پسردار شدن تمایلی است که تقریبا در بسیاری از جوامع و فرهنگ‌ها وجود دارد. این باور که فرزند پسر می‌تواند پشتوانه بهتر و مطمئن‌تری برای بقای خانواده ایجاد کند، سبب شده توصیه‌های علمی و باورهای سنتی زیادی دراین‌باره مطرح شود. دختر یا پسر بودن فرزند، توسط اسپرم مرد و در زمان لقاح تعیین خواهد شد. پس هر عاملی که توانایی تغییر نوع کروموزوم موجود در اسپرم را دارد، می‌تواند جنسیت جنین را هم تغییر دهد.
به‌عبارتی عوامل محیطی و بعضا سنتی قادر به تعیین جنسیت نیستند و تنها روشهای آزمایشگاهی مثل لقاح مصنوعی می‌توانند به پسردارشدن شما کمک کنند.
در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، تمامی روشهای مطرح در پسردار شدن و اثبات یا عدم اثبات هریک از این روشها را بررسی کرده‌ایم.
در انتها، اگر سوال خاصی دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آنها پاسخ خواهد داد.
آیا تعیین جنسیت جنین امکان‌پذیر است؟
همه آدم‌ها یک جفت کروموزوم جنسی دارند. تمامی تخمک‌های زنان دارای کروموزوم x هستند. درحالی‌که، نیمی از اسپرم‌های مردان، کروموزوم x و نیمی دیگر کروموزوم y دارند. در نتیجه، برای پسر شدن جنین لازم است که اسپرم حاوی کروموزوم y، تخمک را بارور کند. عامل اصلی و تاثیرگذار در تعیین جنسیت جنین، کروموزومهای جنسی هستند. دیگر عوامل محیطی مانند رژیم غذایی، زمان نزدیکی یا pH واژن طبق یافته‌های پزشکی نقش قابل توجهی ندارند.
با وجود اینکه علم در زمینه روشهای تعیین جنسیت جنین پیشرفت‌های زیادی داشته اما همچنان با محدودیت‌هایی روبرو است. برای مثال، گاهی، روش‌هایی تهاجمی تعیین جنسیت مانند آمنیوسنتز و CVS با سقط جنین، عفونت و پارگی جفت همراه هستند. از سوی دیگر، هیچ روشی حتی روشهای پیشرفته نمی‌تواند به‌طور قطعی جنسیت را تعیین کند.
روشهای علمی و پزشکی برای پسردار شدن
اگرچه هیچ روش مطمئن و تضمین‌شده‌ای برای پسر شدن جنین وجود ندارد، ولی ممکن است برخی مداخلات پزشکی احتمال وقوع آن را افزایش دهند. البته برخی از این اقدامات در برخی از کشورها غیرقانونی محسوب می‌شوند. در ادامه، به مهم‌ترین این روشها پرداخته‌ایم:
تکنیک انتخاب جنسیت با روشهای آزمایشگاهی
انتخاب جنسیت جنین با روشهای آزمایشگاهی، موضوعی بسیار پرطرفداری است که به زوج‌ها کمک می‌کند با احتمال بالایی جنسیت فرزند خود را تعیین کنند. این تکنیک‌ها، شامل موارد زیر هستند:
- لقاح مصنوعی (IVF)؛ انتقال جنین به رحم مادر پس از ترکیب شدن تخمک زن و اسپرم مرد در محیط آزمایشگاهی
- تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD)؛ بررسی جنین و بیماریهای ژنتیکی پیش از انتقال جنین به داخل رحم
پزشکان به کمک این دو روش، فقط جنین‌هایی که از نظر جنسیت مورد تایید هستند را برای انتقال به رحم مادر انتخاب میکنند. نرخ موفقیت این دو روش، به‌طور قابل توجهی تحت تاثیر سن مادر و تعداد جنین‌های مناسب برای انتقال قرار دارد.
براساس داده‌های موسسه باروری و جنین‌شناسی انسانی در بریتانیا (HFEA)،
نرخ زایمان زنده در هر انتقال جنین در زنان زیر 35 سال، 45 درصد و در زنان بالای 44 سال، پایین 5 درصد است.
در جدول زیر، نرخ زنده ماندن جنین در هر انتقال جنین و در سنین متفاوت مادران ارائه شده است:
| سن مادر | نرخ موفقیت انتقال جنین |
| زیر ۳۵ سال | تقریبا ۴۵.۷ درصد |
| ۳۵ – ۳۷ سال | حدود 39 درصد |
| ۳۸ – ۳۹ سال | حدود 28 درصد |
| 40 – 42 سال | تقریبا 20 درصد |
| 43 – 44 سال | حدود 5 درصد |
| بالای 44 سال | داده‌ای در دست نیست |
در روش شناسایی اختلالات ژنتیکی در جنین‌ها قبل از انتقال به رحم (PGD)، اگر جنین‌ها برای انتقال مناسب باشند، شانس بارداری حدود ۵۰ درصد است. درحالی‌که، با ترکیب دو روش IVF و PGD، نرخ موفقیت، بالاتر از IVF تنها خواهد بود؛ به‌ویژه زمانی که جنین‌های بدون اختلالات ژنتیکی انتخاب شوند.
براساس داده‌های جامعه باروری اسپانیا (SEF)،
نرخ بارداری در چرخه‌های IVF با PGD به ۵۲.۹ درصد می‌رسد، درحالی‌که این نرخ در چرخه‌های IVF بدون PGD حدود ۳۴.۴ درصد است.
با این حال، این نرخ‌ها بسته به شرایط هر فرد همچون نوع اختلال ژنتیکی، کیفیت جنین‌ها و وضعیت کلی سلامتی افراد متفاوت خواهند بود.
هزینه IVF و PGD در سال 1403 چقدر است؟
هزینه لقاح مصنوعی و تعیین جنسیت در ایران در سال 1403، مبلغی حدود 30 تا 33 میلیون تومان برآورد شده است. اما هزینه PGD به فاکتورهای بیشتری بستگی دارد و تخمین آن باید طی روند درمان انجام شود. از مهم‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر این هزینه، میتوان به نوع نقص ژنتیکی و آزمایشهای مورد نیاز آن و همچنین تعداد جنین‌های حاصل از لقاح آزمایشگاهی اشاره کرد.
زمان‌بندی تخمک‌گذاری و پسردار شدن
طبق نظریه شلتز برای پسردار شدن، بهتر است رابطه جنسی بسیار نزدیک به زمان تخمک‌گذاری و حتی در همان روز تخمک‌گذاری انجام شود. چون در این بازه زمانی، اسپرم‌های دارای کروموزوم Y سریع‌تر از X هستند و خود را با سرعت بیشتری به تخمک می‌رسانند.
تغییر رژیم غذایی برای جنسیت جنین
هیچ شواهد علمی برای اثبات تاثیر رژیم غذایی برای پسردار شدن وجود ندارد. همان‌طور که مطرح شد، کروموزومهای جنسی در تعیین جنسیت نقش دارند و رژیم غذایی نمی‌تواند بر این نوع از کروموزوم‌ها اثرگذار باشد. با این حال، یک مطالعه نشان داد در زنانی که کالری بیشتری، به‌ویژه از غلات صبحانه دریافت میکنند، احتمال پسردار شدن افزایش می‌یابد.
همچنین رژیم‌های غذایی غنی از پتاسیم و سدیم (مانند موز و تنقلات شور) با ایجاد محیطی قلیایی‌تر می‌تواند به نفع اسپرم‌های مردانه باشد. با این حال، این نتایج قطعی نیستند و نیاز به تحقیقات بیشتری برای بررسی ارتباط رژیم غذایی و جنسیت کودک وجود دارد.
رژیم‌های غذایی خاص برای پسردار شدن
با این که هنوز هم علم قاطعانه تاثیر مواد غذایی بر جنسیت نوزاد را تایید نکرده است اما با این‌حال، رژیم‌های غذایی خاصی هستند که گویا بر این امر تاثیرگذارند. در جدول زیر، به آنها اشاره کرده‌ایم:
| دسته مواد غذایی | مثال‌ها | تأثیر |
|---|---|---|
| مواد غذایی سرشار از پتاسیم | موز، سیب‌زمینی، آووکادو | افزایش شانس زنده ماندن اسپرم Y |
| مواد غذایی قلیایی | سبزیجات سبز، مغزها، خیار | کاهش اسیدیته محیط رحم |
| نمک بیشتر در رژیم غذایی | غذاهای شور، آجیل‌های نمکی | محیط مناسب‌تر برای اسپرم‌های Y |
| گوشت و پروتئین حیوانی | گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ | تأمین انرژی لازم برای تولید اسپرم‌های قوی‌تر |
| مواد غذایی پرکالری | برنج، نان، غذاهای نشاسته‌دار | افزایش انرژی بدن و بهبود شرایط باروری |
نکته! قبل از مصرف هر کدام از این مواد غذایی برای تعیین جنسیت فرزند خود، باید با دکتر تغذیه مشورت کنید.
روشهای طبیعی و خانگی برای تعیین جنسیت جنین
اگرچه هیچ روش طبیعی اثبات‌شده‌ای برای تضمین پسر شدن جنین وجود ندارد، اما برخی نظریه‌ها می‌گویند که عوامل خاصی ممکن است این موضوع را تحت تاثیر قرار دهند. به عنوان مثال، گاهی داشتنرابطه جنسی در زمان تخمک‌گذاری و استفاده از پوزیشن‌های خاص همچون حالت ایستاده یا نشسته هنگام رابطه جنسی، باعث پسر شدن نطفه خواهد شد.
معرفی روشهای سنتی
روشهای سنتی و طبیعی که برای تعیین جنسیت جنین استفاده می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
- اصلاح رژیم غذایی؛ افزایش مصرف غذاهای پرکالری، افزایش مصرف پتاسیم و سدیم و کاهش مصرف کلسیم و منیزیم
- سلامت مرد؛ افزایش شانس پسر شدن جنین در مردانی با سطح تستوسترون بالاتر یا دارای وضعیت بدنی بهتر
- مصرف گیاه دارویی دونگ کووی؛ اثرگذار بر تعیین جنسیت نوزاد با تنظیم چرخه قاعدگی
- مصرف جینسنگ؛ افزایش شانس بارداری پسر به‌خاطر خاصیت آن در تنظیم سطح هورمون‌ها
- مصرف زنجبیل؛ افزایش قوای جنسی و در نهایت افزایش احتمال پسردار شدن
- تقویم چینی تعیین جنسیت؛ تعیین جنسیت نوزاد براساس سن مادر و ماه باروری
- تغییر pH واژن با استفاده از جوش شیرین
با وجود محبوبیت زیاد این روشهای سنتی، تحقیقات پزشکی هیچ روش طبیعی یا رژیم غذایی برای پسردار شدن را تایید نکرده است.
تاثیر موقعیت‌های خاص در رابطه جنسی
یافته‌های علمی محدودی مبنی بر اثرگذاری پوزیشن‌های جنسی بر احتمال بارداری پسر وجود دارد. تنها برخی از نظریات سنتی بر این باورند که نفوذ عمیق‌تر به اسپرم‌های کروموزوم Y کمک می‌کند تا سریع‌تر به تخمک برسند. بنابراین، بهترین پوزیشن رابطه جنسی برای باردار شدن پسر را میتوان داگی استایل و پوزیشن معمولی دانست. با این حال، منابع معتبر پزشکی همچون انجمن باروری آمریکا زمان‌بندی مقاربت و سلامت اسپرم را عوامل بسیار موثرتری نسبت به پوزیشن رابطه جنسی برای تعیین جنسیت جنین اعلام کرده‌اند.
توصیه‌های طب سنتی و اهمیت مراجعه به پزشک
با وجود اینکه طب سنتی در زمینه سلامتی عمومی و کلی بارداری، توصیه‌های مفیدی را ارائه می‌دهد، اما برای تعیین جنسیت بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید. پزشکان با برخورداری از دانش به‌روز و به کمک روشهای علمی در تعیین جنسیت فرزندتان به شما کمک کرده و با بررسی شرایط سلامتی شما، رژیم غذایی و مراقبت‌های مناسب را تجویز خواهند کرد.
باورهای رایج و شایعات درباره مذکر شدن جنسیت جنین
از گذشته تا کنون، باورهای مختلفی درباره تعیین جنسیت نوزاد همچون علائم بارداری از روی چهره وجود داشته است. بسیاری از این باورها بر اساس تجربیات شخصی، روایات قدیمی و گاهی اوقات بدون هیچ پایه علمی شکل گرفته‌اند. برخی از این باورها شامل موارد زیر هستند:
- شیوه‌ای که مادر باردار شکم خود را حمل می‌کند، می‌تواند نشان‌دهنده جنسیت نوزاد باشد.
- زمان تولد فرزند اول می‌تواند بر جنسیت فرزند بعدی تاثیر بگذارد.
- مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها، جنسیت نوزاد را تغییر می‌دهد.
- زنان جوان‌تر بیشتر احتمال دارد پسر به دنیا آورند.
- حداقل برای یک دقیقه در آینه به خود نگاه کنید، چنانچه مردمک‌هایتان گشاد شوند شما صاحب یک پسر خواهید شد.
- حلقه ازدواج خود را به نخی ببندید و آن را روی شکم خود آویزان کنید، اگر به صورت دایره‌ای حرکت کرد شما پسردار می‌شوید.
- چنانچه موهای شما در دوران بارداری براق‌تر و شاداب‌تر باشد، پسری در راه دارید.
این موارد، تنها شایعات و باورهایی هستند که در طول زمان براساس تعداد محدودی از مشاهدات مطرح شده‌اند.
چه عواملی بر تعیین جنسیت جنین تاثیر نمی‌گذارند؟
طبق مطالعات علمی، جنسیت نوزاد به‌طور کامل توسط کروموزوم Y در اسپرم پدر تعیین می‌شود. مواردی مانند تغذیه، زمان رابطه جنسی، موقعیت‌های جنسی، گروه خونی والدین، سن مادر، تولد قبلی و استفاده از داروهای خاص تاثیر قابل قبول و اثبات‌شده‌ای بر جنسیت جنین ندارند. لقاح تخمک توسط اسپرم یک فرایند تصادفی است و عوامل بسیار زیادی در آن دخیل هستند. بنابراین، تعیین جنسیت نوزاد یک فرایند طبیعی و تصادفی است و هیچ روش قطعی و تضمینی برای کنترل آن وجود ندارد.
آیا میتوان جنسیت نوزاد را به‌طور قطعی تعیین کرد؟
با وجود پیشرفت‌های علمی در زمینه روشهای تعیین جنسیت، هنوز هیچ روش قطعی و تضمینی برای پسردار شدن وجود ندارد. عواملی مانند زمان‌بندی رابطه جنسی، رژیم غذایی یا موقعیت‌های جنسی نمی‌توانند به‌طور قابل توجهی جنسیت نوزاد را تغییر دهند. شما تنها به کمک روشهای آزمایشگاهی مانند IVF و PGD می‌توانید احتمال پسردار شدن را افزایش دهید که این روشها هم با محدودیت‌ها، عوارض و هزینههای بالایی همراه هستند.
در نهایت، برای تصمیم‌گیری آگاهانه و مطمئن، علاوه‌بر مطالعه راهنمای بارداری، مشاوره با متخصص، بهترین نتایج را برای شما در پی خواهد داشت. برای یافتن بهترین متخصصان در این زمینه و دریافت نوبت از آنها، می‌توانید از امکان نوبت‌دهی آنلاین این پزشکان در سایت دکتردکتر بهره‌مند شوید.
منابع:
nhs.uk
webmd.com
