تربیت جنسی کودک را جدی بگیرد؛ چیزهایی است که باید بدانند
تربیت جنسی کودک و صحبت‌کردن درباره مسائل جنسی با او کمی دشوار به نظر می‌رسد. شاید شما هم مانند بسیاری از افراد نمی‌دانید که باید از کجا شروع کنید و در هر سن و سالی، چه اطلاعاتی در اختیار کودک قرار بدهید. اهمیت آگاهی‌دادن با اطلاعات مناسب به کودک را دست‌کم نگیرید. حواستان باشد که درباره این موضوع مطالعه کنید و بی‌گدار به آب نزنید.
در واقع، سعی کنید که آموزش‌های خود را در چارچوب درستی پیش ببرید. همان‌طور که برای رسیدگی به اوضاع جسمی کودکان می‌دانید که باید به پزشک اطفال مراجعه کنید، در زمینه تربیت و رسیدگی به روح و روان او هم دقت به خرج بدهید و در صورت نیاز به مشاوران مراجعه کنید. در این مقاله، درباره تربیت و آگاهی جنسی کودکان صحبت کرده‌ایم. با این حال، اگر احساس می‌کنید که باید راهنمایی‌های بیشتری در این زمینه دریافت کنید، مراجعه به مشاوران را از یاد نبرید.
تربیت جنسی چیست؟
آگاهی‌دادن به کودک درباره اندام‌های جنسی و کارکردشان در سنین مختلف را تربیت جنسی می‌گویند. این آموزش‌ها باید خیلی زود و سریع شروع شود. متناسب با رده سنی هر کودک هم نیاز به طرح اطلاعاتی مناسب با او در این زمینه وجود دارد.
پیش از آنکه کودکان شروع به حرف‌زدن کنند، باید حواستان به آگاهی‌دادن به او در زمینه جنسی باشد. نخستین قدم‌ها با یاددادن نام درست اندام خصوصی به کودک برداشته می‌شود. بهتر است که از گذاشتن نام‌های غیرواقعی روی اندام‌های خصوصی کودکان پرهیز کنید.
حتی اگر چنین کاری را انجام نمی‌دهید و برای صداکردن بخش‌های خصوصی از اسامی خاصی استفاده می‌کنید هم باید نام واقعی این بخش‌های بدن را به کودک یاد بدهید.
نباید کودک را نسبت به اندام‌های تناسلی و خصوصی‌اش حساس کنید. تا رسیدن به سن ۲ سالگی، معمولا کنجکاوی‌هایی درباره این بخش‌های بدن در کودکان وجود ندارد. اما با رسیدن به حوالی ۲سالگی، کودکان برای کشف بخش‌های مختلف خود دست به کار می‌شوند.
در این دوران، فرصت مناسبی برای معرفی اندام‌های تناسلی و خصوصی‌بودنشان برایتان به وجود می‌آید. در ادامه از روش‌های تربیت جنسی کودکان از سنین ۲ سال به بالا در مقاطع مختلف صحبت می‌کنیم.
تربیت جنسی کودکان از نوزادی تا بلوغ چگونه است؟
هر سنی اقتضائات تربیتی خودش را دارد. اطلاعرسانی و تربیت جنسی در هر رده سنی به شکل و شیوه‌ای مخصوص به خود صورت می‌گیرد. همین روند است که از وقوع اتفاقات تلخی همچون پدیده پدوفیلی در جامعه تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.
آموزش جنسی به کودکان ۲ تا ۵ سال
مهم‌ترین نکات آموزشی که باید درباره مسائل جنسی به کودکان در این رده سنی بدهید، توجه به خصوصی‌بودن اندام تناسلی‌شان است. کودکان در این سنین باید بدانند که افراد غریبه اجازه لمس و دیدن اندام جنسی‌شان را ندارند.
به کودکان یاد بدهید که مراقب حفظ حریم خصوصی اندام تناسلی‌شان باشند. این موضوع را طوری آموزش بدهید که حساسیت‌برانگیز نباشد و یادتان باشد که لازم نیست، جزئیات فراوانی در این زمینه مطرح کنید.
اگر دیدید که کودک علاقه‌ای به دکتربازی دارد و در این بازی، توجهش نسبت به اندام خصوصی دوستان و هم‌بازی‌هایش جلب شده، عصبانی نشوید. در کمال آرامش به او گوشزد کنید که هرکس باید مراقب اندام خصوصی‌اش باشد و ضمن اینکه به دیگران اجازه لمس و تماشای آن را نمی‌دهد، خودش هم باید نسبت به حفظ حریم دیگران دقت کافی به خرج بدهد.
پرسش مهم و حیاتی
یکی از نکات مهم در تربیت جنسی کودکان ۲ تا ۵ساله مربوط به تعریف شیوه و روش‌های به وجودآمدن بچه‌ها می‌شود. احتمال اینکه کودکان در این سنین درباره شیوه بچه‌دارشدن از شما سؤال کنند، بسیار زیاد است.
کلیدی‌ترین نکته در پاسخ‌گویی به این پرسش، دروغ‌نگفتن است. یادتان باشد که کنجکاوی بچه‌ها آن‌قدر زیاد نیست که نتوانید جوابی درست اما محدود و بی‌جزئیات را در اختیارشان قرار بدهید.
برای مثال، در پاسخ به اینکه بچه‌ها چطور و از کجا می‌آیند، بگویید که روش‌های مختلفی وجود دارد. با زبان ساده، درباره عمل لقاح توضیح بدهید و با یادکردن از تجربه خودتان در زمینه بچه‌دارشدن، داستان را طوری شخصی‌سازی کنید که کودک درک بهتری به‌دست بیاورد. ترکیب‌شدن اسپرم و تخمک را بی‌نیاز از طرح جزئیات رابطه جنسی برای کودک به شکلی جذاب توضیح دهید تا بداند که کودکان چطور به وجود می‌آیند.
تربیت جنسی کودکان ۶ تا ۸ سال
با ورود کودکان به سنین ۶ سال، توجه‌شان نسبت به اندام خود بیشتر می‌شود. امکان لمس‌کردن اندام خصوصی و درک خوشایندبودن این موضوع از سوی آنها هم وجود دارد. باید بدانید که چنین کشفی از سوی آنها طبیعی است، پس عصبانی نشوید و با دعواکردن کودک، او را نسبت به این موضوع حساس نکنید.
کم‌کم باید دقیق‌تر درباره مراقبت کودکان از خود با آنها صحبت کنید. بهتر است که شفاف‌تر درباره احتمال سؤاستفاده با آنها حرف بزنید. اصلا لازم نیست که وارد جزئیات شرح موضوعاتی مانند سؤاستفاده‌های جنسی شوید، فقط اهمیت حفظ اندام‌های خصوصی از لمس و دیده‌شدن از سوی دیگران را گوشزد کنید.
در این رده سنی می‌توانید موضوعات مربوط به بلوغ و تغییرات پیش روی بدن کودکان را هم به طور مختصر برایشان توضیح بدهید. کم‌کم باید آنها را آماده ورود به این دوران کنید. دختران از حوالی ۹ سالگی و پسران از حدود ۱۰سالگی وارد جریان بلوغ می‌شوند.
با نشان‌دادن عکس‌های دوران کودکی و نوجوانی خود به آنها، سعی کنید که کودکان را متوجه تغییرات بدن در دوران بلوغ کنید. این کار در تربیت جنسی آنها و آگاه‌کردنشان نسبت به اندام‌های جنسی اهمیت زیادی دارد. در تربیت جنسی کودکان به ظرفیت ادراکی آنها دقت کنید.
منظور چیست؟ یعنی حواستان باشد که کودک تا کجا می‌تواند حرف‌هایتان را درک کند و اذیت نمی‌شود. اگر می‌بینید که آمادگی‌های لازم برای درک بعضی از نکات آموزش جنسی در او وجود ندارد، اطلاعرسانی را به بعدتر موکول کنید.
طرح مرزهایی درباره اینترنت
این روزها، استفاده از اینترنت به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی‌مان بدل شده است. باید حواستان به کودکان باشد و نگذارید که آنها در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی حضور داشته باشند. احتمال تماشای محتوایی نامناسب و سؤاستفاده از کودکان در این فضا بسیار زیاد است. مرز و محدودیت‌هایی در این زمینه قائل نشوید و نگذارید که کودک وارد فضایی پر از خطرهای احتمالی شود.
تربیت جنسی کودکان ۹ تا ۱۲ سال
این رده سنی کودکان پر است از تجربه‌های تازه در اجتماع و در کشف بدنشان. دیگر باید با دقت بسیار بیشتری با آنها درباره مسائل جنسی صحبت کنید و حواستان به طرح‌کردن مقوله جنسیت هم باشد.
نباید کودکان را با مرزکشی‌های جنسیتی دچار تفکرات تبعیض‌آمیز در این زمینه کنید. برای مثال، کلیشه‌هایی مانند نسبت‌دادن رنگ آبی به پسران و صورتی به دختران را کنار بگذارید. یا اگر می‌بینید که دختری علاقه به کوتاه‌کردن موها دارد، این میل و علاقه را پسرانه ندانید.
حواستان به موضوع بلوغ باشد. دیگر کم‌کم نشانه‌هایش در حال ظهور هستند. همیشه با کودک در ارتباط باشید و سعی کنید، متوجه شوید که چه احساساتی دارد یا چه پرسش‌هایی در ذهنش شکل گرفته‌اند. مدام بر طبیعی‌بودن روند تغییرات بدنی کودکان در این سن تأکید کنید و نگذارید که احساس معذب‌بودن به آنها دست بدهد.
کنترل و مراقبت از حضور کودک در اینترنت
در سنین ۹ تا ۱۲ سال، احتمال بازشدن پای کودک به فضای مجازی زیاد می‌شود. هرگز نگذارید که کودکتان بی‌قانون و بدون هیچ حدومرزی از اینترنت استفاده کند. همه‌چیز باید با نظارت شما پیش برود و در ضمن، درباره خطرات فضای مجازی هم در حد سن و سال کودک با او صحبت کنید.
راه های آموزش مسائل جنسی به کودکان چیست؟
اگر در سنین کودکی، نکات تربیت جنسی فوق را به خوبی اجرایی کنید، با ورود کودک به نوجوانی کارتان برای شرح مسائل جنسی و طرح مقوله‌ای مانند سکس دشوار نخواهد بود.
در صورتی که مراحل قبلی را به درستی طی کرده باشید، نوجوانتان به راحتی در این دوره حساس با شما درباره مشغله‌های ذهنی و پرسش‌هایش صحبت می‌کند.
صحبت‌کردن از رابطه جنسی بدون ورود به جزئیات خیلی دقیق در این سنین مهم است. باید با اطلاعرسانی به نوجوان خود، او را در مراقبت از خودش تواناتر کنید. نگذارید که اطلاعاتی اشتباه و جسته و گریخته از سوی هم‌سالانش به او منتقل شود.
رابطه دوستانه‌ای با او بسازید که بتواند به جای حرف‌زدن با دوستان و هم‌کلاسی‌هایش از شما به عنوان منبعی درباره آگاهی از مسائل جنسی کمک بگیرد.
زمان شروع تربیت جنسی در کودکان چه موقع است؟
باید از همان ابتدا یعنی در حوالی سنین یک سالگی، تربیت جنسی را شروع کنید. همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، اطلاعرسانی و تربیت در این زمینه با طرح نام درست اندام‌های تناسلی شروع می‌شود.
نباید از نام‌های عجیب و غیرواقعی برای صدازدن اندام خصوصی کودک استفاده کنید. اگر هم چنین کاری انجام می‌دهید، در کنارش به معرفی درست دستگاه تناسلی در حد سن و سال کودک دقت داشته باشید.
با بزرگ‌شدن کودک، کم‌کم به فراخور درک و ظرفیت او و البته کنجکاوی‌هایش برای پاسخ‌گویی حاضر باشید. تعصب و شرم را هم کنار بگذارید.
اهمیت و اصول تربیت جنسی کودکان چیست؟
در تربیت جنسی کودک باید اصول و ارزش‌هایی برای خود داشته باشید. هر خانواده‌ای بنا به شرایط و ترجیحاتش رویکردی متفاوت در پیش‌گرفتن آموزش جنسی دارد. با این حال، توجه به نکات و اصول زیر می‌تواند برای همه مفید باشد:
- پیش از طرح مسائل جنسی حتما به جمع‌بندی ذهنی کاملی درباره این موضوع برسید و برای پرسش‌های احتمالی کودک، از قبل پاسخ‌هایی علمی تدارک ببینید.
- هرگز با قضاوت‌گری و تنبیه یا دعواکردن کودک، مانع از شکل‌گیری فضایی دوستانه برای حرف‌زدن درباره مسائل جنسی نشوید.
- به‌اندازه مناسب درباره مسائل جنسی برای کودکان در هر رده سنی صحبت کنید. یادتان باشد که اصلا لازم نیست، جزئیات رابطه جنسی یا تمام ابعاد این موضوع را مطرح کنید.
- مرزها و محدودیت‌هایی درباره استفاده از فضای مجازی معین کنید و درباره خطرهای احتمالی این فضا از نظر سؤاستفاده‌های جنسی برای کودکان سنین قبل از نوجوانی توضیح بدهید. البته نباید آنها را حساس و نگران کنید.
- کنجکاوی کودک درباره اندام‌های جنسی‌اش را درک کنید و اگر دیدید که دست به لمس این بخش‌ها می‌زند، هرگز او را تنبیه نکنید. با این کار بیشتر حساس می‌شود و اثرات روحی بدی در او شکل می‌گیرد.
چرا کودک من از مسائل جنسی چیزی نمی پرسد؟
همیشه یادتان باشد که ظرفیت‌های ذهنی و ادراکی کودکان با هم متفاوت است. این موضوع هم ریشه در محیط تربیتی و ژنتیک افراد دارد. پس اگر کودکتان از شما درباره مسائل جنسی چیزی نمی‌پرسد، شاید دلیل آن است که هنوز درباره این موضوعات کنجکاو نشده و به ادراک مشخصی نرسیده است.
البته پای دلایل دیگر هم به میان است. بعضی از کودکان از روی شرمساری درباره این موضوعات حرفی نمی‌زنند. این شرم هم ریشه در آموزه‌های محیط و فضای خانواده‌ها دارد.
گاهی هم شما نتوانسته‌اید با ایجاد فضایی امن، اعتماد کودک را برای طرح پرسش‌هایش درباره مسائل جنسی جلب کنید. در واقع، شاید پای ترس و واهمه از تنبیه‌شدن به میان باشد.
با ایجاد فضایی امن و به دور از قضاوت‌گری، تربیت جنسی کودک را پیش ببرید. نگذارید که او برای پیداکردن پاسخ پرسش‌هایش به کسی به جز خودتان مراجعه کند.
آموزش جنسی کاری مدوام است
از همان سنین اولیه کودکی تا رسیدن بچه‌ها به سنین نوجوانی باید حواستان به اطلاعرسانی جنسی باشد. تربیت جنسی را آگاهانه و بی‌تعصب دنبال کنید.
یادتان باشد که اگر در این مسیر اشتباه قدم بردارید، امکان آسیب‌دیدن کودکتان زیاد خواهد بود. بعضی‌ها شرم بسیاری از طرح‌کردن مسائل جنسی دارند. این طبیعی است. در جامعه‌ای که نسبت به آموزش‌های این‌چنینی خاموش و متعصبانه عمل می‌کند، آگاهی نسبت به تربیت جنسی اندک است.
با این حال، شما باید با مطالعه مداوم و کسب آگاهی از منابع و مراجع در این زمینه پیش بروید. در مسیر تربیت و آموزش جنسی کودک می‌توانید از مشاوران و درمانگرها هم کمک بگیرید. همان‌طور که برای رسیدگی به مشکلات و پرسش‌های جسمی کودک به پزشک اطفال مراجعه می‌کنید، تعامل با مشاوران برای تربیت جنسی بهتر کودک هم ضروری است.
برای دریافت نوبت ملاقات بهترین روانشناسان یا متخصصان اطفال هم می‌توانید از سیستم نوبت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر استفاده کنید. این سامانه راهی ساده و سریع برای دسترسی به بهترین متخصصان است.
درباره تربیت و آموزش جنسی کودکان سؤالی دارید؟ حتما پرسش‌هایتان را با مطرح کنید.
منابع:
