سیتریزین چیست؟ + موارد مصرف و نحوه عملکرد

سیتریزین داروی بدون نسخه‌ای است که علائم حساسیت خفیف تا متوسط ​​را تسکین می‌دهد. مصرف این دارو با عوارضی مانند خشکی دهان یا اسهال هم در برخی از افراد همراه است. سیتریزین به‌اندازه آنتی‌هیستامین‌های دیگر خواب‌آور نیست؛ اما در مصرفش باید دقت به‌خرج بدهید.

در این مطلب از مجله سلامتی و پزشکی دکتردکتر درباره کاربرد، اشکال دارویی، عوارض، موارد احتیاط و نکات دیگر درباره مصرف این دارو برای‌تان گفته‌ایم.

در انتها، اگر سوالی درباره این دارو دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ می‌دهد.

سیتریزین چیست؟

سیتریزین (Cetirizine) نوعی آنتی‌ هیستامین که هیستامین شیمیایی طبیعی را در بدن کاهش می‌دهد. هیستامین، ماده‌ای شیمیایی در بدن است که می‌تواند علائمی مانند عطسه، خارش، آبریزش چشم و آبریزش بینی ایجاد کند.

از این دارو برای درمان واکنش‌های آلرژیک همچون خارش و تورم ناشی از کهیر استفاده می‌شود و علائم حساسیت همچون آبریزش بینی را از بین می‌برد. بهتر است که آن را با غذا مصرف کنید و شکم‌تان در زمان استفاده خالی نباشد.

این قرص، تاثیر مستقیمی در درمان سرماخوردگی ندارد؛ ولی برای کنترل علائم مختلف آن، از این دارو استفاده می‌شود. این دارو در درمان گرفتگی صدا و گوش‌درد عفونی یا گلودرد سرماخوردگی کاربرد ندارد، اما خارش گلو و آبریزش را تسکین می‌دهد.

همچنبن این دارو برای رفع حساسیت و خارش پوست در زمان ابتلا به آبله‌مرغان هم در صورت تجویز پزشک، مفید خواهد بود.

نام تجاری سیتریزین

این دارو با نام‌های مختلفی در بازار بین‌المللی به‌فروش می‌رسد. زیرتک (Zyrtec) هم نام دیگری است که با آن شناخته می‌شود و در داروخانه‌ها موجود است.

اشکال دارویی آن

سیتریزین در اشکال مختلفی موجود است:

• قرص خوراکی در مقادیر ۵ و ۱۰ میلی‌گرم
• کپسول خوراکی در دوزهای ۵ و ۱۰میلی گرم
• محلول خوراکی به مقدار ۵ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر

موارد مصرف این دارو

از این دارو برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:

• ورم ملتحمه (قرمزی، خارش چشم)
• تب یونجه
• اگزما
• کهیر
• خارش پوست
• درمان پسوریازیس
• واکنش به نیش حشرات
• برخی از آلرژی‌های غذایی
• رفع آکنه پوستی
• آبریزش بینی ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی

نحوه عملکرد این دارو

این دارو مانند لوراتادین با مسدود‌کردن ماده طبیعی خاصی (هیستامین) مانع از بروز عوارضی نظیر آبریزش و خارش می‌شود. هیستامین ماده‌ای است که در طول واکنش بدن نسبت به مواد و محیط‌های محرک و حساسیت‌زا از سوی بدن تولید می‌شود.

دوز و نحوه مصرف سیتریزین

این دارو به صورت قرص و کپسول و شربت (با برچسب ۵ میلی‌گرم / ۵ میلی‌لیتر یا ۱ میلی‌گرم / ۱ میلی‌لیتر) عرضه می شود. دوز معمول برای بزرگسالان ۱۰ میلی‌گرم و یک‌بار در روز است. دوز مصرفی برای بیماران کلیوی معمولا کمتر است.

شرایط نگهداری این دارو

این دارو باید در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. همچنین، این دارو را دور از دسترس اطفال نگه دارید.

عوارض دارویی آن

برخلاف آنتی‌هیستامین‌های نسل اول، این قرص عوارض کمتری مانند خواب‌آلودگی خطرناک یا خشکی دهان و تاری دید به‌همراه می‌آورد. بااین‌حال، مصرف آن می‌تواند با بروز عوارضی به‌شرح زیر همراه باشد:

• اندکی خواب‌آلودگی
• خستگی مفرط
• خشکی دهان
• دل‌درد
• اسهال
• استفراغ

حواستان به عوارض هر دارو باشد و هر مورد را با مشورت پزشک مصرف کنید.

تداخلات دارویی این دارو

سیتریزین با برخی از داروها تداخل دارد و باید در زمان مصرف، به این موضوع توجه کافی داشته باشید. مهم‌ترین داروهای دارای تداخل با این قرص شامل موارد زیر هستند :

توصیه می‌شود که قبل از مصرف این دارو، تداخلات دارویی با داروهای دیگر خود را با پزشک یا داروساز در میان بگذارید.

موارد احتیاط در زمان مصرف سیتریزین

در مصرف این دارو باید نکاتی را به‌ ذهن بسپارید و حواستان باشد که در شرایط زیر، استفاده از آن خطرات بالقوه‌ای دارد:

• اگر بیماری کبدی یا کلیوی دارید، از پزشک خود در مورد مصرف این دارو سوال کنید. چنانچه متخصص شما احساس کند که مصرف آن برای‌تان بی‌خطر است، شاید مصرف کمتر از دوز معمول را توصیه کند.
• اگرچه این قرص معمولا باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود، اما بعضی از افراد هنگام مصرف آن واکنش متفاوتی نشان می‌دهند؛ به خصوص در چند دوز اول. پس احتیاط کنید، برای مثال، رانندگی نکنید یا از ماشین‌آلات صنعتی استفاده نکنید تا زمانی که مطمئن شوید که بدنتان نسبت به این دارو، واکنش خاصی ندارد.
• اگر به مواد و ترکیبات این دارو یا داروهای دیگر حساسیت داشته‌اید، نباید سرخودانه اقدام به مصرف آن کنید. چنانچه، به هر نوع آنتی‌هیستامین حاوی هیدروکسی‌زین حساسیت دارید، از مصرف این دارو خودداری کنید.
• درست است که این دارو بی‌نسخه موجود است؛ اما استفاده از این دارو و فاویسم یا هر بیماری دیگری به‌طور خودسرانه درست نیست. امکان بروز مشکلات مختلف با چنین کاری وجود دارد.
• اگر به بادام زمینی یا سویا حساسیت دارید، از کپسول این دارو استفاده نکنید.
• سیتریزین تاریخ گذشته را مصرف نکنید و کنار بگذارید.

علائم اوردوز با این دارو

اوردوز (overdose) به‌معنای مصرف بیش از حد یک دارو است. در صورت اوردوز با این قرص، علامت‌های زیر ظاهر می‌شوند و نیاز به تماس فوری با اورژانس به‌وجود می‌آید:

• افزایش خواب‌آلودگی
• تاری دید
• حالت تهوع
• استفراغ
• افزایش ضربان قلب
• گیجی
• از دست‌دادن تعادل

آیا مصرف این دارو در بارداری و شیردهی مجاز است؟

اگر باردار هستید، قصد باردارشدن دارید یا در حال شیردهی هستید، قبل از مصرف این دارو با پزشک صحبت کنید. به‌طور کلی، مصرف این نوع آنتی هیستامین در دوران بارداری بی‌خطر است، اما نباید سرخودانه اقدام به استفاده کنید. در صورت تجویز پزشک و سلامت کامل نوزاد، امکان مصرف دارو در دوران شیردهی وجود دارد. اطلاعاتی در دسترس است که نشان می‌دهد، فقط مقادیر بسیار کمی از این دارو وارد شیر مادر می‌شود.

سال‌هاست که از این دارو در دوران شیردهی بدون عوارض جانبی در نوزادان استفاده می‌شود. بااین‌حال، حواستان به مشورت با پزشک و بررسی وضعیت کودک برای مصرف باشد.

سیتریزین برای کودکان

مصرف این دارو برای کودکان برای درمان آبریزش بینی، عطسه، خارش و حتی سرفه کودکان، مجاز است. البته قبل از مصرف آن، باید با در نظرگرفتن موارد زیر همراه باشد:

• کودکان ۱ ساله و بالاتر؛ مصرف این دارو برای این گروه سنی تنها با تجویز پزشک مجاز است. شربت آن برای کودکان در این سنین مشکلی ندارد و معمولا راحت‌تر از سایر اشکال دارویی مصرف می‌شود.
• کودکان ۶ ساله و بالاتر؛ این گروه سنی می‌توانند از قرص و شربت این دارو استفاده کنند. دوز دقیق باید طبق تجویز پزشک تعیین شود.
• کودکان ۱۲ ساله و بالاتر؛ این گروه سنی می‌توانند از کپسول، قرص و شربت استفاده کنند. در این سن، معمولا استفاده از کپسول نیز بلامانع است.

مصرف شربت برای کودکان راحت‌تر و ساده‌تر است، به‌ویژه برای کودکان زیر ۶ سال توصیه می‌شود که از شربت استفاده کنند. برای استفاده از داروهای ضدحساسیت باید به متخصص آسم و آلرژی مراجعه کنید.

مصرف این قرص برای افراد مبتلا به بیماری‌های خاص

با توجه به عوارض قرص سیتریزین برای بزرگسالان، به‌ویژه برای افراد مبتلا به بیماری‌های خاص، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک معالج باشد. در جدول زیر، به برخی از این بیماری‌ها اشاره کرده‌ایم:

تفاوت سیتریزین و نئوتادین

نئوتادین (نام تجاری دسلوراتادین) و این قرص هر دو آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم هستند که برای درمان بیماری‌های آلرژیک مانند تب یونجه و کهیر مزمن (کهیر) استفاده می‌شوند. درحالی‌که شباهت‌هایی دارند، اما در ساختار شیمیایی، اثرات آرام‌بخشی و مشخصات بالینی متفاوت هستند. در ادامه، به مهم‌ترین فرق سیتریزین با نئوتادین پرداخته‌ایم:

• ساختار شیمیایی و آرام‌بخشی: نئوتادین یک آنتی‌هیستامین غیرآرام‌بخش با حداقل نفوذ به سیستم عصبی مرکزی است. در مقایسه با سیتریزین، احتمال خواب‌آلودگی کمتری دارد. اگرچه سیتریزین هنوز نسبت به آنتی‌هیستامین‌های نسل اول، آرام‌بخشی کمتری دارد
• شروع و مدت اثر: نئوتادین شروع اثر کندتری دارد و معمولا تا 3 ساعت طول می‌کشد تا به اوج اثر خود برسد. درحالی‌که، سیتریزین شروع اثر سریع‌تری داشته و اثرات آن معمولا ظرف 1 ساعت مشاهده می‌شود.
• اثربخشی در درمان کهیر: نئوتادین در درمان کهیر مزمن ایدیوپاتیک مؤثر است، اما مطالعات نشان می‌دهد سیتریزین در درمان این نوع کهیر مزمن موثرتر بوده و در بهبود خارش و کاهش شدت کلی علائم عملکرد بهتری دارد.
• در دسترس بودن و هزینه: نئوتادین فقط با نسخه پزشک در دسترس است، درحالی‌که سیتریزین بدون نسخه قابل خریداری بوده و عموما مقرون به صرفه‌تر است.

سیتریزین؛ دارویی ایمن برای بهبود علائم آلرژیک

سیتریزین، دارویی موثر برای کاهش علائم آلرژیک مانند خارش، عطسه و آبریزش بینی است که در اشکال مختلف دارویی برای کودکان و بزرگسالان عرضه می‌شود. با اینکه عوارض آن نسبت به آنتی‌هیستامین‌های قدیمی کمتر است، اما می‌تواند باعث خواب‌آلودگی، خشکی دهان یا اختلالات گوارشی شود. مصرف آن در دوران بارداری، شیردهی یا در بیماران کلیوی و کبدی باید با احتیاط و مشورت پزشک انجام شود. رعایت دوز مناسب و پرهیز از مصرف خودسرانه، کلید ایمنی در استفاده از این دارو است.

اگر به علائم آلرژیک مبتلا هستید، حتما با یک متخصص آلرژی مشورت کنید. با مراجعه به وب‌سایت دکتردکتر و استفاده از نوبت دهی اینترنتی می‌توانید از انواع خدمات آنلاین و حضوری این متخصص بهره‌مند شوید.

منابع:

drugs.com

nhs.uk

سوالات متداول