ورم مقعدی؛ علل، علائم و روش های درمان

مقعد دهانه انتهای کانال مقعدی است. رکتوم بین روده بزرگ و مقعد قرار می گیرد و به عنوان یک محفظه نگهدارنده برای مدفوع عمل می کند. هنگامی که فشار در راست روده خیلی زیاد می شود، حلقه داخلی عضله به نام اسفنکتر مقعد شل می شود تا مدفوع از کانال رکتوم و از طریق مقعد از بدن خارج شود. مقعد از غدد، مجاری، رگ های خونی، مخاط، بافت ها و انتهای عصبی تشکیل شده است که می توانند به شدت به درد، تحریک و سایر احساسات، حساس باشند. بسته به علت، مقعد متورم می تواند احساس گرما ایجاد کند، باعث درد شدید یا سوزش (به ویژه پس از اجابت مزاج) شود، و حتی خونریزی و چرک ایجاد کند.

علل ورم مقعدی

تورم مقعد می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بسیاری از این علل نگران کننده نیستند، اما برخی می توانند جدی باشند. در صورت داشتن موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی مقعدی که متوقف نمی شود
• درد شدید
•  تب
• ترشح مقعدی

علت این وضعیت ممکن است بی خطر یا نشانه وضعیت خطرناکی، مانند سرطان باشد. علل معمول تورم مقعد عبارتند از:

آنوسیت

آنوسیت یک اختلال رایج است. معمولاً شامل التهاب پوشش مقعد می شود و اغلب به اشتباه به عنوان هموروئید تشخیص داده می شود. علائم شامل درد و ترشح مرطوب و گاهی خونی است. آنوسیت معمولاً ناشی از موارد زیر است:

• رژیم غذایی اسیدی شامل قهوه و مرکبات
• فشار
• اسهال بیش از حد

هموروئید خارجی

هموروئید خارجی رگ های خونی متورم در پوشش مخاطی مقعد هستند. هموروئید شایع است و از هر 4 بزرگسال 3 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. آنها ممکن است ناشی از:

• زور زدن در طول اجابت مزاج
• رژیم غذایی کم فیبر
• اسهال مزمن یا یبوست

هموروئید خارجی می تواند به صورت توده ظاهر شود و ممکن است دردناک باشد و خونریزی کند، اگرچه برخی از هموروئیدها هیچ ناراحتی ایجاد نمی کنند.

شقاق مقعدی

شقاق مقعدی پارگی در پوشش مجرای مقعد است و ناشی از موارد زیر است:

• حرکات روده سخت
• اسهال مزمن
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• سفت شدن ماهیچه اسفنکتر مقعد
• به ندرت تومورها یا عفونت های مقعدی

شقاق مقعدی شایع است و اغلب با هموروئید اشتباه گرفته می شود. شقاق مقعدی می تواند باعث موارد زیر شود:

• درد در حین اجابت مزاج که تا چند ساعت طول می کشد
• خون ریزی
• توده در نزدیکی مقعد

آبسه مقعدی

هنگامی که یک غده در مقعد مسدود می شود و سپس عفونی می شود، می تواند آبسه مقعدی ایجاد کند. این وضعیت به عنوان مجموعه ای از چرک در اطراف بافت ملتهب تعریف می شود.

آبسه مقعدی می تواند نشانه های زیر را در بیمار ایجاد کند:

• درد
• ورم
• توده در اطراف مقعد
• تب

بر اساس گزارش هاروارد، بیش از نیمی از آبسه های مقعدی در افراد بین 20 تا 40 سال رخ می دهد. مردان نیز بیشتر از زنان به آن مبتلا می شوند. این غده زمانی که باکتری ها، مواد مدفوع یا مواد خارجی از طریق شکاف های ریز به آن نفوذ می کنند، عفونی می شود. برخی از شرایط، مانند کولیت، می تواند خطر ابتلا به آبسه مقعدی را افزایش دهد.

فیستول مقعدی

فیستول کانالی است که در داخل مقعد ایجاد می شود و از طریق پوست روی باسن خارج می شود. با توجه به گفته مرکز پزشکی سوئد در سیاتل، نیمی از کسانی که آبسه مقعدی داشته اند دچار فیستول می شوند. علائم این بیماری عبارتند از:

• تورم مقعد
• تحریک
• درد
• خارش
• بی اختیاری مدفوع

بیماری کرون پری آنال

بیماری کرون یک بیماری ارثی است که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می شود. بیشتر اوقات روده کوچک را تحت تأثیر قرار می دهد، اما می تواند کل دستگاه گوارش از جمله مقعد را نیز تحت تأثیر قرار دهد. طبق یک مقاله در سال 2017، تا 43 درصد از افراد مبتلا به کرون مبتلا به کرون پری آنال مقعدی نیز هستند. علائم این بیماری شامل شقاق مقعد و فیستول است.

سکس مقعدی و بازی جنسی

تورم مقعد می تواند پس از رابطه جنسی مقعدی خشن یا قرار دادن اسباب بازی جنسی در مقعد ایجاد شود.

مقعد ملتهب و رکتوم متورم

رکتوم از طریق کانال باریک مقعد به مقعد متصل می شود. با توجه به نزدیکی آنها، منطقی است که آنچه باعث تورم در مقعد می شود می تواند باعث تورم در رکتوم نیز بشود. شرایطی که می توانند باعث تورم مقعد شوند عبارتند از:

• هموروئید داخلی
• بیماری کرون
• بیماری های مقاربتی مانند سوزاک، تبخال تناسلی و ویروس پاپیلومای انسانی

راه های تشخیص ورم مقعدی 

شرایطی مانند هموروئید را می توان اغلب به صورت بصری یا زمانی که پزشک از طریق معاینه دیجیتال، انگشتش را وارد کانال مقعدی می کند، مشاهده کرد. شقاق یا فیستول هایی که در بازرسی بصری مشخص نیستند را می توان از طریق موارد زیر شناسایی کرد:

آنوسکوپی

این آزمایش یک لوله با یک نور در انتهای آن است که به پزشک اجازه می دهد داخل مقعد و رکتوم را ببیند.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر

این روش، با استفاده از یک لوله قابل انعطاف با نور و دوربین، به پزشک اجازه می دهد تا رکتوم و مجرای روده تحتانی را به دقت بررسی کند تا ببیند آیا چیزی مانند بیماری کرون موجب علائم شما می شود یا خیر.

کولونوسکوپی

کولونوسکوپی روشی است که از یک لوله بلند و منعطف با دوربینی که در مقعد قرار می‌گیرد استفاده می‌کند تا رکتوم و روده بزرگ مورد بررسی قرار بگیرد. این روش به طور کلی برای تشخیص سرطان استفاده می شود.

روش های درمان ورم مقعدی 

درمان با تشخیص متفاوت است و برای هر بیماری به شرح زیر است:

آنوسیت

• تغییرات رژیم غذایی، از جمله حذف غذاهایی که دستگاه گوارش را تحریک می کنند
• کاهش استرس
• بر روی موضع با پیچیدن یخ در حوله،  کمپرس سرد قرار دهید
• کرم هایی با عوامل بی حس کننده
• کرم هیدروکورتیزون برای مبارزه با تورم
• دو تا سه بار در روز به مدت 20 دقیقه حمام های نشسته گرم بگیرید
• یخ
• افزودن 25 تا 35 گرم فیبر از جمله میوه ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و لوبیا رژیم غذایی با فیبر بالا ، به رژیم غذایی خود در روز
• نرم کننده های مدفوع OTC
• حمام های گرم
• کرم لیدوکائین

شقاق مقعد

در یک مطالعه قدیمی تر، 89 درصد از افراد دارای شقاق مقعدی بدون عارضه و با تزریق بوتاکس که به شل شدن اسفنکتر مقعدی کمک می کند، درمان شدند.

آبسه مقعدی

تخلیه و جراحی به عنوان موثرترین درمان برای آبسه مقعدی در نظر گرفته می شود. آنتی بیوتیک ها ممکن است برای کسانی که بیماری های زمینه ای مانند دیابت و کسانی که سیستم ایمنی سرکوب شده دارند، توصیه شود.

فیستول مقعدی

تونل فیستول را می توان با جراحی باز، مسدود کرد.

بیماری کرون پری آنال

• آنتی بیوتیک ها
• عمل جراحي
• آیسینگ دوره ای
• حمام های گرم
• مسکن های OTC و ضد التهاب

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن موارد زیر فوراً تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید:

• خونریزی مقعدی که متوقف نمی شود، به خصوص اگر احساس سرگیجه یا سبکی سر دارید
• افزایش درد
• درد مقعدی همراه با تب یا لرز
• اگر درد مقعدی همراه با شرایط زیر دارید نیز به پزشک مراجعه کنید:
•  تغییرات در حرکات روده
• خونریزی از رکتوم
• در صورتی که از تکنیک های خودمراقبتی در منزل نتیجه خوبی نمی گیرید

نتیجه گیری

در بیشتر موارد، تورم مقعدی بیشتر ناراحت کننده است تا اینکه خطرناک باشد. اقدامات خانگی مانند کرم‌های بی‌حس‌کننده بدون نسخه، رژیم غذایی با فیبر بالا، مسکن‌ها و حمام‌های گرم را امتحان کنید. اگر تسکین پیدا نکردید، با پزشک در مورد درمان های پزشکی که می تواند به کاهش تورم مقعد کمک کند و شما را در مسیر بهبودی قرار دهد، صحبت کنید.

منبع : healthline