احساس تهوع می‌تواند ناگهانی و آزاردهنده باشد؛ بهویژه زمانی که در موقعیت‌هایی مثل سفر، محل کار یا مهمانی قرار دارید و به‌دنبال راهی سریع برای دزمان فوری حالت تهوع خود هستید. اگرچه حالت تهوع همیشه نشانه بیماری نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی، استرس، گرمازدگی یا حتی مصرف برخی داروها باشد.
در این مقاله از مجله دکتردکتر، 9 راهکار ساده، در دسترس و خانگی را مرور می‌کنیم که میتوانند به کاهش یا توقف سریع حالت تهوع کمک کنند.
اگر سوالی دارید، در ادامه بپرسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
درمان فوری حالت تهوع در خانه
داروهای ضدتهوع میتوانند به رفع علائم تهوع کمک کنند. با‌این‌حال، این موارد اغلب عوارض جانبی مانند خواب آلودگی به همراه می‌آورند. برای همین، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که برای درمان فوری حالت تهوع به سراغ روش‌های خانگی بروند. یادتان باشد که بسیاری از درمان‌های خانگی پشتوانه علمی و آزمایشگاهی ندارند و باید در استفاده از آنها به عوارض احتمالی دقت کنید. از توصیه‌ها در این زمینه به موارد زیر دقت کنید:
۱. زنجبیل بخورید
زنجبیل یک درمان طبیعی محبوب برای تهوع است. مشخص نیست که این ماده چطور و چگونه به طور خاص تهوع را درمان میکند. با‌این‌حال، کارشناسان معتقدند که ترکیبات زنجبیل میتوانند مانند داروهای ضد تهوع عمل کنند. استفاده از زنجبیل برای بیشتر افراد بی‌خطر است اما شاید باعث عوارض جانبی شود؛ از جمله سوزش سر دل در صورت مصرف زیاد.
۲. با نعنافلفلی رایحه‌درمانی کنید
رایحه‌درمانی نعناع هم می‌تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند. نوشیدن چای نعناع هم اثرات ضدتهوع دارد. البته به مطالعات بیشتری درباره اثرگذاری این ماده در درمان فوری حالت تهوع نیاز است.
۳. لیموترش مصرف کنید
بوی مرکبات، مانند بوی لیموی تازه به کاهش تهوع کمک میکند. برش‌دادن لیمو به آزادشدن عصاره آن در هوا منجر می‌شود. بوییدن لیمو می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان فوری حالت تهوع باشد.
۴. تنفستان را کنترل کنید
نفس‌های آهسته و عمیق بکشید تا حالت تهوعتان سریع‌تر از بین برود. تمرین مناسب در این روند چیست؟ شامل دم از بینی تا سه شماره، حبس نفس تا سه شماره و سپس بازدم تا سه شماره است.
۵. ادویه‌های مفید را بشناسید
برخی افراد ادویه‌های خاصی را به عنوان درمان خانگی برای تسکین حالت تهوع توصیه می‌کنند. برای مثال:
- پودر رازیانه
- دارچین
- عصاره زیره
۶. عضلات خود را آرام کنید
آرام‌سازی بدن می‌تواند به کاهش تهوع کمک کند. یکی از تکنیکهای مفید، آرام‌سازی پیشرونده عضلانی یا PMR است که طی آن، عضلات مختلف بدن را به ترتیب منقبض و سپس شل می‌کنید. این روش در کنار تمرینات آرام‌سازی ذهنی مثل تنفس عمیق، به کاهش علائم تهوع کمک میکند. ماساژ ملایم نیز در برخی افراد باعث کاهش احساس تهوع شده است.
۷. مکمل B6 استفاده کنید
ویتامین B6 درمانی برای افراد بارداری است که ترجیح می‌دهند از داروهای ضدتهوع اجتناب کنند. بررسی اخیر گزارش‌های تحقیقاتی منابع معتبر نشان می‌دهند که مکمل‌های ویتامین B6 با موفقیت، حالت تهوع در بارداری را کاهش می‌دهند.
۸. فعالیت بدنی سبک داشته باشید
فعالیت بدنی سبک مثل پیاده‌روی یا انجام تمرینات آرام مانند یوگا ممکن است به کاهش تهوع کمک کند، بهویژه اگر تهوع با استرس یا اضطراب همراه باشد. مطالعه‌ای نشان داده است که ترکیب یوگا با داروهای ضدتهوع در بیماران شیمی‌درمانی، اثربخشی خوبی داشته است. البته شدت ورزش باید متناسب با شرایط جسمی فرد تنظیم شود.
۹. آب زیاد بنوشید
اگر حالت تهوع همراه با استفراغ داشتید، سعی کنید مایعات از دست رفته را با مایعات غنی از الکترولیت جایگزین کنید. این موارد میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- آب معدنی
- آب سبزیجات
- نوشیدنی‌های ورزشی
راه‌کارهای دیگر برای درمان فوری حالت تهوع
به این روش‌ها هم برای کنترل حالت تهوع دقت کنید:
- موقعیت خود را تنظیم کنید؛ گاهی اوقات دراز کشیدن بدترین کار در زمان حالت تهوع است. وقتی صاف دراز می‌کشید، احتمال حرکت اسید معده به سمت مری زیاد می‌شود؛ به خصوص اگر مبتلا به GERD یا رفلاکس اسید باشید. علاوه بر این، مراقب باشید که از فشاردادن معده خودداری کنید چون می‌تواند به شکم فشار وارد کند. موثرترین راه برای استراحت، حالت درازکشی است که بالاتنه را بالا نگه داشته‌اید.
- هوای تازه؛ هوای تازه به رفع حالت تهوع کمک میکند و به نظر می‌رسد که تأثیر فوری برای کمک به کاهش علائم این وضعیت دارد. پنجره‌ها را باز کنید یا صورت را مقابل فن و پنکه بگیرید.
- خنک شدن؛ قراردادن یک پارچه شست‌وشوی خنک در پشت گردن یا مکیدن تکه‌ای یخ را فراموش نکنید. حتی یک لیوان آب خنک به شما کمک میکند تا خنک شوید و احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
در زمان حالت تهوع چه کارهایی نکنیم؟
در زمان حالت تهوع چه غذاهایی نخوریم؟ به دستورالعمل زیر توجه کنید:
- از خوردن غذاهای چرب و سرخ‌شده از جمله بیشتر فست فودها خودداری کنید.
- غذاهای تند هم میتوانند حالت تهوع را تشدید کنند.
- غذاهایی با بوی تند هم گزینه‌های مناسبی نیستند.
- از غذاهای حاوی قند مانند آب‌نبات، کیک و دسرهای دیگر هم باید اجتناب شود.
غذاهای رفع و درمان حالت تهوع چیست؟
برای از بین‌بردن سریع حالت تهوع می‌توانید به مصرف موارد زیر توجه داشته باشید:
- بیسکویت‌های ساده مانند تُرد
- سیب‌زمینی پخته یا پوره‌شده
- ژله با طعم میوه
- چوب‌شور
البته اثرگذاری هر یک از روش ها به علت حالت تهوع نیز بستگی دارد
دمنوش‌های ضد حالت تهوع
مصرف دمنوش‌های گیاهی به‌عنوان درمان‌های مکمل در کاهش حالت تهوع مورد توجه قرار گرفته است. این دمنوش‌ها اغلب حاوی ترکیباتی با خواص ضدالتهابی، ضداسپاسم و آرام‌بخش هستند که میتوانند به تسکین علائم کمک کنند. در ادامه، برخی از دمنوش‌های مؤثر در مدیریت حالت تهوع معرفی شده‌اند:
- دمنوش زنجبیل؛ حاوی جینجرول و شگول، ترکیبات فعال ضدتهوع است که بهویژه در تهوع ناشی از بارداری و شیمی‌درمانی مؤثر شناخته شده است.
- دمنوش نعناع؛ با اثر آرام‌بخش بر عضلات دستگاه گوارش، انقباضات معده را کاهش داده و تهوع را تسکین می‌دهد.
- دمنوش بابونه؛ دارای خواص ضدالتهابی و آرام‌بخش است که می‌تواند در کاهش تهوع ناشی از استرس و مشکلات گوارشی مفید باشد.
- دمنوش لیمو؛ بوی مرکبات و ترکیبات موجود در لیمو به عنوان محرک‌های عصبی عمل کرده و میتوانند حس تهوع را کاهش دهند.
توصیه می‌شود پیش از مصرف این دمنوش‌ها در شرایط خاص پزشکی یا دارویی، با متخصص مربوطه مشورت شود.
درمان فوری حالت تهوع چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بهبود حالت تهوع بسته به علت زمینه‌ای، شدت علائم و روش درمانی انتخاب شده متفاوت است. در جدول زیر، تمامی حالات را آورده‌ایم:
| نوع درمان | مدت زمان تقریبی کاهش علائم | توضیح |
|---|---|---|
| روش‌های خانگی (تنفس عمیق، هوای تازه، نوشیدن آب) | ۵–۳۰ دقیقه | کمک سریع و موقتی برای کاهش تهوع خفیف |
| دمنوش‌های گیاهی (زنجبیل، نعناع) | ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت | اثربخشی نسبی و طبیعی در کاهش تهوع |
| داروهای ضدتهوع خوراکی (وندانسترون، دیمن‌هیدرینات) | ۱۵–۶۰ دقیقه | درمان تخصصی با شروع سریع‌تر |
| درمان علت زمینه‌ای (مثلاً درمان گاستریت، مسمومیت) | چند روز تا چند هفته | نیازمند درمان تخصصی و پیگیری پزشکی |
قرص های ضد تهوع برای درمان حالت تهوع
آنتی هیستامین‌ها، مانند دیمن هیدرینات درامامین یا مکلیزین میتوانند در هنگام تهوع به دلیل بیماری حرکت به عنوان انواع قوی قرص حالت تهوع، از حالت تهوع جلوگیری کنند. در واقع، انتخاب داروها در گروی علت تهوع هم هست.
بیسموت ساب سالیسیلات هم می‌تواند به کاهش حالت تهوع و استفراغ به دلایل خاص، از جمله برخی ویروس های معده، کمک کند.
نکته! بهتر است این داروها توسط متخصص گوارش تجویز شوند.
در ضمن، می‌توانید برای خرید آنلاین دارو از داروخانه دکتردکتر کمک بگیرید.
درمان حالت تهوع بارداری
معمولا توصیه می‌شود که برای رفع حالت تهوع بارداری از مکمل‌های ویتامین B6 استفاده شود. باید دقت کنید که مصرف هر مکمل و دارویی در دوران بارداری باید حتما زیر نظر پزشک انجام شود. هرگز خودسرانه اقدام به مصرف مکمل‌های B6 یا هر داروی دیگری نکنید.
درمان فوری حالت تهوع کودکان
برای رفع حالت تهوع در کودکان می‌توانید از خوراکی‌هایی مانند کراکر خشک، نان، برنج، سیب زمینی یا ژله استفاده کنید. اگر تهوع شدید است و موجب بی اشتهایی کودک شده است به پزشک اطفال مراجعه کنید.
درمان سریع حالت تهوع پریودی
برخی زنان در روزهای اول قاعدگی دچار حالت تهوع می‌شوند. مصرف وعده‌های غذایی کوچک و سبک، نوشیدن مایعات، استفاده از دمنوش زنجبیل یا نعنا و انجام تمرینات آرام مثل حرکات کششی یا یوگا ممکن است مفید باشد. اگر تهوع شدید یا مداوم است، لازم است با پزشک درباره گزینه‌های درمانی مشورت کنید.
درمان سریع حالت تهوع در ماشین
چنانچه در ماشین دچار حالت تهوع شده‌اید، سریع پنجره‌ها را باز کنید و بگذارید که هوای آزاد به صورتتان بخورد. دستمالی را هم خیس کنید و به صورت بمالید. همچنین مصرف قرص دومپریدون نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
درمان سریع حالت تهوع و سنگینی معده
اگر معده‌تان سنگین است و دچار حالت تهوع شدید شده‌اید، بهتر است که آب یا نوشیدنی خنک بنوشید. چای زنجبیلی و نعنافلفی را هم امتحان کنید. سنگینی معده یکی از عوامل شایع حالت تهوع است و برای درمان فوری آن، خالی کردن معده یا مصرف دمنوش‌های ضدتهوع مثل زنجبیل توصیه می‌شود.
درمان سریع حالت تهوع صبحگاهی
این موضوع گاهی ناشی از استرس و اضطراب است. باید این حالت‌ها را تحت کنترل درآورید تا بهبود پیدا کنید. شب‌ها هم غذاهای چرب و تند مصرف نکنید تا صبح‌گاه دچار حالت تهوع نشوید.
درمان سریع حالت تهوع ناشی از مصرف الکل
حالت تهوع بعد از مصرف الکل معمول است. برای کاهش آن بهتر است در محیط آرام استراحت کنید، آب یا مایعات رقیق‌شده مثل آب نارگیل یا نوشیدنی الکترولیتی بنوشید. مصرف داروهای بدون نسخه مانند بیسموت ساب‌سالیسیلات ممکن است در کاهش تهوع کمک کند. از مصرف مجدد الکل تا زمانی که علائم برطرف نشده خودداری کنید.
درمان فوری حالت تهوع و دل پیچه
تهوع همراه با دل‌پیچه ممکن است به دلیل ویروس معده، مسمومیت غذایی یا اضطراب رخ دهد. برای کاهش علائم، استراحت کافی داشته باشید، از مصرف غذاهای سنگین خودداری کنید و مایعات رقیق مانند آب یا چای بابونه بنوشید. اگر علائم بیش از ۲۴ ساعت ادامه پیدا کرد یا با تب و اسهال شدید همراه شد، به پزشک مراجعه کنید.
درمان فوری حالت تهوع و سرگیجه
هنگامی که احساس سرگیجه و تهوع توأم به شما دست می‌دهد، باید بلافاصله بنشینید یا دراز بکشید. از مصرف کافئین، الکل، نمک و تنباکو خودداری کنید.
درمان سریع حالت تهوع و مسمومیت غذایی
در صورت تهوع ناشی از مسمومیت غذایی، مایعات فراوان بنوشید و از خوردن غذاهای سنگین پرهیز کنید. برخی داروهای بدون نسخه مانند بیسموت ساب سالیسیلات به کنترل علائم مسمومیت غذایی کمک می‌کنند. با این حال، اگر علائم شدید یا طولانی‌مدت هستند، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی برای درمان فوری حالت تهوع به به دکتر مراجعه کنیم؟
درمان سریع حالت تهوع و استفراغ با راه‌کارهای خانگی ممکن می‌شود اما در صورت مشاهده این علائم سریع با پزشک تماس بگیرید؛ وجود خون در استفراغ، سردرد شدید یا سفتی گردن، درد شدید شکم، گیجی، بی‌حالی، تنفس سریع یا نبض، اسهال همراه با استفراغ، کاهش هوشیاری و تب.
برای دریافت نوبت ملاقات پزشکان هم می‌توانید از روش‌های بهینه‌ای مانند پلتفرم دریافت نوبت دکتر سایت دکتردکتر کمک بگیرید. این روش به شما کمک میکند که بی‌معطلی به بهترین متخصصان متصل شوید. همچنین با ویزیت آنلاین دکتر گوارش، بدون نیاز به مراجعه حضوری می‌توانید سریع‌تر درمان شوید.
منبع:
