موثرترین روش‌های درمان التهاب روده + پیشگیری از آن

مصرف داروهای ضدالتهاب و آنتی‌بیوتیک‌ها و تغییر سبک زندگی از موثرترین روش‌های درمان التهاب روده هستند. انواع فاکتورهای ژنتیکی، اختلالات سیستم ایمنی، استرس و التهاب را می‌توان علل التهاب روده دانست. فرد مبتلا به التهاب مزمن روده علائمی همچون درد شکم، اسهال خونی، نفخ شکم، کاهش وزن، کاهش اشتها و خستگی را تجربه می‌کند. مشورت با متخصص گوارش برای انجام کولونوسکوپی و تشخیص التهاب روده و دریافت برنامه‌ای برای درمان التهاب روده لازم است.

این متخصص با شناسایی ورم روده، درمان دارویی التهاب روده مانند کورتیکواستروئیدها، آمینوسالیسیلات‌ها، ایمونوساپرسورها و داروهای زیستی (بیولوژیک) را تجویز می‌کند. تغییرات رژیم غذایی، مصرف پری‌بیوتیک‌ها و مکمل‌های تغذیه‌ای از مهم‌ترین درمان‌های خانگی التهاب روده هستند. مصرف رژیم غذایی کم فیبر، مدیریت استرس، طب سوزنی و انجام یوگا برای آرامش از دیگر روش‌های خانگی درمان ورم روده هستند.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی و سلامتی دکتردکتر با علائم عود التهاب روده و روش‌های پیشگیری از عود آن آشنا می‌شوید.

در انتها، اگر سوالی درباره نقش میکروبیوم روده، درمان سریع ورم روده و ضرورت جراحی برای التهاب روده دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ خواهد داد.

التهاب روده چیست؟

التهاب روده یا همان بیماری التهابی روده (IBD)، یک اختلال مزمن گوارشی‌ست که باعث التهاب دیواره داخلی روده‌ها، به‌ویژه روده بزرگ و کوچک می‌شود. این بیماری عمدتا شامل دو نوع اصلی، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون بوده که هر دو علائمی همچون اسهال، درد شکمی، کاهش وزن و خستگی را در پی دارند. علل التهاب روده دقیقا مشخص نیست؛ اما عوامل ژنتیکی، ایمنی بدن و عوامل محیطی منجر به ایجاد آن می‌شوند. در صورت عدم درمان این عارضه، فرد به عوارض التهاب روده مبتلا خواهد شد.

براساس مقالات منتشر شده در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)،

بیماری التهابی روده منجر به عوارضی هم در داخل دستگاه گوارش و هم در خارج از دستگاه گوارش می‌شود. عوارض داخل دستگاه گوارش شامل کم آبی بدن، عدم جذب کافی مواد مغذی ضروری، افزایش خطر ابتلا به سرطان کولون و رکتوم هستند. از عوارض خارج از دستگاه گوارش می‌توان به کم‌خونی، کاهش تراکم استخوان، درد مفاصل، تغییرات پوستی، سوزش چشم و تاخیر یا اختلال در رشد در برخی از کودکان اشاره کرد.

درمان التهاب روده شامل داروهای ضدالتهاب، تعدیل‌کننده‌های ایمنی و گاهی جراحی است.

التهاب روده با چه علائمی همراه است؟

فرد مبتلا به التهاب روده علائم متنوعی را تجربه می‌کند. در جدول زیر، به شایع‌ترین علائم بیماری التهاب روده پرداخته‌ایم:

این علائم بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت خواهند بود.

ضرورت درمان التهاب روده

درمان التهاب روده (IBD) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این بیماری کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار داده و در صورت عدم درمان به عوارض جدی منجر می‌شود. عدم مدیریت موثر التهاب روده باعث مشکلاتی مانند خونریزی، تنگی روده، فیستول‌ها و حتی افزایش ریسک سرطان روده خواهد شد. علاوه‌براین، افراد مبتلا به التهاب روده اغلب از علائم شدیدی مانند درد مداوم شکم، اسهال مزمن و کاهش وزن رنج برده و این موارد بر وضعیت روانی و فیزیکی آن‌ها اثرات منفی برجای می‌گذارند.

انجام به‌موقع درمان التهاب روده با استفاده از داروهای ضدالتهابی، تعدیل‌کننده‌های ایمنی و در موارد شدیدتر جراحی، به کاهش علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک خواهد کرد. درمان اختلالاتی همچون التهاب روده یا ورم معده، نه‌تنها موجب بهبود وضعیت جسمی فرد می‌شود؛ بلکه به او امکان می‌دهد زندگی روزمره خود را با حداقل اختلالات ادامه دهد.

درمان‌های دارویی برای التهاب روده

درمان‌های دارویی برای بیماری‌های التهابی روده همچون بیماری کرون و کولیت اولسراتیو با هدف کاهش التهاب، کنترل علائم و پیشگیری از عود بیماری طراحی شده‌اند. داروهای سولفاسالازین، پردنیزون و متوترکسات از این دست داروها هستند. انتخاب دارو به نوع و شدت بیماری، پاسخ بیمار به درمان‌های قبلی و وجود عوارض جانبی بستگی دارد. در ادامه، به مهم‌ترین داروها برای درمان التهاب روده پرداخته‌ایم:

آمینوسالیسیلات‌ها (5-ASA)

آمینوسالیسیلات‌ها همچون مسالامین و سولفاسالازین، به‌طور مستقیم بر کاهش التهاب در دیواره روده و درمان التهاب روده تاثیر می‌گذارند. این دسته از داروها تولید عوامل التهابی همچون پروستاگلاندین‌ها و لکوترین‌ها را مهار می‌کنند. آمینوسالیسیلات‌ها به‌ویژه در درمان کولیت اولسراتیو موثر بوده و برای حفظ بهبودی و جلوگیری از عود بیماری استفاده می‌شوند. عوارض جانبی داروها شامل تهوع، سردرد و در موارد نادر کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون است. این دسته از داروی ورم روده معمولا به‌صورت خوراکی یا شیاف تجویز می‌شوند و انتخاب شکل دارویی آن‌ها به محل التهاب در روده بستگی دارد.

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدهایی همچون پردنیزون و بودزوناید با کاهش سریع التهاب در دوره‌های حاد بیماری‌های التهابی روده موثر هستند. این داروها با سرکوب سیستم ایمنی و کاهش تولید مواد ایجادکننده التهاب روده اثر خود را بر جای می‌گذارند. با این حال، به‌دلیل عوارض جانبی متعدد مانند افزایش وزن، پوکی استخوان، افزایش قند خون و فشار خون، مصرف طولانی‌مدت آن‌ها توصیه نمی‌شود. بنابراین، کورتیکواستروئیدها باید بیشتر برای کنترل علائم حاد و در دوره‌های کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار بگیرند. پس از کنترل التهاب، دکتر گوارش معمولا داروهای دیگری را برای حفظ بهبودی تجویز می‌کند.

داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی

داروهایی مانند آزاتیوپرین، مرکاپتوپورین و متوترکسات با کاهش فعالیت سیستم ایمنی، التهاب مزمن در بیماری‌های التهابی روده را کنترل می‌کنند. این دسته از داروها در مهار تکثیر لنفوسیت‌ها و کاهش تولید آنتی‌بادی‌ها نقش موثری برعهده دارند. گاهی مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی با عوارضی مانند افزایش خطر عفونت‌ها، کاهش تعداد گلبول‌های خون و آسیب کبدی همراه خواهد بود. بنابراین، انجام ارزیابی‌های منظم و آزمایش‌های دوره‌ای در طول درمان ضروری است.متخصص گوارش این داروها را با هدف حفظ بهبودی و جلوگیری از عود بیماری تجویز می‌کند.

داروهای بیولوژیک

داروهای بیولوژیک مانند اینفلیکسیماب، آدالیموماب و وِدولیزوماب، مولکول‌های خاصی را در مسیرهای التهابی روده هدف قرار می‌دهند. برای مثال، اینفلیکسیماب و آدالیموماب با مهار فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) که از عوامل اصلی التهاب است، عمل می‌کنند. این داروها معمولا برای بیماران مقاوم به درمان‌های مرسوم یا ابتلا به التهابات شدید تجویز می‌شوند. گاهی داروهای بیولوژیک با عوارض جانبی شامل واکنش‌های آلرژیک، افزایش خطر عفونت‌ها و در موارد نادر، مشکلات قلبی همراه هستند.

مهارکننده‌های جانوس کیناز (JAK)

داروهای مهارکننده جانوس کیناز مانند توفاسیتینیب، آنزیم‌های جانوس کیناز در مسیرهای سیگنال‌دهی التهابی را مهار می‌کنند. این داروها با کاهش تولید سیتوکین‌های التهابی، التهاب در بیماری‌های التهابی روده را کنترل خواهند کرد. توفاسیتینیب به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود و برای بیماران مقاوم به درمان‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. عوارض جانبی داروهای مهارکننده جانوس کیناز شامل افزایش خطر عفونت‌ها، افزایش سطح کلسترول و آنمی هستند.

درمان التهاب (ورم) روده با جراحی

درمان التهاب روده با جراحی تنها در صورت پاسخ‌گو نبودن درمان‌های دارویی و غیرجراحی یا بروز عوارض جدی مانند انسداد روده، خونریزی شدید یا ایجاد فیستول و آبسه انجام می‌شود. در بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو، جراحی شامل برداشتن کل روده بزرگ و رکتوم است و به‌عنوان درمانی قطعی عمل می‌کند؛ زیرا پس از آن دیگر التهابی در روده بزرگ رخ نخواهد داد.

برای بیماری کولون، جراحی بیشتر با هدف برداشتن بخش‌های آسیب‌دیده روده و اتصال قسمت‌های سالم انجام می‌شود. در این شیوه، بیماری ممکن است در بخش‌های دیگر روده عود کند. جراحی‌های مرتبط با التهاب روده به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرده و نیاز به مصرف مداوم داروها را کاهش می‌دهند.

درمان‌های خانگی التهاب روده چیست؟

روش‌های خانگی درمان التهاب روده در کاهش علائم التهاب روده نقش دارند؛ اما جایگزین درمان‌های پزشکی نیستند. در ادامه، به موثرترین روش‌های خانگی درمان التهاب روده اشاره کرده‌ایم:

• پرهیز از محصولات لبنی؛ درمان ورم روده با حذف یا کاهش لبنیات در صورت عدم تحمل لاکتوز
• کاهش مصرف فیبر؛ بهبود علائم با کاهش مصرف فیبر به‌ویژه در دوره‌های تشدید بیماری با توجه به ارتباط فیبر و التهاب روده
• اجتناب از غذاهای چرب، تند و فرآوری‌شده؛ جلوگیری از تشدید علائم با پرهیز از مواد غذایی محرک
• هیدراتاسیون مناسب؛ نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز برای جلوگیری از کم‌آبی بدن
• مدیریت استرس؛ کاهش استرس و بهبود علائم با تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا، مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق
• فعالیت بدنی منظم؛ بهبود عملکرد روده و استرس‌زدایی با انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی با توجه به ارتباط ورزش و التهاب روده
• مصرف پروبیوتیک‌ها؛ تعادل باکتری‌های مفید روده با مصرف مکمل‌های پروبیوتیک یا غذاهای حاوی پروبیوتیک مانند ماست
• استفاده از داروهای بدون نسخه؛ موثر بودن استفاده محدود از داروهای ضداسهال یا مسکن‌های ملایم

قبل از اعمال هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا تغییر سبک زندگی، با پزشک خود جهت دریافت برنامه‌ای برای درمان التهاب روده مشورت کنید.

درمان التهاب روده در طب سنتی

در طب سنتی، درمان التهاب روده و روش‌های تسکین التهاب بر تاثیر داروهای گیاهی، تغییرات رژیم غذایی و تکنیک‌های آرام‌سازی متمرکز هستند. در ادامه، به بهترین گیاهان برای درمان التهاب روده اشاره کرده‌ایم:

• آلوئه‌ورا؛ کاهش التهاب روده به دلیل خواص ضدالتهابی
• زردچوبه؛ اثرات ضدالتهابی در اثر وجود کورکومین
• بابونه؛ کاهش علائم ورم روده به‌دلیل خواص آرام‌بخش و ضدالتهابی
• فیبر محلول؛ مانند پسیلیوم برای بهبود عملکرد روده

قبل از استفاده از هرگونه درمان التهاب روده به روش طب سنتی، با پزشک خود مشورت کنید؛ چراکه برخی از این روش‌ها با درمان‌های مرسوم تداخل داشته یا برای همه مناسب نیستند.

آیا التهاب روده درمان سریع و قطعی دارد؟

التهاب روده یا بیماری التهابی روده (IBD)، شامل بیماری‌هایی مانند کولیت اولسراتیو و کرون، درمان سریع و قطعی ندارد. این بیماری‌ها مزمن بوده و به مدیریت بلندمدت نیاز خواهند داشت. روش‌های درمان التهاب روده معمولا بر کاهش التهاب، کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارند و شامل داروهای ضدالتهابی، تعدیل‌کننده‌های ایمنی و در برخی موارد، بیولوژیک‌ها می‌شوند. این روش‌ها علی‌رغم ایجاد بهبودی، اما معمولا برگشت‌پذیر هستند.

روش جراحی هم در صورت کارآمد نبودن سایر روش‌ها موثر خواهد بود؛ اما حتی جراحی هم نمی‌تواند درمانی دائمی برای بیماری کرون باشد. زیرا التهاب ممکن است در بخش‌های دیگر روده عود کند. به همین دلیل، بیماران باید با هدف پایش سلامت دستگاه گوارش تحت نظارت پزشک باشند و روش‌های مدیریت بیماری را برای کنترل علائم و نظارت بر ایمنی بدن و التهاب ادامه دهند.

چگونه از ورم روده پیشگیری کنیم؟

پیشگیری کامل از بیماری‌های التهابی روده (IBD) ممکن نیست؛ زیرا عوامل ژنتیکی و محیطی متعددی در بروز آن‌ها نقش دارند. با این حال، می‌توان به کمک برخی اقدامات پیشگیرانه، خطر ابتلا را کاهش داد یا علائم را مدیریت کرد. در ادامه، به موثرترین روش‌های پیشگیری از التهاب روده یا درمان التهاب روده اشاره کرده‌ایم:

• ترک سیگار؛ از اصلی‌ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری کرون
• رژیم غذایی متعادل؛ حفظ سلامت دستگاه گوارش با مصرف رژیم غذایی متعادل، غذاهای نرم و کاهش مصرف چربی‌های اشباع و غذاهای فرآوری‌شده
• مدیریت استرس؛ با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق
• فعالیت بدنی منظم؛ برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهاب روده
• مصرف پروبیوتیک‌ها؛ کمک به برقراری تعادل باکتری‌های مفید روده و کاهش التهاب
• پرهیز از مصرف بی‌رویه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی؛ افزایش خطر ابتلا به التهاب روده با مصرف مداوم این داروها

این اقدامات پیشگیرانه به کاهش خطر کمک می‌کنند، اما جایگزین مشاوره پزشکی و درمان جایگزین برای تسکین التهاب روده نیستند.

بهترین پزشک برای درمان التهاب روده کیست؟

برای درمان التهاب روده یا بیماری التهابی روده (IBD)، بهترین پزشک، متخصص گوارش است. این متخصص، با دانش عمیق در مورد ساختار و عملکرد دستگاه گوارش به تشخیص التهاب روده به کمک کولونوسکوپی و بهترین برنامه‌های درمان ورم روده و یبوست را ارائه خواهد داد. دکتر گوارش پش از تشخیص علل التهاب روده، انواع دارو و قرص ورم روده مانند داروهای ضدالتهاب، کورتیکواستروئیدها و داروهای زیستی (بیولوژیک) را تجویز می‌کند. علاوه‌بر این، متخصص گوارش ضرورت جراحی برای التهاب روده را بررسی کرده و در صورت لزوم، بیمار را به جراح گوارش ارجاع خواهد داد.

همچنین، این متخصص با آگاهی از عوارض التهاب روده، انواع روش‌های خانگی درمان سریع ورم روده همچون پرهیز از مواد غذایی محرک، کاهش لبنیات و رژیم غذایی کم فیبر را توصیه می‌کند. اگر شما هم به علائم التهاب روده دچار شده‌اید و به مشورت با متخصص گوارش برای درمان قطعی التهاب روده نیاز دارید، می‌توانید برای بهره‌مندی از انواع خدمات آنلاین و حضوری این متخصص در سایت دکتردکتر برای دریافت نوبت اقدام کنید.

منبع:

webmd.com

hopkinsmedicine.org

سوالات متداول درمان التهاب روده