یکی از روش‌های ضد بارداری موضعی و غیرهورمونی، استفاده از اسفنج ضدبارداری است. اسفنج ضدبارداری زنان یک وسیله گرد و شبیه دونات است که با قرار گرفتن در دهانه رحم از ورود اسپرم به رحم و لقاح آن با تخمک جلوگیری می‌کند. این اسفنج دارای یک ماده شیمیایی اسپرم‌کش است که اسپرم‌ها را قبل از نزدیک شدن به رهانه رحم از بین می‌برد. عوارض اسفنج ضد بارداری شامل عفونت دستگاه تناسلی، آلرژی و در برخی موارد افزایش خطر سندرم شوک سمی می‌شود.
استفاده از اسفنج ضدبارداری آسان است و اغلب افراد می‌توانند به راحتی آن را درون واژن قرار دهند. اما، در صورت نیاز می‌توانید از پزشک متخصص زنان برای مناسب بودن و خطرات احتمالی آن برای خودتان، مشاوره بگیرید.
برای آشنایی با اسفنج ضدبارداری، نحوه استفاده و تاثیر آن در جلوگیری از بارداری، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید.
هم‌چنین، می‌توانید سوال خود را در بخش کامنت‌ها بپرسید، تا کارشناس پزشکی دکتردکتر پاسخ دهد.
اسفنج ضد بارداری چیست؟
اسفنج ضدبارداری یک اسفنج غیرهورمونی است که از رسیدن اسپرم به تخمک و لقاح جلوگیری می‌کند. اسفنج اسپرم‌کش یک روش جلوگیری از بارداری است که کوچک و گرد و شبیه دونات است و در وسط آن یک فرورفتگی قرار دارد. اسفنج ضد بارداری زنان با یک ماده شیمیایی اسپرم‌کش به نام نونوکسینول-۹ پوشیده شده است که اسپرم را از بین می‌برد. قبل از رابطه جنسی، اسفنج را در عمق واژن قرار می‌دهند تا از ورود اسپرم به رحم و در نتیجه بارداری جلوگیری کند.
اسفنج ضدبارداری چگونه عمل می‌کند؟
اسفنج همراه با اسپرم‌کش برای جلوگیری از انجام لقاح و بارداری به 3 روش زیر عمل می‌کند:
- دهانه رحم را می‌پوشاند و مانع از ورود اسپرم به رحم می‌شود.
- اسپرم‌کش موجود در اسفنج، اسپرم‌ها را جذب و نابود می‌کند.
- مواد اسپرم‌کش به صورت مداوم از اسفنج ضدبارداری آزاد می‌شوند و از رسیدن اسپرم به دهانه رحم و لوله‌های فالوپ جلوگیری می‌کنند.
بااین‌حال، اسفنج ضدبارداری از انتقال انواع بیماری های مقاربتی جلوگیری نمی‌کند و برای همه افراد مناسب نیست. بنابراین، قبل از استفاده از این روش، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.
تاثیر اسفنج ضد بارداری اسپرم‌کش در پیشگیری از بارداری چگونه است؟
استفاده از اسفنج ضد بارداری برای جلوگیری از بارداری به اندازه روش‌های هورمونی موثر نیست. به‌عبارت‌دیگر، در این روش هم‌چنان یک نرخ شکست و خطر بارداری وجود دارد. علاوه‌براین، این اسفنج‌ها در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی کارایی ندارند. بنابراین، توصیه می‌شود از دیگر روش‌های جلوگیری مانند کاندوم در کنار آن استفاده کنید. با این کار، احتمال جلوگیری از بارداری را افزایش می‌دهید.
به گزارش مجله پزشکی health،
نرخ شکست معمول استفاده از اسفنج ضدبارداری 12٪ است. این یعنی از هر 100 نفری که از اسفنج استفاده می‌کنند، حدود 12 نفر در طی یک سال استفاده باردار می‌شوند.
دقت کنید که این نرخ شکست تنها برای زنانی است که هرگز زایمان نکرده‌اند. این درصد در زنانی که زایمان کرده‌اند بیش‌تر است.
چگونه باید از اسفنج ضد بارداری استفاده کنیم؟
استفاده از اسفنج ضد بارداری زنان مانند آمپول ضد بارداری ساده است. اسفنج اسپرم‌کش ضد بارداری باید قبل از رابطه جنسی درون واژن قرار گیرد. می‌توانید این اسفنج را 24 ساعت قبل از رابطه در واژن قرار دهید. برای استفاده از اسفنج ضد بارداری مراحل زیر را دنبال کنید:
- دستان خود را با آب و صابون بشویید.
- اسفنج را با 2 قاشق غذاخوری آب مرطوب کنید و با فشار دادن آرام، مواد اسپرم‌کش آن را فعال کنید.
- در موقعیتی قرار بگیرید که قرار دادن اسفنج در واژن آسان باشد. می‌توانید یک پا را روی صندلی قرار دهید، لبه صندلی بنشینید، روی زانو خم شوید یا دراز بکشید.
- اسفنج ضد بارداری را طوری در دست بگیرید که بند پارچه‌ای آن رو به پایین قرار گیرد. دو طرف آن را با دو انگشت به سمت بالا بکشید و تا جایی‌که می‌توانید به درون واژن فشار دهید. اسفنج باز می‌شود و دهانه رحم را می‌پوشاند.
- با انگشت بررسی کنید که اسفنج در جای درست خود قرار گرفته و دهانه رحم را کامل پوشانده باشد.
همان‌طور که گفته شد قرار دادن اسفنج ضد بارداری در واژن ساده و راحت است. بااین‌حال، شما می‌توانید در صورت نیاز با پزشک متخصص مشورت کنید. علاوه‌براین، در زمان مراجعه به پزشک می‌توانید برای یافتن پاسخ تخصص زنان چیست نیز از او مشاوره بگیرید.
مدت زمانی که میتوان اسفنج را در واژن نگه داشت چقدر است؟
اسفنج ضد بارداری زنان، باید حداقل تا 6 ساعت بعد از رابطه جنسی در واژن باقی بماند. اگر زودتر از این زمان، اسفنج را خارج کنید، تاثیر آن کاهش پیدا می‌کند. درضمن، اسفنج بیش‌تر از 30 ساعت نباید در واژن بماند. ماندن طولانی مدت اسفنج می‌تواند منجر به عفونت‌های واژن شود. بنابراین، باید آن را در مدت زمان معقولی بعد از قرار دادن، از واژن خارج کنید.
از هر اسفنج ضد بارداری چند بار میتوان استفاده کرد؟
اسفنج ضد بارداری یک وسیله یک‌بارمصرف است. بنابراین، بعد از خارج کردن آن از واژن دیگر قابل استفاده نیست. حتی اگر 24 ساعت از زمان قرار دادن آن در واژن نگذشته باشد، باز هم نمی‌توان از آن مجدد استفاده کرد. ماده اسپرم‌کش موجود در اسفنج بعد از استفاده خاصیت خود را از دست می‌دهد. استفاده مجدد از اسفنج استفاده شده، نه تنها از نظر بهداشتی مناسب نیست، بلکه ممکن است باعث افزایش خطر عفونت و بارداری ناخواسته شود.
چگونه باید اسفنج ضد بارداری را از واژن خارج کنیم؟
رعایت بهداشت و تمیزی دست‌ها در خارج کردن اسفنج نیز مانند وارد کردن آن به واژن اهمیت دارد. مراحل زیر به شما کمک می‌کند، اسفنج ضد بارداری زنان را از واژن خارج کنید:
- ابتدا دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
- عضلات خود را شل و با انگشت حلقه یا بند اسفنج را پیدا کنید.
- عضلات خود را شبیه حالت مدفوع کردن منقبض کنید و حلقه را به آرامی به سمت بیرون واژن بکشید تا اسفنج خارج شود. قرار دادن یک پا روی لبه توالت یا وان حمام به خارج شدن راحت‌تر اسفنج کمک می‌کند.
- اسفنج استفاده شده را دور بیندازید.
دقت کنید که اسفنج کامل از واژن خارج شود، ممکن است بخشی از آن در درون واژن باقی بماند. اگر با کشیدن حلقه، اسفنج خارج نشد، نگران نباشید. می‌توانید بعد از چند دقیقه دوباره تلاش کنید.
اسفنج ضد بارداری چه مزایایی دارد؟
استفاده از اسفنج ضد بارداری برای پیشگیری راحت است. این اسفنج مزایایی دارد که باعث می‌شود خانم‌ها تمایل به استفاده از آن داشته باشند. مهم‌ترین مزیت‌های اسفنج ضد بارداری شامل موارد موجود در جدول زیر می‌شوند:
| مزایای اسفنج ضد بارداری | توضیح |
| نیازی به نسخه پزشک ندارد. | اسفنج ضد بارداری زنان را میتوان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. |
| مواد هورمونی ندارد. | اسفنج ضد بارداری برای افرادی که پیشگیری از بارداری غیرهورمونی را ترجیح می‌دهند گزینه بسیار مناسبی است. |
| در شیردهی اختلال ایجاد نمی‌کند. | استفاده از آن در دوران شیردهی نیز خطری ندارد. |
| تا 24 ساعت قابل استفاده است. | بعد از وارد کردن اسفنج ضد بارداری در واژن، می‌توانید در 24 ساعت آینده هر چند بار که بخواهید رابطه جنسی داشته باشید. |
| همسر شما نیازی به استفاده از روش جلوگیری از بارداری ندارد | استفاده از اسفنج ضد بارداری توسط خانم‌ها به تنهایی برای جلوگیری از بارداری کافی است. |
با این‌که استفاده از اسفنج ضد بارداری زنان به تنهایی برای پیشگیری از بارداری در زوجین کافی است. اما برای محافظت از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی و افزایش اطمینان در جلوگیری از بارداری، مردان نیز می‌توانند از روش‌های دیگر جلوگیری مانند کاندوم استفاده کنند.
معایب و عوارض اسفنج ضد بارداری شامل چه مواردی است؟
بزرگ‌ترین عیب اسفنج ضد بارداری این است که تنها برای پیشگیری از بارداری کارایی دارد. درواقع، استفاده از این اسفنج‌ها در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی موثر نیست. دیگر معایب این اسفنج را می‌توانید در جدول زیر مطالعه کنید:
| معایب اسفنج ضد بارداری | برداشتن اسفنج برای برخی خانم‌ها راحت نیست و ممکن است باعث ایجاد سوزش و ناراحتی در برخی از افراد شود. |
| ممکن است بدن برخی افراد به اسفنج و مواد اسپرم‌کش آن حساسیت داشته باشد. | |
| گاهی اوقات می‌تواند باعث تحریک دستگاه تناسلی شود. | |
| ماندن طولانی مدت آن در واژن می‌تواند خطر سندروم شوک سمی را افزایش دهد. | |
| در دوران پریود نمی‌توان از آن استفاده کرد. در این دوران باید از دیگر روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید. | |
| ماده اسپرم‌کش آن می‌تواند باعث واژینیت، عفونت‌های دستگاه ادراری و خشکی واژن شود. |
برای آگاهی بیش‌تر از عوارض جانبی اسفنج ضد بارداری شامل عفونت می‌توانید به دکتر زنان مراجعه کنید. متخصص زنان علاوه بر داشتن مهارت کافی برای مشاوره در این زمینه، می‌تواند در انتخاب بهترین روش پیشگیری از بارداری نیز به شما کمک کند. آگاهی از خطرات استفاده از اسفنج ضد بارداری به شما در انتخاب بهترین روش جلوگیری کمک می‌کند.
درصد موفقیت اسفنج ضد بارداری چقدر است؟
برای بررسی درصد موفقیت اسفنج ضد بارداری در پیشگیری از بارداری باید نگاهی به آمار و ارقام تحقیقات علمی در این زمینه بیندازیم. طبق این آمار میتوان تاثیر اسفنج ضد بارداری را برای زنانی که تاکنون باردار نشده‌اند و کسانی که قبلا زایمان کرده‌اند، بررسی کرد.
- زنانی که تابه‌حال زایمان نکرده‌اند؛ از هر 100 نفر خانمی که از اسفنج ضد بارداری در طول سال استفاده کرده‌اند، حدود 12 نفر باردار شده‌اند. این یعنی، تاثیر اسفنج ضد بارداری زنان در پیشگیری از بارداری در این دسته، حداکثر 86% بوده است.
- زنانی که قبلا حداقل یک بار زایمان کرده‌اند؛ زایمان دهانه رحم و واژن را باز می‌کند و باعث می‌شود اسفنج به درستی سر جای خود قرار نگیرد. در این گروه، از هر 100 نفر خانمی که از اسفنج ضد بارداری زنان استفاده کرده‌اند، 27 نفر باردار شده‌اند. بنابراین، میزان اثربخشی آن در این گروه 73% است.
این درحالی است که تاثیر استفاده کاملا صحیح از کاندوم در جلوگیری از بارداری 98% است. قرص‌های ضد بارداری نیز با احتمال 99% در جلوگیری از بارداری، موفق عمل می‌کنند.
چه افرادی می‌توانند از اسفنج ضد بارداری استفاده کنند؟
اسفنج ضد بارداری برای زنانی که تمایل به استفاده از روش‌های غیرهورمونی پیشگیری از بارداری دارند، انتخاب مناسبی است. برای استفاده از این روش، دقت داشته باشید که اسفنج ضد بارداری مانند کاندوم، از انتقال بیماری‌های مقاربتی جلوگیری نمی‌کند. به‌طورکلی، برخی از افراد ممکن است به ماده اسپرم‌کش اسفنج حساسیت نشان دهند. بنابراین، بهتر است قبل از استفاده از آن با پزشک زنان مشورت کنید. پزشک با بررسی سابقه پزشکی شما می‌تواند به شما بگوید که استفاده از این روش برای شما مشکلی ایجاد می‌کند با خیر.
استفاده از اسفنج ضد بارداری برای چه کسانی ممنوع است؟
با این‌که اسفنج ضد بارداری روش آسان و در دسترسی برای جلوگیری از بارداری است، اما برای همه افراد مناسب نیست. افرادی با ویژگی‌های زیر نباید از این اسفنج‌ها استفاده کنند:
- افرادی که قبلا زایمان طبیعی داشته‌اند.
- کسانی که سابقه سقط جنین در ماه‌های آخر بارداری داشته‌اند.
- افرادی که به مواد اسپرم‌کش اسفنج حساسیت دارند.
- افرادی که به پلی‌اورتان، ماده تشکیل‌دهنده اسفنج، حساسیت دارند.
- کسانی که سابقه سندروم شوک سمی دارند (عفونت باکتریایی که در اثر ماندن طولانی مدت تامپون در واژن ایجاد می‌شود).
- افرادی که با قرار دادن اسفنج در واژن و خارج کردن آن مشکل دارند.
- کسانی که قبلا در استفاده از کاپ قاعدگی، تجربه خوبی نداشته‌اند.
- افرادی که به عفونت ادراری دچار هستند.
- کسانی که پریود هستند و یا خونریزی واژینال دارند.
هم‌چنین، در صورتی‌که مدت کوتاهی از دوران پریود شما گذشته است، بهتر است از روش دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
مقایسه اسفنج ضد بارداری با سایر روش‌های پیشگیری از بارداری
علاوه بر اسفنج ضد بارداری، روش‌های دیگری نیز برای پیشگیری از بارداری وجود دارند. در این بخش قصد داریم پرکاربردترین روش‌های ضد بارداری را از نظر پارامترهای مختلف با اسفنج ضد بارداری زنان مقایسه کنیم.
| پارامتر مقایسه اسفنج ضد بارداری با دیگر روش‌ها | اسفنج ضد بارداری | قرص ضد بارداری | چسب ضد بارداری | حلقه واژینال | تزریق ضد بارداری | کاندوم |
| نحوه عملکرد | ایجاد مانع فیزیکی و شیمیایی | تغییر هورمونی | تغییر هورمونی | تغییر هورمونی | تغییر هورمونی | ایجاد مانع فیزیکی |
| اثربخشی | 80-88% | 99% | 99% | 99% | 99% | 85% |
| حفاظت در برابر بیماری‌های مقاربتی | خیر | خیر | خیر | خیر | خیر | بله |
| سهولت استفاده | آسان | آسان | آسان | آسان | آسان | آسان |
| مدت زمان اثرگذاری | چند ساعت | روزانه | هفتگی | ماهانه | 3 ماه | هر بار استفاده |
| عوارض جانبی | تحریک و عفونت | تهوع و خونریزی بین قاعدگی | تهوع، خونریزی بین قاعدگی | تهوع، خونریزی بین قاعدگی | افزایش وزن، تغییر خلق‌و‌خو | حساسیت، پارگی |
| هزینه | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط | بالا | کم |
| برگشت مجدد به قابلیت باروری | به محض استفاده نکردن | بلافاصله با قطع مصرف | بلافاصله با برداشتن چسب | بلافاصله با خارج کردن حلقه | تدریجی (چند ماه) | به محض استفاده نکردن |
در بین روش‌های مختلف پیشگیری از بارداری، قرص های ضدبارداری و کاندوم روش‌های متداول و پرکاربردی هستند. اما تشخیص این که کدام روش برای شما مناسب‌تر است، به نظر پزشک متخصص زنان بستگی دارد.
قیمت اسفنج ضد بارداری در سال 1403 چقدر است؟
قیمت اسفنج ضد بارداری برای برندهای مختلف متفاوت است. این محصولات معمولا در پک‌های سه عددی به بازار عرضه می‌شوند. هزینه این روش در مقایسه با کاندوم، بیش‌تر است. بنابراین، اگر هزینه برای شما اولویت دارد، شاید کاندوم انتخاب بهتری باشد. قیمت پک سه عددی اسفنج ضد بارداری در سال 1403 از 45 هزار تومان شروع می‌شود.
بعد از استفاده از اسفنج ضد بارداری در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد؟
یکی از عوارض اسفنج ضدبارداری سندروم شوک سمی است. این مشکل در صورت خارج نکردن و ماندن طولانی اسفنج ضد بارداری در رحم ایجاد می‌شود. اگر علائم زیر را بعد از استفاده از اسفنج ضد بارداری زنان دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- تب بالا
- علائمی شبیه آنفولانزا
- تهوع، اسهال و استفراغ
- بروز بثورات پوستی
- قرمز شدن لب، زبان و سفید چشم
- سرگیجه، گیجی و غش کردن
- تنگی نفس
عفونت باکتریایی این سندروم خطرناک است و می‌تواند به سرعت رشد کند. بنابراین، بهتر است قبل از استفاده از اسفنج ضد بارداری برای اطمینان از مناسب بودن یا نبودن آن با دکتر زنان مشورت کنید.
درضمن، می‌توانید برای ثبت نوبت بهترین متخصص زنان و زایمان در شهر خودتان، به پلتفرم آنلاین و پزشکی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
my.clevelandclinic.org
plannedparenthood.org
webmd.com
healthline.com
سوالات متداول اسفنج ضد بارداری
جلوگیری طبیعی از بارداری بهتر است یا اسفنج ضد بارداری؟
جلوگیری طبیعی از بارداری عوارض اسفنج ضد بارداری را ندارد. اما درعین‌حال نیاز به آگاهی از چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری دارد. روش مناسب باید طبق نظر پزشک زنان انتخاب شود.
آیا اسفنج ضد بارداری عوارض جانبی دارد؟
ممکن است عوارضی مانند تحریک یا عفونت‌های واژنی را ایجاد کند که در افراد مختلف متفاوت است.
چگونه باید اسفنج ضد بارداری را در واژن قرار داد؟
اسفنج را با آب مرطوب کنید، حلقه آن را رو به پایین و دو طرف آن را با انگشت به بالا خم کنید. سپس، اسفنج با داخل واژن قرار دهید.
آیا اسفنج ضد بارداری در دوران قاعدگی قابل استفاده است؟
خیر، استفاده از اسفنج در دوران قاعدگی توصیه نمی‌شود.
آیا اسفنج ضد بارداری را میتوان با سایر روش‌ها هم‌زمان استفاده کرد؟
می‌توانید آن را با کاندوم یا روش‌های دیگر به‌صورت هم‌زمان استفاده کنید. این کار، باعث افزایش احتمال جلوگیری از بارداری می‌شود.
سلام
آیا اسفنج ضد بارداری را می‌شه با سایر روش‌ها هم‌زمان استفاده کرد یا نه؟
سلام عزیزم
بله میتوان استفاده کرد و منعی ندارد