شناخت تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در فصل‌های سرد سال بیش از هر زمان دیگری ذهن افراد را درگیر می‌کند. هر دوی این بیماری‌ها در گروه عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی محسوب می‌شوند و علائم مشابهی مانند گلودرد، سرفه، آبریزش بینی و تب دارند.
مهمترین تفاوت این بیماری‌ها، نوع ویروس، شدت علائم و مدت بیماری است. شناخت دقیق علائم این بیماری‌ها به خصوص در روزهای نخست، برای جلوگیری از انتقال و درمان به موقع اهمیت زیادی دارد.اما چطور می‌توان در همان روزهای اول بیماری تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی را تشخیص داد؟
در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر می‌توانید با تفاوت‌های اصلی این دو بیماری و روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از آن‌ها آشنا شوید.
در انتها اگر سوالی دارید، در قسمت نظرات بنویسید و پاسخ را از کارشناس سلامتی دکتردکتر دریافت کنید.
تفاوت اصلی بین سرماخوردگی و آنفولانزا چیست؟
مهمترین تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در شدت بیماری، نوع ویروس عامل و مدت زمان بهبودی است. هر دو عفونت، دستگاه تنفسی را درگیر میکنند و در نگاه اول ممکن است مشابه به نظر برسند، اما بیماری سرماخوردگی معمولا بیماری خفیف‌تری است که به‌تدریج شروع شده و در عرض چند روز تا یک هفته برطرف می‌شود. در مقابل، آنفولانزا ناگهانی و شدید بروز می‌کند و می‌تواند موجب تب بالا، بدن‌درد، خستگی مفرط و حتی عوارض خطرناک در افراد آسیب‌پذیر شود.
بیشتر مبتلایان به سرماخوردگی تنها نیاز به استراحت و مراقبت خانگی دارند، اما بیماران مبتلا به آنفولانزا گاهی ممکن است به داروهای ضدویروسی و مراجعه به پزشک عمومی نیاز پیدا کنند. در ادامه اصلی‌ترین تفاوت‌های آنفولانزا و سرماخوردگی را بررسی می‌کنیم.
تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا از نظر ویروس ایجادکننده
تفاوت ویروس آنفولانزا و سرماخوردگی، موجب می‌شود که این دو بیماری با علائم متفاوتی ظاهر شوند. بیماری سرماخوردگی معمولا حاصل فعالیت مجموعه‌ای از ویروس‌های مختلف است که بیش از ۲۰۰ نوع از آن‌ها شناسایی شده‌اند.
شایع‌ترین عامل این بیماری، راینو ویروس (Rhinovirus) است که مسئول حدود نیمی از موارد سرماخوردگی محسوب می‌شود. علاوه بر آن، کروناویروس‌های فصلی که با ویروس کرونا یا SARS-CoV-2 تفاوت دارند و همچنین آدنوویروس‌ها نیز از عوامل مهم ایجاد این بیماری هستند. این ویروس‌ها معمولا محدود به دستگاه تنفسی فوقانی بوده و در بیشتر موارد باعث عفونت خفیف می‌شوند.
در مقابل، آنفولانزا تنها توسط دو نوع ویروس اصلی (Influenza A و Influenza B) ایجاد می‌شود. ویروس‌های نوع A بیشتر مسئول همه‌گیری‌های وسیع فصلی هستند و بر اساس ترکیب پروتئین‌های سطحی‌شان (هموگلوتینین و نورآمینیداز) به انواع H1N1 یا H3N2 نام‌گذاری می‌شوند.
یکی دیگر از مواردی که باید در مورد فرق سرماخوردگی و آنفولانزا بدانید، متفاوت بودن ساختار ژنتیکی این دو بیماری است. ویروس آنفولانزا از نظر ساختار و قدرت انتقال، ساختار ژنتیکی پیچیده‌تری دارد و به‌دلیل توانایی در تغییر مداوم ترکیب آنتی‌ژنی خود، سرعت انتشار بالاتری نسبت به ویروس‌های سرماخوردگی دارد.
ویروس‌های عامل سرماخوردگی به‌ندرت موجب جهش‌های گسترده می‌شوند، اما ویروس‌های Influenza A قادر هستند تغییرات ژنتیکی وسیعی ایجاد کنند. به طور کلی ویروس آنفولانزا مهاجم‌تر و مسری‌تر از ویروس‌های معمولی سرماخوردگی است و عفونتی سیستمیک‌تر ایجاد می‌کند.
تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در علائم بالینی
مهمترین تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا، متفاوت بودن شدت، زمان بروز و نوع علائم بیماری است. از نظر علائم بالینی، سرماخوردگی و آنفولانزا هر دو بر دستگاه تنفسی اثر می‌گذارند، اما سرماخوردگی معمولا با نشانه‌هایی خفیف و تدریجی همراه است که اغلب به ناحیه بینی و گلودرد محدود می‌شود. در مقابل، آنفولانزا به‌طور ناگهانی بروز کرده و تمام بدن را درگیر می‌کند.
بر اساس مقاله منتشر شده در وبسایت cdc،
علائم سرماخوردگی معمولا خفیف‌تر از علائم آنفولانزا است. افرادی که سرماخورده‌اند، بیشتر دچار آبریزش یا گرفتگی بینی می‌شوند.
برای تشخیص تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا باید به علائم این دو بیماری توجه کنید. در جدول زیر می‌توانید با تفاوت بیماری های سرماخوردگی و آنفولانزا آشنا شده و آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید:
| علائم | سرماخوردگی | آنفولانزا |
|---|---|---|
| شروع بیماری | تدریجی؛ علائم طی ۲ تا ۳ روز ظاهر می‌شوند | ناگهانی؛ در عرض چند ساعت تا ۱ روز بروز می‌کند |
| شدت علائم | خفیف و قابل‌تحمل | متوسط تا شدید؛ گاهی ناتوان‌کننده |
| تب | خفیف (به‌ویژه در کودکان) یا بدون تب | بالا (معمولا بین ۳۸ تا ۴۰ درجه) |
| سرفه | خفیف یا خشک، در مراحل بعدی بیماری | خشک، شدید و مداوم |
| گلودرد | شایع و معمولا خفیف | ممکن است ولی کمتر شایع است |
| آبریزش و گرفتگی بینی | شایع | گاهی وجود دارد ولی معمولا شدید نیست |
| عطسه | شایع | کمتر شایع |
| بدن‌درد و درد عضلانی | خفیف یا بدون درد | شدید و گسترده در سراسر بدن |
| سردرد | خفیف یا متوسط | شدید، به‌ویژه در پیشانی و اطراف چشم‌ها |
| خستگی و بی‌حالی | خفیف و کوتاه‌مدت | شدید و طولانی‌مدت |
| لرز و تعریق | نادر | شایع همراه با تب |
| اشک‌ریزش یا تحریک چشم‌ها | در برخی موارد | نادر |
| کاهش اشتها، تهوع یا استفراغ | در برخی موارد | در برخی موارد، به‌ویژه کودکان |
| طول دوره بیماری | حدود ۵ تا ۷ روز | بین ۷ تا ۱۴ روز، گاهی طولانیتر |
| احتمال بروز عوارض | نادر، معمولا محدود به دستگاه تنفسی فوقانی | بالاتر؛ احتمال ذات‌الریه یا تشدید بیماری‌های زمینه‌ای |
تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در شدت بیماری و طول درمان
سرماخوردگی معمولا شدت خفیف‌تری نسبت به آنفولانزا دارد. این بیماری معمولا نیازی به درمان دارویی خاصی ندارد و با استراحت و مراقبت‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند. در مقابل، شدت علائم در بیماری آنفولانزا بیشتر است. این بیماری معمولا با تب بالا، بدن‌درد و ضعف مفرط همراه است و دوره نقاهت طولانیتری دارد. دوره بهبود سرماخوردگی معمولا ۷ تا ۱۰ روز و دوره نقاهت آنفولانزا بین ۷ تا ۱۴ روز است و گاهی طولانیتر می‌شود.
تفاوت درمان آنفولانزا و سرماخوردگی
تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در نوع ویروس و شدت بیماری موجب شده تا به درمان‌های متفاوتی نیاز داشته باشند. سرماخوردگی معمولا علائم شدیدی ندارد و با مراقبت‌های خانگی بهتر می‌شود. اما علائم آنفولانزا ممکن است شدیدتر باشد و در موارد خاص به داروهای ضدویروس نیاز پیدا کند. مصرف آنتیبیوتیکها معمولا برای هیچ‌کدام از این دو بیماری ضروری نیست، مگر اینکه عفونت باکتریایی ثانویه تشخیص داده شود.
برای کاهش درد و تب در سرماخوردگی می‌توانید زیر نظر پزشک متخصص از داروهای مسکن نیز استفاده کنید. بهترین قرص برای سرماخوردگی و رفع تب معمولا قرص استامینوفن است.
درمان سرماخوردگی
در این بخش به بهترین روش‌های درمان سریع سرماخوردگی پرداخته‌ایم:
- مصرف مایعات گرم برای تسکین گلودرد و حفظ رطوبت بدن
- استفاده از شربت یا داروهای ضدسرفه در صورت نیاز
- استراحت کافی برای کمک به بهبود طبیعی بدن
- کاهش علائم با داروهای بدون نسخه مانند مسکن‌ها و ضدتب‌ها در صورت لزوم
درمان آنفولانزا
بهترین روش‌های درمان آنفولانزا شامل موارد زیر هستند:
- در موارد شدید، استفاده از داروهای ضدویروس مانند اوسلتامیویر (تاميفلو) برای کاهش شدت بیماری و کوتاه کردن دوره درمان
- استراحت و مصرف مایعات برای کمک به بدن
- مصرف آنتیبیوتیکها فقط در صورت بروز عفونت باکتریایی ثانویه
- کنترل تب و درد با داروهای مناسب در صورت نیاز
در صورتی که علائم بیماری شدید است، باید در اولین فرصت از یک دکتر سرماخوردگی یا پزشک عمومی برای درمان کمک بگیرید.
بهترین دمنوش‌ها و داروها برای سرماخوردگی و آنفولانزا
برای مقابله با سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توان از ترکیبی از روش‌های طبیعی و دارویی استفاده کرد تا علائم کاهش پیدا کنند و دوره بیماری کوتاه‌تر شود. درمان‌های طبیعی شامل استراحت کافی، مصرف مایعات گرم، سوپ‌ها و دمنوش‌های گیاهی هستند. در کنار این روش‌ها، درمان‌های دارویی نیز می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند. در جدول زیر به لیست بهترین دمنوش ها و داروهای موثر برای سرماخوردگی و آنفولانزا اشاره کرده‌ایم:
| نوع درمان | سرماخوردگی | آنفولانزا |
| طبیعی | دمنوش زنجبیل، لیمو و عسل، آویشن، نعناع، گل گاوزبان، بابونه | دمنوش زنجبیل، لیمو و عسل، آویشن، نعناع، گل گاوزبان، بابونه، دارچین |
| دارویی | شربت ضدسرفه، مسکن‌ها، ضدتب‌ها، داروهای بدون نسخه برای کاهش علائم | داروهای ضدویروس (مثل اوسلتامیویر)، مسکن‌ها، ضدتب‌ها، داروهای موثر برای کنترل سرفه و درد |
آیا سرماخوردگی می‌تواند به آنفولانزا تبدیل شود؟
همانطور که گفتیم، سرماخوردگی و آنفولانزا توسط ویروس‌های کاملا متفاوتی ایجاد می‌شوند و بنابراین سرماخوردگی نمی‌تواند به آنفولانزا تبدیل شود. ابتلا به سرماخوردگی، سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کند، اما تاثیری مستقیم بر ویروس آنفولانزا ندارد و نمی‌تواند موجب تغییر نوع ویروس شود. با این حال، ممکن است فرد در طول دوره سرماخوردگی یا پس از آن، به آنفولانزا مبتلا شود. البته رعایت نکات پیشگیری، تقویت سیستم ایمنی و واکسیناسیون سالانه، بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا است.
تفاوت پیشگیری سرماخوردگی و آنفولانزا
پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا اهمیت ویژه‌ای در حفظ سلامت فرد و کاهش شیوع بیماری‌ها دارد. اگرچه هر دو بیماری ویروسی هستند اما روش‌های پیشگیری آن‌ها تفاوت‌هایی دارد. برای آنفولانزا، واکسیناسیون سالانه بهترین و موثرترین روش پیشگیری است و می‌تواند از ابتلا و شدت بیماری تا حد زیادی جلوگیری کند.
در مقابل، برای سرماخوردگی تاکنون واکسن موثری یافت نشده و پیشگیری عمدتا با اقدامات عمومی و محافظتی انجام می‌شود. علیرغم تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا، رعایت نکات بهداشتی و تقویت سیستم ایمنی در کاهش ابتلا به هر دو بیماری نقش اساسی دارد. مهمترین نکاتی که در فصل‌های سرد باید مورد توجه قرار گیرند را در ادامه مرور می‌کنیم:
- شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون
- اجتناب از تماس نزدیک با افراد مبتلا
- تقویت سیستم ایمنی با تغذیه سالم و مصرف میوه و سبزیجات
- خواب کافی و منظم برای حفظ انرژی و مقاومت بدن
- ورزش منظم و کاهش استرس
- استفاده از ماسک و تهویه مناسب فضاها در فصل شیوع
همچنین، دریافت واکسن سالانه آنفولانزا مهمترین عامل پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.
هشدار برای گروه‌های پرخطر
افرادی که بدن حساس‌تری دارند باید در صورت مشاهده علائم شدید هر چه سریع‌تر از پزشک متخصص کمک بگیرند. گروه‌های پرخطر زیر به اقدامات پزشکی تخصصی‌تری نیاز دارند:
- کودکان: در صورت تب بالا، بی‌اشتهایی، بی‌قراری، خواب‌آلودگی شدید یا مشکل در تنفس نیازمند مراقبت فوری پزشکی است.
- سالمندان: هرگونه تب، ضعف ناگهانی یا تنگی نفس باید جدی گرفته شود، حتی اگر علائم دیگر خفیف باشند.
- افراد با بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری قلبی، ریوی، دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف: در صورت تشدید علائم، تنگی نفس یا عوارض جدید باید به سرعت از یک پزشک کمک بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در اکثر موارد، درمان خانگی سرماخوردگی به بهبود علائم کمک می‌کند و آنفولانزای خفیف نیز پس از چند روز مراقبت‌های خانگی بهتر می‌شود. اما در برخی شرایط خاص، مراجعه به پزشک برای درمان ضروری است. اگر فرد دچار تب بالا، درد شدید عضلانی، تنگی نفس یا ضعف و بی‌حالی شدید شود، احتمال آنفولانزا بیشتر است و مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب اهمیت زیادی دارد. در صورتی که علائم بیماری شدید هستند و فرد تب و درد زیادی را تجربه می‌کند، بهتر است در اولین فرصت از یک پزشک برای درمان کم بگیرید.
یکی از مشکلات رایج بیماران در طول دوره سرماخوردگی یا آنفولانزا، سختی در مراجعه به پزشک به دلیل بدن درد و علائم بیماری است. اما خوشبختانه در سال‌های اخیر امکان دریافت مشاوره و ویزیت آنلاین با بهترین پزشکان ایرانی است. در انتهای مطلب با این امکان بیشتر آشنا خواهیم شد.
رعایت بهداشت فردی، تقویت سیستم ایمنی و واکسیناسیون سالانه آنفولانزا از مهمترین راهکارهای پیشگیری هستند. در صورت ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توانید زیر نظر پزشک از مکمل‌ها و داروهای مناسب استفاده کنید. برای تهیه انواع دارو و مکمل می‌توانید خریدهای خود را به صورت غیرحضوری به داروخانه آنلاین دکتردکتر مراجعه کنید.
در پلتفرم نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر می‌توانید برای دریافت نوبت حضوری مطب و مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان ایرانی اقدام کنید. علاوه‌براین، در این وبسایت می‌توانید با خرید آنلاین دارو و دریافت آزمایش در محل، مراحل درمان را با سرعت و سادگی بیشتری طی کنید.
منابع:
