ژنتیک، مهم‌ترین عامل در پرمویی زنان است. عوامل دیگری مثل سندروم تخمدان پلی کیستیک، انواع تومورها، اختلال‌های تیروئید، مصرف بعضی از داروها و هایپرپرولاکتینمی در ابتلا به این مشکل نقش دارند. هیرسوتیسم چیست؟ به رشد بیش از حد موهای زبر و تیره رنگ در نواحی خاصی از بدن مثل دور سینه، صورت، اطراف شکم و پشت به علت عدم تعادل هورمونی، هیرسوتیسم (Hirsutism) یا پرمویی گفته می‌شود. درمان پرمویی زنان با روش‌های دارویی، طبیعی و گیاهی امکان‌پذیر است. برای درمان و تشخیص این مشکل در ابتدا به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. در ابتدا باید علت پرمویی زنان پیدا شده و سپس بر اساس همان علت، روش‌های درمانی توسط پزشک پیشنهاد شود. در این مقاله از مجله سلامتی دکتردکتر از علت‌های وقوع پرمویی در زنان می‌خوانید و با شیوه تشخیص و روش‌های درمانی آن هم آشنا می‌شوید.
در انتهای این مقاله می‌توانید سوال‌هایتان را در بخش کامنت یادداشت کنید تا کارشناسان سلامت دکتر دکتر به شما پاسخ دهند.
پرمویی زنان یا هیرسوتیسم چیست؟
با رشد جنسی افراد و رسیدن به سن بلوغ، روی بدنشان موهایی رشد می‌کند. اگر هورمون‌ها باعث رشد غیرعادی موها در بخش‌هایی از بدن شوند که معمولا مو در بدن مردان می‌روید، پرمویی اتفاق می‌افتد.
سایت clevelandclinic در مورد پرمویی زنان می‌گوید:
«هیرسوتیسم وضعیتی است که باعث رشد موهای زائد در قسمت‌های خاصی از بدن زنان می‌شود. این بیماری عمدتا زنان را مبتلا می‌کند. هیرسوتیسم، علت شناخته شده‌ای ندارد، اما ممکن است نشانه‌ای از شرایطی مثل سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد. گزینه‌های درمانی شامل کاهش وزن، مصرف داروها و سایر روش‌های رفع موهای زائد است.»
دقت داشته باشید که کیست مویی و پرمویی، دو مفهوم جدا هستند. اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع هستید، مقاله کیست مویی را از دست ندهید.
در ادامه همین مقاله در مورد علائم، علت و روش‌های درمان هیرسوتیسم با شما صحبت می‌کنیم.
علائم پرمویی در زنان چیست؟
مهم‌ترین علائم پرمویی در زنان، موهای سفت و تیره در قسمت‌های مختلف بدن مثل سینه، صورت، پایین شکم، قسمت داخلی ران و پشت است. در صورتی که دلیل هیرسوتیسم ، سطح بالای آندروژن باشد، با گذشت زمان علائم دیگری نیز ایجاد می‌شود؛ به این فرآیند، ویریلیزاسیون می‌گویند.
علائم ویریلیزاسیون عبارتند از:
- صدای عمیق‌تر
- بزرگ شدن کلیتوریس
- طاس شدن
- آکنه
- کاهش سایز سینه
- افزایش توده عضلانی
خانم‌های مبتلا به هیرسوتیسم ، لزوما همه این علائم را به صورت یکجا تجربه نمی‌کنند.
علت پرمویی در زنان چیست؟
هورمون‌های جنسی موسوم به آندروژن (Androgens) که به توسعه سیستم تولید مثل کمک می‌کنند از عوامل اصلی رشد موهای بدن هستند. پزشکان از آندروژن‌ها با عنوان هورمون‌های مردانه یاد می‌کنند؛ البته این هورمون‌ها هم در بدن مردان وجود دارند و هم زنان.
یکی از معروف‌ترین هورمون‌های مردانه تستوسترون است. بعد از دوران بلوغ، در بدن زنان و مردان در نواحی مانند زیر بغل و بخش‌های تناسلی موی زائد می‌روید. مردها در نواحی پشت لب و صورت هم مو درمی‌آورند.
هنگامی که در بدن یک زن آندروژن بیش از حد تولید می‌شود، ممکن است موهای بدن او نسبت به حالت معمول بیشتر شوند. دلایل متنوعی برای ترشح بیشتر هورمون‌های مردانه در بدن زنان وجود دارد. برای مثال:
- سندروم تخمدان پلی کیستیک ((Polycystic ovarian syndrome)PCOS)
- هایپرپلازی مادرزادی آدرنال (Congenital adrenal hyperplasia)
- تومورها
- مصرف برخی داروها
- هایپرپرولاکتینمی (Hyperprolactinemia)
- اختلالات تیروئید
در ادامه هر کدام از این عوامل را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic ovarian syndrome) شایع‌ترین علت رشد موهای اضافی بدن زنان است. این سندروم نوعی به هم ریختگی تعادل هورمونی است که موجب می‌شود بدن مقدار زیادی آندروژن تولید کند.
بر اساس نتایج یک مطالعه، علت بیشتر از ۷۰درصد مشکلات پرمویی زنان، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک است. پزشکان دلیل اثرگذاری این سندروم بر پرمویی را به طور کامل پیدا نکرده‌اند. با این حال، مصرف قرص ضد بارداری یا داروهای هورمونی دیگر می‌توانند عاملی برای بروز سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و پرمویی باشند.
هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
هایپرپلازی آدرنال (Congenital adrenal hyperplasia) گروه نادری از اختلالاتی است که روی غدد قوق کلیوی اثر می‌گذارند و موجب بروز علائم شدیدی می‌شوند. وقتی غدد فوق کلیوی به خوبی عمل نکنند، ممکن است بدن آندروژن زیادی تولید کند.
چنین چیزی منجر به بروز علائم مختلفی از جمله پرمویی در زنان می‌شود. تشخیص این اختلال در زمانی که مشکل خفیف باشد تا زمان فرارسیدن بلوغ ممکن نیست.
تومورها
بنا به نتایج پژوهش‌های آکادمی پزشکان خانواده آمریکایی مشخص شده که
وقوع ۰.۳درصد از موارد پرمویی در زنان ناشی از توموری است که هورمون‌های آندروژن تولید می‌کند. در این موارد، موهای بدن به سرعت رشد می‌کنند و احتمال دارد که علائم دیگری مانند توده‌ای در معده یا لگن نیز وجود داشته باشد.
مصرف برخی از داروها
برخی از داروها هم موجب رشد اضافی مو می‌شوند. اگر پس از مصرف داروی تجویزشده جدید، دچار پرمویی شده‌اید، باید دکتر پرمویی خود را در جریان قرار بدهید. داروهای زیر می‌توانند موجب پرمویی زنان شوند:
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهای ضدتشنج
- برخی از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- گلوکوکورتیکوئیدهایی که معروف به کورتون هستند.
- داروهای هورمونی مانند تستوسترون و داروهای دیگری که تولید هورمون‌ها را تقویت می‌کنند.
علت پرمویی صورت زنان یا نواحی مختلف بدن می‌تواند نتیجه مصرف داروهای فوق باشد.
هیپرپرولاکتینمی
هیپرپرولاکتینمی (Hyperprolactinemia) وضعیتی است که موجب می‌شود بدن مقدار زیادی هورمون پرولاکتین تولید کند. پرولاکتین در درجه‌ی اول مسئول تولید شیر در زنان شیرده است.
زنانی که دچار این مشکل هستند، حتی بدون داشتن بچه و شیردهی هم شیر تولید می‌کنند. احتمال دارد که برخی از افراد مبتلا به هیپرپرولاکتینمی هم دچار ناباروری باشند یا عادت ماهیانه را در طول ماه تجربه نکنند.
اختلالات تیروئید
تیروئید هورمون‌هایی را برای تنظیم سوخت و ساز و درجه حرارت بدن تولید می‌کند. دو نوع اختلال رایج تیروئید، پرکاری یا کم کاری آن هستند. هنگام اختلال در عملکرد تیروئید، تولید هورمون در این غده از حالت تعادل خارج و نبود تعادل هورمونی به رشد موهای زائد و پرمویی زنان منجر می‌شود.
دلایل دیگر پرمویی زنان
گاهی اوقات پرمویی در زنان علت مشخصی ندارد و پزشکان نمی‌توانند شواهد روشنی از وجود اختلال و مشکلی پنهان پیدا کنند. وقتی امکان تعریف دلیل مشخصی وجود نداشته باشد، پزشکان از اصطلاح بیماری ایدیوپاتیک (idiopathic) یا نهان‌زاد استفاده می‌کنند. زمانی که دلیل خاصی برای پرمویی وجود ندارد، امکان دارد که پای عوامل ژنتیکی درمیان باشد. اگر در کنار پرمویی، موی زیرپوستی را نیز تجربه می‌کنید، ما در سایت دکتر دکتر مقاله ای تحت عنوان موی زیرپوستی داریم که مطالعه آن کمک زیادی به شما می‌کند.
تاثیر ژنتیک بر هیرسوتیسم چیست؟
ژنتیک بر پرمویی زنان تاثیر بسیار زیادی دارد. تعیین حساسیت فولیکول مو به آندروژن‌ها تا حدود زیادی بستگی به ژن‌ها دارند. در صورتی که در سابقه خانوادگی، پرمویی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به پرمویی بسیار زیاد است. در بعضی از نژادها به صورت ژنتیکی، پرمویی وجود دارد و یک پدیده کاملا طبیعی تلقی می‌شود. مثلا در شرق مدیترانه، پرمویی خانم‌ها یک مسئله عادی است. در اطراف شکم و هاله پستان آنان، مو رویش می‌کند. زنان اروپایی برعکس زنان شرق مدیترانه هستند. در ژن زنان اروپایی، کم مویی وجود دارد. حتی اگر به موهای سر زنان اروپایی دقت کنید، تراکم کم مو را مشاهده خواهید کرد.
رشد موهای بدن و صورت زنان چه زمانی غیرعادی محسوب می‌شود؟
اینکه چه وضعیتی به عنوان پرمویی در نظر گرفته شود، ساده نیست. زنان معمولا دارای موهای ریزی روی بدن و صورت خود هستند. بسیاری از زنان هم موهای ضخیم‌تر و تیره‌تری روی قسمت شکم، قفسه سینه و چانه دارند. برای تعیین پرمویی از مقیاس فریمن- گالوی (Ferriman-Gallwey) استفاده می‌شود. در این روش، بسته به میزان و وضعیت رشد مو در نقاط مختلف بدن به پرمویی نمره داده می‌شود تا سطح و میزان آن مشخص شود. براساس این مقیاس، موی نازک طبیعی است. وجود چندین موی ضخیم پراکنده هم طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
اگر نمره‌ای که براساس این مقیاس داده می‌شود، بیشتر از ۷ باشد یعنی با پرمویی یا هیرسوتیسم روبه‌رو هستیم. این مقیاس در سال ۱۹۶۱ میلادی مطرح شد. در این روش، حجم موها در ۱۱ نقطه از بدن بررسی می‌شود؛ نقاطی که در معرض رشد موهای زائد و پرمویی هستند. در واقع در این مقیاس، به بررسی موها در بخش‌هایی از بدن پرداخته می‌شود که امکان دارد به‌علت ترشح زیاد آندروژن دچار پرمویی شوند. بعدها، پزشکان برای ارزیابی وضعیت موهای بدن زنان فقط ۹ نقطه از بدن را از نظر حجم موهای زائد بررسی کردند. روش مقیاس فریمن-گالوی به روش اصلاح‌شده فریمن-گالوی تغییر پیدا کرد.
نمرات پرمویی زنان با مقیاس فریمن-گالوی
- نمره‌ای زیر ۱۵ در مقیاس فریمن-گالوی نشان از پرمویی خفیف دارد.
- نمره بالای ۲۵ حکایت از پرمویی شدید در زنان دارد.
بر اساس این معیار می‌توانید نمره پرمویی خود را بررسی کنید.
تشخیص هیرسوتیسم در زنان چگونه است؟
اگر معاینه اولیه نشان دهد که زنی دارای رشد اضافی مو است، پزشک به سراغ کشف علت و ریشه مشکل می‌رود. از آزمایش‌های زیر برای تشخیص استفاده می‌شود:
- معاینه بدنی
- بررسی سوابق پزشکی بیمار
- پیگیری روند عادت ماهانه در فرد
- عکس‌برداری برای آگاهی از وجود تومور در بدن
- بررسی وجود ریشه ژنتیکی پرمویی زنان در خانواده بیمار
- آزمایش لگن برای بررسی وجود تومور یا ظهور نشانه‌های جنسی مردانه در زنان
- آزمایش‌های خون برای ارزیابی سطح آندروژن و هورمون‌های مختلف
با آزمایش‌های بالا پزشک به تشخیص علت پرمویی می‌پردازد.
درمان پرمویی در زنان
راه کارهای درمانی مختلفی برای رفع مشکل پرمویی وجود دارد. از جمله آنها باید به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان های طبیعی
- درمان های دارویی
- درمان های گیاهی
درمان پرمویی زنان از طریق روش های طبیعی
درمان های طبیعی می‌توانند به درمان رشد موهای زائد ناشی از سندروم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کنند. این درمان‌ها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
روش درمان طبیعی | توضیحات |
تغییر رژیم غذایی | کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌ها برای زنانی مفید است که دچار مقاومت انسولینی هستند. برخی از زنان هم از رژیم‌های مخصوص درمان تخمدان پلی‌کیستیک پیروی می‌کنند، اما پژوهش‌های اندکی اثرگذاری آنها را تایید می‌کند. |
تنظیم وزن بدن | کاهش وزن می‌تواند به کنترل بسیاری از علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کند. ورزش و رژیم غذایی مناسب در بسیاری از زنان راهی برای درمان مشکلات پرمویی‌شان است. |
رسیدگی به روح و روان | مشکل پرمویی که ناشی از عواملی چون سندروم تخمدان پلی‌کیستیک است، روی ظاهر اثر می‌گذارد. پرمویی برای بیشتر زنان خوشایند نیست و باید با شرکت در گروه‌های حمایتی اجازه ندهند که این موضوع آزارشان بدهد. |
روش‌های از بین بردن موها مانند اصلاح یا استفاده از کرم‌های موبر هم می‌توانند موثر باشند. این روش‌ها مشکل را به‌طور اساسی و ریشه‌ای حل نمی‌کنند، اما برای بهبود وضعیت ظاهری گزینه‌های در دسترس و مناسبی هستند.
درمان دارویی پرمویی در زنان
درمان‌های پزشکی می‌توانند رشد اضافی موها را در مواردی برطرف کنند که ناشی از سندروم تخمدان پلی‌کیستیک است. در بسیاری از زنان، مصرف قرص‌های ضدبارداری مثل قرص ال دی به تنظیم هورمون‌ها و دوره‌های قاعدگی نا منظم کمک می‌کند و باعث کاهش رشد موهای اضافی می‌شود.
برخی هم برای کنترل دیابت از انسولین استفاده می‌کنند. بهترین قرص برای درمان پرمویی در زنان ، داروی اسپیرونولاکتون (Spironolactone) است. اسپیرونولاکتون دارویی است که می‌تواند اثرات هورمون‌های خاص را کنترل کند. زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک که قصد بارداری دارند، ممکن است برای القای تخمک گذاری نیاز به درمان با استفاده از هورمون مصنوعی داشته باشند.
یکی دیگر از داروهایی که برای درمان پرمویی زنان کاربرد دارد قرص سیپروترون کامپاند است.
درمان این اختلال به سابقه پزشکی و شرایط هر بیمار هم بستگی دارد. درمان‌های هورمونی می‌توانند تعادل هورمونی را برگردانند، اگرچه ممکن است به درمان‌های دیگری هم نیاز باشد؛ برای مثال اگر در بدن فرد توموری وجود داشته باشد که آندروژن تولید کند، ممکن است لازم باشد تومور با عمل جراحی برداشته شود.
اگر اطلاعاتی راجب تخصص پوست و مو ندارید، ما در مقاله تخصص پوست و مو کیست به صورت کامل توضیح داده ایم.
درمان پرمویی زنان با داروی گیاهی
برای درمان هیرسوتیسم از روش‌های درمان گیاهی هم استفاده می‌شود. حتما به این نکته دقت کنید که انواع روش درمان پرمویی زنان در طب اسلامی و سنتی از نظر آزمایشگاهی و با تحقیقات علمی بررسی نشده‌اند. درمان پرمویی باید با تشخیص علت و ریشه مشکل پیش برود. با این حال، این توصیه‌ها برای درمان گیاهی هیرسوتیسم هم وجود دارند:
- روغن اسطوخودوس و درخت چای؛ با استفاده موضعی از این روغن‌ها می‌توانید تاحدی در موارد پرمویی خفیف مشکل را رفع کنید.
- چای نعنای فلفلی؛ مصرف ۱ تا ۲ لیوان از این چای می‌تواند در کاهش ترشح تستوسترون در بدن نقش داشته باشد و در بعضی موارد از میزان موهای زائد کم کند.
- عصاره گیاه درخت پنج‌انگشت؛ این عصاره هم می‌تواند در کاهش ترشح آندروژن در بدن نقش داشته باشد.
- عصاره نخل اره‌ای؛ این عصاره هم به کاهش هورمون‌های مردانه در بدن کمک می‌کند.
در مورد استفاده از این روش‌ها حتما با پزشک مشورت کنید، زیرا احتمال بروز حساسیت وجود دارد.
درمان پرمویی را با مراجعه به پزشک پیگیری کنید
دلایل زیادی برای پرمویی زنان وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به سندرم تخمدان پلی کیستیک، بیماری‌های غدد مثل اختلال تیروئید، مصرف بعضی از داروها و تومورها اشاره کرد. همچنین ژنتیک و پرمویی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. برای پیگیری این موضوع و درمان پرمویی زنان باید بدانید که در ابتدا بدانید علت وقوع آن چیست. برای تشخیص هم حتما نیاز به مراجعه به پزشک دارید. پزشک با معاینه، بررسی سوابق پزشکی و تجویز آزمایش‌های مختلف می‌تواند به تشخیص
علت پرمویی زنان بپردازد. با استفاده از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر می‌توانید از بهترین پزشکان نوبت بگیرید و برای درمان پرمویی اقدام کنید. امکان دریافت نوبت حضوری از پزشک در همه شهرهای ایران وجود دارد. در ابتدا شهر مورد نظرتان را انتخاب کنید، سپس لیستی از بهترین پزشکان را به صورت یکجا مشاهده خواهید کرد. نظر شما در مورد هیرسوتیسم چیست؟ آیا سوالی دارید؟ می‌توانید از ما بپرسید؛ شاید سوال مشکل شما با دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر یکسان باشد.
منبع:
stlukes-stl.com
medicalnewstoday
سوالات متداول پرمویی زنان
به رشد موهای زائد بیش از حد در قسمت‌های مختلف بدن زنان مثل اطراف سینه، شکم، پشت و صورت، هیرسوتیسم یا پرمویی می‌گویند.
پزشک در اکثر مواقع قرص اسپیرونولاکتون را برای درمان پرمویی زنان تجویز می‌کند.
برای درمان پرمویی زنان می‌توانید به متخصص پوست و مو و یا متخصص غدد مراجعه کنید.
در اکثر مواقع، ژنتیک زنان باعث پرمویی می‌شود.
هورمون درمانی – مصرف کرم‌های موضعی – رفع موهای زائد با اصلاح – اپیلاسیون و لیزر
علت پرمویی زنان ممکن است سندرم تخمدان پلی کیستیک، بیماری‌های غدد مثل اختلالات تیروئید، مصرف بعضی از داروها و یا حتی تومور باشد.
صدای عمیق‌تر – بزرگ شدن کلیتوریس – طاس شدن – آکنه – کاهش سایز سینه – افزایش توده عضلانی
