آزمایش آنتی بادی ضد هسته ای (آزمایش ANA) چیست

آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن ساخته می شوند. آن ها به بدن کمک می کنند تا عفونت ها را تشخیص دهد و با آن مبارزه کند. آنتی بادی ها معمولاً مواد مضر مانند باکتری ها و ویروس ها را  از طریق فعال کردن سیستم ایمنی بدن برای خلاص شدن از شر آن ها، هدف قرار می دهند. گاهی اوقات آنتی بادی ها به اشتباه سلول ها و بافت های سالم را هدف قرار می دهند. این وضعیت به عنوان یک پاسخ خود ایمنی شناخته می شود. آنتی بادی هایی که به پروتئین های سالم درون هسته یعنی مرکز کنترل سلول ها حمله می کنند، آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) نامیده می شوند.

هنگامی که بدن سیگنال هایی برای حمله به خود دریافت می کند، می تواند منجر به بیماری های خودایمنی مانند لوپوس، اسکلرودرمی، بیماری بافت همبند مخلوط، هپاتیت خود ایمنی و غیره شود. علائم بسته به بیماری متفاوت است، اما ممکن است شامل بثورات،تورم، آرتریت یا خستگی باشد. در حالی که داشتن مقداری ANA طبیعی است، داشتن بیش از حد این پروتئین ها نشانه یک بیماری خودایمنی فعال است. آزمایش ANA به تعیین سطح ANA در خون کمک می کند. اگر سطح آن بالا باشد، ممکن است یک اختلال خود ایمنی داشته باشید. با این حال، شرایطی مانند عفونت، سرطان و سایر مشکلات پزشکی نیز می تواند منجر به مثبت شدن تست ANA شود.

چه زمانی به آزمایش آنتی بادی ضد هسته ای نیاز است؟

در صورت داشتن علائم اختلال خودایمنی، پزشک احتمالاً پانل ANA را تجویز می کند. آزمایش ANA ممکن است نشان دهد که شما نوعی بیماری خود ایمنی دارید، اما نمی توان از آن برای تشخیص یک اختلال خاص استفاده کرد. اگر نتیجه آزمایش مثبت شود ، پزشک باید آزمایشات دقیق تری انجام دهد تا تشخیص دهد که آیا یک بیماری خودایمنی باعث علائم شما شده است یا خیر.

آیا باید برای آزمایش آماده شوم؟

هیچ آمادگی برای پانل ANA لازم نیست. با این حال، مهم است که پزشک خود را در مورد هر دارو یا مکملی که مصرف می کنید، حتی داروهای بدون نسخه، مطلع کنید. برخی داروها، مانند داروهای خاص تشنج و قلب، می توانند بر دقت آزمایش تأثیر بگذارند.

در طول پانل ANA چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

پانل ANA مشابه سایر آزمایشات خون است. فلبوتومیست (تکنسینی که آزمایش خون را انجام می دهد) یک نوار الاستیک را دور بازو می بندد تا رگ ها متورم شوند. این کار پیدا کردن رگ را برای آن ها آسان تر می کند. پس از تمیز کردن محل با یک ماده ضد عفونی کننده، آن ها یک سوزن را در رگ فرو می کنند. ممکن است زمانی که سوزن وارد می شود، درد متوسطی احساس کنید، اما خود آزمایش دردناک نیست.

سپس خون در لوله ای که به سوزن متصل است جمع آوری می شود. هنگامی که خون جمع آوری شد، فلبوتومیست سوزن را از رگ شما خارج می کند. برای نوزادان یا کودکان، ممکن است از لانست (چاقوی جراحی کوچک) برای سوراخ کردن پوست استفاده شود و خون در یک لوله کوچک به نام پیپت جمع آوری شود. همچنین ممکن است روی نوار تست جمع آوری شود. سپس خون برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

آیا این آزمایش خطر دارد؟

خطرات انجام پانل ANA حداقل است. افراد مبتلا به سیاهرگ هایی که دسترسی به آنها سخت تر است ممکن است در طول آزمایش خون ناراحتی بیشتری نسبت به سایرین داشته باشند. سایر خطرات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خون ریزی بیش از حد عفونت در محل سوراخ
• غش کردن
• هماتوم (جمع شدن خون در زیر پوست)

تفسیر نتایج آزمایش ANA

آزمایش منفی به این معنی است که وجود بیماری‌های خودایمنی احتمال کمتری دارد. با این حال، ممکن است بر اساس علائم شما آزمایشات دیگری نیز مورد نیاز باشد.

برای برخی از افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی ممکن است نتیجه آزمایش ANA منفی باشد، اما برای سایر آنتی بادی ها مثبت شود.

مثبت بودن تست ANA به این معنی است که سطح بالایی از ANA در خون خود دارید. یک آزمایش ANA مثبت معمولاً هم به صورت نسبت (به نام تیتر) و هم به صورت الگو، مانند صاف یا خالدار گزارش می شود. برخی از بیماری ها بیشتر احتمال دارد که الگوهای خاصی داشته باشند.

هرچه تیتر بالاتر باشد، احتمال اینکه نتیجه “مثبت واقعی” باشد بیشتر است، به این معنی که شما دارای ANA قابل توجه و یک بیماری خود ایمنی هستید. به عنوان مثال، برای نسبت 1:40 یا 1:80، احتمال اختلال خود ایمنی کم در نظر گرفته می شود.

نسبت 1:640 یا بیشتر نشان‌دهنده احتمال بالای اختلال خودایمنی است، اما نتایج باید توسط پزشک تجزیه و تحلیل شود و آزمایش‌های اضافی برای نتیجه‌گیری انجام شود. با این حال، یک نتیجه مثبت همیشه به این معنی نیست که بیماری خود ایمنی دارید.

تا 15 درصد از افراد کاملا سالم تست ANA مثبت دارند. به این نتیجه آزمایش مثبت کاذب می گویند. تیتر ANA همچنین می تواند با افزایش سن در افراد سالم افزایش یابد، بنابراین مهم است که با پزشک خود در مورد علائم خود و معنای نتیجه آن صحبت کنید.

اگر پزشک اصلی شما آزمایش را تجویز کرده باشد، ممکن است برای بررسی هر گونه نتایج غیرطبیعی ANA شما را به یک روماتولوژیست (متخصص بیماری های خود ایمنی) ارجاع دهد. آن ها اغلب می توانند به تعیین اینکه آیا نتایج آزمایش مربوط به یک بیماری خاص است یا خیر کمک می کنند.

یک آزمایش ANA مثبت به تنهایی نمی تواند یک بیماری خاص را تشخیص دهد. با این حال، برخی از شرایطی که با آزمایش ANA مثبت مرتبط هستند عبارتند از:

لوپوس اریتماتوز سیستمیک (لوپوس): یک اختلال خود ایمنی است که می تواند بر قسمت های مختلف بدن از جمله قلب، کلیه ها، مفاصل و پوست تاثیر بگذارد.

هپاتیت خود ایمنی: یک اختلال خود ایمنی که باعث التهاب کبد، همراه با بثورات، درد مفاصل، خستگی، کم اشتهایی و حالت تهوع می شود.

آرتریت روماتوئید: یک اختلال خود ایمنی که باعث تخریب مفاصل، درد، تورم و سفتی مفاصل می شود و ریه ها، قلب، چشم ها و سایر اندام ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

سندرم شوگرن: یک اختلال خود ایمنی که غدد بزاقی و اشکی را که بزاق و اشک تولید می کنند، تحت تاثیر قرار می دهد.

اسکلرودرمی: یک اختلال خودایمنی که عمدتاً بر پوست و سایر بافت‌های همبند تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند بر اندام‌ها نیز تأثیر بگذارد.

بیماری خودایمنی تیروئید: مجموعه ای از شرایطی که تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد،از جمله کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید

پلی میوزیت یا درماتومیوزیت: شرایط خودایمنی که باعث درد، ضعف و التهاب عضلات می شود و می تواند شامل بثورات پوستی باشد.

آزمایشگاه ها می توانند در استانداردهای خود برای یک آزمایش مثبت متفاوت باشند. با پزشک خود در مورد اینکه سطح شما به چه معناست و چگونه ممکن است علائم با وجود ANA توضیح داده شود، صحبت کنید. اگر آزمایش ANA مثبت شد، پزشک باید آزمایش‌های بیشتری را انجام دهد تا اینکه آیا نتایج مربوط به یک بیماری خاص است یا خیر تشخیص داده شود.

آزمایش ANA به ویژه در تشخیص لوپوس مفید است. بیش از 95 درصد افراد مبتلا به لوپوس نتیجه آزمایش ANA مثبت دریافت می کنند. با این حال، همه کسانی که نتیجه آزمایش آن ها مثبت می شود، به لوپوس مبتلا نمی شوند و همه افراد مبتلا به لوپوس نتیجه آزمایش مثبت ندارند. بنابراین آزمایش ANA نمی تواند به عنوان تنها روش تشخیص استفاده شود. با پزشک خود در مورد آزمایشات اضافی که می توان برای تعیین اینکه آیا علت زمینه ای برای افزایش ANA در خون وجود دارد یا خیر، صحبت کنید.

منبع : healthline