یبوست با شیوع حدود ۱۶ درصد در بزرگسالان و بیش از ۳۳ درصد در افراد بالای ۶۰ سال، زندگی روزمره میلیون‌ها نفر را مختل کرده است. در حالی که داروهای شیمیایی متعددی برای یبوست در دسترس هستند، طب سنتی رویکردی متفاوت، طبیعی و کم‌عارضه‌تر را پیشنهاد می‌دهد.
برخلاف درمان‌های رایج که بیشتر بر تسکین علائم تمرکز دارند، طب سنتی به دنبال رفع ریشه‌ای یبوست است. توصیه‌های طب سنتی برای مقابله با یبوست شامل افزایش مصرف فیبر، استفاده از ملین‌های طبیعی و دمنوشها، ماساژ شکم، حجامت و اصلاح سبک و رژیم غذایی به همراه فعالیت بدنی منظم میشود.
در این مطلب از مجله پزشکی دکترکتر، ضمن بررسی اهمیت درمان یبوست در طب سنتی، روش‌های مختلف درمان این عارضه در طب سنتی را به طور مفصل شرح خواهیم داد.
در انتها اگر سوالی دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به سوالات شما پاسخ خواهد داد.
چرا درمان یبوست در طب سنتی مهم است؟
درمان یبوست در طب سنتی فواید چشمگیری دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تسکین تدریجی و ملایم یبوست است. برخلاف داروها و ملین‌های شیمیایی که اغلب باعث وابستگی و عوارض جانبی میشوند، طب سنتی به روده کمک می‌کند تا به آرامی و بدون ایجاد عوارض جانبی یا عوارض بسیار خفیف به حالت طبیعی خود برگردد.
این شیوه درمانی همچنین به کاهش وابستگی به داروهای شیمیایی کمک می‌کند و بر بهبود بلندمدت یبوست تمرکز دارد. نسخه‌های طب سنتی برای درمان یبوست اغلب با ذائقه و سبک زندگی مردم ایران همخوانی دارند که این عامل موجب پذیرش آسان‌تر درمان و افزایش اثربخشی آن میشود.
اصول طب سنتی درباره یبوست
طب سنتی بر این اصل استوار است که برای حفظ سلامتی و پیشگیری از عارضه‌هایی همچون یبوست، اخلاط چهارگانه بدن (دم، بلغم، صفرا، سودا) باید در تعادل باشند. به هم‌خوردن تعادل بدن باعث سوء‌مزاج میشود که یکی از شایع‌ترین پیامدهای آن، افزایش حرارت و خشکی روده‌ها است. خشکی روده اصلی‌ترین علت دفع مدفوع سخت یا همان یبوست شناخته میشود.
افرادی با مزاج‌های خشک همچون مزاج صفراوی و سوداوی، معمولا بیشتر در معرض این عارضه قرار می‌گیرند. علاوه‌بر خشکی روده، سوءهاضمه هم بهعنوان یکی دیگر از دلایل مهم یبوست در طب سنتی شناخته میشود.
درمان خوراکی یبوست بر اساس طب سنتی
در طب سنتی، تعدادی از مواد غذایی و خوراکی‌ها به عنوان راهکارهایی موثر برای درمان یبوست شناخته شده‌اند. در ادامه، به معرفی خوراکی‌های موثر برای درمان یبوست در طب سنتی پرداخته‌ایم.
دریافت فیبر طبیعی
یکی از اصول کلیدی در درمان یبوست شدید در طب سنتی، افزایش مصرف فیبر طبیعی از طریق رژیم غذایی است. فیبرها با جذب آب، به افزایش حجم مدفوع و نرم شدن آن کمک میکنند. این مکانیسم، حرکت مدفوع را در روده تسهیل کرده و موجب دفع راحت‌تر و منظم‌تر میشود. خوراکی‌های غنی از فیبری که از دیدگاه طب سنتی خاصیت ملین و ضدیبوست دارند، شامل موارد زیر هستند:
- انجیر
- آلو
- گلابی
- سبوس گندم
با استناد بر تحقیقات منتشرشده در National Institutes of Health،
متوسط نیاز روزانه بزرگسالان به فیبر غذایی بین 22 تا 34 گرم است.
این میزان بسته به عواملی همچون سن و جنسیت متغیر است؛ بهعنوان مثال، مردان معمولا به فیبر بیشتری نسبت به زنان نیاز دارند.
روغن‌های ملین خوراکی
روغن‌های ملین خوراکی همچون روغن زیتون، روغن بادام شیرین و روغن کرچک کاربرد گسترده‌ای برای درمان یبوست در طب سنتی دارند. روغن کرچک با اثر مستقیم بر عضلات روده، حرکات دودی را افزایش می‌دهد و موجب تخلیه سریع‌تر روده میشود. روغن زیتون و بادام شیرین هم با نرم و روان کردن مدفوع باعث راحت شدن اجابت مزاج میشوند.
شربت‌ها و معجون‌های سنتی
از مفیدترین شربت‌ها و معجون‌ها برای درمان یبوست در طب سنتی، می‌توان به انجیر خشک خیسانده در آب یا شیر اشاره کرد. این ماده غذایی به دلیل محتوای فیبر بالا و اثرات ملین خود، بسیار شناخته شده است.
شربت آلو و همچنین مخلوط خاکشیر با گلاب و آب ولرم هم به دلیل نرم کردن مدفوع و افزایش سرعت حرکت روده، برای بهبود یبوست در کودکان و بزرگسالان به کار می‌روند و اغلب نتایج مثبتی به همراه دارند.
چه دمنوشی فوری یبوست را رفع می‌کند؟
دمنوشها و عرقیات گیاهی با قدمتی دیرینه خواص متعددی در درمان یبوست در طب سنتی دارند. در جدول زیر با دمنوشهای روغن‌دار و عرقیاتی که برای درمان فوری یبوست در طب سنتی به کار می‌روند آشنا خواهید شد.
| دمنوشهای مفید برای یبوست | عرقیات مفید برای یبوست |
| دمنوش سنا | عرق گزنه |
| دمنوش بارهنگ | عرق کاسنی |
| دمنوش بابونه | عرق رازیانه |
| دمنوش زنجبیل | عرق خاکشیر |
نکته مهم: اگرچه دمنوشها و عرقیات گیاهی از ترکیبات مهم در تسکین و درمان یبوست در طب سنتی هستند، اما باید در مصرف آن‌ها احتیاط کرد. مصرف بیرویه و طولانی‌مدت برخی از دمنوشها همچون دمنوش سنا می‌تواند منجر به عوارض جانبی جدی همچون آسیب به عملکرد طبیعی روده بزرگ شود.
مصرف این دمنوشها و عرقیات به عنوان مکمل درمانی و در کنار افزایش مصرف فیبرهای غذایی، نوشیدن آب کافی و فعالیت بدنی منظم بسیار موثر خواهد بود.
درمان موضعی و یداوی یبوست با طب سنتی
درمان یبوست با طب سنتی صرفا به مصرف داروهای گیاهی محدود نمی‌شود و رویکردهای موضعی و دستی خاصی را هم در این خصوص ارائه می‌دهد. این روشها با هدف تحریک عملکرد روده، بهبود گردش خون و تسهیل دفع مدفوع به کار گرفته میشوند و می‌توانند به عنوان مکمل یا جایگزین برخی روش‌های درمانی دیگر مورد استفاده قرار گیرند.
ماساژ گرم شکم با روغن بنفشه یا روغن زیتون
در طب سنتی، ماساژ شکم با روغن‌های گیاهی همچون روغن بنفشه یا روغن زیتون، بهعنوان یک روش کمکی برای تسکین و درمان یبوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع ماساژ با حرکات دورانی و فشار ملایم روی ناحیه شکم، موجب افزایش جریان خون موضعی در ناحیه شکم، تحریک حرکات روده و در نهایت، آسان‌تر شدن خروج مدفوع میشود.
بادکش یا حجامت سبک برای تحریک گردش خون شکمی
بادکش درمانی یا حجامت سبک از دیگر روش‌های درمان یبوست در طب سنتی هستند که به صورت موضعی به بهبود عملکرد گوارش کمک خواهند کرد. این روش با ایجاد مکش در سطح پوست شکم باعث افزایش گردش خون موضعی میشود.
گردش خون بهتر در ناحیه شکم، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به بافت‌های دستگاه گوارش می‌رساند و با تحریک حرکات دودی روده در درمان یبوست موثر است.
برای خرید مکمل و داروهای مناسب یبوست، می‌توانید از داروخانه آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید.
اصلاح سبک زندگی برای درمان یبوست
یکی از مهم‌ترین راهکارهای درمان یبوست و پاکسازی روده طب سنتی، اصلاح سبک زندگی است که شامل تغییرات رفتاری و غذایی زیر میشود:
- نوشیدن آب گرم: نوشیدن آب گرم به تحریک دستگاه گوارش، هیدراته شدن بدن، بهبود عملکرد روده‌ها، نرم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر کمک می کند.
- تحرک و فعالیت بدنی منظم: ورزش به حرکت مواد در روده بزرگ کمک کرده و موجب دفع سریع‌تر مواد زائد از دستگاه گوارش میشود.
- ماساژ شکم: ماساژ شکم در حفظ عملکرد طبیعی عضلات روده نقش داشته و به کاهش درد و ناراحتی ناشی از یبوست کمک می‌کند. این روش موجب افزایش حرکات روده و کوتاه‌تر شدن زمان حرکت مواد زائد از دستگاه گوارش میشود.
- اصلاح رژیم غذایی: لبنیات سرد، غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های حاوی کافئین همچون نوشابه حرکات روده را کند کرده و موجب یبوست میشوند. حذف یا محدود کردن این مواد غذایی نقش مهمی در پیشگیری و بهبود یبوست دارد.
این تغییرات در سبک زندگی نه‌تنها به تسکین علائم فعلی یبوست کمک میکنند، بلکه در پیشگیری از عود مجدد آن و ارتقای سلامت کلی دستگاه گوارش هم بسیار موثر هستند.
طب سنتی، راهی به سوی رهایی از یبوست!
درمان یبوست در طب سنتی یعنی نگاهی ریشه‌ای به یک مشکل شایع گوارشی؛ روشی که به جای رفع موقتی علائم، تلاش می‌کند عملکرد طبیعی روده را با کمترین عوارض و بدون وابستگی بازگرداند. اصلاح تغذیه، مصرف داروهای گیاهی و اصلاح سبک زندگی از جمله مهم‌ترین راهکارهای پیشنهادی این طب برای درمان یبوست محسوب میشوند.
اگر مبتلا به یبوست هستید و به دنبال راه‌حلی ماندگار برای رهایی از آن می‌گردید، می‌توانید از طریق سایت دکتردکتر از یک متخصص طب سنتی مشاوره بگیرید و قدم اول را برای بهبود کیفیت زندگی خود بردارید.
منابع:
