصی است که، علت بیماریها و تاثیر آنها روی بافتهای بدن را مطالعه میکند. مهمترین وظیفه دکتر پاتولوژی، انجام انواع آزمایشهای آسیبشناسی مانند آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش بافت، آزمایش ژنتیک و هیستوپاتولوژی است.
با بررسی وظایف دکتر آسیب شناسی، پاسخ سوال دکتر پاتولوژی کیست، واضح میشود. این متخصص، با تکیه بر کاربردهای آسیبشناسی و تفسیر آزمایش پاتولوژی، به تشخیص بیماری میپردازد.
دکتر آسیب شناسی، با ارزیابی بافتها و مایعات حاصل از نمونهبرداری، انواع آسیبهای سلولی، آسیبهای مولکولی، آسیبهای عضلانی و آسیبهای عصبی را شناسایی میکند.
متخصص پاتولوژی، یافتههای خود را به شکل گزارش پاتولوژی، با هدف درمان بیماریها، به سایر پزشکان ارائه میدهد. بیماریهای قابل درمان به کمک تخصص آسیب شناسی شامل بیماریهای تنفسی، بیماریهای گوارشی، انواع سرطانها و بیماریهای خودایمنی هستند.
با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که تنها به 6 دقیقه زمان نیاز دارد، تخصص پاتولوژی و وظایف دکتر پاتولوژی را خواهید شناخت.
در انتها، سوالات خود را درباره آزمایشهای پاتولوژی و اینکه بهترین دکتر آسیب شناسی کیست؛ در قسمت نظرات بنویسید. پزشک به سوال شما پاسخ خواهد داد.
تخصص پاتولوژی چیست؟
تخصص پاتولوژی یا آسیب شناسی، شاخهای از علم پزشکی است که به علت، منشا و ماهیت بیماری میپردازد. این تخصص، با بررسی بافتها، اندامها، مایعات بدن و کالبدشکافی، نقش مهمی در تشخیص دقیق بیماریها و تعیین استراتژیهای درمانی دارد.
متخصص آسیب شناسی، از مهارت و دانش کافی برای تشخیص بیماریهای مختلف بهویژه سرطانها، برخوردار است. او با بررسی میکروسکوپی بافتهای نمونهبرداریشده، بیشتر سرطانها را تشخیص میدهد.
دکتر پاتولوژی کیست؟
دکتر پاتولوژی، پزشکی است که از طریق بررسی نمونههای بافتی، خونی و دیگر مایعات بدن، بیماریها را تشخیص میدهد. این متخصص، در غربالگری بیماری، تعیین نوع و مرحله بیماریها، تشخیص عفونتها و بیماریهای خودایمنی، نقش مهمی دارد.
متخصص آسیب شناسی، برای تشخیص بیماریها، انواع آزمایشهای آسیب شناسی را انجام میدهد. آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش بافت و آزمایش ژنتیک، از جمله این آزمایشها هستند. دکتر پاتولوژی، با تفسیر نتایج این آزمایشها، نوع آسیب را تشخیص میدهد.
آسیبهای سلولی، آسیبهای مولکولی، آسیبهای بافتی، آسیبهای عضلانی و آسیبهای استخوانی، از جمله این آسیبها هستند.
مهمترین کاربردهای آسیب شناسی، تشخیص زودهنگام بیماری، علل بیماری و ارائه راهکارهای درمانی آن است.
تخصص پاتولوژی چه فوقتخصصها و فلوشیپهایی دارد؟
دکتر آسیب شناسی، برای ادامه مطالعات حوزههای خاصی از پاتولوژی، دورههای فوقتخصص و فلوشیپ را سر میگذارند. در ادامه، فوقتخصصها و فلوشیپهای مرتبط با آسیب شناسی را معرفی کردهایم:
فوقتخصص پاتولوژی جراحی
پاتولوژی جراحی، مهمترین و زمانبرترین شاخه آسیب شناسی است. این شاخه، روی بررسی میکروسکوپی نمونههای بافتی حاصل از بیوپسی، تمرکز میکند.
فوقتخصص پاتولوژی جراحی، در تشخیص دقیق بیماریهای مختلف بهویژه انواع سرطان مهارت دارد. این تخصص، به ارزیابی خواص مولکولی بافتهای نمونهبرداریشده، توسط ایمونوهیستوشیمی یا دیگر تستهای آزمایشگاهی میپردازد.
فوقتخصص پاتولوژی جراحی، برای انجام کالبدشکافی هم آموزش دیده است. کالبدشکافی، شامل معاینه کامل جسد با هدف تعیین علت و نحوه مرگ، وضعیت سلامتی فرد قبل از مرگ و آسیبهای واردشده به جسد میشود.
فوقتخصص سیتوپاتولوژی
فوقتخصص سیتوپاتولوژی، روی مطالعه و تشخیص بیماریها در سطح سلولی تمرکز میکند. نمونههای آزمایشی این شاخه از آسیب شناسی، از خراشها، مایعات بدن مانند خلط یا صفرا و روش اسپیریشن به دست میآیند.
در روش اسپیریشن، از سوزنی نازک برای نمونهبرداری از غدد یا تومورها استفاده میکنند. فوقتخصص سیتوپاتولوژی، در تشخیص سرطانها، بیماریهای عفونی و شرایط التهابی، تخصص دارد.
فوقتخصص هماتوپاتولوژی
فوقتخصص هماتوپاتولوژی، با بررسی خون محیطی، نمونههای بافتی و نمونهبرداری از مغز استخوان به مطالعه و تشخیص بیماریهای خونی میپردازد.
این فوقتخصص، برای تشخیص و مدیریت انواع لوسمی، سرطانهای سیستم لنفاوی و سایر بیماریهای مرتبط به سیستم ایمنی مهارت دارد.
فوقتخصص هماتوپاتولوژی، به کمک تکنیکهای سیتومتری جریانی، سیتولوژی و ایمونوهیستوشیمی، نوع و مرحله پیشرفت بیماریهای خونی و لنفاوی را تعیین میکند.
فوقتخصص پاتولوژی مولکولی
فوقتخصص پاتولوژی مولکولی، با بررسی تغییرات ژنتیکی و مولکولی، به تشخیص، طبقهبندی و درمان بیماریها میپردازد.
آزمایشهای آسیب شناسی مولکولی با هدف تشخیص سرطان، شناسایی بیماریهای ناشی از جهشهای ژنتیکی و پیشبینی پاسخ بیماران به درمان انجام میشود. این آزمایشها، شامل توالییابی DNA، سیتومتری جریانی و PCR هستند.
فوقتخصص پاتولوژی مولکولی با شناسایی تغییرات ژنتیکی، نوع سرطان و مرحله پیشرفت آن را تشخیص میدهد.
همچنین با استفاده از تکنیکهای مولکولی، به تشخیص ویروسها و باکتریهای عامل بیماریهای واگیردار و اختلالات ژنتیکی ناشی از تغییرات DNA میپردازد.
فیبروز کیستیک و دیستروفی عضلانی دوشن، از بیماریهای ژنتیکی ناشی از جهشهای ژنی هستند.
فوقتخصص نوروپاتولوژی
فوقتخصص نوروپاتولوژی، روی بیماریهای سیستم عصبی متمرکز است. نوروپاتولوژیست، با بررسی میکروسکوپی نمونههای بافت بهدست آمده از بیوپسی یا کالبدشکافی، آسیبهای عصبی را تشخیص میدهد.
فوقتخصص نوروپاتولوژی، با دانش خود برای بیماریهایی همچون تومور مغزی، آلزایمر، پارکینسون، اسکلروز چندگانه، آنوریسمها و مننژیت، درمانهای دقیقتری ارائه میدهد.
فوقتخصص ایمونوپاتولوژی
فوقتخصص ایمونوپاتولوژی، روی اختلالات سیستم ایمنی و تاثیر آن روی ابتلا به بیماریها تمرکز دارد. این فوقتخصص، نحوه عملکرد نادرست سیستم ایمنی بدن در برابر بیماریهای خودایمنی، التهابی و آلرژیک را بررسی میکند.
عملکردهای نادرست سیستم ایمنی، از سه جنبه زیر، منجر به بروز بیماریها میشوند:
- فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی؛ در این حالت، بدن به بافتهای سالم خود حمله و بیماریهای خودایمنی را ایجاد میکند. آرتریت روماتوئید و لوپوس از جمله بیماریهای خودایمنی هستند.
- کمکاری سیستم ایمنی بدن؛ در این شرایط، بدن مستعد ابتلا به عفونتها میشود.
- پاسخهای بیش از حد سیستم ایمنی بدن؛ در این حالت، واکنشهای سیستم ایمنی، به بدن آسیب میرساند. این شرایط را میتوان در ابتلا به آلرژیها و آسم مشاهده کرد.
فوقتخصص ایمونوپاتولوژی، تشخیص و درمان اختلالات سیستم ایمنی را با روشهای آزمایش خون، بیوپسی و تصویربرداریهای پزشکی انجام میدهد.
فوقتخصص درماتوپاتولوژی
فوقتخصص درماتوپاتولوژی، دانش عمیقی درباره ساختار و عملکرد پوست دارد. آشنایی با بیماریهای پوستی و روشهای آزمایشگاهی برای بررسی نمونههای بافتی، از دیگر تخصصهای این پزشک هستند.
این متخصص با میکروسکوپهای نوری، میکروسکوپهای الکترونی و میکروسکوپهای فلورسانس، نمونههایی از پوست، مو و ناخن را بررسی میکند.
فوقتخصص درماتوپاتولوژی، اختلالات سیستم ایمنی، بیماریهای عفونی پوست، بیماریهای دژنراتیو و تومورها را تشخیص میدهد.
پاتولوژی سرطانی
فوقتخصص پاتولوژی سرطانی، با بررسی تغییرات سلولی و بافتی، نوع سرطان و مرحله آن را تشخیص میدهد. این فوقتخصص، نحوه عملکرد سلولهای سرطانی و میزان رشد و انتشار آنها در بدن را مطالعه میکند.
او پس از نمونهبرداری از بافت مشکوک و آمادهسازی نمونه، در زیر میکروسکوپ به دنبال تغییرات خاصی در اندازه، رنگ، شکل و ساختار بافت میگردد.
فوقتخصص پاتولوژی سرطانی، از یافتههای خود گزارش تهیه میکند. این گزارش پاتولوژی، پزشک را قادر میسازد تا بهترین روشهای درمانی و مراقبتی را به بیمار خود ارائه دهد.
برای تشخیص و درمان چه بیماریها و تخصصهایی به دکتر آسیب شناسی مراجعه میکنیم؟
دکتر آسیب شناسی، به تشخیص و مطالعه بیماریها از طریق بررسی بافتها و مایعات بدن میپردازد. این متخصص، نقش بسیار مهمی در شناسایی علت بیماریها، ارزیابی شدت آنها و تدوین برنامههای درمانی دارد.
براساس گزارش کالج سلطنتی آسیب شناسان استرالیا (RCPA)، با انواع آزمایشهای آسیب شناسی، بیش از 70 درصد بیماریها و تقریبا همه سرطانها را میتوان تشخیص داد.
در ادامه به معرفی بیماریهای تحت تشخیص و درمان دکتر پاتولوژی میپردازیم:
انواع سرطانها
دکتر پاتولوژی، در تشخیص نوع سرطان، طبقهبندی تومورها، تعیین مرحله و ارزیابی میزان رشد و توسعه آن در بدن تخصص دارد. این متخصص، نمونهبرداریهای حاصل از بیوپسی یا سیتولوژی را به کمک روشهای میکروسکوپی یا ایمونوهیستوشیمی بررسی میکند.
دکتر آسیب شناسی، نتایج این بررسیها را در قالب گزارش پاتولوژی ارائه میدهد. پاتولوژیست، میتواند براساس نتایج، گزینههای درمانی مانند جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی را توصیه کند.
همچنین این متخصص، در طول درمان، با هدف ارزیابی نحوه عملکرد روشهای درمانی، سلولها و بافتهای سرطانی تحت درمان را بررسی میکند.
بیماریهای عفونی
پاتولوژیست، در شناسایی عوامل بیماریزا، همچون باکتریها، ویروسها و انگلهای ایجادکننده ذاتالریه، مننژیت و سل، مهارت دارد.
دکتر آسیب شناسی با استفاده از تکنیکهای پیشرفته، مانند کشت میکروبی، سرولوژی و PCR، به تشخیص عوامل عفونی و ارائه بهترین رویکردهای درمانی کمک میکند.
این متخصص، با تعیین الگوهای مقاومت دارویی میکروارگانیسم، در انتخاب دقیق و مناسب آنتیبیوتیکها نقش دارد. همچنین با انجام آزمایشهای مکرر در طی درمان، به ارزیابی اثربخشی درمان و پیشگیری از عفونتهای ثانویه میپردازد.
اختلالات خونی
دکتر پاتولوژی، با بررسی نمونههای خون و مغز استخوان، بیماریهای خونی مانند کمخونی، لوسمی، لنفوم و اختلالات انعقاد خون را تشخیص میدهد.
این متخصص، پس از ارزیابی سلولهای خونی و تعیین نوع و مرحله بیماری، یافتههای خود را در قالب گزارش پاتولوژی به هماتولوژیست ارائه میکند. این گزارش برای تدوین برنامههای مراقبتی و درمانی، بسیار کارآمد است.
دکتر آسیب شناسی، با همکاری متخصص خون، دکتر سرطانشناسی و متخصص پیوند مغز استخوان، بهترین استراتژی درمانی را برای بیمار فراهم میکند.
بیماریهای خودایمنی و متابولیک
دکتر پاتولوژی، با بررسی نمونههای بافتی از طریق بیوپسی و ایمونوهیستوشیمی، به تشخیص بیماریهای خودایمنی میپردازد. پاتولوژیست، شدت بیماری و پیشرفت آن را با تعیین میزان آسیبهای بافتی و نوع عملکرد سیستم ایمنی، پیشبینی میکند.
او یافتههای خود را در قالب گزارش پاتولوژی و با هدف فراهم کردن بهترین مراقبتهای ممکن از بیمار، به متخصص روماتولوژی و نورولوژی ارائه میدهد.
تشخیص دکتر آسیب شناسی، در انتخاب استراتژی درمان مانند مصرف کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدالتهابی و داروهای متعادلکننده پاسخ ایمنی، تاثیرگذار است.
برخی بیماریهای خودایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و اسکلروز مولتیپل، برای شروع روند درمان، نیاز به تایید دکتر پاتولوژی دارند.
بیماریهای ژنتیکی
متخصص پاتولوژی، با تکنیکهایی مانند توالییابی DNA، تجزیه و تحلیل کروموزومی، تستهای مولکولی PCR و FISH، تغییرات ژنتیکی را شناسایی میکند.
جهشها و اختلالات ژنتیکی، منجر به بیماریهای قلبی، بیماریهای عروقی، سندروم داون و ناتوانیهای رشدی میشوند.
دکتر پاتولوژی، با تعیین ژنهای دخیل در اختلالات ژنتیکی، ریسک وراثت بیماری در خانوادهها را پیشبینی میکند.
این متخصص، یافتههای حاصل از تستهای ژنتیکی را به متخصص ژنتیک و متخصص متابولیسم، برای انتخاب رویکرد درمانی اثربخش ارائه میدهد.
متخصص پاتولوژی چه خدماتی ارائه میکند؟
دکتر پاتولوژی، در تشخیص بیماریها با بررسی بافتها، مایعات و سلولهای بدن تخصص دارد. او در ارائه مراقبتهای درمانی و شناسایی علت بیماریها نقش بسیار مهمی ایفا میکند.
در ادامه، مهمترین خدمات متخصص پاتولوژی را معرفی خواهیم کرد:
ارزیابی میکروسکوپی
دکتر آسیب شناسی، بافتها و سلولهای نمونهبرداریشده را زیر میکروسکوپ بررسی میکند.
او با تجزیه و تحلیل نتایج این بررسیها، ناهنجاریهایی مانند سرطانها، بیماریهای التهابی، بیماریهای عفونی و بیماریهای ژنتیکی را تشخیص میدهد.
انجام تستهای آزمایشگاهی
آزمایشهای مختلف روی مایعات بدن، مانند خون، ادرار و مایع مغزی نخاعی، توسط پاتولوژیست انجام میشود. یافتههای حاصل از این آزمایشها، ناهنجاریهای موجود در تعداد سلولها، سطح پروتئین و وجود میکروارگانیسمها را در مایعات بدن، شناسایی میکند.
انجام آزمایشهای مولکولی
متخصص آسیب شناسی، از تکنیکهایی مانند توالییابی DNA و RNA، تجزیه و تحلیل کروموزومها و هیبریداسیون در جای فلوئورسنت (FISH) برای شناسایی جهشهای ژنتیکی استفاده میکند. این جهشها به اختلالاتی مانند سرطان و سندروم داون منجر میشوند.
ارائه گزارش پاتولوژی
یکی از خدمات و وظایف دکتر پاتولوژی، ارائه گزارش پاتولوژی دقیق است. پاتولوژیست، پس از بررسی کامل نمونهها، گزارش کاملی از جزئیات مربوط به تفسیر یافتهها و تشخیص خود ارائه میدهد.
در جدول زیر، خلاصهای از یک گزارش پاتولوژی آورده شده است:
مورد | توضیحات |
اطلاعات بیمار | نام بیمار، تاریخ تولد، شماره پرونده، اطلاعات تماس پاتولوژیست و پزشک معالج |
سابقه بالینی بیمار | خلاصهای از تاریخچه پزشکی بیمار و ارائه علائم |
نوع نمونهبرداری | بهعنوان مثال نمونه خون، بیوپسی یا مایع مغزی نخاعی |
محل نمونهبرداری | بهعنوان مثال ریه، سینه یا استخوان |
توصیف ماکروسکوپی | توضیحات ظاهری نمونه، مانند رنگ، وزن، اندازه و بافت |
توصیف میکروسکوپی | ارائه شرح مفصلی از وجود ناهنجاریها (مانند التهاب، عفونت، تومورها) و ویژگیهای خاص سلولها یا بافتها |
تشخیص نهایی | نتیجهگیری و تفسیر نهایی شامل تشخیص دقیق نوع بیماری، مرحله، شدت و میزان پیشرفت بیماری |
توصیههای بالینی | توصیههایی در مورد نیاز به آزمایشهای بیشتر، پیگیری یا رویکرد درمانی خاص |
موارد ثبتشده در گزارش پاتولوژی، بسته به نوع نمونه، علت انجام آزمایش و تکنیکهای موردنظر، میتواند متفاوت باشد.
همچنین گزارش پاتولوژی، با اصطلاحات تخصصی پزشکی ارائه میشود. پزشک معالج پس از تفسیر آزمایش، آن را به زبان سادهتری به بیمار توضیح میدهد.
انجام تحقیقات پزشکی
دکتر پاتولوژی، با درآمیختن دانش پزشکی خود و مهارتهای آزمایشگاهی و تحلیلی، نقش بسیار مهمی در پیشبرد تحقیقات پزشکی دارد.
این تحقیقات، به درک بهتر مکانیسم بیماریها، توسعه روشها و تجهیزات تشخیصی و درمانی مدرن و بهبود سلامت انسانها، کمک میکند.
چه زمانی باید به متخصص پاتولوژی مراجعه کنیم؟
بیمار بهطور مستقیم به پاتولوژیست مراجعه نمیکند. متخصص پاتولوژی، در آزمایشگاه به بررسی نمونهها با هدف تشخیص بیماری مشغول است.
اما بیمار در شرایط خاصی، به مشاوره یک متخصص آسیب شناسی نیاز پیدا میکند. این شرایط، شامل موارد زیر هستند:
- نتایج غیرطبیعی آزمایشها؛ در این شرایط، پزشک معالج، بیمار را به متخصص پاتولوژی ارجاع میدهد تا بهطور شفافتری درباره نتایج و معنای آنها گفتوگو کنند.
- نیاز به بیوپسی یا انجام آزمایشهای تشخیصی بیشتر؛ با مراجعه به دکتر آسیب شناسی، نمونه بیمار بررسی و نتایج آزمایش به او ارائه میشود.
- تشخیص سرطان یا هر بیماری مزمن دیگری؛ در این شرایط، متخصص پاتولوژی با تیم چندتخصصی، برای ارزیابی اثربخشی فرایندهای درمانی و ارائه جامعترین برنامه مراقبتی همکاری میکند.
درصورت وجود شرایط خاص دیگر، پزشک معالج، با تشخیص خود، بیمار را به دکتر آسیب شناسی ارجاع میدهد.
در مراجعه به دکتر پاتولوژی انتظار چه معاینهها و کارهایی را باید داشته باشیم؟
مراجعه بیمار به دکتر پاتولوژی، تحت شرایط خاصی صورت میگیرد. اقدامات و کارهایی که در یک نوبت مراجعه به پاتولوژیست انجام میشود، شامل موارد زیر هستند:
- مصاحبه پزشکی؛ پرسیدن سوالاتی درباره علائم بیماری، تاریخچه پزشکی، تاریخچه خانوادگی و داروهای درحال مصرف
- بررسی فیزیکی بیمار؛ همچون بررسی سطح پوست، چشم، گوش و وضعیت عمومی بیمار
- تجویز آزمایش؛ همچون آزمایش خون، آزمایش ادرار، انجام انواع تصویربرداری، نمونهبرداری از عضو بیمار و بررسی میکروسکوپی آن
- تشخیص و درمان بیماری؛ ارائه گزارش پاتولوژی به تیم پزشکی و تعیین استراتژی درمانی جامع و همهجانبه زیر نظر چندین متخصص
بیمار میتواند با بیان صادقانه و شفاف شرایط خود، به دکتر آسیب شناسی، در ارائه بهترین برنامه درمانی کمک کند.
در انتخاب بهترین متخصص آسیب شناسی چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
انتخاب بهترین دکتر آسیب شناسی میتواند در روند تشخیص و درمان بیماری، تفاوت قابلتوجهی ایجاد کند. توجه به فاکتورهای زیر در انتخاب بهترین متخصص پاتولوژی به بیمار کمک میکند:
- تخصص و تجربه
- تسلط بر تکنیکهای تشخیصی
- برخورداری از پیشرفتهترین تجهیزات تشخیصی
- برخورداری از مهارتهای ارتباطی
- احترام به حریم شخصی بیمار
- نظرات سایر بیماران
- توانایی کار تیمی در تیمهای چندتخصصی
درنظر گرفتن این فاکتورها، باعث میشود تا یک متخصص آسیب شناسی، براساس نیازها و شرایط خود انتخاب کنید.
چگونه بهترین متخصص آسیب شناسی را پیدا کنیم؟
سوال تخصص پاتولوژی چیست و دکتر پاتولوژی کیست را با بررسی وظایف دکتر پاتولوژی و کاربردهای آسیب شناسی، پاسخ دادیم.
مهمترین کاربردهای آسیب شناسی را میتوان پیشگیری از بیماری، تشخیص بیماری و درمان آن دانست.
دکتر پاتولوژی با تفسیر آزمایش، پس از انجام انواع آزمایشهای آسیب شناسی مانند آزمایش خون، آزمایش بافت و سیتولوژی، بیماریها را تشخیص میدهد.
او با ارائه گزارش پاتولوژی، آسیبهای بافتی، آسیبهای استخوانی و آسیبهای مولکولی را به اطلاع پزشک معالج میرساند.
بیماریهای خودایمنی، بیماریهای خونی، بیماریهای عفونی و ژنتیکی از مهمترین بیماریهای قابل درمان به کمک تخصص آسیب شناسی هستند.
برای پاسخ به سوال بهترین دکتر آسیب شناسی کیست، میتوانید از قابلیت جستجوی پلتفرم دکتردکتر بهرهمند شوید.
برای این کار، پس از ورود به سایت دکتردکتر، متخصص پاتولوژی را جستجو کنید. با تغییر فیلتر پیشفرض به بیشترین امتیاز، فهرستی از بهترین دکترهای آسیب شناسی برای شما نمایش داده میشود.
منابع:
cap.org
med.nyu.edu
urmc.rochester.edu