درمان التهاب روده شامل درمانهای دارویی، درمانهای خانگی و راهکارهای طبی سنتی است. برای مثال، داروهایی که پزشک برای ورم روده تجویز میکند، شامل کورتیکواستروئیدها و آمینوسالیسیلاتها است. ایمونوساپرسیوها و داروهای زیستی، گروههای دیگر داروها را برای درمان التهاب روده شامل میشوند. در حالت کلی، پزشکان همراه با داروهای فوق رعایت رژیم غذایی و مصرف مکملهای دارویی را نیز پیشنهاد میکنند. مدیریت استرس، طب سوزنی و انجام تکنیکهای ورزش یوگا، سایر روشهای خانگی و سنتی برای درمان التهاب روده هستند.
برای توضیح جامعتر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی کامل انواع روشهای درمان التهابی روده اختصاص میدهیم.
اگر سوال داشتید، در انتهای مطلب و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
التهاب روده چیست؟
التهاب روده یا همان بیماری التهابی روده (IBD)، نوعی اختلال مزمن گوارشی است که دو نوع اصلی کولیت اولسراتیو و بیماری کرون را شامل میشود. علل التهاب روده دقیقاً مشخص نیست؛ اما محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی، محیطی و ضعف ایمنی بدن به بروز التهاب رودهها منجر میشود.
التهاب روده با چه علائمی بروز میکند؟
علائم التهاب روده، بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت بوده و موارد زیر را شامل میشوند:
- خستگی مفرط
- تب خفیف
- درد و کرامپهای شکمی
- اسهال مزمن
- کاهش اشتها
- کاهش وزن غیرعادی
- خونریزی مقعدی
- التهاب مفاصل
- مشکلات پوستی
- التهاب چشم
در صورت درماننشدن التهاب روده، فرد به مرور زمان با عوارض شدیدی مواجه خواهد شد. این عوارض هم در داخل دستگاه گوارشی و هم خارج از آن بروز میکنند.
براساس مقالات منتشر شده در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا (CDC)،
عوارض داخل دستگاه گوارشی شامل کمآبی بدن، جذب ناکافی مواد مغذی ضروری، افزایش خطر ابتلا به سرطان کولون و رکتوم است.
عوارض خارج از دستگاه گوارش شامل کمخونی، کاهش تراکم استخوان، درد مفاصل، تغییرات پوستی، چسبندگی روده، سوزش چشم و تاخیر یا اختلال در رشد در برخی از کودکان است
بررسی کامل روشهای درمان التهاب روده
توجه داشته باشید که درمان التهاب روده از اهمیت ویژهای برخوردار است. زیرا این بیماری کیفیت زندگی فرد را به طور جدی تحت تاثیر قرار میدهد. در نتیجه مراجعه به دکتر گوارش ضروری است.
در ادامه، مهمترین روشهای درمان التهاب روده بزرگ و کوچک را بررسی خواهیم کرد.

درمانهای دارویی
درمانهای دارویی با هدف کاهش التهاب، کنترل علائم و پیشگیری از عود بیماری تجویز میشوند. انتخاب دارو به نوع و شدت بیماری التهاب روده یا ورم معده، پاسخ بیمار به درمانهای قبلی و تجربه عوارض جانبی بستگی دارد.
در حالت کلی، مهمترین قرص درمان التهاب روده عبارتند از:
آمینوسالیسیلاتها
آمینوسالیسیلاتها (5-ASA)، برای درمان کولیت اولسراتیو دیواره روده موثر بوده و به منظور جلوگیری از عود بیماری تجویز میشوند. این گروه از داروها، مستقیماً بر کاهش التهاب در دیواره روده و درمان التهاب روده تاثیر میگذارند و روند بهبودی بیمار را حفظ میکنند. دو مورد از قرص درمان التهاب روده از گروه آمینوسالیسیلات، عبارتند از:
- مسالازین
- سولفاسالازین
این داروها، با عنوان بهترین قرص برای درمان التهاب روده شناخته میشوند. همچنین، برای درمان مراحل خفیف تا متوسط بیماری کولیت اولسراتیو نیز کاربرد دارند.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids)، برای درمان متوسط تا شدید التهاب روده در دورههای کوتاهمدت کاربرد دارند. عوارض جانبی داروها شامل تهوع، سردرد و در موارد نادر، کاهش تعداد گلبولهای سفید است. کورتیکواستروئیدها معمولاً به صورت خوراکی یا شیاف تجویز میشوند. انتخاب شکل دارو نیز به محل التهاب در روده بستگی دارد.
رایجترین داروهای این گروه را بررسی میکنیم:
- پردنیزولون
- بودزوناید
- هیدروکورتیزون
نکته! مصرف این داروها در طولانیمدت، موجب بروز عوارضی مانند پوکی استخوان، دیابت و فشار خون میشوند. به همین دلیل مطابق دستورالعمل پزشک آنها را مصرف کنید.
داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی
این دسته از داروها، با کاهش فعالیت سیستم ایمنی، التهاب مزمن را در بیماریهای التهابی روده کنترل میکنند. پزشک متخصص، داروهای سرکوبکننده را با هدف حفظ بهبودی و جلوگیری از عود بیماری تجویز میکند.
مهمترین داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی، عبارتند از:
- آزاتیوپرین
- سولفاسالازین
- مرکاپتوپورین
- متوترکسات
در بعضی موارد، مصرف این داروها با عوارضی مانند افزایش خطر عفونتها، کاهش تعداد گلبولهای خون و آسیب کبدی همراه است. از این رو، ارزیابیهای منظم و آزمایشهای دورهای در طول درمان ضروری است.
داروهای بیولوژیک
داروهای بیولوژیک، معمولاً برای بیماران مقاوم به درمانهای مرسوم یا ابتلا به التهابات شدید، تجویز میشوند. این داروها، پروتئینهای التهابی را مورد هدف قرار میدهند.
مهمترین داروهای بیولوژیک برای درمان التهاب روده عبارتند از:
- اینفلیکسیماب
- آدالیموماب
- ودولیزومب
- گولیمومب
- اوستکینومب
این داروها، همچنین زمانی تجویز میشوند که داروهای سنتی، بر روند درمان بیتاثیر باشند.
مهارکنندههای جانوسکیناز
مهارکنندههای جانوسکیناز (JAK)، نوعی از آنزیمها را در مسیرهای التهابی روده مهار میکنند. با این حال، این داروها نیز با عوارضی مانند افزایش خطر عفونتها، افزایش سطح کلسترول و آنمی همراه هستند.
مهمترین داروهای مهارکنندههای جانوسکیناز را همراه با توضیحات در جدول زیر آوردهایم:
نام دارو | نکات مهم |
توفاسیتینیب | مورد تایید سازمان دارو برای درمان کولیت اولسراتیو |
آپادا سیتینیب | برای درمان کولیت اولسراتیو متوسط تا شدید |
فیلوگو تینیب | مناسب برای درمان کولیت اولسراتیو در بعضی از کشورها |
این داروها، در واقع مسیر تولید مواد التهابی را مهار میکنند. سپس به مرور التهاب کاهش مییابد.
داروهای ضد اسهال
مهمترین داروهای این گروه را بررسی میکنیم:
- لوپرامید
- بیسموت
- کائولین
- پکتین
نکته! داروهای ضد اسهال برای درمان التهاب روده تجویز نمیشوند. بلکه پزشک متخصص این داروها را برای کنترل علائم به بیمار تجویز میکند.
آیا درمان التهاب روده با جراحی امکانپذیر است؟
انجام جراحی، آخرین انتخاب پزشکان برای درمان این مشکل است. یعنی تنها در صورتی انجام میشود که درمانهای دارویی پاسخگو نباشند. یا اینکه بیمار با بروز عوارض جدی مانند انسداد روده، خونریزی شدید یا ایجاد فیستول و آبسه مواجه شود.
روشهای انجام این جراحی را در نوع اصلی بیماری کرون و کولیت اولسراتیو بیماری بررسی میکنیم:
- بیماری کولیت اولسراتیو؛ برداشتن کل روده بزرگ و رکتوم، درمان کاملاً قطعی
- بیماری کرون؛ برداشتن بخشهای آسیبدیده روده و اتصال قسمتهای سالم به یکدیگر، احتمال عود بیماری در بخشهای دیگر روده
در حالت کلی، انجام جراحیها به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرده و نیاز مداوم به مصرف داروها را کاهش میدهند.
درمان التهاب روده در کودکان چگونه است؟
روشهای درمان این بیماری در کودکان، تا حد زیادی مشابه بزگسالان هستند. با این تفاوت که دارودرمانی، متناسب با سن کودک و زیر نظر مستقیم و مستمر پزشک متخصص است.
مهمترین مراحل درمان این وضعیت در کودکان عبارتند از:
- مصرف رژیم غذایی کمفیبر
- پرهیز از مصرف غذاهای چرب و تند
- مصرف داروهایی مانند مسالازین و پردنیزولون (کوتاهمدت)
- پیگیری وضعیت رشد کودک همزمان با بیماری
نکته! قبل از آغاز مصرف دارو، پزشکان متخصص بر تغذیه سالم و اصولی این کودکان تاکید میکنند.
بررسی روشهای درمان خانگی التهاب روده
روشهای خانگی با اینکه در روند درمان نقش دارند، اما به هیچ عنوان جایگزین درمانهای پزشکی نیستند.
مهمترین روشهای درمان خانگی را بررسی میکنیم:
- پرهیز از محصولات لبنی؛ به ویژه در صورت عدم تحمل لاکتوز
- کاهش مصرف فیبر؛ برای بهبود علائم بیماری
- اجتناب از غذاهای چرب، تند و فرآوریشده؛ برای جلوگیری از تشدید علائم
- هیدراتاسیون مناسب؛ برای جلوگیری از کمآبی بدن
- مدیریت استرس؛ برای بهبود علائم (با تکنیکهای آرامسازی مانند یوگا، مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق)
- فعالیت بدنی منظم؛ برای بهبود عملکرد روده و استرسزدایی (انجام ورزشهای سبک مانند پیادهروی)
- مصرف پروبیوتیکها؛ برای ایجاد تعادل باکتریهای مفید روده
- استفاده از داروهای بدون نسخه؛ برای کاهش علائم و جلوگیری از تشدید آنها
قبل از اعمال هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا داروهای مصرفی، حتماً با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
درمان التهابهای روده در طب سنتی چگونه است؟
در طب سنتی، مهمترین اصل برای درمان این وضعیت توجه به تغذیه فردی است. برای مثال، مصرف موارد زیر در رژیم روزانه میتوانند موثر باشند:
- آلوئهورا؛ کاهش التهاب روده به دلیل خواص ضدالتهابی
- زردچوبه؛ اثرات ضدالتهابی به دلیل وجود کورکومین
- بابونه؛ کاهش علائم ورم روده بهدلیل خواص آرامبخش و ضدالتهابی
- فیبر محلول؛ مانند پسیلیوم برای بهبود عملکرد روده
این روشهای درمانی، بهدلیل احتمال تداخل با روشهای پزشکی برای همه افراد مناسب نیستند.
آیا التهاب روده درمان سریع و قطعی دارد؟
در حالت کلی، بیماریهای التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و کرون، درمان سریع و قطعی ندارند. زیرا این بیماریها مزمن هستند و به مدیریت بلندمدت نیاز دارند.
با این حال، روشهای درمان این بیماریها بر کاهش میزان التهاب، کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارند. برای مثال، مصرف بعضی از داروها، انجام جراحی و درمانهای خانگی از این دست هستند.
چگونه از التهاب و ورم روده پیشگیری کنیم؟
از آنجایی که عوامل ژنتیکی و محیطی متعددی در بروز این بیماریها نقش دارند، پیشگیری کامل از بیماریهای التهابی روده (IBD) ممکن نیست. با این حال، امکان پیشگیری این وضعیت با انجام چند راهکار میتواند در این خصوص موثر باشد:
- ترک سیگار
- رژیم غذایی متعادل
- مدیریت استرس
- فعالیت بدنی منظم
- مصرف پروبیوتیکها
- پرهیز از مصرف بیرویه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
برای کسب آگاهی بیشتر میتوانید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید.
برای درمان و تسکین التهاب روده به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
بهترین متخصص برای درمان التهاب روده دکتر گوارش است. این متخصص، با دانش عمیق در مورد ساختار و عملکرد دستگاه گوارش، علل بروز التهاب در روده را تشخیص داده و روشهای درمانی لازم را به بیمار ارائه خواهد داد. همچنین، دکتر گوارش ضرورت جراحی برای التهاب روده را بررسی کرده و در صورت لزوم، بیمار را به جراح گوارش ارجاع میدهد.
برای دریافت نوبت و حضوری و آنلاین از بهترین متخصصین گوارش در سراسر ایران، به پلتفرم آنلاین نوبتدهی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
webmd.com
hopkinsmedicine.org
سلام.من چندروزه كه بدن درد دارم،بعضي وقتا ازدرد پا و كمر ازخواب بلندميشم،بعضي اوقات هم تا ١٧ ساعت ميخوابم،بعدازچندروز اسهال خوني گرفتم و خيلي بي حال هستم،چه توصيه اي ميكنيد؟چه قرصي استفاده كنم؟
سلام
با توجه به مجموع علایم و نیاز به شرح حال کاملتر از مشاوره تلفنی رایگان مجموعه دکتر دکتر جهت ارتباط با پزشک عمومی یا متخصص داخلی استفاده کنید
سلام ۲۹سال دارم و حدود ۱۰سال است که معده درد دارم حالت گرسنگی دارم ولی نمیتونم غذا بخورم چون حالت تهوع شدید می گیرم و نخوردن غذا باعث میشه بیشتر معدم درد بگیره و وقتی استرس دارم و با از چیزی ناراحتم این حالت بیشتر میشه بارها دکتر رفتم و دارو های مختلفی را امتحان کردم ولی حالم بدتر شده که بهتر نشده لطفا راهنمایی کنید
سلام من دو هفته ای هس نفخ شکم دارم شکمم خیلی صدا میکنه احساس میکنم معدم ورم کرده حس سنگینی دارم
سلام اقای دکتر من حدود ی هفتس نفخ شکم و اسهال دارم چشام تار میشع و گاهی خستگی دارم بین شکم و قفسه سینم درد میگیرع گاها …میخواستم بدونم دلیلش چی هست ضمنا پشت بدنمم گاهی گرم میشع ؟؟
با عرض سلام و خسته نباشید من آقای۳۰ ساله هستم تقریبا دو سه ماه یه بار کلا سیستم شکمم به هم میریزه و خونریزی از مقعد پیدا میکنم خصوصا دو شب جلو تر که اسهال شدم مدفوع به رنگ سیاه دل پیچه گرفتم که فردا صبحش که رفتم توالت فقط خون میومد اونم خون تیره دور و بر نافم هم کلا درد داره و وقتی هم که به پشت میخوابم همه جای شکمم انگار نبض داره و میپره خیلی عذاب میکشم ممنون میشم راهنمایی کنید…
سلام
دوست گرامی لازم است حتما جهت بررسی بیشتر و تشخیص بیماری به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید
سلام خسته نباشيد.پدر من حدود ٣ ماه است كه صبح ها اسهال هستند و كمى هم دل درد دارند. دكتر پس از آزمايش مدفوع گفتند ازاسترس است. و پنتوپرازول،مترونيدازول ، كليدينيوم سى و قطره دايمتين دادند و خوب شدند. اما بعد از قطع قرص علايم برگشتند. چه كار كنيم؟
باسلام پسری۲۴ساله هستم،مقداری سرفه داشتم که برای رفع ان ها شیرزردچوبه،سرکه،مخلوط زنجبیل فلفل،آبلیمو نمک خوردم بعد از دوروز آروغ،نفخ و اسهال گرفتم با مراجعه به دکتر بهم پنتوپرازول،کلیدنیوم سی مترونیدازول تجویز کردن،درضمن گفتن عصبی هم هست.خواستم بدونم چه مدت طول میکشه خوب شم و ایا پس از بهبودی علائم برنمیگردن یا میگردن؟
سلام
حداقل ۲ هفته مصرف شود
بعید است علایم تکرار شود
سلام.۳۹ سالمه.چندروزی هست تنگی نفس دارم ومعدم ورم داره وسفت شده بعضی وقتهادرد کمی پشت معدم احساس میکنم ولی زیادمعدم دردنمیکنه فقط تنگی نفس اذیتم میکنه احساس میکنم بخاطرورم معده تنگی نفس دارم چه دارویی استفاده کنم تابهتربشم؟
سلام وقت بخیر خدا قوت دستتان درد نکنه تو این موقعیت کمک حال مردم هستین من فکر میکنم ورم روده دارم نفغ شدید و تمام پشتم از معده به پایین شدیدا درد میکند دفع معمولی دارم ولی درد شدیدوقتی دور نافم را فشار میدم درد میکند درد شکم ندارم ممنونم از لطف شما سن۶۷ سال
سلام ‘خانم ۴۱ ساله هستم. بیش از بیست ساله سابقه دلدرد دارم که نهایتا پزشک بعداز آزمایشات لازم التهاب روده تشخیص داد . بیشتر مواقع دهانم بویی ناخوشایند داره که از دستگاه گوارشمه و با استرس علائم تشدید میشن . معمولا یک هفته طول میکشه ولی اینبار خیلی طولانی شده و با این شرایط قرنطینه نمیتونم به پزشک مراجعه کنم ‘ چند روزه که دفع کامل نداشتم و مدفوعم بسیار کم و باریک شده ‘ ۷ روزه که بواسیرم هم بیرون زده ‘ از داروخانه داروی همورویید گرفتم ولی تاثیری نداشته ‘ احساس میکنم مسیر روده به مقعد بسته شده . لطفا راهنماییم کنید از چه دارویی استفاده کنم .
سپاسگزارم
سلام 34 سالمه
6 ماه پیش در اثر مصرف الکل دچار تنگی نفس و خشکی دهان ضربان قلب بالا شدم به پزشک مراجعه کردم متوجه شدم در اثر مصرف معده اذیت شده … بخاطر ترس از اندوسکوپی نرفتم… دکتر پنتو پرارول و هیوسین و سوکرالفیت نجویز کردن یک ماه استفاده کردم تقریبا خوب شدم الان بعد 2 ماه دچاره معده درد شدم … باتوجه به سیگاری بودن خیلی اذیت شدم و بیشتر روی اعصابم تاثیر گذاشته با توجه ب شرایط کنونی دکتر نمیتونم برم همون قرصهارو دارم 2 روزه میخورم اما بیشتر باعث نفس تنگی و دل درد شده …خیلی از لحاظ تنفسی اذیت میشم گاز معده که داشته باشم بیشتر میشود تنگی نفس و بینی هایم کیپ میشود راهنماییم کنید
سلام آقای دکتر لطفا جواب بدین من آندوسکوپ شدم گفتن التهاب روده دارم و اینکه گاستریت معده هم دارم روزانه شکمم خیلی وحشتناک ورم میکنه و اذیت میشم و تا تخلیه کامل نشه نه خواب میرم نه میتونم غذا بخورم درمان گیاهی و سنتی هم زیاد انجام دادم یه دارو بگین الان برم از داروخانه چی بگیرم تهیه کنم خیلی وحشتناک ثانیه ای ورم میکنم با خوردن هر چیزی یه راهی بگین من نفخ نکنم 22سالمه خیلی وحشتناک نفخ میکنم به بدبختی هم تخلیه میکنم ولی وقتی تخلیه کامل میشه آروم آروم میشم
سلام دکتر خسته نباشید
من ورم روده دارم بعضی وقت یبوست خفیف دارم یا بصورت کامل تخلیه نمیشه،اما اسهال ندارم اصلا،همیشه احساس خستگی میکنم بیشتر اوقات نفخ دارم،تا حالا چند تا دکتر رفتم آزمایش و سونوگرافی اما هیچ تغییری نداشتم، میشه یه راهنمایی بکنید
با سلام وخسته نباشید بند ورم روده بزرگ دارم و خیلی درد دارم هم شکم وموقع دستشویی هرچند روزی چشمم درد وقرمز وباد میکند با شرایط فعلی امکان رفتن به دکتر. نیست اگر ممکن باشه داروی بفرمایید استفاده کنم تا بیمارستانها خلوت بشن بخاطر این ویروس نمیتونم برم دکتر اگرکمک کنید خیلی ممنون میشم
سلام من درهفته دو تاسه روزنفخ شدیددرروده دارم ومدت زیادی هست که به این شکل اتفاق میفته ومعمولا درساعات بعدازظهرتااواخر شب به سختی گازروده خارج میشه لطفا راهنمایی کنید
سلام بیشتر از سه ماه است که شکم اینجانب بد کار میکند. مصرف سیگار ومواد دارم کولوسکپی انجام دادم تا ۸۰ درصد روده مشکلی نداشت ادامه به علت عدم تخلیه کامل روده باز بینی نشد.
احساس باد در شکمم دارم ولی دفعی ندارم.
دور ناف با فشار احساس کمی درد دارم
اگه شکمم کار کنه خیلی سفت است
مدفوع چربی یا نرمی همیشگی را ندارد.
احساس میکنم شکمم حالت ظاهریش عوض شده و بزرگتر شده
لاقر عضلانی هستم.
در کل درد ندارم ولی اذیت میشم
احساس میکنم شکمم پر شده.
با تشکر ازشما لطفا راهنمایی بفرمایید
حیدری
احتمالا سندرم روده تحریک پذیر مبتلا هستید.از نوع یبوستی آن و متاسفانه مواد هم بدتر میکنه. کلوفاک و داروهای ضد نفخ و ضد یبوست استفاده کنید، البته کلوفاک بیشتر برای نوع اسهال خوبه ولی در یبوست هم پزشکان مینوبسن
سلام وخسته نباشید.
اقای47هستم هفت ساله یابیشترمریضی التهاب روده ای دارم اوایل نفهمیده بودم مراجه به پزشک نکردم.ودوسالی هست که مراجعه کردم کلونسکوپی انجام دادم ودکترمیگه 11سانت روده بزرگم خراب شده وشیاف پنتاسا شبی1عددوقرص پنتاسا500م روزی4عددومتروندازول250روزی3عددوبیسموت ساب سیترات روزی1عددونیزوپرد50روزی نصف استفاده میکنم.علایم نفخ روده مدفوع باریک وکم شبهافقط دردزیرناف وبیخوابی.معده دردندارم اشتهاخوب وزن 68.مننوم .
سلام
دوست عزیز
با توجه به اهمیت کولیت و مصرف منظم داروها ،تجویز دارو در این زمینه فقط زیر نظر فوق تخصص گوارش باشد
همچنین میتوانید از مشاوره تلفنی مجموعه دکتر دکتر جهت ارتباط با فوق تخصص گوارش استفاده کنید
سلام خانم دکتر.
من چهارسال اسهال کم اشتهایی ولاغر شدم چهارساله فقط دکتر عوض میکنم خیلی دکترا رفتم ولی جواب نگرفتم درد اسخانم دارم سرو صدا افتاده..خشکی بدن دارم بدنم جذب غذاهم نمیکنه. ازمایش دادم ده بار ..کلونزکوپی رفتم اندسکوپی ..گفتن روده ی تحریک پذیر دارم از شما میخام یه راهنمایی درس حسابی بکنی..ازچه داروهایی برابهبودی استفاده کنم؟
سلام
دوست گرامی ابتدا علایم خود را که میپرسم دقیق شرح دهید
استرس و اضطراب و افسردگی؟
تهوع و استفراغ؟
اسهال؟
یبوست؟
دل درد؟
کم خونی و مشکلات تیروییدی و کبد و کمبود کلسیم؟
وجود خون در مدفوع ؟
عالی
ممنونیم از حسن نظر شما