لکه‌های سیاه روی پوست؛ چرا ایجاد می‌شود و راه درمانش چیست؟

لکه‌های سیاه روی پوست  که بیشتر در پوست تیره رایج است، زمانی اتفاق می‌افتد که ناحیه‌ای از پوست تیره‌تر از پوست اطراف شود. این لکه‌ها معمولاً در پوست‌های تیره‌تر ماندگاری بیشتری داشته و درمان آن چالش‌برانگیزتر است. به وجودآمدن لکه‌های سیاه پوستی در هر قسمت از بدن می‌تواند باعث نگرانی شود ولی تا زمانی که به دکتر پوست مراجعه نکنید نمی‌توانید مطمئن باشید که این موضوع به ضرر سلامتی شماست یا خیر؟ این مقاله به این موضوع می‌پردازد که لکه‌های روی پوست به چه علت است؟ راه‌های درمان آن چیست؟

لکه‌های سیاه پوستی چرا به‌وجود می‌آیند؟

لکه‌های پوستی یا هیپرپیگمانتاسیون (Hyperpigmentation)، به هرگونه شرایطی گفته می‌شود که در آن پوست بدن به رنگ تیره در آید؛ این عارضه می‌تواند به صورت لکه‌های کوچک ظاهر شود، یک منطقه بزرگ از پوست را در برگیرد یا اینکه تمام پوست بدن را تحت تاثیر خود قرار دهد. 

با وجود اینکه پیشرفت لکه‌های پوستی امر آسیب زننده و مضری برای سلامت بدن به حساب نمی‌آید، اما می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در بخشی دیگر از بدن شما باشد. در این مطلب به شناخت بیشتر این عارضه، نحوه پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.

انواع لکه‌های سیاه پوستی

لکه‌های پوستی انواع مختلفی دارند که رایج‌ترین آن‌ها ملاسما، لکه‌های خورشیدی و لکه‌های پس از التهاب هستند. در ادامه به معرفی این سه نوع خواهیم پرداخت:

• ملاسما؛ ملاسما بر اثر تغییرات هورمونی در بدن به وجود آمده و در دوران بارداری نیز در بدن توسعه پیدا خواهد کرد. ملاسمای پوستی ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شود، اما رایج‌ترین نقاط برای ظهور آن، شکم و صورت هستند.
• لکه‌های خورشیدی؛ این عارضه با نام‌های لکه‌های کبدی یا لنتیژین خورشیدی نیز شناخته می‌شود اما بیشتر با نام لکه‌های خورشیدی معرفی می‌شود. لکه‌های خورشیدی به علت قرار گرفتن پوست به مدت طولانی در معرض آفتاب ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها در نقاط قرار گرفته در معرض آفتاب، مانند دست‌ها یا صورت تشکیل خواهند شد. 
• لکه‌های پس از التهاب؛ این لکه‌ها در اثر آسیب دیدگی یا التهاب بخشی از پوست ایجاد می‌شوند. نوع رایج لکه‌های پس از التهاب، آکنه است.

در صورت مشاهده هر کدام از علائم ذکر شده در بدنتان، در اولین فرصت برای معاینه به پزشک مراجعه نمایید. هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که باعث ذخیره بیش از حد آهن در بدن می‌شود؛ این عارضه می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های پوستی و تیره شدن پوست شود. از جمله علائم هموکروماتوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در صورت مشاهده هر کدام از آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید:

• خستگی
• درد شکم
• درد مفاصل
• کاهش وزن

نحوه تشخیص و درمان لکه‌های سیاه پوستی

یک متخصص پوست می‌تواند علت ایجاد لکه‌ها پوستی در بدن شما را تشخیص دهد. هنگام مراجعه به فرد متخصص، برای تشخیص علت ایجاد عارضه از بررسی سابقه پزشکی بیمار و انجام معاینات فیزیکی استفاده می‌کنند. در بعضی موارد، نمونه برداری از پوست بیمار می‌تواند به پزشک در رسیدن به علت اصلی ایجاد لکه‌های پوستی کمک کند. 

هشدار: از مصرف خودسرانه هرگونه دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنید. هر دارویی بدون نسخه‌ی پزشک می‌تواند عوارض جدی در بر داشته باشد.

داروهای موضعی در بعضی موارد می‌توانند به درمان لکه‌های سیاه پوستی کمک کند. این داروها حاوی هیدروکینون (hydroquinone) است که باعث روشن شدن پوست می‌شود. 

توجه داشته باشید که استفاده بلند مدت و منظم (بدون هیچ گونه وقفه در استفاده) از داروهای موضعی، به مرور زمان باعث تیره شدن پوست بدن شما خواهد شد؛ عارضه‌ای که با نام اوکرونوز شناخته می‌شود. بنابراین بهترین کار این است که استفاده از داروهای موضعی، تحت نظر یک متخصص پوست انجام شود تا راهنمایی‌های لازم در این زمینه را به شما داده و از بروز عوارض جانبی جلوگیری کند. 

علاوه بر هیدروکینون، استفاده از ریتنوئیدهای موضعی نیز می‌تواند در روشن کردن لکه‌های تیره پوست تاثیرگذار باشد. استفاده از هرکدام از این داروها می‌تواند نقاط تیره پوست شما را در عرض چندین ماه روشن کند. 

علاوه بر داروهایی که باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شوند، درمان‌های خانگی نیز برای بهبود این عارضه وجود دارند. یکی از این درمان‌های خانگی، استفاده از کرم ضد آفتاب است. مصرف کرم ضد آفتاب و بهترین کرم‌های ضد لک، مهم‌ترین درمان خانگی است که توسط آن می‌توان اکثر لکه‌های تیره پوست را بهبود بخشید. کرم ضد آفتاب مناسب برای درمان لکه‌های پوست باید دارای مشخصات زیر باشد:

• ضد آفتاب دارای مسدود کننده فیزیکی؛ ترجیحا دارای اکسید روی به عنوان ماده فعال اصلی
• دارای SPF حداقل 30 الی 50
• دارای پوشش طیف گسترده (محافظت از پوست در برابر تمامی اشعه‌های مضر)

همچنین بیماری‌های پوستی نیز وجود دارند (مانند ملاسما) که در آن‌ها، تابش نور مرئی به پوست موجب تثبیت و ماندگاری لکه‌ها روی پوست می‌شود. در این موارد بهتر است از ضد آفتاب‌های معدنی یا مینرال استفاده کنید که از برخورد بعضی از نورهای مرئی با پوست جلوگیری می‌کنند؛ همچنین می‌توانید از لباس‌های ضد آفتاب نیز استفاده کنید.

البته بسته به نوع لکه‌هایی که روی پوست شما ایجاد شده است، پزشک ممکن است درمان با لیزر یا قرص‌های شیمیایی را نیز برایتان تجویز کند. 

نحوه پیشگیری از ایجاد لکه‌های سیاه روی پوست

با اینکه گاهی اوقات نمی‌توان از ایجاد لکه‌های پوستی جلوگیری کرد، اما با انجام کارهای زیر می‌توانید تا حدودی از خود در برابر این عارضه محافظت نمایید:

• استفاده از ضد آفتاب با FPS حداقل 30
• پوشیدن لباس یا کلاهی که از تابش نور خورشید به پوستتان جلوگیری کند
• خودداری از رفتن زیر نور خورشید در زمانی که بیشترین شدت تابش را دارد (معمولا بین ساعت 10 تا 4 عصر)

علاوه‌براین موارد، کنار گذاشتن مصرف بعضی از داروهای خاص نیز می‌تواند به بهبود لکه‌های پوستی کمک کند؛ در این زمینه حتما با پزشک خود مشورت کنید.

لکه‌های سیاه پوستی را جدی بگیرید!

در انتها باید به این نکته اشاره کرد که لکه‌های تیره پوست به طور کلی خطرناک نبوده و معمولا نشانه بیماری یا عارضه‌ای جدی در بدن شما نیست. در بعضی موارد، لکه‌های تیره پوست شما پس از گذشت مدتی با استفاده از ضد آفتاب، به مرور از بین خواهند رفت؛ در سایر موارد برای درمان آن‌ها به روش‌‎های درمانی قوی‌تری نیاز خواهید داشت. به یاد داشته باشید که حتی در صورت طی کردن مراحل درمان و استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک نیز هیچ‌ گونه ضمانتی برای از بین رفتن کامل لکه‌های پوستی وجود ندارد. توصیه می‌کنیم برای دریافت مشاوره پوستی از پزشک متخصص پوست از سیستم نوبت دهی اینترنتی دکتردکتر استفاده کنید.

منابع:

medicalnewstoday

healthline