نوروپاتی دیابتی و راه‌های درمان آن

در این نوشته درباره یکی از عوارض دیابت به نام نوروپاتی بحث خواهیم کرد و راه های جلوگیری از وقوع آن را شرح خواهیم داد.

نورو پاتی ترکیبی از دو واژه ی نورون و پاتی است. نورون به واحد های عملکردی دستگاه عصبی می گویند. در واقع به سلول های دستگاه عصبی نورون گویند. پاتی در واقع همان آسیب دیدن و بیمار شدن است. بنابر توضیح داده شده در باره‌ی دو واژه‌ی اخیر نتیجه می‌گیریم که نوروپاتی دیابتی به معنی بروز اختلال و بیماری در دستگاه عصبی است که در اثر دیابت و کنترل نکردن قند خون بروز می‌کند.

شیوع نوروپاتی دیابتی

تقریبا 60 درصد افراد مبتلا به دیابت مبتلا به نوروپاتی دیابتی هستند و حدود 30 تا 40 درصد آن ها علائم نوروپاتی را نشان می دهند.

این عوارض چه زمانی بروز می‌کند

وقتی فرد مبتلا به دیابت شد و به بیماری اش پی برد، تقریبا 10 تا 20 سال بعد اولین علائم نوروپاتی بروز می کنند. البته در بعضی افراد ممکن است اصلا نوروپاتی دیابتی بروز نکند و در برخی خیلی زودتر از این تاریخ اولین نشانه های نوروپاتی دیابتی خود را نشان دهد.

نوروپاتی دیابتی چه اعصابی را بیشتر درگیر می‌کند

نوروپاتی دیابتی هم اعصاب محیطی و هم اعصاب خودکار را که شامل اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک هستند درگیر می‌کنند. اعصاب محیطی از مغز و نخاع خارج می شوند و به صورت و اندام‌ها و سایر قسمت‌های بدن می‌روند و بیشتر مسئول حرکات ارادی‌اند. اعصاب خودکار به احشای بدن می‌روند و بیشتر مسئول عملکرد غیرارادی این بخش‌ها همچون قلب، روده‌ها، معده و … هستند.

مکانیسم دیابت برای آسیب‌ریانی به اعصاب

یکی از آسیب‌هایی که دیابت به بدن وارد می کند تخریب رگ‌ها است. گاهی این تخریب در رگ‌هایی که مسئول تغذیه‌ی یک عصب هستند رخ می‌دهد بنابراین به این شکل تغذیه و اکسیژن رسانی به عصب مربوطه به خوبی رخ نمی‌دهد و عصب دچار مشکل می‌شود. دلیل دیگر این است که در دیابت فرد قند خون بالایی دارد و همین موضوع نیز سبب آسیب رساندن به اعصاب می شود.

علائم بروز

نوروپاتی دیابتی در برخی افراد با احساس درد همراه است و در برخی افراد با بی حسی و احساس کرختی خود را نشان می‌دهد.

نوروپاتی دیابتی اکثر مواقع، ابتدا با احساس مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن در اندام ها و به صورت متناوب بروز می کند و خود را نشان می دهد . این نشان دهنده ی وارد شدن آسیب به شاخه های حسی اعصاب محیطی می باشد . بنابراین اولین گروهی از اعصاب ، که در جریان دیابت تحت آسیب قرار می گیرند شاخه های حسی اعصاب محیطی هستند. البته علامت نوروپاتی دیابتی بسته به این که کدام بخش از اعصاب را درگیر کرده باشد متفاوت است مثلا اگر اعصابی که به معده می‌روند درگیر شوند، معده نمی‌تواند حرکات خود را به خوبی انجام دهد؛ بنابراین فرد دائما احساس دل درد، پری سردل، تهوع و استفراغ دارد. همچنین اگر اعصاب روده‌ها درگیر شوند، فرد دائما احساس یبوست یا اسهال دارد. حتی ممکن است اعصاب قلب درگیر شده و فرد دچار آریتمی قلبی (اختلال ریتم ضربانات قلب) شود.

ترتیب بروز علائم

ابتدا همان احساس گز گز شدن و مور مور شدن در اندام های انتهایی است که در نهایت به بی حسی اندام منجر می شود. به طوری که مثلا به پای فرد ضربه وارد می شود پا دچار آسیب می شود ولی فرد اصلا متوجه آن نمی شود، که اصطلاحا به این حالت “پای دیابتی” گویند.

انواع نوروپاتی

دو نوع نوروپاتی داریم، نوروپاتی کانونی و نوروپاتی خودکار یا اتونوم. نوروپاتی کانونی معمولا به صورت ناگهانی رخ می دهد. در این نوع نوروپاتی اغلب اعصاب محیطی دچار آسیب می‌شوند و خود را با نشانه‌هایی همچون درد ران ها، دوبینی، بی حسی یک طرف صورت، مشکلات شنوایی، درد شدید در ناحیه لگن، درد قفسه سینه یا معده یا پهلوها نشان می‌دهد.

در نوروپاتی خودکار یا اتونوم، اعصابی که به احشاء درونی عصب دهی می‌کنند دچار اختلال می شوند و خود را با علائمی همچون اختلال در بلع غذا، اسهال یا یبوست، کاهش وزن، تعریق، تغییر فشار وضعیتی (ارتوهایپوتنشن)، کاهش عملکرد جنسی، اشکال در عملکرد مثانه، کند تخلیه شدن معده و … نشان می‌دهد .

چگونه از بروز نوروپاتی دیابتی جلوگیری کنیم

مسلما با کنترل قند خون و نیز فشار خون در افراد دیابتی به خوبی می توان از بروز نوروپاتی دیابتی جلوگیری کرد و یا بروز آن را تا حد زیادی به تعویق انداخت.

درمان نوروپاتی دیابتی

درمورد نوروپاتی دیابتی نیز همچون بسیاری از بیماری های دیگر، پیشگیری بهترین راه درمان است اما در صورت ابتلا به آن تعدادی اقدامات درمانی لازم است که انجام شود که به شرح آن ها می پردازیم:

  • اگر با استفاده از داروها نمی توانید قند خون تان را کنترل کنید، می‌توانید از انسولین برای این منظور استفاده کنید.
  • گاهی برای درمان اختلالات خواب در نوروپاتی دیابتی از داروهای ضدافسردگی استفاده می‌شود.
  • اگر به علت نوروپاتی دیابتی فرد دچار مشکلات گوارشی شد، بهتر است تعداد وعده‌های غذایی را زیاد کند و حجم هر وعده را کاهش دهد و از مصرف غذاهای پر فیبر و پر چربی پرهیز کند.
  • اگر فرد دچار ضعف در عضلات شد می تواند با مشورت پزشک از چند جلسه فیزیوتراپی بهره ببرد.
  • به علت نوروپاتی دیابتی فرد ممکن است دچار عفونت ادراری شود بنابراین توصیه می شود که فرد آب زیادی بنوشد.
  • افرادی که دچار نوروپاتی دیابتی در اندام های انتهایی می شوند ممکن است در اثر ضربه پایشان زخم شود ولی اصلا متوجه این مشکل نشوند بنابراین باید از برخی جوراب‌ها و دستکش‌ها برای محافظت از اندام هایشان استفاده کنند.
  • کلیه‌ی این افراد، به شدت سنگ‌ساز است. بنابراین این افراد باید به شدت از مواد سمی و موادی که ریسک تولید سنگ را بالا می برند مثل سموم حشره کش، سیگار و الکل به شدت دوری کنند.
  • استرس باعث التهاب می شود بنابراین نشانه‌های نوروپاتی دیابتی را تشدید می‌کند. بنابراین افراد مبتلا به این مشکل باید از روش هایی مانند مدیتیشن، طب سوزنی و … برای آرامش اعصاب استفاده کنند و سعی کنند که تا حد امکان از استرس به دور باشند.

منابع

mayoclinic

mayoclinic

niddk.nih

med.unsw

 

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
ممکن است شما دوست داشته باشید
12 نظرات
  1. محمود می گوید

    سلام من ۴۱ ساله هستم . چهار سال است که دیابت نوع ۲ دارم . مدت هفت ماه درس می‌خواندم و اصلا تحرک درست و حسابی نداشتم. الان پاهام سوزن سوزن میشه و شب ها اذیتم میکنه. قند خودم را با پیاده روی و داروی منظم و رژیم کنترل کردم . ولی بعضی شب ها علائم مور مور شدن دارم بعضی شبها علائم ندارم ..

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      کمبود ویتامین ب ۱۲، ب۹، ب۶
      کمبود کلسیم
      کم خونی
      و برخی علل نوروپاتی ارثی
      و دیابت میتونن این علایمو ایجاد کنن
      اگر عدد hba1c و عدد fbs شما در رنج نرماله سایر علل بجز دیابت باید بررسی شن

  2. محمد قدرتی منش می گوید

    سلام بنده ۷۲سالم است ومدت دوسال است که نورپاتی دیابتی گرفتم وشب خواب ندارم خیلی عظات پایم لاغر شد وباید شبانه روز پایم داخل آب باشد آیا نورپاتی دیا بتی هیچ علاجی نداره متشکرم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      درمان دارویی دارد عزیز،داروهایی مثل گاباپنتین و نورتریپتلین و… زیر نظر پزشک مصرف کنید
      با توجه به موارد ذکر شده، بهتر است به صورت حضوری به متخصص داخلی مراجعه کنید.

  3. سودا می گوید

    با سلام
    مادرم ۴۲سالشون هست و دیابت نوع۲دارن، چند ماه پیش دچار کرونا شدن ، کروناشون خوب شد ولی الان درد شدید در پاها به خصوص کف پا و دستدها دارن و دستشون هم میلرزه ، آیا اینا میتونه نروپاتی دیابتی باشه یا نه؟ اگر نروپاتی دیابتیست باید چیکار کنیم که خوب بشن؟ و این مریضی چقد خطر داره؟ خیلی نگرانم خواهش میکنم راهنمایی کنید

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      لرزش دست بعیده از نوروپاتی باشه
      باید چکاپ کامل اول زیر نظر متخصص داخلی بدن

  4. تقیان می گوید

    سلام پدرم دیابت نوع دو دارن حدود چهار ماه میشه بدربلع دچارمشکل شدید شدند و درد شدید درناحیه ی گلو گوش و سر دارن هیچ دارویی براشون جوابگو نیست لطفا کمک کن
    ید
    ایا درمانی برای کاهش دردهاش پیدا میشه ؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      عزیزم ایشون دیسفاژی دارن و باید اول بررسی شه دیسفاژی از نوع اوروفارنژیال یا مری
      اگه اوروفارنژیال (یعنی در قسمت ابتدای لوله گوارشی و حلق و دهان)

      با توجه به موارد ذکر شده، بهتر است به صورت حضوری به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

      اگه درد در ناحیه مری و قفسه سینه هست

      با توجه به موارد ذکر شده، بهتر است به صورت حضوری به متخصص داخلی مراجعه کنید.

  5. آرش می گوید

    سلام پسری ۲۹ ساله هستم ۱۵ سال هست دیابت نوع ۱ دارم انسولین میزنم و داروی اعصاب مصرف میکنم و الان سه روز هست پاشنه پام وقتی حرکت میکنم یا فشار میارم به صورت سوزناک خیلی درد آور رگ به رگ میشه جفت پام به این گونه هست و کاملا استرسیم قندمم آنچنان کنترل نیست روی پاپ و زیر پام جای زخم و هیچ علائمی نیست چه باید کنم؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام ميتونه خار پاشنه باشه اما بايد معاينه شيد و از نظر التهاب تاندون هم بررسي شيد
      لطفا

      برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.

      1. آرش می گوید

        یعنی امکانش هست جفت پاها دچار خار پاشنه باشه؟وقتی پاهامو دراز میکنم قسمت پاشنه جوری رگ ها کشیده میشه اون قسمت رگ به رگ میشه که انگار روی ذغال راه میروم.ممنون میشم راهنمایی کنید؟نوروپاتی دیابتی نیست یعنی؟

        1. مشاور سلامتی می گوید

          ممكنه كمبود ويتامين دي يا منيزيم باشه
          بهتره

          برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.