عوارض مصرف بالای ویتامین دی که برای بدن خطرناک است

مواد غذایی، حاوی کمی‌ ویتامین D هستند که بتوانند نیاز این ویتامین را در بدن انسان تامین کنند. از این‌رو افراد برای جبران کمبود ویتامین D از مکمل‌های مختلفی استفاده می‌کنند. اما مصرف زیاد ویتامین دی، عوارض مختلفی دارد. از این‌رو باید در استفاده از این ویتامین دقت زیادی کرد. ویتامین دی در جذب کلسیم، عملکرد ایمنی و حفظ سلامت استخوان، عضلات و قلب نقش مهمی‌ دارد. به‌طور معمول بدن انسان می‌تواند از طریق مصرف خوراکی و غذاهای روزمره نیازهای اساسی خود را برطرف سازد، اما اگر با مصرف مواد غذایی و نور مستقیم آفتاب، ویتامین دی جذب نکنید، نیاز است که با مشورت پزشک از قرص‌های ویتامین دی و مکمل‌ها استفاده کنید. اما برای اینکه  با عوارض مصرف زیاد ویتامین دی آشنا شوید تا انتهای متن همراه ما باشید.

سوالات خود در زمینه عوارض مصرف زیاد ویتامین دی را در بخش کامنت ها بپرسید. مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ می‌دهد.

میزان استاندارد ویتامین D برای بدن چقدر است؟

مصرف زیاد ویتامین دی باعث بروز مشکلات و بیماری‌های مختلفی می‌شود. از این‌رو مهم است که میزان استاندارد ویتامین دی را بدانید تا متناسب با آن، مصرف ویتامین دی داشته باشید. البته این را هم بدانید که میزان مصرف ویتامین D در خانم‌ها با آقایان کمی ‌تفاوت دارد و بیشتر این تفاوت‌ها در مورد خانم‌های باردار و شیرده است. از این‌رو میزان استاندارد ویتامین D در بدن انسان متناسب با سن افراد در جدول زیر آمده است.

اما خانم‌های باردار و شیرده به 15 میکروگرم یا 600 واحد بین المللی ویتامین D در روز نیاز دارند. بهتر است بدانید که پزشک‌ها برای تعیین سطح کافی ویتامین دی افراد از آزمایش خون استفاده می‌کنند تا سطح پایین، نرمال یا بالا بودن ویتامین دی را در بزرگسال‌ها تشخیص دهند. میزان و معیار ویتامین دی بدن عبارتند از:

• پایین بودن ویتامین دی: 30 نانومول در لیتر یا 12 نانوگرم در میلی لیتر یا کمتر
• متوسط بودن ویتامین دی: nmol/l 50 یا ng/ml 20 یا بالاتر
• بالا بودن ویتامین: 125 نانومول در لیتر یا 50 نانوگرم در میلی لیتر یا بالاتر

هنگامی‌ که آزمایش خون را دریافت کردید، بهتر است برگه آزمایش را به پزشک متخصص تغذیه نشان دهید تا اطلاعات دقیقی در اختیارتان قرار دهد. برای آشنایی بیشتر با این تخصص و خدمات آن می‌توانید به تخصص تغذیه چیست در سایت دکتردکتر مراجعه نمایید.

از کجا بفهمیم ویتامین D بدنمان بالا است؟

سطح مناسب ویتامین دی خون شما می‌تواند باعث تقویت ایمنی و محافظت شما از بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان و سرطان شود. با وجود اینکه امروزه بیشتر افراد به مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین دی روی آورده‌اند، پیدا کردن افرادی که سطح ویتامین دی خون آن‌ها بالا باشد، کمی ‌سخت به نظر می‌رسد. سطح ویتامین دی بیشتر از ۱۰۰ نانوگرم در هر میلی لیتر خون افراد، نشانه وجود مازاد این ویتامین در خون است. راه تشخیص بالا بودن ویتامین دی این است که مراجعه به پزشک متخصص و دادن آزمایش خون است.

ویتامین دی بالا در بدن چه علائمی‌دارد؟

بالا بودن میزان ویتامین دی باعث مشکلات و عوارض مختلفی در بدن می‌شود که نیاز است بلافاصله بعد از بروز نشانه‌های این بیماری به پزشک متخصص مراجعه کرد. از جمله مهم‌ترین نشانه‌های بالا بودن ویتامین دی عبارتند از:

• یبوست
• ضعف
• گیجی
• مشکل در تکلم
• حالت تهوع
• افزایش حجم ادرار
• احساس تشنگی شدید
• کاهش اشتها

با توجه به اینکه نشانه‌های بالا بودن ویتامین دی در برخی از افراد تنها با یک نشانه و علائم بروز می‌کند، در نتیجه هر یک از موارد گفته شده باید جدی گرفته شوند و به پزشک متخصص مراجعه کرد.

عوارض ویتامین دی بالا

هر چیزی که برای بدن مفید است را نباید زیاد مصرف کرد، زیرا نتیجه معکوس داشته و به عوارض مختلفی منجر می‌شود. با مصرف بیش از حد ویتامین دی، آسیب‌های جبران ناپذیری به بدن وارد می‌کنید که در برخی از مواقع روند زندگی شما را تهدید خواهد کرد. ویتامین دی به عنوان محلولی که در چربی به راحتی حل نمی‌شود، نباید بیش از حد مصرف شود. از این‌رو زیاده‌روی در مصرف غذاهایی که ویتامین دی زیادی دارند و بیش از حد در معرض نور مستقیم آفتاب بودن، باعث بالا رفتن ویتامین دی شده و عوارض مختلفی دارند که عبارتند از:

• کلسیفیکاسیون بافت‌های نرم
• نفروکلسینوزیس
• عوارض عصبی

در مواردی حتی مرگ هم جزو عوارض مصرف بیش از اندازه ویتامین دی عنوان شده است.

عوارض ویتامین دی بالا در کودکان

کودکان هم با مصرف بیش از اندازه ویتامین دی ممکن است که دچار مسمویت شوند و عوارض مختلفی را تجربه کنند. علائم مصرف بیش از اندازه ویتامین D در بدن کودکان عبارتند از:

• تهوع، استفراغ
• از دست رفتن اشتها
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار، یبوست
• درد شکمی
• ضعف عضلات، درد عضله و مفصل
• گیجی، خستگی

همچنین در خطر آسیب جدی به کلیه‌ها هم کودکان را تهدید می‌کند.

عوارض مصرف زیاد ویتامین دی در بارداری

مصرف ویتامین دی بر رشد جنین تاثیرات مختلفی دارد. در صورتی که ویتامین دی در بدن مادر زیاد یا کم باشد، ممکن است که مشکلاتی را برای جنین ایجاد کند. اما بیشترین عوارض ویتامین دی بالا در خانم‌های باردار بر روی رشد عصبی جنین است. درست است که جفت مقدار قابل توجه ویتامین دی را می‌سازد، اما جنین منبع اصلی ویتامین دی را از مادر خود دریافت می‌کند. بنابراین مادرها باید مراقب باشند تا با مصرف زیاد ویتامین دی جان فرزند خود را به خطر نندازند.

خطرات بالا بودن ویتامین D بدن

مصرف زیاد ویتامین دی باعث بروز خطرات مختلفی می‌شود که هر یک برای سیستم ایمنی بدن افراد مشکل ساز بوده و می‌توانند روال زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. مهم‌ترین عوارض بالا بودن ویتامین دی در بدن به شرح زیر هستند:

تاثیر منفی حجم بالای ویتامین دی در خون

مصرف زیاد ویتامین دی باعث می‌شود تا تجمع کلسیم در خون رخ دهد و مشکلات مختلفی مانند: تکرر ادرار، ضعف، تهوع و استفراغ را به وجود آورد. البته که در برخی از مواقع موجب مشکلات کلیوی هم می‌شود.

بی اشتهایی، تهوع و استفراغ

بسیاری از عوارض مصرف زیاد ویتامین دی به دلیل وجود کلسیم بیش از حد در خون هستند. این شرایط باعث تهوع و استفراغ می‌شود که در نهایت به کاهش اشتها منجر خواهد شد. افراد در این شرایط حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند و بی اشتهایی ناشی از مصرف زیاد ویتامین دی باعث کاهش وزن می‌شود.

التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)

التهاب لوزالعمده یکی از عوارض ناشی از مصرف ویتامین دی بیش از اندازه است. در سال 2017 محقق‌ها، گزارش‌هایی را بر اثر مصرف بیش از حد ویتامین دی منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد عوارض مصرف زیاد ویتامین دی باعث پانکراتیت حاد می‌شود.

دل درد، یبوست و اسهال

یبوست، اسهال و دل درد از جمله عوارض شایع مصرف ویتامین D است که بیشتر در اثر استفاده بیش از حد مصرف مواد غذایی غنی شده از ویتامین دی اتفاق می‌افتد. همچنین افرادی که از دوزهای بالای ویتامین دی استفاده می‌کنند تا کمبود این ویتامین را جبران کنند، ممکن است که با علائم درد معده، اسهال یا یبوست روبه‌رو شوند.

آسیب‌دیدگی بافت ریه

آسیب دیدگی ریه یکی دیگر از عوارض مصرف زیاد ویتامین دی است. هنگامی‌ که مقدار زیادی از کلسیم و فسفات در خون تجمع کنند و با یکدیگر اتصال داشته باشند، در بافت‌های نرم مانند ریه رسوب خواهند کرد. در نتیجه اگر میزان رسوب در ریه زیاد باشد، منجر به اختلال در عملکرد ریه خواهد شد.

عوارض قرص ویتامین دی بر کلیه

در یک تحقیق جامع که سال ۲۰۱۵ در کشور انگلستان انجام ‌شده است، از میان ۶۲ مورد بیمار مبتلا به مصرف بی‌رویه ویتامین دی، همه بیماران از مشکلات نارسایی کلیه رنج می‌بردند. گمان برده می‌شود که بالا بودن سطح کلسیم بدن به‌ صورت بلند مدت، به کلیه‌های این افراد که وظیفه دفع مقادیر مازاد را به عهده دارند، صدمه زده است.

حمله قلبی!

هایپرکلسمی‌ شدید، عملکرد سلول‌های قلب را کاهش می‌دهد و افراد مبتلا به ‌هایپرکلسمی ‌با مشکلات مختلف در ضربان قلب مواجه می‌شوند. در صورتی که به ‌هایپرکلسمی ‌شدید مبتلا هستید، ضربان قلب نامنظمی ‌دارید که ممکن است به حمله قلبی منجر شود. در این شرایط میزان کلسیم و فسفات در خون بسیار بالا می‌رود و در دریچه‌های قلب، رسوب کلسیم رخ می‌دهد.

خشک شدن آب بدن

خشک شدن آب بدن یکی دیگر از عوارض بیش از حد مصرف ویتامین دی است. با افزایش سطح ویتامین دی، سطح کلسیم هم افزایش پیدا می‌کند که در نهایت توانایی کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط توانایی کلیه‌ها برای تغلیط ادرار با مشکل روبه‌رو می‌شود. به این معنا که کلیه‌ها برای دفع مقدار زیادی ادرار به شکل غیر معمول عمل می‌کنند که در نهایت به خشک شدن آب بدن منجر می‌شود.

مشکلات استخوانی

از آنجا که ویتامین دی نقش مهمی ‌در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان دارد، دریافت کافی این ویتامین برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است. با این حال، مصرف بیش از حد این ویتامین می‌تواند برای سلامت استخوان‌ها مضر باشد. اگر چه بیشتر تأثیرات ویتامین دی به سطح کلسیم درون خون مربوط می‌شود، اما برخی محققان معتقد هستند که مصرف دوز بالای این ویتامین، ممکن است سبب کم شدن مقدار ویتامین K۲ در خون شوند. در واقع، یکی از وظایف ویتامین K۲ حفظ سطح کلسیم استخوان‌ها در خون و بافت استخوانی است. تحقیقات نشان داده یکی از عوارض مصرف ویتامین دی، کاهش فعالیت ویتامین K۲ در افراد است.

به‌طور کلی موضوعات مطرح شده، ضرورت مصرف متعادل انواع ویتامین‌ها را نشان می‌دهد. همان‌طور که گفته شد، مصرف بیش از حد ویتامین‌ها و سایر مواد مورد نیاز بدن نیز می‌تواند خطرات و صدمات جبران ناپذیری را متحمل فرد مصرف کننده کند.

منظور از مسمومیت با مصرف زیاد ویتامین دی چیست؟

مسمومیت با ویتامین D به دلیل مصرف زیاد این ویتامین رخ می‌دهد. اگر بدن فرد نتواند میزان اضافی ویتامین دی را دفع کند، باعث مسمومیت می‌شود. دقت داشته باشید که استفاده روزانه، هفتگی یا ماهانه قرص‌های ویتامین دی در دوزهای ۵۰۰۰۰ یا ۶۰۰۰۰ باید تنها با دستور پزشک متخصص مصرف شود. مصرف بی رویه با این حجم در بدن جایی نخواهد داشت و موجب مسمومیت می‌شود.

برای مصرف اندازه ویتامین دی، از پزشک متخصص مشاوره دریافت کنید

با توجه به اینکه بیشتر افراد در کشور ایران با کمبود ویتامین دی مواجه هستند، ممکن است که اشتباه کنند و در مصرف زیاد ویتامین دی اقدامات سرخودی را انجام دهند. درست است که استفاده از مکمل‌های ویتامین دی باعث افزایش این ویتامین در بدن می‌شود، اما باید ابتدا آزمایش‌های مختلفی انجام داد تا میزان دوز مصرفی ویتامین دی مشخص شود. برای اینکه بتوانید از دکتر تغذیه در کشور نوبت دهی داشته باشید، کافی است که در سامانه دکتردکتر از متخصص‌های مد نظر خود نوبت دریافت کنید تا مشکلات کمبود ویتامین دی شما بررسی شوند. توجه داشته باشید در صورتی که بیش از حد از ویتامین D استفاده کنید با عوارض مصرف زیاد ویتامین دی مواجه می‌شوید که روال زندگی روزمره شما را با اختلال همراه می‌کند.

سوالات متداول مصرف زیاد ویتامین دی