سرماخوردگی نوزاد به چه دلایلی بروز می‌کند؟ بررسی نشانه‌ها و روش‌های درمانی

سرماخوردگی نوزاد با علائمی مانند سرفه، عطسه، تب، گلو درد و گاهی نیز ناراحتی در خواب بروز می‌کند. هنگام سرماخوردگی، تغذیه‌ نوزادان ممکن است به دلیل انسداد بینی تحت تاثیر قرار گیرد. این وضعیت موجب گریه و بی‌قراری آنها می‌شود. اولین قدم برای درمان سرماخوردگی نوزاد، حفظ آرامش و راحتی اوست. به این منظور، والدین می‌توانند با استفاده از دستگاه مرطوب‌کننده هوا، رطوبت را در اتاق افزایش دهند تا نوزاد آسان‌تر نفس بکشد. همچنین، استفاده از محلول‌های پزشکی نیز برای پاک شدن بینی نوزاد می‌تواند موثر باشد.

اگر والدین، نسبت به درمان سرماخوردگی نوزاد خود به موقع اقدام نکنند، پیشرفت سرماخوردگی ممکن است عوارض جدی برای سلامتی نوزاد به همراه داشته باشد. درنتیجه، مراجعه به پزشک با بروز اولین علامت سرماخوردگی در نوزادان ضروری است. 

برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی سرماخوردگی نوزاد، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان اختصاص می‌دهیم. با ما همراه باشید. 

اگر سوال داشتید، در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

عوامل زمینه‌ساز و علل سرماخوردگی نوزاد چیست؟

یکی از اصلی‌ترین عوامل زمینه‌ساز سرما خوردگی در نوزادان، ضعف سیستم ایمنی‌شان است که آن‌ها را در برابر عفونت‌ها و ویروس‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند. زیرا، بدن نوزاد در مقابل انواع ویروس‌های سرماخوردگی مقاومت کافی ندارد. سایر دلایل را بررسی می‌کنیم:

• قرار گرفتن نوزادان در محیط‌های شلوغ و آلوده (به‌ویژه در فصول سرد)
• تغذیه نادرست (به جز شیر مادر)
• ابتلای نوزاد به آسم، آلرژی و بیماری‌های مزمن
• تغییرات دمایی سریع در محل زندگی نوزاد
• توجه نکردن والدین به بهداشت شخصی نوزاد

نکته!‌ برای جلوگیری از سرماخوردگی نوزادان، والدین باید نکات فوق را رعایت کرده و به سلامت نوزاد خود توجه کافی داشته باشند. 

سرماخوردگی نوزاد با چه علائمی بروز می‌کند؟

آشنایی با علامت‌های سرماخوردگی نوزادان و کودکان زیر یکسال اهمیت زیادی دارد. زیرا والدین می‌توانند با آگاهی از این نشانه‌ها سریع‌تر نسبت به درمان اقدام کنند.

در حالت کلی، علائم سرماخوردگی نوزاد دوماهه یا بزرگتر، عبارتند از:

• آبریزش بینی
• کیپ‌شدن بینی
• تب
• بی‌قراری
• عطسه
• نخوابیدن
• بی‌اشتهایی
• سرفه (به‌ویژه در شب)
• به‌سختی شیرخوردن (به خاطر بینی کیپ)
• عفونت گوش

در ابتدای سرماخوردگی، آب بینی بیشتر آبکی و بی‌رنگ است، اما به‌تدریج غلیظ‌‌‌تر می‌شود و رنگش به‌ زرد مایل به سبز تغییر می‌کند.

نکته!‌ سرماخوردگی نوزاد چند روزه حتماً باید تحت نظارت پزشک پیگیری شود.

سرماخوردگی نوزادان در چند روز بهبود می‌یابد؟

به‌طور متوسط، بهبود سرماخوردگی در نوزادان می‌تواند تا دو هفته طول بکشد. این بازه زمانی، روزهای نهفتگی بیماری را نیر شامل می‌شود. دوره نهفتگی، یعنی زمانی که نوزاد به بیماری مبتلا است اما هنوز نشانه‌های آن را بروز نمی‌دهد.

براساس مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت mayoclinic،

 سرماخوردگی در نوزادان، معمولاً طی ۱۰ تا ۱۴ روز بهبود می‌یابد. اما والدین می‌توانند با در نظر داشتن دقیق علائم نوزاد، این روند را زودتر از دو هفته به پایان برسانند.

برای بهبود هرچه سریع‌تر نوزاد، والدین باید به پزشک متخصص مراجعه کنند.

بررسی روش‌های درمان سرماخوردگی در نوزادان

سرماخوردگی با اینکه مشکل بزرگی نیست، اما اگر به‌خوبی درمان و پیگیری نشود، بروز مشکلاتی مانند ذات‌الریه یا خروسک (خناق) دور از ذهن نخواهد بود. در جدول زیر، دورنمایی از روش‌های درمان سرماخوردگی نوزادان را به همراه نکات کلی بررسی کرده‌ایم:

در ادامه، جزئیات و توضیحات تکمیلی را در خصوص موارد فوق بررسی خواهیم کرد. 

درمان‌های پزشکی

اولین مرحله برای درمان سرماخوردگی نوزاد چند روزه تا چند ماهه، مراجعه به پزشک اطفال است. مخصوصا اگر درجه حرارت مقعدی نوزاد بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد باشد، والدین باید بدون هیچ تعللی به پزشک اطفال مراجعه کنند. همچنین، اگر سرماخوردگی نوزاد با اسهال همراه باشد. پیگیری‌های پزشکی ضروری خواهند بود. در چنین مواقعی، پزشک متخصص روش‌های درمانی را متناسب با سن نوزاد ارایه می‌دهد. زیرا درمان سرماخوردگی نوزاد ۶ ماهه با سرماخوردگی نوزاد چند روزه یکی نیست. به همین دلیل نیز مصرف داروهای معمول اصلا به‌طور خودسرانه توصیه نمی‌شود.

راهکارهای کلی پزشکان برای سرماخوردگی نوزادان عبارتند از:

• تجویز محلول سالین برای تخلیه بینی
• تجویز داروهای تب بر مناسب با سن نوزاد 
• ارایه چند توصیه مهم برای پایین آوردن دمای بدن نوزاد 

درمان سرماخوردگی نوزاد ۵ ماهه به بالا آسان‌تر از سنین پایین‌تر انجام می‌گیرد. بااین‌حال، توجه داشته باشید که بهترین روش درمانی توسط پزشک متخصص مشخص می‌شود. هرگونه اقدام خودسرانه می‌تواند خطرناک باشد. 

نکته! مصرف شربت برای درمان سرماخوردگی نوزادان مناسب نیست.

درمان‌های سنتی

بدیهی است که درمان‌های گیاهی و سنتی برای نوزادان کارساز نیستند. زیرا نوزادان چند ماهه نمی‌توانند غذایی جز شیر مادر مصرف کنند. با‌این‌حال‌، دو مورد از توصیه‌های سنتی مفید و تایید شده از نظر متخصصان، موارد زیر را شامل می‌شوند:

• شیر آب داغ را در حمام باز کرده و در حمام را ببندید؛
• به مدت ۱۵ دقیقه با نوزاد خود در حمام بنشینید؛
• فاصله نوزاد را با آب داغ حفظ کنید و اجازه ندهید به آب نزدیک شود؛
• بعد از ۱۵ دقیقه نوزاد را بپوشانید و از حمام خارج شوید. 

اقدامات فوق، احتمالاً برای رفع گرفتگی بینی کارساز باشند. فراموش نکنید که پیش از هرگونه اقدام خانگی با پزشک متخصص مشورت کنید. 

درمان خانگی

هنگام درمان سرماخوردگی نوزاد در منزل به نکات زیر توجه داشته باشید:

• از خواباندن نوزاد روی شکم اجتناب کنید؛
• از مصرف مایعات نوزاد غافل نشوید؛
• تا جایی که امکان دارد از منزل خارج نشوید؛ (برای استراحت کافی نوزاد)
• از انجام راهکارهای خودسرانه اجتناب کنید.

برای کسب آگاهی کامل در این خصوص، باید به دکتر اطفال مراجعه کنید. برای اطلاع از روش کار این پزشک، می‌توانید مطلب تخصص اطفال جیست را مطالعه کنید. 

آیا درمان سرماخوردگی نوزادان با شیر مادر امکان‌پذیر است؟

جالب است بدانید که درمان سرماخوردگی نوزاد با شیر مادر، بنا به دلایل زیر امکان‌پذیر و مؤثر است: 

• شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و مواد مغذی است که به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می‌کنند. 
• شیر مادر نوزاد را در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند؛
• آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر برای مقابله نوزاد با ویروس‌های عامل سرماخوردگی و کاهش علائم بیماری موثر‌اند. 
• مصرف شیر مادر نوعی آبرسان مقوی برای جبران آب از دست رفته و پایین آوردن تب نوزاد است؛
• شیر مادر برای تسکین درد و ناراحتی نوزاد موثر است. 

نکته! اگر چه شیر مادر به طور کامل از بروز سرماخوردگی جلوگیری نمی‌کند، اما نقش مهمی در تسریع روند بهبودی و افزایش راحتی نوزاد بر عهده دارد. درنتیجه، بهتر است که مادر در دوران بیماری نوزاد به‌طور مداوم به او شیر بدهد. 

روش‌های پیشگیری از سرماخوردگی نوزادان

 با اینکه بیش از ۲۰۰ نوع ویروس سرماخوردگی وجود دارد، اما بسیاری از انواع سرماخوردگی باعث رشد و تقویت سیستم ایمنی بدن نوزادان می‌شوند. زیرا مقابله و جنگیدن نوزاد با ویروس‌ها، موجب رشد و قوی شدن سیستم ایمنی او می‌شود. همچنین، از آنجایی که امکان سرماخوردگی نوزادان در هر فصلی از سال وجود دارد، برای پیشگیری از سرماخوردگی، رعایت نکات زیر کارساز خواهند بود:

• محافظت از نوزاد در برابر عفونت‌ها از طریق کاهش تماس با افراد بیمار؛
• اجتناب از حضور در مکان‌های شلوغ و فضاهای بسته هنگام شیوع بیماری‌های تنفسی؛ 
• دقت به بهداشت شخصی خود و نوزاد؛
• نظافت منظم وسایل و محیط زندگی نوزاد؛
• تغذیه نوزاد با شیر مادر برای تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بروز عفونت؛
• واکسیناسیون به‌موقع نوزاد؛
• توجه به نشانه‌های اولیه بیماری و مراجعه فوری به پزشک؛

در صورت ابتلای والدین به بیماری، شستن مکرر دست‌ها و استفاده از پوشش صورت برای جلوگیری از انتقال بیماری به نوزاد بسیار مهم است.

اگر نوزاد سرماخورده باشد میتواند واکسن بزند؟

معمولاً ارائه واکسن به نوزادانی که دچار سرماخوردگی هستند، به شرایط خاصی بستگی دارد. در بیشتر موارد، اگر نوزاد علائم خفیف مانند احتقان بینی یا سرفه داشته باشد و تب نداشته باشد، تزریق واکسن بلامانع است. با این حال، اگر نوزاد دچار تب بالا، تنگی نفس یا بیماری شدید باشد، بهتر است انجام واکسیناسیون به تعویق بیفتد.

پزشکان عموماً توصیه می‌کنند که در مواقعی که نوزاد در وضعیت بهتری قرار دارد، واکسن را تزریق کنند تا ایمنی او به درستی تقویت شود. همچنین مراجعه به پزشک قبل از انجام واکسیناسیون در چنین مواردی الزامی است تا اطمینان حاصل شود که نوزاد برای دریافت واکسن در وضعیت مناسبی قرار دارد. در نهایت، توجه به وضعیت کلی نوزاد و مشورت با پزشک می‌تواند در تصمیم‌گیری درباره واکسن زدن کمک‌کننده باشد.

چگونه می‌توان از سرایت سرماخوردگی مادر به نوزاد جلوگیری کرد؟

اولین و مهم‌ترین اقدام در این خصوص، حفظ بهداشت شخصی است. مادر باید به‌طور مکرر دست‌های خود را با آب و صابون بشوید و از ضدعفونی‌کننده‌های دست استفاده کند. همچنین:

• هنگام عطسه یا سرفه نوزاد، بهتر است دهان و بینی خود را با دستمال کاغذی پوشش دهد و بلافاصله دستمال را دور بیندازد؛
• از تماس نزدیک با نوزاد، به ویژه در زمان‌های اوج علائم بیماری خودداری کند؛
• برای پایین آوردن تب نوزاد، بهبود شرایط محیطی با حفظ تعادل دما و تهویه مناسب.

استفاده از ماسک‌های پزشکی هنگام نزدیک بودن به نوزاد می‌تواند موثر باشد.

عوارض سرماخوردگی در نوزادان

عوارض سرماخوردگی در نوزادان می‌تواند جدی و نگران‌کننده باشد. به همین دلیل، توجه کافی به علائم و مراقبت مناسب از نوزاد در هنگام سرماخوردگی برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر ضروری است. چند مورد از مهم‌ترین عوارض عبارتند از:

• تشدید علائم بیماری؛
• بروز عفونت‌های ثانویه‌ (مانند عفونت گوش میانه یا پنومونی)
• کاهش اشتها (تاثیر منفی در رشد و نمو نوزاد)
• مشکلات تنفسی ناشی از احتقان بینی (عامل خواب نامنظم و بی‌قراری در نوزاد)

نکته! اگر نوزاد به تب بالا یا علائم تنفسی شدید مانند تنگی نفس یا تنفس سریع دچار شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. 

چه زمانی برای درمان سرماخوردگی نوزادان به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که سرماخوردگی نوزاد با علائم زیر همراه باشد، مراجعه به دکتر اطفال ضروری است:

• تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
• تنفس سریع
• مشکل در نفس کشیدن
• بی‌حالی شدید
• واکنش نداشتن به محرک‌ها
• مشکل در شیر خوردن
• پریشانی غیرعادی

فراموش نکنید که اقدام به‌موقع می‌تواند در بهبود سریع‌تر وضعیت نوزاد نقش بسزایی داشته باشد.

برای دریافت نوبت حضوری و آنلاین از بهترین متخصصین اطفال در سراسر ایران، به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع:

healthline.com

verywellhealth.com

سوالات متداول سرماخوردگی نوزادان