اوزمپیک؛ داروی کاهش وزن یا درمان‌ دیابت؟

اوزمپیک (سماگلوتید) نوعی دارو است که برای بهبود سطح قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. مصرف اوزمپیک (Ozempic) با کاهش خطر حوادث قلبی عروقی عمده مانند سکته مغزی و حمله قلبی برای بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 همراه است. این دارو در کنار رعایت رژیم غذایی و ورزش‌کردن نتیجه مثبتی نشان می‌دهد. در ادامه درباره آن، اطلاعات بیشتری کسب می‌کنید.

اوزمپیک چیست؟

از این دارو برای کسانی استفاده می‌شود که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند. این داروی تجویزی برای کنترل سطح قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲ است و باعث کاهش خطر بیماری‌های قلبی شامل حمله و سکته قلبی هم می‌شود.

اوزمپیک برای دیابت نوع ۱، کتواسیدوز دیابتی، یا در افرادی که پانکراتیت داشته‌اند، استفاده نمی‌شود. این دارو به صورت محلول مایع داخل قلم و لوله‌های یکبار مصرف و از پیش پر شده عرضه می‌شود. بیماران باید دارو را زیر پوست خود تزریق کنند.

سماگلوتاید فقط به عنوان دارویی با نام تجاری Ozempic عرضه می‌شود و شکل دیگری از آن در دسترس نیست. این دارو به چه نام هایی در بازار موجود است؟ داروی مذکور که با عنوان سماگلوتاید هم شناخته می‌شود، با نام تجاری اوزمپیک در بازار موجود و قابل دسترسی است.

اشکال دارویی

این دارو به حالت تزریقی موجود است اما قرص اوزمپیک هم برای لاغری در بازار موجود است. قرص مذکور جنجال‌های زیادی برای کاهش وزن به پا کرده و حواشی زیادی درباره‌ اثرگذاری‌اش در زمینه کاهش وزن موجود است.

نحوه عملکرد اوزمپیک چیست؟

اوزمپیک از دسته‌ای از داروها به نام آگونیست‌های پپتید-1 شبه گلوکاگون (GLP-1) (ممتیک‌های اینکرتین) است و با اتصال به گیرنده‌های GLP-1 عمل می‌کند. داروی مذکور باعث تحریک ترشح انسولین از لوزالمعده در هنگام نیاز به آن می‌شود و به کاهش میزان قند آزادشده توسط کبد هم کمک می‌کند.

اوزمپیک سرعت خروج غذا از معده را کاهش می‌دهد و ترکیبی از اثراتش منجر به کم‌شدن سطح A1C و قند خون می‌شود. امکان دارد که مصرف دارو به کاهش اشتها کمک کند.

برای درمان چه مشکلاتی استفاده می‌شود؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد از اوزمپیک برای رفع مشکلات بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. اوزمپیک با تقلید از یک هورمون طبیعی عمل می‌کند و در کاهش وزن هم اثرگذار است.

با افزایش سطح هورمون‌ها، مولکول‌ها به مغز پیام سیری را منتقل می‌کنند. با افزایش زمان خروج غذا از بدن، هضم هم کند می‌شود. این فرایند شبیه به اثر جراحی رفع چاقی است.

دوز و نحوه مصرف اوزمپیک چیست؟

مقدار دوز دارو را پزشک مشخص می‌کند اما به طور کلی، توصیه‌ها درباره مصرف اوزمپیک به شرح زیر است:

• دارو را با تزریق زیر جلدی ۰.۲۵ میلی‌گرم (تزریق زیر پوستی) یک بار در هفته به مدت ۴ هفته شروع کنید. دوز ۰.۲۵ میلی‌گرم برای شروع درمان در نظر گرفته می‌شود و برای کنترل قند خون موثر نیست.
• پس از ۴ هفته از مصرف دوز  ۰.۲۵ میلی‌گرم، دوز را به ۰.۵ میلی‌گرم و یک بار در هفته افزایش بدهید.
• اگر پس از حداقل ۴ هفته با دوز ۰.۵ میلی‌گرم، کنترل قند خون اضافی مورد نیاز باشد، ممکن است که دوز به ۱میلی گرم یک بار در هفته افزایش یابد.
• اگر پس از حداقل ۴ هفته از دوز ۱ میلی‌گرمی، کنترل قند خون اضافی مورد نیاز باشد، ممکن است که دوز به ۲ میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش پیدا کند. حداکثر دوز توصیه شده ۲میلی‌گرم، یک بار در هفته است.
• این دارو را یک بار در هفته، در یک روز مشخص در هفته، در هر زمانی از روز (مهم نیست چه زمانی باشد)، با یا بدون مصرف وعده غذایی مصرف کنید.
• اگر یک دوز فراموش شد، تزریق خود را در اسرع وقت، ظرف ۵ روز پس از فراموشی دوز انجام دهید. اگر بیش از ۵ روز گذشته است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در روز برنامه‌ریزی‌شده به طور منظم مصرف کنید.

اوزمپیک به صورت دوزهای ۰.۲۵ میلی‌گرم، ۰.۵ میلی‌گرم، ۱ و ۲ میلی‌گرم در دسترس است. فقط توصیه‌های پزشک را در زمینه مصرف دنبال کنید.

شیوه و زمان مصرف دارو

این دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک استفاده کنید. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید و راهنماهای دارو یا برگه‌های دستورالعمل را بخوانید. مصرف معمولا با دوز کم شروع می‌شود که به تدریج هر ۴ هفته تا ۳۰ روز افزایش می‌یابد.

اوزمپیک زیر پوست (تزریق زیرجلدی)، معمولا یک بار در هفته در هر زمانی از روز، با یا بدون مصرف غذا تزریق می‌شود. هر هفته در همان روز از تزریق استفاده کنید.

 اگر دارو کدر به نظر می‌رسد، رنگ آن تغییر کرده یا ذراتی در آن وجود دارد، حتما از مصرف خودداری کنید و ابتدا آن را به فردی متخصص نشان بدهید.

پزشک محل تزریق این دارو را به شما نشان می‌دهد. دارو معمولا در شکم، ران یا بازو تزریق می‌شود. یادتان باشد که دو بار پشت سر هم در یک محل تزریق نکنید. یادتان باشد که از مارک‌های مختلف سماگلوتاید (Wegovy یا Rybelsus) به طور هم‌زمان استفاده نکنید.

 قلم تزریق اوزمپیک حاوی بیش از یک دوز است. پس از اولین استفاده، قلم را با سوزن خارج شده در یخچال یا در دمای اتاق نگهداری کنید. آن را از گرما و نور دور نگه دارید. زمانی که از قلم و دارو استفاده نمی‌کنید هم درپوش را روی آن قرار بدهید.

۵۶ روز پس از اولین استفاده قلم را دور بیاندازید. این کار را در صورتی که کمتر از ۰.۲۵ میلی‌گرم در شمارنده دوز نشان داده می‌شود هم انجام بدهید. از سوزن هم مجدداً استفاده نکنید.

عوارض دارو چیست؟

اگر با مصرف اوزمپیک، علائم واکنش آلرژیک دارید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• کهیر
• خارش
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• تنفس دشوار
• تورم صورت لب‌ها، زبان یا گلو

امکان بروز عوارض جانبی جدی دیگر با مصرف این دارو هم وجود دارد:

• تغییرات بینایی.
• تغییرات خلقی غیرمعمول، افکار در مورد آسیب رساندن به خود.
• تپش ضربان قلب.
• احساس گیجی، مثل اینکه ممکن است بیهوش شوید.
• علائم پانکراتیت؛ درد شدید در قسمت بالای معده که به پشت گسترش می‌یابد، حالت تهوع با یا بدون استفراغ، ضربان قلب سریع.
• مشکلات کیسه صفرا؛ درد بالای معده، تب، مدفوع شبیه خاک‌رس، یرقان (زردی پوست یا چشم).
• قند خون پایین؛ سردرد، گرسنگی، ضعف، تعریق، گیجی، تحریک‌پذیری، سرگیجه، ضربان قلب سریع، یا احساس عصبانیت.
• مشکلات کلیوی؛ تورم، کمتر ادرارکردن، احساس خستگی یا تنگی نفس.
• علائم آنفولانزای معده؛ گرفتگی معده، استفراغ، از دست‌دادن اشتها، اسهال (ممکن است آبکی یا خونی باشد).

عوارض جانبی دیگر و شایع اوزمپیک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
• ناراحتی معده، سوزش سر دل، آروغ، گاز، نفخ
• حالت تهوع، استفراغ، درد معده، از دست دادن اشتها
• اسهال
• یبوست
• آبریزش بینی یا گلو درد
• علائم آنفولانزای معده
• سردرد، سرگیجه، خستگی

تداخلات دارویی اوزمپیک چیست؟

سماگلوتاید می‌تواند سرعت هضم غذا را کم کند و در نتیجه، در چنین حالتی جذب داروهای خوراکی از سوی بدن بیشتر طول می‌کشد.

اگر انسولین یا داروهای دیابت دیگر مانند موارد زیر را مصرف می‌کنید، باید حتما به پزشک اطلاع بدهید:

•  دولاگلوتاید
• اگزناتید
• لیراگلوتاید
• بیتا
• ترولیسیتی
• ویکتوزا

ممکن است، سایر داروها  هم بر سماگلوتید تأثیر بگذارند؛ از جمله داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی. در مورد سایر داروهایی که استفاده می کنید هم به پزشک خود اطلاع بدهید.

نگهداری دارو چگونه است؟

این دارو را در ظرفی که در آن عرضه شده و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. دارو را دور از نور و گرما و با درپوش قلم قرار بدهید. اوزمپتیک باید در دمای ۲ تا ۸ سانتی‌گراد در یخچال قرار بگیرد. پس از استفاده از دارو که در قالب یک قلم ارائه می‌شود، می‌توانید آن را در دمای اتاق یعنی ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌گراد یا در یخچال نگه دارید.

حواستان باشد که دارو نباید یخ بزند و اگر منجمد شود، قابل استفاده نخواهد بود. تاریخ اولین استفاده از قلم اوزمپیک را یادداشت کنید و بعد از ۵۶ روز، آن را دور بریزید؛ حتی اگر مقداری محلول در قلم باقی مانده باشد.

موارد احتیاط در زمینه مصرف چیست؟

اگر علائم تومور تیروئید مانند موارد زیر را دارید، باید سریع با پزشک تماس بگیرید:

• تورم یا توده در گردن
• مشکل در بلع
• صدای خشن
• تنگی نفس

چه افرادی نباید از آن استفاده کنند؟

اگر به سماگلوتاید یا هر ماده دیگری که در این دارو وجود دارد، حساسیت دارید، نباید از این دارو استفاده کنید. در شرایط زیر هم منع مصرف وجود دارد:

• نئوپلازی غدد درون ریز متعدد نوع 2 (تومورها در غدد)
• سابقه شخصی یا خانوادگی کارسینوم مدولاری تیروئید (نوعی سرطان تیروئید)

برای اطمینان از بی‌خطر بودن این دارو، اگر دچار وضعیت‌های زیر بوده یا هستید باید با پزشک صحبت کنید:

• اختلال معده یا روده
• پانکراتیت
• بیماری کلیوی
• مشکلات چشمی ناشی از دیابت (رتینوپاتی)

حداقل ۲ ماه قبل از اینکه قصد بارداری دارید هم مصرف این دارو را متوقف کنید. از پزشک خود بخواهید که داروی ایمن‌تری برای استفاده در این مدت تجویز کند.

کنترل دیابت در دوران بارداری و افزایش وزن مناسب بسیار مهم است. حتی اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن در دوران بارداری می‌تواند به جنین آسیب برساند. اگر در دوران شیردهی هستید هم باید درباره وضعیت خود با پزشک صحبت کنید.

دارو در ایران وجود دارد؟

اوزمپیک در ایران هم عرضه می‌شود؟  این دارو در ایران هم وجود دارد اما باید دقت کنید که نباید به واسطه تبلیغات زیاد درباره لاغری به سراغ مصرفش بروید. حتما نظر پزشک را درباره مصرفش جویا شوید.

برای دریافت نوبت ملاقات با متخصصان و پزشکان گوناگون هم می‌توانید از سیستم نوبت دکتر سایت دکتردکتر استفاده کنید. اگر درباره اوزمپیک هم سوالی در ذهن دارید، از ما بپرسید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.

منابع:

healthline.com

drugs.com