تغییر رنگ لب نشانه چیست؟ + علت سفید شدن لب، کبودی و زردی آن

رنگ لب فارغ از تاثیر به سزایی که در زیبایی و جذابیت دارد؛ می‌تواند نشان‌دهنده بسیاری از بیماری‌های داخلی و متابولیک بدن باشد. در این مقاله از مجله دکتردکتر به بررسی کامل عوامل موثر بر تغییر رنگ لب‌ها می‌پردازیم.

به طور قطع نمی‌توان از نقش لب‌ها و مخصوصا رنگ آنها در زیبایی و جذابیت افراد غافل شد. بنابراین در این مطلب بیماری‌ها و عواملی که ممکن است سبب تغییر رنگ لب شود را مورد بررسی قرار داده‌ایم. در انتها چند درمان خانگی برای برطرف کردن این مشکل در افرادی که اختلالات داخلی یا سیستمیک خاصی ندارند، پیشنهاد کرده‌ایم.

تغییر رنگ لب نشانه چیست؟

رنگ لب همچون رنگ پوست در افراد مختلف متفاوت است. همیشه برای پی بردن به این که آیا رنگ لبتان تغییر کرده یا نگرانی درباره این که آیا مشکلی داخل بدنتان وجود دارد یا نه؟ باید رنگ لب خودتان را با حالت قبل خودش مقایسه کنید، نه با افراد دیگر. در صورت مشاهده هرگونه تغییری به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

وِرمیلیون لب‌ها (قسمتی که اغلب افراد وقتی از لب حرف می‌زنند به آن اشاره دارند) طیف رنگی صورتی روشن تا قهوه‌ای را می‌تواند دارا باشد.

برخلاف دیگر قسمت‌های پوست که از چندین لایه سلولی تشکیل شده‌اند، لب‌ها 3 تا 5 لایه سلولی دارند. تعداد لایه‌های سلولی لب‌ها سبب می‌شود که بافت آن نازک‌تر و ظریف‌تر شده و رگ‌های خونی لایه‌های زیرین آن بیشتر نمایان شود.

رنگ پوست شما نیز در رنگ لب‌های شما موثر است. هر چقدر رنگ پوست شما روشن‌تر باشد رنگ لب‌های شما نیز روشن‌تر خواهد بود و رگ‌های خونی بیشتر نمایان می‌شوند.

تغییر رنگ لب می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد؛ از مواردی بی‌خطر نظیر رنگ‌شدگی به وسیله غذاها یا نوشیدنی‌ها گرفته تا مشکلات زمینه‌ای پزشکی. زمانی که لب‌ها به رنگ آبی متمایل می‌شوند به آن معناست که در جریان خون به مقدار کافی اکسیژن وجود ندارد. سطح پایین اکسیژن خون نشان‌دهنده موردی اورژانسی است.

علت تغییر رنگ لب

چندین دلیل مختلف برای تغییر رنگ لب محتمل است که هر کدام نیز می‌تواند منجر به رنگ‌هایی متفاوت شود. در ادامه به رنگ‌هایی که ممکن است لب به آن‌ها تغییر رنگ یابد اشاره می‌کنیم:

علت آبی شدن رنگ لب‌ ها

گردش ضعیف اکسیژن در خون می‌تواند سبب ایجاد رنگ آبی لب‌ها شود که به نام یرقان ازرق نیز شناخته می‌شود. این تغییر رنگ را می‌توان به راحتی در نوک انگشتان دست و پا نیز مشاهده کرد.

تغییر رنگ خون بستگی به وجود اکسیژن دارد. خونی که اکسیژن کافی دارد به رنگ قرمز روشن است؛ در حالی که اگر سطح اکسیژن خون پایین باشد، خون به رنگ قرمز تیره یا بنفش در می‌آید. این تغییر رنگ‌ها در پوست و غشاهای مخاطی قابل مشاهده‌اند.

لب‌های آبی رنگ می‌توانند نشان‌دهنده کاهش اکسیژن خون باشند؛ این کاهش اکسیژن می‌تواند بر اثر شرایط مختلفی باشد که بر قلب، سیستم گردش خون و شش‌ها اثرگذار است. دلایل محتمل بر تغییر رنگ لب‌ها به رنگ آبی را در ادامه می‌خوانیم:

• خفگی
• بیماری ریوی؛ نظیر آسم، آمفیزم و ذات‌ الریه
• شوک
• لخته خون در ریه‌ها
• مسمومیت خونی
• نارسایی قلبی
• مسمومیت در اثر سم‌هایی نظیر حشره‌کش‌ها، نیترات‌ها و نیتریت‌ها
• هوای بسیار سرد

علت سفید شدن لب‌ ها

لب‌های سفید یا بی رنگ اغلب همراه با رنگ‌پریدگی در صورت، خط چشم‌ها، سفیدی داخل دهان و ناخن‌ها همراه است. در چنین حالتی نیاز به مراقبت از لب‌ وجود دارد. 

این مشکل معمولا به دلیل کم خونی یا به عبارتی دیگر همان تعداد کم سلول‌های خونی است. کم‌خونی‌ای که سبب ایجاد سفیدی لب یا بی‌رنگی لب‌ها می‌شود بسیار شدید است و نیاز به درمان فوری دارد. موارد زیر ممکن است به کم‌خونی منجر شوند:

• رژیم غذایی که در آن میزان آهن کم است
• رژیم غذایی که در آن میزان ویتامین B12 یا فولات کم است
• از دست دادن خون زیاد در دوران قاعدگی
• خونریزی روده‌ها

دیگر دلیل رایج برای سفیدی لب‌ها برفک دهان (کاندیدیازیس دهانی) است. کاندیدا ارگانیسمی است که به مقدار کم در دهان شما وجود دارد.

زمانی که کاندیدا بیش از حد رشد کند و تکثیر شود دچار برفک دهانی خواهید شد که در نهایت سبب ایجاد ضایعاتی سفید خواهد شد. اگرچه این ضایعات اغلب روی زبان یا سطح داخلی گونه‌ها ایجاد می‌شوند؛ هم‌چنین می‌توانند روی سطح داخلی لب‌ها، سقف دهان، لوزه‌ها و لثه‌ها نیز ایجاد شوند.

دیگر مواردی که سبب بی رنگی لب‌ها یا سفید شدن آن‌ها می‌شوند شامل موارد زیر است:

• داشتن قند خون پایین
• مشکلات گردش خون
• بیماری‌های مزمن
• سرمازدگی
• کمبود ویتامین
• داروهای خاص

علت سیاه شدن رنگ لب ها

موارد زیر می‌توانند دلایل ایجاد رنگ سیاه در لب‌ها یا لک‌پوست شوند و نیاز به مراقبت از لب‌ها را بالا می‌برند.

• سیگار؛ سیگار کشیدن باعث تیره شدن لب‌ها و لثه‌های شما می‌شود. مطالعه‌ای در سال 2013 نشان داد کسانی که سیگار می‌کشند دارای رنگدانه‌هایی در لب و لثه‌های خود هستند.
• ضربه یا آسیب‌دیدگی؛ پس از آسیب‌دیدگی می‌تواند کبودی روی لب‌ها ایجاد شود. آسیب‌دیدگی در قسمت لب‌ها می‌تواند منجر به بنفش یا سیاه شدن لب‌ها شود. لب‌های خشک، ترک‌خورده و به شدت آسیب‌دیده، از جمله سوختی نیز می‌توانند لب‌ها را سیاه کنند.
• بیماری آدیسون؛ بیماری آدیسون زمانی رخ می‌دهد که غده فوق کلیوی به مقدار کافی کورتیزول یا آلدوسترون ترشح نکند. این بیماری سبب ایجاد لک‌پوست در لب‌ها و پوست شده و در نهایت رنگ پوشش داخلی و گاهی اوقات پوشش بیرونی‌ پوست و لب‌ها را تیره و سیاه می‌کند.

علت زرد شدن لب ها

گاهی اوقات در اثر آسیب‌های مختلف کبدی ممکن است آنزیم‌های کبدی افزایش یابند. همین موضوع سبب می‌شود که رنگ لب به زردی گراید.

علت لک دار شدن لب ها

تغییر رنگ لب‌ها می‌تواند به دلیل ایجاد لکه نیز باشد. لب‌های لک‌دار دلایل متفاوتی دارند؛ از موارد بی‌خطری نظیر لکه‌هایی که بر اثر آفتاب به وجود می‌آیند گرفته تا لکه‎هایی که نشانه‌ای از یک بیماری هستند.

دلایل محتمل بر لب‌های لک‌دار شامل موارد زیر هستند:

لک‌‌های خورشیدی

لک‌هایی که در اثر نور خورشید به وجود می‌آیند لکه‌های تیره‌ای هستند که در نقطه‌ای از بدن به وجود می‌آیند که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارد. اغلب، قسمت‌هایی که بیشتر در معرض نور خورشید هستند صورت و دست‌ها هستند.

این لکه‌ها روی لب‌ها نیز ایجاد می‌شوند و طیف رنگی آن‌ها از رنگ بژ تا قهوه‌ای تیره متغیر است. با این‌حال، هرگاه با لکه‌ای جدید روی لب‌های خود مواجه شدید، حتما به پزشک مراجعه کرده و آن را بررسی کنید. ممکن است لکه‌های روی لب دلایل دیگری داشته باشند و نشانه‌ای از یک بیماری نظیر سرطان پوست باشند.

داروها

برخی داروهای خاص می‌تواند سبب ایجاد لکه‌های تیره روی لب‌ها شود. داروهای خاص نظیر داروهای سیتوتوکسیک که در درمان سرطان به کار می‌روند و داروهای ضد روان‌پریشی اعم از کلرپرومازین سبب ایجاد رنگ تیره لب‌ها می‌شوند.

هِموکروماتوز (خون‌رنگ‌زدگی)

هِموکروماتوز اختلالی است که در آن بدن مقدار زیادی آهن ذخیره می‌کند. طبق بررسی‌ها بیش از یک میلیون آمریکایی دارای این اختلال هستند. لک‌پوست نشانه‌ای رایج از بیماری هموکروماتوز است. در برخی افراد لکه‌های خاکستری تیره یا قهوه‌ای روی لب‌ها و پوست ایجاد می‌شود.

سندروم Laugier-Hunziker

این سندروم یک بیماری خوش‌خیم پوستی است که حفره دهانی، مخصوصا لب پایینی را درگیر می‌کند. سندروم Laugier-Hunziker سبب ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه به اندازه 1 تا 5 میلی‌متر می‌شود. این سندروم هم‌چنین باعث ایجاد خط‌هایی سیاه روی ناخن‌ها نیز می‌شود.

سندروم پوتز-جِگِرز

این اختلال موروثی سبب ایجاد رشد غیرسرطانی در دستگاه گوارش و افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها می‌شود.

این لکه‌ها می‌تواند بر لب‌ها و دهان و هم‌چنین پوست اطراف چشم‌ها، بینی، دست‌ها و پاها اثر بگذارد. کودکانی که دارای سندروم پوتز-جِگِرز هستند لکه‌های کوچک تیره روی پوستشان ایجاد می‌شود که با افزایش سن از بین می‌رود.

سندروم کارنی

سندروم کارنی اختلالی نادر است که هم‌چنین به نام سندروم LAMB نیز شناخته می‌شود. این سندروم با افزایش خطر ابتلا به انواع مختلف تومور شناسایی می‌شود. اختلال سندروم کارنی اغلب باعث ایجاد تغییر در رنگدانه‌های پوست می‌شود.

افرادی که سندروم کارنی دارند در معرض رشد تومورهای غیرسرطانی در قلب و دیگر نقاط بدن، نظیر پوست اطراف چشم‌ها و لب‌ها هستند.

سرطان

گاهی اوقات، لکه‎ای تیره روی لب می‌تواند نشانه سرطان باشد، به ویژه سرطان پوست.

لکه‌هایی که جدیدند، شکل یا رنگی غیر متعارف دارند، اندازه‌شان به سرعت افزایش می‌یابد، خونریزی دارند یا ظاهری شبیه به زخم دارند مشکوک به سرطانند و خیلی سریع باید توسط پزشک معاینه شوند. زخمی که درمان نمی‌شود یا رشد غده‌ای که ظاهری براق دارد نیاز به معاینه پزشک دارد.

چه بیماری هایی سبب تغییر رنگ لب می‌شوند؟

اغلب مشکلات داخلی، سبب کبود شدن رنگ لب می‌شوند. به این معنی که وقتی سلول‌های بدن اکسیژن را به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند لب‌ها کبود می‌شوند. بیماری‌های قلبی و عروقی مثال خوبی برای این شرایط هستند. بیماری‌های پیشرفته قلبی ریوی یا مسمومیت با مواد سمی نیز می‌توانند چنین شرایطی را ایجاد کنند.

لب‌های کبود در اغلب بیماران تنفسی اعم از آسم، برونشیت و بیماری انسدادی ریه (COPD) دیده می‌شود.

اگر دقت کرده باشید افرادی که سیگار یا قلیان مصرف می‌کنند نیز لب‌های کبودی دارند. علت این موضوع همین عدم توانایی بدن برای تامین اکسیژن مورد نیاز سلول‌ها است که خود را با نشانه‌ای همچون کبودی لب‌ها نمایان می‌سازد.

در کم‌خونی‌‌های شدید نیز لب‌های فرد کبود یا اصطلاحا سیانوزه می‌شود.

برخی بیماری‌های پوستی همچون لیکن پلان نیز سبب گرایش لب‌ها به کبودی می‌شوند. البته این بیماری اغلب مخاط داخل دهان را درگیر می‌کند ولی گاهی اوقات در موارد پیشرفته ممکن است لب‌ها نیز درگیر شوند و ضایعات بنفش تیره که اغلب با خارش همراه هستند را روی لب‌ها به وجود آورند. این ضایعات معمولا بعد از درمان از بین می‌روند ولی لکه‌های تیره رنگ روی لب‌ها باقی می‌مانند.

تیرگی لب‌ها در اثر بیماری لیکن پلان با سایر بیماری‌های داخلی که سبب عدم اکسیژن‌رسانی کافی به بدن می‌شوند؛ یک تفاوت اساسی دارد و آن این که بیماری‌های سیستمیک کل بافت لب را سیانوزه می‌کنند ولی این بیماری خاص پوستی، فقط یک سری لکه‌های تیره رنگ بر روی پوست فرد به جای می‌گذارد.

مصرف بیش از حد کربوهیدرات، قند، شکر، عسل و میوه‌های شیرین به صورت روزانه موجب به وجود آمدن لکه‌های سیاه رنگ روی لب‌ها می‌شود. همچنین مصرف برخی داروها در برخی افراد ممکن است باعث کبودی لب‌ها شود که بعد از قطع دارو دوباره رنگ لب به حالت طبیعی خود بازمی‌‌گردد.

لازم به ذکر است در موارد خیلی نادر خشکی پوست شدید نیز سبب کبودی لب‌ها می‌شود. مثلا بیماری درماتیت آتوپیک موجب بروز چنین مشکلی می‌شود. حتی قرار گرفتن در معرض هوای سرد به مدت طولانی نیز سبب می‌شود که رنگ لب کمی کبود شود. به همین دلیل اغلب این وضعیت را در افرادی که ساکن مناطق سرد و خشک هستند؛ می‌بینیم.

درمان تغییر رنگ لب

درمان پزشکی برای بی‌رنگی لب‌ها ممکن است شامل درمان بیماری زمینه‌ای باشد که سبب بی رنگی لب‌های شما شده است. اگر درمان پزشکی موثر واقع نشد باید با پزشک مربوطه مشورت کنید تا درمان را تغییر دهد.

درمان پزشکی برای برخی از این تغییر رنگ لب‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لیزردرمانی
• پالس شدید نور
• سرمادرمانی
• فتودینامیک درمانی
• جراحی
• داروهای موضعی

رفع مشکل تغییر رنگ لب به روش خانگی

ترک سیگار، گذاشتن عسل روی لب‌ها، ماساژ دادن لب‌ها با یک پارچه نمناک، گذاشتن ترکیبی از ماست و لیمو روی لب‌ها، ژل آلوئه‌ورا، مسواک زدن به لب‌ها، گذاشتن تکه‌های یخ بر روی لب از جمله اقداماتی هستند که رنگ صورتی لب‌ها را به آن‌ها برمی‌گردانند.

البته استفاده از این روش‌ها تنها در صورتی مجاز است که شما برای کبودی یا تغییر رنگ لب مراجعه کرده باشید و پزشک شما را از نظر بیماری‌های داخلی و سیستمیک بررسی کرده و سلامتی‌تان را از این نظر تایید کرده باشد.

نوشیدن بیشتر آب در طول روز و مالیدن کرم ضد آفتاب بر روی لب‌ها را فراموش نکنید.

جلوگیری از تغییر رنگ لب ها

بنا بر علت تغییر رنگ لب‌ها، این تغییر رنگ با استفاده از محلول‌های مراقبت پوستی خانگی نیز می‌توانند جلوگیری شوند. نکات دیگری نیز برای پیشگیری از تغییر رنگ لب وجود دارد که به آن می‌پردازیم:

• ترک سیگار. ترک کردن بسیار دشوار اما ممکن است. با یک پزشک مشورت کرده  از او درخواست کنید تا برای ترک سیگار به شما برنامه‌ای مشخص و مناسب شما دهد.
• سعی کنید کمتر در معرض نور خورشید قرار گیرید و حتما از بهترین بالم لب که حاوی ضد آفتاب باشد استفاده کنید.
• از صورت و لب‌های خود در مقابل تابش نور آفتاب به وسیله یک کلاه لبه‌دار پهن محافظت کنید.

چه زمانی برای تغییر رنگ لب به پزشک مراجعه کنیم؟

زمانی که به تغییر رنگ جدید یا جراحتی روی لب‌های خود برخوردید، بهترین کار مراجعه به به یک پزشک یا دندانپزشک است. اگر خودتان یا شخصی دیگر دچار سختی در تنفس به همراه تغییر رنگ لب‌ها به رنگ آبی شد حتما با اورژانس تماس گیرید.

لب‌های تغییر رنگ‌یافته همیشه جای نگرانی ندارند؛ اما هر تغییری در رنگ لب‌ها یا لکه‌ای جدید روی آن‌ها باید توسط پزشک معاینه شود. در این صورت پزشک هرگونه بیماری زمینه‌ای را رد کرده و برای شما اطمینان حاصل می‌شود.

منبع:

healthline