التهاب مری چیست؟ علل، روش های پیشگیری و علائم التهاب مری

به وضعیتی که در آن بافت‌های مری، دچار التهاب شود التهاب مری گفته می‌شود. این عارضه می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد از جمله عفونت‌ها، مصرف مواد شیمیایی، سوزش‌های ناشی از اسید معده و آسیب‌های فیزیکی. التهاب مری می‌تواند به احساس درد، سوزش و مشکلات در بلع غذا منجر شود.

التهاب مری ممکن است به بافت‌های مری، (لوله عضلانی که مواد غذایی را از دهان به معده شما منتقل می‌کند)، آسیب برساند. التهاب مری باعث ایجاد درد شدید و درد قفسه سینه می‌شود. علل التهاب مری عبارت‌اند از رفلاکس اسید معده، عفونت، داروهای خوراکی و آلرژی. درمان التهاب مری (ازوفاژیت) بستگی به علت اصلی و شدت آسیب بافت دارد. التهاب مری می‌تواند منجر به عوارضی مانند زخم یا تنگ شدن مری و مشکلات بلع شود. در این مقاله از دکتردکتر به بررسی علت ها و روش‌های پیشگیری و درمان التهاب مری پرداخته‌ایم.

در پایان اگر سوالی درباره التهاب مری داشتید، می‌توانید در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

التهاب مری چیست؟

التهاب مری به وضعیتی اطلاق می‌شود که بافت‌های مری لوله‌ای که غذا را از گلو به معده منتقل می‌کند دچار التهاب می‌شوند. این التهاب می‌تواند به دلیل چندین عامل ایجاد شود از جمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آسیب‌های ناشی از مواد خوراکی یا بیماری رفلاکس معده که موجب بازگشت اسید معده به مری می‌شود.

درمان این وضعیت بستگی به علت اصلی التهاب دارد و می‌تواند شامل داروهای ضد التهابی، آنتی‌بیوتیک‌ها و تغییرات در رژیم غذایی باشد. آگاهی نسبت به علائم و مشاوره با دکتر گوارش می‌تواند به مدیریت مؤثر این بیماری کمک کند.

انواع التهاب مری

التهاب یا تحریک دیواره مری لوله‌ای که غذا را از دهان به معده می‌برد گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌ها، رفلاکس اسید معده، آلرژی‌ها، مصرف برخی داروها و حتی آسیب‌های جسمانی باشد. ازوفاژیت به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود.

• ازوفاژیت رفلاکسی: این نوع از التهاب مری به دلیل بازگشت اسید معده به مری ایجاد می‌شود که شایع‌ترین نوع آن است.
• ازوفاژیت عفونی: این نوع التهاب معمولاً در افراد با سیستم ایمنی ضعیف به علت عفونت‌های قارچی، ویروسی یا باکتریایی رخ می‌دهد.
• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک: این نوع التهاب ناشی از واکنش آلرژیک است که باعث افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها نوعی سلول سفید خون در مری می‌شود.
• ازوفاژیت ناشی از دارو: برخی داروها به ویژه داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی می‌توانند در مری التهاب ایجاد کنند.

برای مدیریت التهاب مری رژیم غذایی برای التهاب مری نقش مهمی دارد. اجتناب از غذاهای اسیدی، چرب و تند و افزایش مصرف غذاهای ملایم مانند سبزیجات و میوه‌های غیر اسیدی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

بر اساس سایت cleveland clinic که درباره علل التهاب مری می ‌گوید:

اگر سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با عفونت فعال شده باشد، در صورت داشتن واکنش آلرژیک به بافت‌ها آسیب می‌رسانند و ممکن است بافت‌های مری شما دچار التهاب شوند.

علائم التهاب مری

علائم التهاب مری متنوع بوده و شامل درد و سوزش در ناحیه قفسه سینه، مشکل در بلع غذا، تهوع و استفراغ، سکسکه و حتی بوی بد دهان می‌باشد. این علائم می‌توانند به شدت متفاوت بوده و در برخی افراد می‌تواند موجب ناراحتی‌های جدی شود. تشخیص التهاب مری معمولاً از طریق معاینه و آزمایشات بالینی، تاریخچه پزشکی و آزمایش‌های تصویری صورت می‌گیرد. التهاب مری مانند هر عارضه دیگری یک سری علائم دارد که در جدول زیر ذکر کرده‌ایم و هر یک را شرح داد‌هایم:

کودکان نیز ممکن است مشکل تغذیه داشته باشند. اگر کودک یا فرزندتان علائم زیر را داشت، با پزشک خود تماس بگیرید:

• تنگی نفس یا درد قفسه سینه، به خصوص اگر در هنگام خوردن رخ ندهد
• علائم بیش از چند روز ادامه دارد
• علائم به اندازه کافی شدید هستند
• سردرد، درد عضلانی، یا تب

این علائم ممکن است با شدت‌های مختلفی در بیماران مختلف بروز کند و تشخیص دقیق و درمان به موقع می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

علل التهاب مری

علل التهاب مری به طور کلی توسط شرایطی که باعث آن می‌شود دسته بندی می‌شود. در بعضی موارد، بیش از یک عامل ممکن است سبب ایجاد مریضی شود. علل التهاب مری عبارت‌اند از:

رفلاکس

ساختار شبیه به نام اسفنکتر در بالای معده معمولاً محتوای اسیدی معده را از مری جدا می‌کند. اگر این شیر به درستی بسته نشود، محتویات معده ممکن است به مری باز گردد (ریفلاکس معده). بیماری رفلاکس معده (GERD) یکی از علل التهاب مری است. عارضه GERD التهاب مزمن و آسیب بافتی را در مری ایجاد می‌کند.

التهاب ائوزینوفیلی

Eosinophils سلول‌های سفید خون هستند که نقش کلیدی در واکنش‌های آلرژیک بازی می‌کنند. esophagitis یا ائوزینوفیلی با غلظت بالایی از این سلول‌های سفید خون در مری ایجاد می‌شود. به ‌احتمال زیاد در پاسخ به عامل آلرژی (آلرژن) یا ریفلاکس اسید یا هر دو، این عامل می‌تواند از علل التهاب مری باشد.

در بسیاری از موارد، این نوع مریضی ممکن است توسط غذاها مانند شیر، تخم مرغ، گندم، سویا، بادام زمینی، لوبیا، چاودار و گوشت گاو ایجاد شود. افراد مبتلا به بیماری ائوزینوفیلیک ممکن است آلرژی های غیر غذایی دیگر داشته باشند. به عنوان مثال، گاهی اوقات آلرژن های استنشاقی مانند گرده می‌تواند علت مشکل آنها باشند.

التهاب لنفوسیتی

ریفلاوی لنفوسیتی (LE) یک بیماری ناخوشایند است که در آن تعداد زیادی لنفوسیت در مری به وجود می‌آید.

التهاب ناشی از مصرف دارو

چندین داروی خوراکی ممکن است علل التهاب مری و باعث ایجاد آسیب بافتی در مری شود. به عنوان مثال، اگر شما یک قرص را با آب کم یا بدون آب بخورید، قرص ممکن است در مری باقی بماند. مواد دارویی مرتبط با التهاب مری عبارت‌اند از:

• داروهای کاهش دهنده درد، مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم
• آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین
• کلرید پتاسیم که برای درمان کمبود پتاسیم استفاده می‌شود
• بیسفسفوناتها، از جمله آلندرونات (Fosamax)، درمان برای استخوان‌های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان)
• کینیدین که برای درمان مشکلات قلبی استفاده می‌شود

التهاب مفرط عفونی

عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی در بافت مری می‌تواند باعث ایجاد التهاب شود. التهاب مفرط عفونی نسبتاً نادر است و اغلب در افراد مبتلا به عملکرد سیستم ایمنی ضعیف مانند افرادی که مبتلا به HIV / ایدز یا سرطان هستند، بیشتر دیده می‌شود.

یک قارچ دهانی به نام کاندیدا آلبیکنس، یک علت شایع از بیماری عفونی است. چنین عفونتی اغلب با عملکرد ضعیف سیستم ایمنی، دیابت، سرطان یا استفاده از داروهای استروئید یا آنتی‌بیوتیک همراه است.

راه های تشخیص التهاب مری چیست؟

تشخیص التهاب مری نیازمند انجام آزمایش‌های دقیق پزشکی است زیرا علائم آن ممکن است با بیماری‌های دیگر گوارشی مشابه باشد. اولین گام در تشخیص بررسی علائم بیمار و سابقه پزشکی او است. علائمی مانند سوزش سر دل، درد قفسه سینه، دشواری در بلع و برگشت اسید از معده به مری معمولاً مورد توجه قرار می‌گیرد. یکی از اصلی‌ترین روش‌های تشخیصی آندوسکوپی است. در این روش پزشک با استفاده از یک دوربین کوچک و لوله‌ای انعطاف‌پذیر به بررسی داخل مری می‌پردازد تا التهاب، زخم یا تغییرات دیگری را مشاهده کند.

همچنین در برخی موارد نمونه‌برداری از بافت مری انجام می‌شود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. مانومتری مری یکی دیگر از روش‌ها است که برای بررسی عملکرد عضلات مری به کار می‌رود. این آزمایش میزان فشار درون مری را اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش pH مری نیز به اندازه‌گیری میزان اسید موجود در مری می‌پردازد تا ارتباط بین رفلاکس اسید و علائم بیمار مشخص شود. با استفاده از این روش‌ها پزشکان می‌توانند با دقت بیشتری التهاب مری را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کنند.

روش های درمان التهاب مری

درمان التهاب مری به علت اصلی بیماری بستگی دارد و روش‌های مختلفی برای کنترل و بهبود آن وجود دارد. در ادامه به برخی از روش‌های درمان اشاره می‌شود:

• تغییر در رژیم غذایی: برای کاهش علائم رفلاکس و التهاب، اجتناب از مصرف غذاهای چرب، تند، اسیدی و نوشیدنی‌های کافئین‌دار توصیه می‌شود. مصرف غذاهای ملایم‌تر مانند میوه‌های غیر اسیدی، سبزیجات و غذاهای کم چرب می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• داروها: بسته به نوع التهاب پزشک ممکن است داروهای مختلفی تجویز کند. برای رفلاکس اسید، مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) و آنتی‌اسیدها به کاهش تولید اسید معده کمک می‌کنند. در موارد عفونی، آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد قارچ‌ها یا ضد ویروس‌ها ممکن است مورد استفاده قرار گیرند
• تغییرات سبک زندگی: اجتناب از خوردن غذا قبل از خواب، کاهش وزن و ترک سیگار از دیگر اقداماتی هستند که به کاهش علائم کمک می‌کنند.
• درمان‌های آلرژیک: در صورت تشخیص التهاب ائوزینوفیلیک ممکن است نیاز به داروهای استروئیدی برای کاهش التهاب باشد
• جراحی: در موارد شدید که درمان دارویی موثر نیست یا عوارض جدی مانند تنگی مری ایجاد شده است ممکن است عمل جراحی برای ترمیم مری یا جلوگیری از رفلاکس اسید مورد نیاز باشد.

رعایت این موارد می‌تواند در کاهش علائم و بهبود وضعیت التهاب مری مؤثر باشد.

درمان التهاب مری با دارو

یکی از روش‌های موثر برای کنترل و بهبود علائم درمان التهاب مری با دارو است. انتخاب نوع دارو به علت التهاب مری بستگی دارد. در ادامه برخی از داروهای رایج برای درمان این بیماری را معرفی می‌کنیم:

• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI): این داروها مانند امپرازول، لانزوپرازول و امپرازول به کاهش تولید اسید معده کمک می‌کنند. این امر برای درمان التهاب مری ناشی از رفلاکس مفید است زیرا باعث کاهش تحریک ناشی از اسید معده در مری می‌شود.
• آنتی‌اسیدها: این داروها مانند آلومینیوم هیدروکسید و منیزیم هیدروکسید می‌توانند به خنثی کردن اسید معده کمک کرده و سوزش سر دل و التهاب مری را تسکین دهند.
• مسدودکننده‌های گیرنده H2: داروهایی مانند رانیتیدین و فاموتیدین تولید اسید معده را کاهش داده و در نتیجه به کاهش التهاب و تحریک مری کمک می‌کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضد قارچ‌ها: در صورتی که التهاب مری عفونی باشد، داروهای آنتی‌بیوتیک، ضد قارچ یا ضد ویروس تجویز می‌شوند.
• کورتیکواستروئیدها: در مواردی که التهاب مری ناشی از واکنش آلرژیک یا افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها باشد، استروئیدها می‌توانند التهاب را کاهش دهند.

مصرف داروهای مناسب می‌تواند بهبود سریع‌تر و جلوگیری از عوارض جدی مانند زخم یا تنگی مری را تضمین کند.

درمان التهاب مری در طب سنتی

در طب سنتی درمان التهاب مری با استفاده از گیاهان دارویی و تغییر در سبک زندگی به منظور کاهش علائم و بهبود وضعیت بدن انجام می‌شود. در این روش‌ها تلاش می‌شود تا از مواد طبیعی برای تسکین التهاب و تقویت سیستم گوارشی استفاده شود.

• مصرف عسل: عسل به دلیل خواص ضد التهابی و ترمیم‌کننده خود در طب سنتی برای درمان التهاب مری توصیه می‌شود. مصرف یک قاشق عسل طبیعی قبل از غذا می‌تواند به بهبود دیواره مری کمک کند.
• شربت شیرین‌بیان: شیرین‌بیان یکی از گیاهان مفید در درمان رفلاکس اسید و التهاب مری است. این گیاه به تسکین التهاب و تحریکات مری کمک کرده و در عین حال از تولید اسید معده نیز جلوگیری می‌کند.
• مصرف آب گرم و لیمو: نوشیدن آب گرم به همراه چند قطره آبلیمو قبل از غذا به بهبود هضم و کاهش اسید معده کمک می‌کند.
• دمنوش بابونه: بابونه به دلیل خواص آرام‌بخش و ضد التهابی خود در طب سنتی برای تسکین التهاب مری و رفلاکس معده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• تغذیه مناسب: اجتناب از مصرف غذاهای تند، چرب و سرخ‌شده و مصرف غذاهای ساده و سبک مانند سوپ و سبزیجات نیز از دیگر توصیه‌های طب سنتی برای کاهش التهاب مری است.

این روش‌ها می‌توانند به بهبود طبیعی التهاب مری کمک کنند، اما برای موارد شدیدتر یا مزمن مشاوره با پزشک ضروری است.

درمان خانگی التهاب مری

زخم مری می‌تواند ناشی از رفلاکس اسید معده، عفونت‌ها، یا مصرف برخی داروها باشد. برای بهبود زخم مری در خانه و کاهش علائم آن، می‌توان از چندین روش خانگی و طبیعی استفاده کرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:

• آب آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا به عنوان یک تسکین‌دهنده طبیعی در بهبود زخم‌ها و کاهش التهاب موثر است. نوشیدن مقدار کمی آب آلوئه‌ورا می‌تواند به کاهش سوزش و بهبود زخم مری کمک کند.
• دمنوش بابونه: بابونه دارای خواص ضد التهابی و آرام‌بخش است که می‌تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از زخم مری کمک کند. نوشیدن دمنوش بابونه قبل از خواب مفید است.
• اجتناب از غذاهای اسیدی و تند: برای تسریع بهبود زخم مری باید از مصرف غذاهای اسیدی، تند و چرب خودداری کرد. این غذاها می‌توانند زخم را تحریک کرده و روند بهبود را کند کنند
• نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی در طول روز به شستشوی اسید معده و کاهش تحریکات مری کمک می‌کند.

این درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم و بهبود زخم مری کمک کنند اما در صورت شدت یا مزمن بودن زخم مراجعه به پزشک ضروری است.

چه عواملی سبب افزایش خطر ابتلا به التهاب مری می‌شود؟

عوامل خطرساز مری به علت علل مختلف اختلالات متفاوت است. عوامل مؤثر بر بیماری ریفلاکس معده (GERD)  شامل موارد زیر هستند:

• خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا
• عوامل غذایی مانند الکل اضافی، کافئین، شکلات
• وعده‌های غذایی بیش از حد بزرگ و چرب
• سیگار کشیدن
• وزن اضافی و حاملگی

عواملي كه ممكن است علل التهاب مری ناشي از مصرف دارو شوند، به طور كلي مربوط به مسائلي هستند كه از انتقال قرص به معده جلوگيري می‌کنند. این عوامل عبارت‌اند از:

•  خوردن قرص را با آب کم یا بدون آب
• مصرف دارو در حالت دراز کشیدن
• مصرف دارو درست قبل از خواب، که احتمالاً ناشی از تولید بزاق کمتر و کم شدن بلع در خواب است
• سن سالمند، که احتمالاً به دلیل تغییرات مربوط به سن در ماهیچه‌های مری یا کاهش تولید بزاق ایجاد می‌شود
• قرص‌های بزرگ یا با شکل عجیب و غریب
• عوامل خطر برای بیماری‌های مفرط اغلب به داروها، مانند استروئید ها و آنتی‌بیوتیک‌ها مربوط می‌شود. سایر علل التهاب مری مفرط ممکن است مربوط به عملکرد سیستم ایمنی بدن باشد؛ که ممکن است به علت اختلال ایمنی، HIV / ایدز یا سرطان‌های خاص باشد. همچنین برخی از درمان‌های سرطان و داروهایی که واکنش‌های سیستم ایمنی بدن را به اندام‌های پیوند (مهارکننده‌های ایمنی) متوقف می‌کنند، ممکن است خطر ابتلا به التهاب مری عفونی را افزایش دهند.

به طور کلی عوامل خطرساز التهاب مری عبارت‌اند از:

• سیستم ایمنی ضعیف به علت اچ آی وی یا ایدز، دیابت، لوسمی یا لنفوم
• فتق هیاتال (زمانی که معده از طریق سوراخ در دیافراگم بین مری و معده حرکت می‌کند)
• شیمی ‌درمانی
• پرتو درمانی قفسه سینه
• جراحی در ناحیه قفسه سینه
• داروهای جلوگیری از رد پیوند عضو
• داروهای سرکوب کننده ایمنی که برای درمان بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شود
• آسپرین و داروهای ضد التهابی
• استفراغ مزمن
• چاقی
• مصرف الکل و سیگار
• سابقه خانوادگی آلرژی

بهتر است برای جلوگیری از این عارضه، ترک عادت‌هایی همچون سیگار کشیدن و مصرف الکل را شروع کنیم تا عوامل خطر این بیماری را کاهش دهیم.

آیا التهاب مری خطرناک است؟

ازوفاژیت می‌تواند در صورت عدم درمان به مشکلات جدی منجر شود اما در بسیاری از موارد با درمان مناسب می‌توان آن را کنترل کرد. شدت خطر التهاب مری به نوع آن و مدت زمانی که بدون درمان باقی می‌ماند بستگی دارد. اگر التهاب مری ناشی از رفلاکس اسید معده باشد و به طور مداوم تکرار شود، می‌تواند به ایجاد زخم‌های مری یا تنگی مری منجر شود. این وضعیت می‌تواند باعث دشواری در بلع و حتی درد قفسه سینه شود. همچنین التهاب مزمن مری ممکن است به مرور زمان باعث بروز مری بارت شود که یک تغییر پیش‌سرطانی در سلول‌های مری است و می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.

در مواردی که التهاب ناشی از عفونت یا آلرژی باشد عدم درمان می‌تواند به گسترش عفونت یا تشدید واکنش‌های آلرژیک منجر شود که سلامت بیمار را تهدید می‌کند. بنابراین اگر علائمی مانند سوزش سر دل مداوم، دشواری در بلع یا درد قفسه سینه دارید مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا التهاب مری را تشخیص داده و اقدامات درمانی مناسب انجام شود. درمان به موقع می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

عوارض جانبی التهاب مری

التهاب مری، بدون درمان، می‌تواند منجر به تغییر در ساختار مری شود. عوارض احتمالی عبارت‌اند از:

• اسکار و یا باریک شدن (تنگی) از مری
• پاره شدن بافت زیر جلدی مری (در صورت بسته شدن غذا) یا در طی آندوسکوپی (به علت التهاب)
• افزایش خطر ابتلا به سرطان مری

بهتر است با دیدن علائمی که در بالا ذکر کردیم با یک دکتر گوارش مشورت کنید و برای انتخاب دکتر مناسب بهتر است ابتدا اطلاعاتی درباره اینکه تخصص گوارش چیست کسب کنید.

راه های پیشگیری از التهاب مری

پیشگیری از التهاب مری به تغییرات در سبک زندگی و عادات غذایی بستگی دارد که می‌تواند به کاهش تحریکات مری و جلوگیری از بروز التهاب کمک کند. در ادامه به برخی از راه‌های پیشگیری اشاره می‌شود:

• رعایت رژیم غذایی مناسب: برای جلوگیری از التهاب مری، اجتناب از مصرف غذاهای اسیدی، چرب، سرخ‌شده و تند بسیار مهم است. مصرف غذاهای ملایم مانند سبزیجات، میوه‌های غیر اسیدی و پروتئین‌های کم‌چرب توصیه می‌شود.
• پرهیز از خوردن غذا قبل از خواب: خوردن غذا در فاصله زمانی کوتاه قبل از خواب می‌تواند رفلاکس اسید معده را تشدید کند. بهتر است حداقل 2 تا 3 ساعت قبل از خواب از خوردن خودداری کنید.
• کاهش وزن: چاقی یکی از عواملی است که خطر رفلاکس و التهاب مری را افزایش می‌دهد. کاهش وزن می‌تواند به پیشگیری از التهاب مری کمک کند.
• اجتناب از مصرف الکل و سیگار: الکل و سیگار می‌توانند باعث تحریک مری و رفلاکس اسید معده شوند. ترک این عادات می‌تواند به کاهش خطر التهاب مری کمک کند.

با رعایت این موارد می‌توان خطر بروز التهاب مری را کاهش داد و از مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرد.

مشورت با پزشک و تشخیص بموقع التهاب مری

بیماری با نام التهاب مری که می‌تواند از علل مختلفی نشأت گیرد از جمله عفونت، آسیب‌های شیمیایی یا واکنش‌های آلرژیک. علائم این بیماری می‌تواند شامل درد قفسه سینه، مشکل در بلع و سوزش سر دل باشد. تشخیص به موقع و درمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود و کیفیت زندگی بیمار بهبود یابد.

مراقبت از رژیم غذایی و مشاوره با دکتر گوارش نیز می‌تواند در مدیریت این وضعیت بسیار مؤثر باشد. در نهایت آگاهی از علائم و عوامل خطر می‌تواند به افراد کمک کند تا به محض بروز نشانه‌ها اقدام کنند و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

منابع:

healthline.com
mayoclinic.org

سوالات متداول التهاب مری