پایان دوره باروری یک سیکل طبیعی در بدن خانم‌هاست، اما بعضی از افراد برای مدیریت علائم شدید این دوره به مصرف انواع دارو یائسگی نیاز دارند. همه داروهای یائسگی باید تحت نظر متخصص زنان مصرف شوند. پزشک بر اساس علائم بیمار و آنچه باعث آزار او می‌شود، ممکن است داروهای هورمونی و غیرهورمونی مختلفی برای او تجویز کند. در این مقاله انواع مختلف داروهای احتمالی که در این دوره تجویز می‌شود را معرفی می‌کنیم و کاربرد آن‌ها در تسکین علائم را توضیح خواهیم داد. توجه داشته باشید که اطلاعات این مقاله صرفا برای اطلاعات عمومی شما نوشته شده و دکتردکتر توصیه‌ای برای مصرف هیچکدام از این داروها ارائه نمی‌دهد.
انواع دارو یائسگی که این دوره را برایتان ساده‌تر خواهند کرد!
منوپوز، یائسگی یا پساقاعدگی زمانی است که باروری خانم‌ها به پایانم می‌رسد. با فرا رسیدن این سیکل، ترشح هورمون استروژن کم‌کم متوقف می‌شود، دوره‌های قاعدگی بی‌نظم می‌شود و سر انجام به پایان می‌رسد و نشان می‌دهد که بدن فرایند تخمک‌گذاری را هم متوقف کرده است.
علائم یائسگی معمولا در دوره ۴۰ تا ۵۰ سالگی شروع می‌شود و ممکن است تا چند سال بعد هم ادامه داشته باشد. مهم‌ترین علائم این سیکل عبارتند از:
- بی‌نظمی عادت ماهانه
- گر گرفتگی
- نوسانات خلق و خو
- خشکی واژن
- درد و سوزش هنگام رابطه جنسی
- تکرر ادارار
- ابتلای مکرر به عفونت ادراری
- خشکی پوست، ریزش مو و نازک شدن موها
- اختلالات خواب
علائم منوپوز طبیعی هستند، اما هرکسی با شدت متفاوتی آن‌ها را تجربه می‌کند. بعضی از خانم‌ها ممکن است نشانه خاصی نداشته باشند و بعد از مدتی دیگر پریود نشوند، اما گروهی دیگر ممکن است از ۳۵ سالگی علائم یائسگی را در سطح شدیدی تجربه کنند.
اگر احساس می‌کنید یائسگی در روند زندگی و کارهای روزمره‌تان اختلال ایجاد کرده و نمی‌توانید علائم آن را مدیریت کنید، بهتر است با متخصص زنان مشورت داشته باشید. به عنوان مثال اگر بخاطر مشکلات تمرکز و حافظه یا حالات روحی که در هر دقیقه به یک شکل است، عملکردتان در محل کار ضعیف شده، به مصرف دارو نیاز خواهید داشت. یائسگی دوره ساده‌ای نیست و به مراقبت جسمی و روانی نیاز دارد، اما نباید در روند عادی زندگی شما اختلال ایجاد کند. برای همین می‌توانید با تشخیص پزشک متخصص در امور زنان، داروهایی را برای گذر ساده‌تر از این دوران مصرف کنید. داروهای هورمونی، داروهای غیر هورمونی و داروهای گیاهی، انواع مختلف داروهای یائسگی هستند که در ادامه هر کدام را به تفکیک مورد بررسی قرار خواهیم داد.
داروهای هورمونی برای درمان یائسگی
داروهای هورمونی، هورمون‌هایی را وارد بدن می‌کنند که دیگر به صورت طبیعی ترشح نمی‌شوند. استروژن و پروژسترون، دو هورمونی هستند که در روند درمان هورمونی یائسگی به بدن خانم‌ها وارد می‌شوند. پزشکان براساس تشخیص خود، ممکن است هرکدام از داروهای حاوی پروژسترون یا استروژن را به تنهایی یا به همراه یکدیگر تجویز کنند. دارو یائسگی هورمونی عبارتند از:
- قرص‌های ضد بارداری
- کرم یا حلقه واژینال حاوی استروژن
- قرص استروژن
- قرص پروژسترون
- هورمون‌های بیولوژیکی که از گیاهان به دست می‌آیند
سازمان FDA، هورمون‌های بیولوژیک را تایید کرده اما دوز مصرف آن را مشخص نکرده است. این داروها بر اساس دستور پزشک در داروخانه ساخته می‌شوند و دوزشان هم با توجه به نظر پزشک تعیین می‌شود. در نتیجه ممکن است اثر کم‌تر یا بیشتری نسبت به داروهای تایید شده توسط FDA داشته باشد.
احتمال بروز عوارض جانبی داروهای هورمونی زیاد نیست، اما این موارد ریسک‌هایی هستند که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت، به خصوص اگر کسی که دارو را مصرف می‌کند، بیماری زمینه‌ای داشته باشد:
- احتمال لخته شدن خون، حمله قلبی و سکته مغزی
- افزایش احتمال ابتلا به زوال عقل در خانم‌های بالای ۶۵ سال
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه، سرطان آندومتر و سرطان رحم
- افزایش وزن و ورم بدن
- گرفتگی عضلات
- حساسیت یا تورم سینه‌ها
- خونریزی واژینال
داروهای غیر هورمونی برای درمان یائسگی
بعضی از بیماران، یا سابقه ابتلا به سرطان سینه ودهانه رحم را دارند یا تحت درمان این بیماری‌ها هستند و نمی‌توانند هورمون استروژن و پروژسترون را دریافت کنند. در این حالت، پزشکان به سراغ تجویز داروهای غیر هورمونی می‌روند. این داروها معمولا برای بیماریهای دیگر ساخته شده‌اند، اما برای کنترل علائم یائسگی هم کاربرد دارند.
- داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (ضد افسردگی)
- داروی ضد تشنج گاباپنتین
- داروی ضد فشار خون کلونیدین که معمولا به صورت قرص یا چسب پوستی استفاده می‌شود
- آپول نوراپی نفرین
درمان‌های سنتی و داروهای گیاهی برای درمان یائسگی
طب سنتی هم توصیه‌های مختلفی برای درمان و مدیریت علائم پساقاعدگی دارد. البته هنوز تأثیر بعضی از گیاهان دارویی که در طب سنتی به عنوان دارو یائسگی معرفی شده‌اند، به صورت علمی ثابت نشده است. محققان معتقدند بعضی از گیاهان حاوی استروژن گیاهی هستند. استروژن گیاهی که با نام فیتو استروژن شناخته می‌شود، در سویا، حبوبات (عدس و نخود)، دانه کتان و غلات یافت می‌شود.
بعضی از گیاهان دارویی هم خواصی دارند که به تسکین علائمی چون بی‌خوابی، اضطراب، نوسانات خلقی و گر گرفتگی کمک می‌کنند. به همین دلیل به عنوان دارو یائسگی شناخته می‌شوند. درباره داروهای سنتی یائسگی به این نکته توجه داشته باشید که هنوز هیچ تحقیقی ثابت نکرده که مصرف این مواد غذایی می‌تواند در بهبود علائم یائسگی مثل خشکی واژن یا گر گرفتگی تاثیر داشته دارند. در ادامه چند داروی گیاهی که علاوه بر طب سنتی، در مقالات علمی هم به آن‌ها اشاره شده را معرفی می‌کنیم و درباره خواص آن‌ها توضیحاتی ارائه می‌دهیم.
مریم گلی
این دارو حاوی مقادیر استروژن است و می‌تواند روی بهبود علائم تأثیر داشته باشد. خانم‌های باردار و شیرده نباید مریم گلی مصرف کنند. همچنین افراد مبتلا به صرع و فشار خون بالا نیز باید در دوز مصرف این گیاه احتیاط کنند.
کوهوش سیاه
نوعی داروی گیاهی است که در طب سنتی برای درمان ناباروری تجویز می‌شود و در مدیریت علائم یائسگی تأثیر دارد. دوز بالای این دارو به کبد آسیب می‌رساند. همچنین خانم‌هایی که سابقه ابتلا به سرطان سینه، رحم یا تخمدان را دارند، باید از مصرف این داروی گیاهی بپرهیزند.
شبدر قرمز
تحقیقات نشان می‌دهد این گیاه در مقایسه با دارونماها عملکرد بهتری دارد و می‌تواند علائم یائسگی مثل گر گرفتگی را تسکین دهد. شبدر قرمز تأثیر ناچیزی هم در پیشگیری از تحلیل رفتن استخوان‌ها دارد. مصرف این دارو برای خانم‌های باردار و شیرده و افرادی که به داروهای هورمونی حساسیت دارند، توصیه نمی‌شود. افراد عادی هم بهتر است بیشتر از یک سال به صورت مداوم از شبدر قرمز استفاده نکنند.
دونگ کوای، ماکا و جنسینگ
این گیاه با نام‌های دیگری مثل جنسینگ زنان و آنژلینک چینی هم شناخته می‌شود. این گیاه در طب سنتی چین برای مدیریت علائم PMS و یائسگی در زنان توصیه شده است. تحقیقات زیادی درباره تأثیر این گیاه دارویی روی علائم یائسگی وجود ندارد، اما یک منبع معتبر اعلام کرده است که مصرف دونگ کوای در کنار بابونه، شبدر قرمز و کوهوش سیاه، تعریق شبانه و گر گرفتگی را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد.
ماکا و جنسینگ هم از خانواده دونگ کوای هستند. این دو داروی گیاهی برای درمان مشکلات باروری، عدم تعادل هورمونی و نشانه‌های یائسگی مورد مصرف قرار می‌گیرند. جنسینگ به عنوان انواع دارو یائسگی شناخته نمی‌شود اما تحقیقات نشان می‌دهد در مدیریت علائم روانی یائسگی و بی‌میلی جنسی در این دوران، بهتر از دارونماها عمل می‌کند.
سنبل الطیب
سنبل الطیب یک گیاه دارویی است که به عنوان آرامبخش مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود اینکه تحقیقی درباره اثر این داروی گیاهی روی یائسگی وجود ندارد، اما تجربه افراد مختلف نشان می‌دهد در مدیریت علائم روانی پساقاعدگی و گر گرفتگی این دوران تأثیر قابل توجهی داشته است.
گیاه پنج انگشت یا چستبری
پنج انگشت هم از آن دست گیاهان دارویی کاربردی برای مشکلات خانم‌هاست. تسکین علائم PMS، یائسگی، بهبود اختلالات قاعدگی و ناباروری از جمله خواصی است که در طب سنتی برای این داروی گیاهی در نظر گرفته شده. پنج انگشت با داروهای ضد روان‌پریشی و پارکینسون تداخل دارد. تاکنون هیچ تحقیق عملی برای اثبات تأثیر چستبری به عنوان دارو یائسگی ارائه نشده است.
روغن گل مغربی
این روغن یکی از توصیه‌های طب سنتی برای بهبود یائسگی است، اما تحقیقاتی برای اثبات اثر آن انجام نشده است. مصرف روغن گل مغربی عارضه خاصی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است با داروهای HIV تداخل داشته باشد.
طب سوزنی
گروهی از پزشکان طب سنتی هم استفاده از طب سوزنی برای تسکین علائم یائسگی توصیه می‌کنند. بعضی از افرادی که از این روش استفاده می‌کردند، بهبود موقت گر گرفتگی را گزارش دادند، اما نتیجه هیچ تحقیقی نشان از تأثیر این متد روی درمان یائسگی ندارد.
مکمل برای مدیریت علائم یائسگی
دارو یائسگی فقط برای درمان علائم تجویز نمی‌شود. بعضی از این داروها صرفا مکمل‌های تقویت‌کننده‌ای هستند که بدن را تقویت می‌کنند و مانع از ایجاد عوارض پساقاعدگی می‌شوند. این مکمل‌ها برای کنترل علائم یائسگی عبارتند از:
- ویتامین D برای پیشگیری از تحلیل رفتن استخوان‌ها
- منیزیوم برای پیشگیری از گرفتگی عضلات، بهبود خواب و تعادل خلق و خو
- ویتامین B6 و B12 برای تسکین علائم روانی یائسگی و بهبود اختلالات خواب
- ویتامین K برای حفظ تراکم استخوان
- ویتامین C برای کاهش شدت گر گرفتگی و کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی (یائسگی ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش می‌دهد)
- کلسیم برای حفظ تراکم و پیشگیری از پوکی استخوان
- امگا ۳ برای کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی، پیشگیری از نوسانات خلقی و افسردگی و کاهش گر گرفتگی
- پروبیوتیک‌ها: پیشگیری از علائم گوارشی یائسگی و کمک به حفظ سلامت واژن به کمک باکتری‌های مفید در روده
دارو یائسگی را به کمک پزشک انتخاب کنید
با مراجعه به دکتر زنان و صحبت درباره علائم، پزشک می‌تواند انواع مختلف داروهایی که در این مقاله نام بردیم را برای شما تجویز کند. از او بخواهید مزایا، معایب و اثرات هرکدام را برایتان توضیح دهد. بعد از تجویز دارو، به توصیه‌های پزشک برای مصرف آن عمل کنید و در بازه‌های زمانی منظم با او ملاقات داشته باشید. معمولا داروهایی که برای مدیریت علائم یائسگی مصرف می‌شوند را می‌توان بعد از مدتی متوقف کرد. دستور توقف داروها هم باید از طرف پزشک صادر شود؛ ممکن است مدتی بعد از قطع دارو، دوباره علائم یائسگی را تجربه کنید، اما شدت آن کم‌تر است و معمولا آزارتان نمی‌دهد. ارتباط با پزشک در دوره یائسگی باعث می‌شود بهتر بتوانید از خودتان مراقبت کنید. برای دریافت نوبت آنلاین می‌توانید از دکتردکتر کمک بگیرید.
در انتها به ما بگویید که تا به‌حال در زمینه یائسگی را با دارو درمان کرده‌اید؟ تجربه خود را با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
منابع:
