آیا استرس میتواند باعث بیماریهای گوارشی شود؟
آیا استرس میتواند موجب بیماریهای دستگاه گوارش شود؟چه ارتباطی بین استرس و بیماریهای معده و گوارش وجود دارد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ میدهیم.
استرس چگونه بر گوارش تاثیر میگذارد؟
استرس باعث ایجاد گروهی از بیماریهای گوارشی از جمله کم اشتهایی، التهاب، نفخ و دل پیچه میشود. برای محافظت از دستگاه گوارش باید راههای کاهش استرس را بیاموزید. تحقیقات نشان میدهد که استرس تاثیری منفی بر این دستگاه مهم بدن میگذارد.
آیا تاکنون اضطراب تصمیمگیری در مورد موضوعی سخت و دشوار را تجربه کردهاید؟ آیا در حالت اضطراب شدید احساس کردهاید که دلتان مثل سیر و سرکه میجوشد؟ اگر جواب این سوالات مثبت است، پس حتماً میدانید که استرس چه اثری روی سیستم گوارش شما خواهد گذاشت.
مغز و سیستم گوارش به هم مرتبط بوده و مدام به هم پیام رد و بدل میکنند. در حقیقت تعداد نورونهای زیادی در این سیستم وجود دارند. این موضوع در کتاب علم عصب شناسی منتشر شده است.
دکتر کنت کوخ (Kenneth Koch, MD) استاد تمامِ بخش گوارش در مرکز سلامت گوارشی دانشگاهی در ایالت کارولینای شمالی میگوید:
استرس میتواند هر بخشی از دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: آموزش مدیریت استرس برای مبارزه با بیماری کرونا
دستگاه گوارش توسط سیستم عصبی مرکزی در مغز کنترل میشود و شبکهای از سلول های عصبی در دستگاه گوارش وجود دارد که دستگاه عصبی رودهای نام دارد.
در حقیقت سیستم عصبی رودهای آن چنان نقش موثری دارد که باعث میشود این دستگاه به عنوان مغز دوم شناخته شود. به این موضوع در مقالهای در مجلهی Scientific American اشاره شده است.
دستگاه عصبی رودهای به همراه بیش از ۱۰۰ میلیون سلول عصبی که قسمت داخلی لولهی گوارشی از مری تا مقعد را میپوشاند، مسئول کارهای زیر است:
- بلع غذا
- ترشح آنزیم برای تجزیهی مواد غذایی
- دسته بندی مواد غذایی در دو گروه مواد مغذی و مواد زاید
استرس تاثیر زیادی بر بدن و چگونگی انجام این اعمال میگذارد.
اگر بدن تحت استرس باشد چه اتفاقی رخ میدهد؟
زمانی که بدن با موقعیتهای خطرناک و تهدید کننده رو به رو شود، سیستم عصبی سمپاتیک اتونومیک یا خودگردان با تحریک کردن واکنش جنگ و گریز، باعث ترشح هورمون استرس یا کورتیزول شده و با تغییر شرایط بدن، به بدن کمک میکند تا با تهدیدها رو به رو شود.
سیستم عصبی سمپاتیک بخشی از سیستم عصبی اتونومیک است که عملکرد بدن مانند ضربان قلب، تنفس و فشار قلب را تنظیم میکند.
استرس باعث تغییرات فیزیولوژیکی مانند تغییر سطح هوشیاری، ضربان قلب و تنفس شدید، بالارفتن فشار خون و کلسترول خون و افزایش تنش ماهیچهای در بدن میشود.
بیشتر بخوانید: چگونه از سالمندان در برابر کرونا مراقبت کنیم؟
دکتر کوخ میگوید:
زمانی که استرس ایجاد میشود سبب بروز واکنش جنگ و گریز و افزایش فعالیت کورتیزول در سیستم عصبی مرکزی فعال می شود ، این کار بر سیستم گوارشی به این شکل اثر میگذارد:
- اسپاسم مری
- افزایش اسید معده که بر گوارش اثر میگذارد
- ایجاد حالت تهوع
- یبوست یا اسهال
در موارد جدیتر، استرس باعث افزایش جریان خون و اکسیژن در معده شده که به دل پیچه، التهاب یا عدم تعادل باکتریهای گوارشی منجر میشود. همچنین در این حالت احتمال وقوع اختلال گوارشی افزایش مییابد، این اختلالات شامل:
- سندروم روده تحریک پذیر
- بیماری التهابی رودهای
- زخم معده
- بازگشت اسید به مری
کوخ میگوید:
استرس ممکن است باعث بروز زخم معده و بیماری التهابی دستگاه گوارش نشود، ولی میتواند این بیماریها و سایر بیماریهای گوارشی را بدتر کند. پس در هنگام مواجهه با شرایط استرس زا بهتر است که آرامش خود را حفظ کنیم.
شش راه برای مدیریت استرس
راههای روانی و فیزیکی زیادی برای کنترل استرس وجود دارد. باید توجه داشت که یک روش مشابه کنترل استرس ممکن است برای همه کار نکند. در ادامه شش روش پیشنهادی را با هم مرور میکنیم:
1-مرتب ورزش کردن
فعالیت بدنی موجب کاهش تنش و آزاد شدن مواد شیمیایی خاصی در مغز به نام اندورفین میشود. این ماده به عنوان یک ضد درد طبیعی عمل میکند. علاوه بر این به گفتهی انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا اندورفین با بهبود و بالابردن کیفیت خواب به کاهش استرس بسیار کمک میکند.
ورزش منظم یکی از بهترین روشها برای مدیریت استرس و ایجاد یک دستگاه گوارش سالم است.
در پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ در مجله علوم شناختی – رفتاری منتشر شد، ارتباط بین انجام حرکات ایروبیک و ضریب کانون توجه در بین ۳۳ بیمار مبتلا به اختلال استرسی پس از آسیب روانی را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که ۹۸ درصد این افراد بهبودهای زیادی در شرایط بیماری و حساسیت به شرایط اضطرابی نشان میدهند.
2-روان درمانی
درمان رفتاری-شناختی روشی شناخته شده برای کمک به کاهش سطح اضطراب و استرس است. در این روش به فرد یاد داده میشود که افکار منفی را با افکار مثبت جایگزین کرده و به این ترتیب به کاهش استرس کمک کرد.
در سال ۲۰۱۷ پژوهشی در مجلهی روانشناسی بالینی و مشاوره ( Journal of Consulting and Clinical Psychology) منتشر شد که نشان میداد این روش درمانی چه اثری در کیفیت زندگی، میزان اضطراب و شدت افسردگی افراد مبتلا به بیماریهای التهابی روده دارد. این افراد علاوه بر درمانهای پزشکی مورد نیاز به مدت سه ماه و نیم در جلسات روان درمانی شرکت کرده بودند.
نتیجه این بود که افراد مبتلا به بیماریهای التهابی روده که در جلسات روان درمانی رفتاری شناختی شرکت کردند، علاوه بر بالارفتن کیفیت زندگی، کاهش میزان اضطراب و بهبود افسردگی را تا حد زیادی تجربه کردهاند
3- گنجاندن غذاهای ضد استرس در رژیم غذایی
تحقیقات نشان میدهد که بیماریهای تغذیهای و چاقی با استرسهای روانی ارتباط دارد. کورتیزول هورمونی است که هنگام استرس توسط غدد فوق کلیوی ترشح میشود و باعث افزایش اشتها میشود. از طرفی دیگر استرس باعث میشود که تمایل به گروهی از مواد غذایی بیشتر شود. دانشمندان دانشگاه هاروارد معتقدند که انسان درگیر با مشکلات فیزیکی و عاطفی تمایل زیادتری به دریافت غذاهای دارای چربی زیاد و شکر دارد.
با این همه غذاهایی هم وجود دارد که باعث کاهش اضطراب خواهند شد. ماهی سالمون حاوی اسیدهای چرب امگا 3 بوده و به صورت طبیعی باعث بهبود خلق و خو خواهد شد. بادام سرشار از منیزیم است که سطح کورتیزول خون را کنترل میکند. از طرفی دیگر پرتقال و سایر مرکبات سرشار از ویتامین سی هستند که باعث کاهش فشار خون میشود.
4-یوگا
یوگا ورزشی فوق العاده است که به صورت همزمان ذهن و بدن را درگیر میکند، این ورزش ترکیبی از حرکات فیزیکی و تکنیکهای نفس کشیدن و مدیتیشن است. پژوهش ها نشان داده که زنانی که سه بار در هفته در 12 جلسه کلاس یوگا شرکت کردند، پیشرفت قابل توجهی در کاهش سطح استرس، اضطراب و افسردگی نشان دادند. از طرفی دیگر یوگا نقش زیادی در کاهش فشار خون و تپش قلب دارد.
5- مدیتیشن
راههای زیادی برای مدیتیشن وجود دارد که به فرد کمک میکند تا ذهن خود را بر روی یک موضوع خاص متمرکز کرده و یا حتی به آرامش دست پیدا کند. توجه کنید که کاهش استرس هدف اصلی مدیتیشن نیست، بلکه کاهش استرس یکی از اثرات جانبی آن به شمار میرود.
برای بررسی اثر روشهای ذهن آگاهی بر استرس، پژوهشی در میان دانشجویان یک کالج انجام شد. طی هشت هفته به مدت 75 تا 90 دقیقه در میان گروهی از دانشجویان که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، مهارتهای ذهن آگاهی تمرین شد. در پایان مشخص شد گروهی از دانشجویان که این تمرینها را انجام دادند سطح استرس کمتری دارند. این پژوهش در سال 2018 در مجلهی The Lancet Public Health چاپ شده بود.
6 – تقویت مهارتهای مدیریت زمان
مهمترین قسمت کاهش استرس مراقبت از خود است. برای بسیاری از افراد مدیریت زمان نقش پررنگی در مراقبت از خود دارد.
مهارتهای مدیریت زمان را با این روشها میتوان بهبود بخشید:
- اطلاع داشتن از مهلت سر رسید پروژهها
- از قبل برنامه ریزی داشتن
- مشخصکردن اهداف
- پرهیز از به تعویق انداختن کارها
منبع:
از کدام خدمات دکتردکتر استفاده کنیم؟
نوبتدهی اینترنتی
اگر شما هم در خصوص مشکل خود نیاز به پزشک دارید با استفاده از امکان نوبتدهی اینترنتی میتوانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، نوبت دریافت کنید. برای دریافت نوبت اینترنتی از پزشک متخصص گوارش و کبد روی دکمه زیر کلیک کنید.
ویزیت تلفنی
گاهی اوقات دسترسی به پزشک سخت و هزینهبر است. شما با استفاده از امکان ویزیت تلفنی میتوانید به راحتی برای دریافت مشاوره تلفنی از پزشک مورد نظرتان، نوبت دریافت کنید. برای برقراری تماس تلفنی با پزشک متخصص گوارش و کبد دلخواهتان روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
پرسش و پاسخ پزشکی
شما با استفاده از امکان پرسش و پاسخ با پزشک میتوانید در هر ساعتی از شبانه روز پرسش پزشکی خود را مطرح کنید و پاسخ معتبری از پزشک دریافت کنید. برای ثبت سوال پزشکی خود روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
سلام خسته نباشید راستش من نمیدونم چیکارکنم یه جورمدلیم ک هراتفاقی برای هرکسی بیفته من هی باخودم فک میکنم نکنه منم اینجوریم وخیلی اذیت میشم سرااین فکروخیال من مادربزرگم بیمارهستن ازاونروز من استرس افتاده ب جونم ک نکنه گلوی من چیزیش هست شده ک هی دستمو توگلوم کنم ک ببینم چیزیوحس میکنم یان واصن این فکررهام نمیکنه بالاهم نمیارم تبم ندارم وکاملن نرمالم فقداروغ زیاد نمیدونم خوندم ک ب خاطراسترسه اما اینقدروسواس گرفتم ک وقتی دستمو توگلوم میکنم چیزیو حس میکنم ودارم دیونه میشم چیکارکنم خانم دکتر اگ راه حلی است بشه استرسمو کاهش بدم بگین ؟!
سلام عزیز
بجز ورزش مثل یوگا، استخر و ورزش های مفرح
بهتره به متخصص روانپزشکی مراجعه کنید
سلام، حدودا یک سال میشه که اکثر روزها ، به طور مکرر درگیر باد گلو میشم، معده م هیچوقت درد نداشته، اندوسکوپی مشکلی نداشته، تو ازمایش هم مشکلی نداشتم جز بیلی روبین بالا که به گفته دکتر احتمالا به خاطر سندروم ژیلبرته،
این باد گلو واقعا اذیتم میکنه و بعضی مواقع باعث استرس و احساس تنگی نفس میشه،
تا حدودی ادم استرسی هستم، و متاسفانه همش احساس میکنم ممکنه بیماری ای داشته باشم،
مرسی
سلام عزیز
برای بادگلو دارویی مصرف نکردین؟ مثل دایمتیکون جویدنی بعد غذا؟
سلام پسرم ۱۲ سالشه چندروزی میگه وابستگی به اشیا داره نمیخواد هیچ چیزی رادور بیندازه گریه میکه ناراحته یبوست هم داره لطفا راهنماییم کنید.
سلام
اگر این علایم ادامه پیدا کند لازمه حتما به متخصص روانپزشکی مراجعه کنید
با سلام و خسته نباشین.
بنده ۳۲ سال سن دارم، حدود یک سال هست که دست و پاهام یخ یخه،بیشتر موقع ها اسهال هستم،بزاغ دهانم زیاده،آلت تناسلی سرده و اختلال نعوذ پیدا کرردم،سه تا فوق تخصص گوارش رفتم گفتن مشکلی نداری،گفتن برا اظطراب و اعصاب هستش،من خیلی استرس و مظطرب هستم همیشه،میخواستم راهنماییم کنید علت این مورد هایی ک دارم بخاطر همین استرس هست؟ آیا خوب میشم؟
سلام
استرس میتواند همچین علایمی ایجاد کند
شما باید درمان شه تا بهبودی حاصل شود
به متخصص روانپزشکی مراجعه کنید
سلام خانم دکتر دختر من ۱۱ سالش ۳ سال پیش دخترم یک آنفلانزا گرفت وبه شدت تحت تاثیر قرار گرفت واز آن روز به بعد دخترم یک هفته غذا شو میخوره یک هفته همش میگه معدم پر یعنی قبل از شروع غذا میگه رو معدم سنگین چند بار هم دکتر بردم تا یک ماه قبل که میخواستم به خاطر دل درد سنگینی روی معده ببرم دکتر که اتفاقی دخترم از مقعدش یک روز چهار بار پشت سر هم خونریزی داشت از ساعت ۱۲ ظهر شروع شد تا ۶ بعد از ظهر قطع شد بردمش دکتر دکتر آزمایش گرفت آزمایش همه نرمال بود گفت باید کلونوسکوبی واندسکوبی بشه من نگرانم آیا نیاز یا بمونیم اگه یک بار دیگه تکرار شد انجام بدیم ممنون میشم منو راهنمایی کنید خیلی نگرانم ودر ضمن دختر من آلرژی خفیف داره وش بها هم کمی حالت خفگی داره آیا ممکن از معده باشه
سلام
توصیه من اینه به فوق” تخصص گوارش اطفال مراجعه کنید و هرچی لازم دونستن انجام بدین
سلام من 29سالمه حدود ۷ساله همیشه خسته و کوفته هستم بیشتر ماهیچه ها دست وپاهام درد میکنن سوزش معده و استرس و دلشوره بیش از حد دارم بعضی موقع ها معده ام درد میکنه که با خوردن آب خوب میشه اعصابم کلآ داغونه حوصله هیچ کاری را ندارم لطفا کمکم کنید با تشکر
سلام عزیز
هم باید از نظر کم کاری تیرویید و کم خونی و….بررسی شین و چکاپ بدین
و هم اینکه علایمتون نیاز به بررسی از نظر افسردگی و اضطراب داره، جهت بررسی دقیق میتونین از تماس تلفنی با <a href="https://evisit.drdr.ir/doctors" روانپزشکی استفاده کنید
سلام خانم دکتر وقتتون بخیر
۲۵ سالمه از اول خرداد به دلایل شخصی دچار استرس و فشار عصبی شدم و بعدشم از تیر اجابت مزاجم به شل و اسهالی تغییر کرد و همزمان باهاش ناحیه خاصی از طرف چپ و پایین شکمم درد مداوم و ملایمی گرفت که با اسهال کردنام پررنگ تر میشه اونم بصورت سوزشی یا درد
از همون تیر با سرچ کردن در گوگل بصورت مداوم و فراوان در مورد بیماری التهابی روده اطلاعات کسب کردم و فکر اینکه نکنه منم روده م التهاب داشته باشه مثل خوره افتاد به جونم ۶ ماه بصورت دائم و شدید استرس داشتم و پانیک میکردم طوری که ۸ کیلو وزن کم کردم آزمایش مدفوع و کلدنوسکوپی و آندوسکوپی و سونو لگن و شکم همگی سالم و نرمال بودن ولی خانم دکتر من فکر میکنم پزشکم با دقت کلونوسکوپی نکرده با اینکه در برگه کلونوسکوپی نوشته نرمال
همش باز هم فکر میکنم مریضه روده هام
آحه اگر چیزیم نیست پس چرا یک ماه یکبار اسهال آبکی میشم و این بخش از شکمم دردش نمیفته؟؟؟چرا در خانواده فقط من اسهال آبکی میشم
دیگه خسته شدم از این روزای خسته کننده ی پر اضطراب همش خودمو برای اتفاقای بد آماده میکنم از آینده ناامیدم خیلی حالم بده چیکار کنم خانم دکتر کمکم کنید خواهش میکنم
سلام
اگر کولونوسکوپی خوب بوده، علایمتون بخاطر اضطراب و سندرم روده هست
با توجه به اضطراب باید درمان دارویی زیر نظر متخصص” روانپزشکی انجام شه
سلام من دوسال قبل کرونا شدید گرفتم و بعد از اون دچار مشکلات گوارشی و اضطرابی شدم و شب ها حالت پانیک بهم دست میداد و از خواب میپریدم و ضربان قلبم بشدن بالا میرفت و با اضطراب زیاد بی خواب میشدم تا حدی که تحت درمان دارویی زیر روان پزشک قرار گرفتم که از نظر استرس بهتر شدم ولی علایم گوارشی نفخ و باد شکم هنوز ماندگار شدن و پزشکان گفتن عوارض داروهایی بوده که مصرف کردین ولی چند روزه اخیر شب ها وسط خواب بیدار میشم با استرس و اضطراب شدید بطوریکه نفس کشیدن مشکل و ضربان قلب بالا میرود و حالت دسشویی و اروغ زیاد و نفخ سراغم میاید و شب ها دیر غذا بخورم این حالت بیشتر میشود بنظر شما آیا این بیماری معده درد عصبی هست و درمان پریدن از خواب با استرس که شبیه پانیک هم هست که همراه نفخ شدید چه میتونه باشه /؟ مرسی
سلام
از نظر گوارشی و سندرم روده تحریک پذیر باید بررسی شین
به فوق” تخصص گوارش مراجعه کنید
سلام . ۳۴ سالمه . من تو گلوم احساس میکنم چیزی گیر کرده . و اینکهحالت تهوع دائم دارم . به ویژه موقع غذا خوردن و بعد غذا .
کمی بالای معدم گاهی درد خفیفی میگیره . و احساس میکنم اکثر اوقات سیر هستم . که باعث میشه بیشتر غذا رو نخورم .
و بسیار مضطرب هستم و همیشه استرس دارم .
ایا مبتلا به رفلاکس هستم ؟ داروهای رفلاکس چه مدت باید بخورم که خوب بشم . ؟ ایا درمان میشه ؟
برای رفع حالت تهوع دائم چکار کنم ؟ خیلی اذیتم میکنه . ممنون
سلام
چون احساس گیر کردن چیزی در گلو دارین باید معاینه شین و بررسی از نظر تیرویید و ریفلاکس ، بهتره به متخصص” داخلی مراجعه کنید
سلام خسته نباشید من زیر بغلم خیلی زیاد عرق میکنه کلافه شدم همه کاری هم انجام دادم نتیجه نگرفتم میشه استرس هم زیاد دارم میشه مشکل از معده ام باشه
سلام
خیر بعیده
با سلام یه وقتایی دلشوره میگیرم و باعث میشه برم دسشویی ، یا مثلا اگر مسافتی طولانی بخام برم استرس اینو دارم که کجا دسشویی هست که برم که اگه دسشویی پیدا نکنم استرسم و دسشوییم بیشتر میشه و اذیتم میکنه راهنماییم کنید تو رو خدا
سلام
اگر اضطرابتون دایمیه و اغلب اوقات گوش به زنگ اتفاقات هستین و مسایل منفی تو ذهنتون مرور میشه درمان دارویی اضطراب لازم
اگر فقط در مورد دستشویی رفتن مضطربین مشاوره لازمه
سلام من ۳۰ سالمه استرس شدید دارم وبا افکار استرس زایی ناگهانی برخورد میکنم دیروقته همینجوری هستم کلا خودمو ول میکنم گاهی موقع احساس میکنم استفراغم میاد پشتم درد میکنه قسمت چپ بدن زیر دنده ها به درد پیدا میشه و گاهی موقع درد ناپدید میشه یه قسمت از سرم گاهی موقع درد میکنه و گاهی موقع درد ناپدید میشه آب سرد بخورم بیشتر این مشکلها رو احساس میکنم و گاهی موقع هم دسشنوی ام یه کم مشکل دارم و گاهی موقع هم خوبه رنگش یه کم سیاه ماننده و گاهی زرد رنگ ولی حالت شل وتو خواب استرس دارم یهویی بلند میشم استرسم بالا میره
سلام
شما باید اول از همه استرستون رو درمان کنید، بقیه علایم کم کم بهبود خواهند یافت.به متخصص” روانپزشکی مراجعه کنید
سلام خانم دکتر من مادرم اندوسکپی انجام داده گفتن اسید معده داره اما زیاد نیست ک بخاد مشکلات مثل تپش قلب و تنگی نفس بیاره و باید با ی مشاور روانشناس حرف بزنه
و اینکه خودشون میگن ک متوجه استرسشون نمیشن دیشب هم یکدفعه از خواب با تپش قلب زیاد بلند شدن و میگفتن یچیز ب گلوشون فشار میارع و احساس خفگی دارن میشه راهنمایی کنید
سلام عزیز
اگر طپش قلب دارن بهتره به متخصص” قلب مراجعه کنن
سلام چند وقتیه که استرس شدید دارم ۲۷ سالمه و از قبل دردوران دبیرستان هم استرس داشتم ولی حالا بیشتر شده اخیرا با استرس و افکار استرس زایی که ناگهانی به سراغم میآید احساس ناگهانی برای دفع مدفوع میکنم در عرض ۳دقیقه و شاید کمتر اسهال میشم حالت تهوع هم دارم و اینکه خیلی زود معده م گرم میشه و احساس نیاز به غذا پیدامیکنم نمیدونم از بیماری های استرسی مثل ام اس هست و یا عفونت و اختلالات روده و……
سلام
علایمتون به نفع سندرم روده تحریک پذیر و اضطرابی هست و این اضطراب درمان دارویی لازم داره
اول از همه اضطرابتونرو درمان کنین زیر نظر روانپزشک
سلام من ۱۴ سالم هست و الان که اوضاع امتحانات هست بشدت استرس دارم.چن روز گذشته همش احساس قارو قور درشکمم بی دلیل میکردم.و الان هم ترشحات زرد مقعدی بدون درد و خون دارم…ممکنه این از مشکلات و علائم استرس باشه؟
سلام
اگر اسهال ندارین بله