التهاب مری چیست و چقدر خطرناک است؟

التهاب مری به تورم و آسیب بافت‌های مری گفته می‌شود که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند عفونت، تماس با مواد شیمیایی، بازگشت اسید معده و آسیب‌های فیزیکی ایجاد شود. این وضعیت معمولاً باعث درد، سوزش و مشکلات در بلع غذا می‌شود. مری لوله‌ای عضلانی است که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند و التهاب آن می‌تواند به درد قفسه سینه و ناراحتی منجر شود.

شایع‌ترین علل التهاب مری شامل رفلاکس اسید، عفونت‌ها، داروهای خوراکی و واکنش‌های آلرژیک هستند. درمان التهاب مری بسته به علت و شدت آن متفاوت است و در صورت عدم درمان ممکن است عوارضی مانند زخم یا تنگ شدن مری رخ دهد. در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، به بررسی علل، علائم و راه‌های پیشگیری و درمان التهاب مری پرداخته‌ایم.

در پایان اگر سوالی درباره التهاب مری داشتید، می‌توانید در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

التهاب مری چیست؟

التهاب مری یکی از انواع متداول و متبط با بیماری های معده است و به وضعیتی اطلاق می‌شود که بافت‌های مری لوله‌ای که غذا را از گلو به معده منتقل می‌کند، دچار التهاب می‌شوند. این التهاب می‌تواند به دلیل چندین عامل ایجاد شود از جمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آسیب‌های ناشی از مواد خوراکی یا بیماری رفلاکس معده که موجب بازگشت اسید معده به مری می‌شود.

درمان این وضعیت بستگی به علت اصلی التهاب دارد و می‌تواند شامل داروهای ضد التهابی، آنتی‌بیوتیک‌ها و تغییرات در رژیم غذایی باشد. آگاهی نسبت به علائم و مشاوره با دکتر گوارش می‌تواند به مدیریت مؤثر این بیماری کمک کند.

آیا التهاب مری خطرناک است؟

ازوفاژیت در صورت عدم درمان ممکن است به مشکلات جدی مانند زخم یا تنگی مری منجر شود، اما با درمان مناسب معمولاً قابل کنترل است. التهاب مزمن ناشی از رفلاکس اسید می‌تواند باعث تغییرات پیش‌سرطانی در مری و افزایش خطر سرطان شود. همچنین، التهاب ناشی از عفونت یا آلرژی در صورت درمان نشدن ممکن است تشدید شده و سلامت را تهدید کند. بنابراین، در صورت داشتن علائمی مثل سوزش سر دل مداوم، مشکل در بلع یا درد قفسه سینه، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا درمان به موقع انجام شود و از عوارض جدی جلوگیری گردد.

انواع التهاب مری

انواع التهاب مری یا ازوفاژیت شامل چند نوع اصلی است:

• ازوفاژیت رفلاکسی؛ این نوع از التهاب مری به دلیل بازگشت اسید معده به مری ایجاد می‌شود که شایع‌ترین نوع آن است.
• ازوفاژیت عفونی؛ این نوع التهاب معمولاً در افراد با سیستم ایمنی ضعیف به علت عفونت‌های قارچی، ویروسی یا باکتریایی رخ می‌دهد.
• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک؛ این نوع التهاب ناشی از واکنش آلرژیک است که باعث افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها نوعی سلول سفید خون در مری می‌شود.
• ازوفاژیت ناشی از دارو؛ برخی داروها به ویژه داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی می‌توانند در مری التهاب ایجاد کنند.

برای مدیریت التهاب مری رژیم غذایی برای التهاب مری نقش مهمی دارد. اجتناب از غذاهای اسیدی، چرب و تند و افزایش مصرف غذاهای ملایم مانند سبزیجات و میوه‌های غیر اسیدی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. بر اساس سایت cleveland clinic که درباره علل التهاب مری می‌گوید:

اگر سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با عفونت فعال شده باشد، در صورت داشتن واکنش آلرژیک به بافت‌ها آسیب می‌رسانند و ممکن است بافت‌های مری شما دچار التهاب شوند.

علائم التهاب مری

علائم التهاب مری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سوزش معده
• گیر کردن غذا در گلو
•  درد هنگام بلع غذا
• سوزش سر دل یا احساس برگشت اسید معده
• تهوع و گاهی استفراغ
• سکسکه‌های مکرر
• بوی بد دهان
• کاهش اشتها و احساس گیر کردن غذا در گلو

التهاب مری و تنگی نفس

التهاب مری معمولاً به طور مستقیم باعث تنگی نفس نمی‌شود. با این حال، در برخی موارد شدید یا پیچیده، التهاب مری ممکن است باعث تحریک اعصاب یا واکنش‌های ثانویه شود که احساس تنگی نفس یا مشکل در تنفس را ایجاد کند. همچنین، برخی بیماری‌های همراه مثل رفلاکس معده که موجب التهاب مری می‌شوند، می‌توانند باعث تحریک مجاری تنفسی و ایجاد سرفه یا احساس تنگی نفس شوند. اگر همراه با التهاب مری، تنگی نفس دارید، حتماً باید توسط پزشک بررسی و درمان شوید تا علت دقیق مشخص شود.

علائم التهاب مری در کودکان

کودکان نیز ممکن است مشکل تغذیه داشته باشند. اگر کودک یا فرزندتان علائم زیر را داشت، با پزشک خود تماس بگیرید:

• تنگی نفس یا درد قفسه سینه، به خصوص اگر در هنگام خوردن رخ ندهد
• علائم بیش از چند روز ادامه دارد
• علائم به اندازه کافی شدید هستند
• سردرد، درد عضلانی، یا تب

این علائم ممکن است با شدت‌های مختلفی در بیماران مختلف بروز کند و تشخیص دقیق و درمان به موقع می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

علل التهاب مری

علل التهاب مری به طور کلی توسط شرایطی که باعث آن می‌شود دسته بندی می‌شود. در بعضی موارد، بیش از یک عامل ممکن است سبب ایجاد مریضی شود. علل التهاب مری عبارت‌اند از:

رفلاکس معده

ساختار شبیه به نام اسفنکتر در بالای معده معمولاً محتوای اسیدی معده را از مری جدا می‌کند. اگر این شیر به درستی بسته نشود، محتویات معده ممکن است به مری باز گردد (ریفلاکس معده). بیماری رفلاکس معده (GERD) یکی از علل التهاب مری است. عارضه GERD التهاب مزمن و آسیب بافتی را در مری ایجاد می‌کند.

التهاب ائوزینوفیلی

ائوزینوفیلی (Eosinophils) سلول‌های سفید خون هستند که نقش کلیدی در واکنش‌های آلرژیک بازی می‌کنند. esophagitis یا ائوزینوفیلی با غلظت بالایی از این سلول‌های سفید خون در مری ایجاد می‌شود. به ‌احتمال زیاد در پاسخ به عامل آلرژی یا ریفلاکس اسید یا هر دو، این عامل می‌تواند از علل التهاب مری باشد.

التهاب لنفوسیتی

ریفلاوی لنفوسیتی (LE) یک بیماری ناخوشایند است که در آن تعداد زیادی لنفوسیت در مری به وجود می‌آید.

التهاب ناشی از مصرف دارو

چندین داروی خوراکی ممکن است علل التهاب مری و باعث ایجاد آسیب بافتی در مری شود. به عنوان مثال، اگر شما یک قرص را با آب کم یا بدون آب بخورید، قرص ممکن است در مری باقی بماند. مواد دارویی مرتبط با التهاب مری عبارت‌اند از:

• داروهای کاهش دهنده درد، مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم
• آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین
• کلرید پتاسیم که برای درمان کمبود پتاسیم استفاده می‌شود
• بیسفسفوناتها، از جمله آلندرونات (Fosamax)، درمان برای استخوان‌های ضعیف و شکننده

برای خرید آنلاین دارو، می‌توانید از داروخانه آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید.

التهاب مفرط عفونی

عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی در بافت مری می‌تواند باعث ایجاد التهاب شود. التهاب مفرط عفونی نسبتاً نادر است و اغلب در افراد مبتلا به عملکرد سیستم ایمنی ضعیف مانند افرادی که مبتلا به HIV / ایدز یا سرطان هستند، بیشتر دیده می‌شود.

یک قارچ دهانی به نام کاندیدا آلبیکنس، یک علت شایع از بیماری عفونی است. چنین عفونتی اغلب با عملکرد ضعیف سیستم ایمنی، دیابت، سرطان یا استفاده از داروهای استروئید یا آنتی‌بیوتیک همراه است.

راه‌های تشخیص التهاب مری

تشخیص التهاب مری نیازمند ارزیابی دقیق پزشکی است، زیرا علائم آن ممکن است شبیه سایر بیماری‌های گوارشی باشد. ابتدا پزشک با بررسی علائم بیمار و سابقه پزشکی، مواردی مانند سوزش سر دل، درد قفسه سینه، مشکل در بلع و برگشت اسید معده به مری را مد نظر قرار می‌دهد. برای تأیید تشخیص، روش‌های متعددی وجود دارد که هر کدام به بررسی دقیق‌تر وضعیت مری کمک می‌کنند. در جدول زیر، در اینباره بیشتر توضیح داده‌ایم:

هر کدام از انواع آزمایش‌ به متخصص گوارش کمک می‌کنند تا نوع التهاب و علت آن را دقیق‌تر شناسایی کرده و درمان مناسب را تجویز کند.

انواع روش های درمان التهاب مری

درمان التهاب مری به علت ایجاد آن و شدت بیماری بستگی دارد و معمولاً شامل چند روش اصلی است:

درمان با تغییر سبک زندگی

یکی از اولین قدم‌ها برای کاهش التهاب، پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده مانند غذاهای تند، چرب و اسیدی است. همچنین کاهش وزن در افراد دارای اضافه‌وزن، ترک سیگار و خودداری از خوردن غذاهای سنگین یا زیاد قبل از خواب می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

درمان خانگی التهاب مری

برای درمان خانگی این مشکل، به موارد زیر توجه کنید:

• ژل آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا به عنوان یک تسکین‌دهنده طبیعی در بهبود زخم‌ها و کاهش التهاب موثر است. نوشیدن مقدار کمی آب آلوئه‌ورا می‌تواند به کاهش سوزش و بهبود زخم مری کمک کند.
• دمنوش بابونه: بابونه دارای خواص ضد التهابی و آرام‌بخش است که می‌تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از زخم مری کمک کند. نوشیدن دمنوش بابونه قبل از خواب مفید است.
• اجتناب از غذاهای اسیدی و تند: برای تسریع بهبود زخم مری باید از مصرف غذاهای اسیدی، تند و چرب خودداری کرد. این غذاها می‌توانند زخم را تحریک کرده و روند بهبود را کند کنند
• نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی در طول روز به شستشوی اسید معده و کاهش تحریکات مری کمک می‌کند.

این درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم و بهبود زخم مری کمک کنند اما در صورت شدت یا مزمن بودن زخم مراجعه به پزشک ضروری است.

درمان التهاب مری با دارو

یکی از روش‌های موثر برای کنترل و بهبود علائم درمان التهاب مری با دارو است. انتخاب نوع دارو به علت التهاب مری بستگی دارد. در ادامه برخی از داروهای رایج برای درمان این بیماری را معرفی می‌کنیم:

• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI): این داروها مانند امپرازول، لانزوپرازول و امپرازول به کاهش تولید اسید معده کمک می‌کنند. این امر برای درمان التهاب مری ناشی از رفلاکس مفید است زیرا باعث کاهش تحریک ناشی از اسید معده در مری می‌شود.
• آنتی‌اسیدها: این داروها مانند آلومینیوم هیدروکسید و منیزیم هیدروکسید می‌توانند به خنثی کردن اسید معده کمک کرده و سوزش سر دل و التهاب مری را تسکین دهند.
• مسدودکننده‌های گیرنده H2: داروهایی مانند رانیتیدین و فاموتیدین تولید اسید معده را کاهش داده و در نتیجه به کاهش التهاب و تحریک مری کمک می‌کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضد قارچ‌ها: در صورتی که التهاب مری عفونی باشد، داروهای آنتی‌بیوتیک، ضد قارچ یا ضد ویروس تجویز می‌شوند.
• کورتیکواستروئیدها: در مواردی که التهاب مری ناشی از واکنش آلرژیک یا افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها باشد، استروئیدها می‌توانند التهاب را کاهش دهند.

مصرف داروهای مناسب می‌تواند بهبود سریع‌تر و جلوگیری از عوارض جدی مانند زخم یا تنگی مری را تضمین کند.

درمان التهاب مری در طب سنتی

در طب سنتی درمان التهاب مری با استفاده از گیاهان دارویی و تغییر در سبک زندگی به منظور کاهش علائم و بهبود وضعیت بدن انجام می‌شود. در این روش‌ها تلاش می‌شود تا از مواد طبیعی برای تسکین التهاب و تقویت سیستم گوارشی استفاده شود.

• مصرف عسل: عسل به دلیل خواص ضد التهابی و ترمیم‌کننده خود در طب سنتی برای درمان التهاب مری توصیه می‌شود. مصرف یک قاشق عسل طبیعی قبل از غذا می‌تواند به بهبود دیواره مری کمک کند.
• شربت شیرین‌بیان: شیرین‌بیان یکی از گیاهان مفید در درمان رفلاکس اسید و التهاب مری است. این گیاه به تسکین التهاب و تحریکات مری کمک کرده و در عین حال از تولید اسید معده نیز جلوگیری می‌کند.
• مصرف آب گرم و لیمو: نوشیدن آب گرم به همراه چند قطره آبلیمو قبل از غذا به بهبود هضم و کاهش اسید معده کمک می‌کند.
• دمنوش بابونه: بابونه به دلیل خواص آرام‌بخش و ضد التهابی خود در طب سنتی برای تسکین التهاب مری و رفلاکس معده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• تغذیه مناسب: اجتناب از مصرف غذاهای تند، چرب و سرخ‌شده و مصرف غذاهای ساده و سبک مانند سوپ و سبزیجات نیز از دیگر توصیه‌های طب سنتی برای کاهش التهاب مری است.

این روش‌ها می‌توانند به بهبود طبیعی التهاب مری کمک کنند، اما برای موارد شدیدتر یا مزمن مشاوره با پزشک ضروری است.

درمان جراحی

اگر التهاب مری بسیار شدید باشد یا منجر به عوارضی مانند تنگی مری شود و درمان دارویی مؤثر نباشد، ممکن است جراحی برای ترمیم ساختار مری یا جلوگیری از بازگشت اسید انجام شود.

درمان این بیماری چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان درمان التهاب مری بسته به علت، شدت التهاب و پاسخ بدن بیمار متفاوت است. در موارد خفیف ممکن است چند هفته تا یک ماه درمان کافی باشد، اما در التهاب‌های شدید یا مزمن، دوره درمان ممکن است چند ماه طول بکشد و نیاز به پیگیری مداوم داشته باشد. رعایت دقیق دستورات پزشک و تغییر سبک زندگی می‌تواند روند بهبود را تسریع کند. در جدول زیر، مراحل درمان التهاب مری را آورده‌ایم:

چه عواملی سبب افزایش خطر ابتلا به التهاب مری می‌شود؟

عوامل خطرساز مری به علت علل مختلف اختلالات متفاوت است. عوامل مؤثر بر بیماری ریفلاکس معده (GERD)  شامل موارد زیر هستند:

• خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا
• عوامل غذایی مانند الکل اضافی، کافئین، شکلات
• وعده‌های غذایی بیش از حد بزرگ و چرب
• سیگار کشیدن
• وزن اضافی و حاملگی
• استفراغ مزمن
• سیستم ایمنی ضعیف به علت اچ آی وی یا ایدز، دیابت، لوسمی یا لنفوم
• فتق هیاتال
• شیمی ‌درمانی
• پرتو درمانی قفسه سینه
• جراحی در ناحیه قفسه سینه
• داروهای جلوگیری از رد پیوند عضو
• داروهای سرکوب کننده ایمنی که برای درمان بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شود
• آسپرین و داروهای ضد التهابی
• استفراغ مزمن
• چاقی
• مصرف الکل و سیگار
• سابقه خانوادگی آلرژی

راه‌های پیشگیری از التهاب مری

پیشگیری از التهاب مری عمدتاً به تغییر سبک زندگی و اصلاح عادات غذایی بستگی دارد که می‌تواند از تحریک مری و التهاب جلوگیری کند. برخی از راه‌های مهم پیشگیری عبارتند از:

• رعایت رژیم غذایی مناسب؛ پرهیز از غذاهای اسیدی، چرب، سرخ‌شده و تند و مصرف غذاهای ملایم مثل سبزیجات، میوه‌های غیر اسیدی و پروتئین‌های کم‌چرب.
• پرهیز از خوردن غذا قبل از خواب؛ بهتر است حداقل ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب غذا نخورید تا از تشدید رفلاکس اسید جلوگیری شود.
• کاهش وزن؛ چاقی یکی از عوامل افزایش‌دهنده رفلاکس و التهاب مری است؛ کاهش وزن می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
• ترک الکل و سیگار؛ این موارد باعث تحریک مری و تشدید رفلاکس اسید می‌شوند؛ ترک آن‌ها خطر التهاب را کم می‌کند.

رعایت این نکات ساده به پیشگیری از التهاب مری و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر کمک می‌کند.

عوارض جانبی التهاب مری

التهاب مری، بدون درمان، می‌تواند منجر به تغییر در ساختار مری شود. عوارض احتمالی عبارتند از:

• اسکار و یا باریک شدن (تنگی) از مری
• پاره شدن بافت زیر جلدی مری (در صورت بسته شدن غذا) یا در طی آندوسکوپی به علت التهاب
• افزایش خطر ابتلا به سرطان مری

مشورت با پزشک و تشخیص به‌موقع التهاب مری

بیماری با نام التهاب مری که می‌تواند از علل مختلفی نشأت گیرد از جمله عفونت، آسیب‌های شیمیایی یا واکنش‌های آلرژیک. علائم این بیماری می‌تواند شامل درد قفسه سینه، مشکل در بلع و سوزش سر دل باشد. تشخیص به موقع و درمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود و کیفیت زندگی بیمار بهبود یابد.

مراقبت از رژیم غذایی و مشاوره با دکتر آنلاین گوارش نیز می‌تواند در مدیریت این وضعیت بسیار مؤثر باشد. در نهایت آگاهی از علائم و عوامل خطر می‌تواند به افراد کمک کند تا به محض بروز نشانه‌ها اقدام کنند و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع:

ncbi.nlm.nih.gov

emedicine.medscape.com

سوالات متداول