یرقان یا زردی چیست ؟ آیا زردی در بزرگسالان خطرناک است؟

بروز علائمی مانند زرد شدن پوست، سفیدی چشم‌ها و غشاهای مخاطی نشان‌دهنده یک حالت بالینی به نام یرقان است. این تغییر رنگ به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون رخ می‌دهد؛ ماده‌ای که از تجزیه سلول‌های قرمز خون به وجود می‌آید و توسط کبد پردازش می‌شود. هنگامی که کبد نتواند بیلی‌روبین را به درستی تصفیه کند، این ماده در بدن تجمع یافته و باعث زردی می‌شود. یرقان در بزرگسالان می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در عملکرد کبد، مجاری صفراوی یا پانکراس باشد. عواملی مانند عفونت‌های ویروسی، هپاتیت، سنگ کیسه صفرا، مصرف زیاد الکل و تومورها می‌توانند به بروز یرقان منجر شوند.

زردی در بزرگسالان می‌تواند خطرناک باشد به ویژه اگر با علائم دیگری مانند درد شکم، کاهش وزن ناگهانی، تب یا خستگی همراه باشد. این علائم ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های جدی مانند نارسایی کبد، انسداد مجاری صفراوی یا سرطان کبد باشند.

در پایان اگر سوال داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

یرقان یا زردی چیست؟

یرقان یک اختلال بالینی است که با زرد شدن پوست، سفیدی چشم‌ها و در موارد شدید، مخاط‌ها مشخص می‌شود. این تغییر رنگ ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون است. بیلی‌روبین یک رنگدانه زرد رنگ است که از تجزیه هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز قدیمی و مرده تولید می‌شود. در حالت عادی، کبد این بیلی‌روبین را فرآوری کرده و آن را به صفرا تبدیل می‌کند تا از طریق دستگاه گوارش از بدن دفع شود. اما زمانی که کبد نتواند به‌درستی این ماده را پردازش کند، یا میزان تولید آن در خون بیش از حد باشد، بیلی‌روبین در خون تجمع یافته و باعث بروز یرقان می‌شود.

در موارد شدید یرقان، علاوه بر زردی پوست و چشم‌ها، علائم دیگری مانند تیره شدن ادرار، خارش شدید پوست و ضعف و خستگی عمومی نیز بروز می‌کند. یرقان می‌تواند به‌ عنوان علامتی از مشکلات جدی‌تری مانند نارسایی کبدی، انسداد مجاری صفراوی یا بروز بیماری های کیسه صفرا می‌باشد و نیاز به توجه پزشکی فوری دارد.

علائم یرقان در بزرگسالان

علائم یرقان در بزرگسالان معمولاً با زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها شروع می‌شود که ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون است. این زردی ممکن است به تدریج پیشرفت کند و در برخی موارد به رنگ‌های تیره‌تری مانند زرد مایل به سبز تغییر کند. علاوه بر زردی بیماران ممکن است علائم دیگری از جمله خستگی مفرط، کاهش وزن ناخواسته و تب نیز تجربه کنند.

بعضی از بیماران ممکن است درد در ناحیه شکم به ویژه در قسمت فوقانی راست را احساس کنند که می‌تواند به دلیل مشکلات کبدی یا انسداد مجاری صفراوی باشد. همچنین ادرار تیره و مدفوع روشن نیز از دیگر علائم زردی در بزرگسالان است. این تغییرات در رنگ ادرار و مدفوع نشان‌دهنده اختلال در فرآیند دفع بیلی‌روبین هستند.

در برخی موارد یرقان ممکن است با علائم مربوط به بیماری‌ های گوارشی دیگر مانند تهوع، استفراغ، و نفخ همراه باشد. تشخیص زودهنگام و درمان این علائم می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی‌تری مانند نارسایی کبد یا دیگر مشکلات گوارشی کمک کند. بنابراین مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم یرقان اهمیت بالایی دارد.

علت یرقان در بزرگسالان

یرقان در بزرگسالان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که به طور کلی به اختلال در فرآیند تجزیه و دفع بیلی‌ روبین مربوط می‌شود. به نقل از سایت clevelandclinic.org در مورد اهمیت بررسی علت یرقان ؛

یرقان (زردی) یک نشانه بالینی از هایپربیلی‌روبینمی است که از عدم تعادل بین تولید و پاک‌سازی بیلی‌روبین ناشی می‌شود. شناسایی علت اصلی آن بسیار مهم است، زیرا زردی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از اختلالات مختلف است که می‌تواند از شرایط خوش‌خیم تا بیماری‌های تهدیدکننده زندگی متغیر باشد

یکی از علل شایع یرقان بیماری‌های کبدی است که می‌تواند شامل هپاتیت ویروسی، سیروز یا کبد چرب باشد. این شرایط باعث کاهش توانایی کبد در تصفیه و دفع بیلی‌روبین می‌شود. علاوه بر مشکلات کبدی، انسداد مجاری صفراوی نیز می‌تواند به یرقان منجر شود. این انسداد می‌تواند به دلیل وجود سنگ‌های صفراوی، تومورها یا التهاب‌های ناشی از بیماری‌های گوارشی رخ دهد. در این موارد بیلی‌روبین نمی‌تواند به درستی از کبد به روده منتقل شود و در نتیجه در خون تجمع می‌یابد.

عوامل دیگری مانند مصرف الکل به مقدار زیاد برخی داروها و عفونت‌ها نیز می‌توانند به بروز یرقان کمک کنند. در صورت بروز علائم یرقان مراجعه به دکتر گوارش برای تشخیص علت دقیق و شروع درمان مناسب بسیار مهم است. پزشک با استفاده از آزمایش‌های خون، سونوگرافی و دیگر روش‌های تشخیصی می‌تواند وضعیت بیمار را ارزیابی کرده و راهکارهای درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.

علت یرقان در بزرگسالان شامل موارد زیر می‌شود :

• سوء مصرف الکل
• سرطان کبد
• تالاسمی
• سیروز کبدی یا زخم کبدی، معمولاً به علت الکل ایجاد می‌شود و در مقاله سیروز کبدی به بررسی آن پرداخته‌ایم.
•  تشکیل سنگ (سنگ‌های کلسترول ساخته شده از مواد چرب سخت یا سنگ‌های رنگی ساخته شده از بیلی روبین)
• هپاتیت A
• هپاتیت B
• هپاتیت C
• هپاتیت D
• هپاتیت E
• سرطان پانکراس
• کمبود G6PD
• انسداد مجاری صفراوی
• کم‌خونی سلول داسی شکل
• پانکراتیت حاد یا مزمن که در مورد این بیماری در مقاله پانکراتیت توضیحات لازم داده شده‌ است
• واکنش ناسازگاری ABO
• کم خونی همولیتیک ایمنی ناشی از مواد مخدر
• تب زرد
• سایر اختلالات خون مانند کم خونی همولیتیک (پارگی یا تخریب گلبول‌های قرمز خون که منجر به کاهش تعداد گلبول‌های قرمز در گردش خون می‌شود و باعث خستگی و ضعف می‌شود)

اگر فردی کبد چرب داشته باشد از روی علائم کبد چرب در چهره می‌توان به تشخیص یرقان رسید.

انواع زردی در بزرگسالان

یرقان در بزرگسالان به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود: یرقان پیش‌کبدی، یرقان کبدی و یرقان پس‌کبدی که هر یک به دلیل خاصی بروز می‌کند.

1. یرقان پیش‌کبدی: معمولاً به دلیل افزایش تجزیه سلول‌های قرمز خون ایجاد می‌شود. این نوع یرقان معمولاً در شرایطی مانند کم‌خونی‌های همولیتیک یا بیماری‌های ژنتیکی مثل بیماری گلبول‌های داسی شکل رخ می‌دهد. در این شرایط بیلی‌روبین بیشتری تولید می‌شود که کبد نمی‌تواند به سرعت آن را دفع کند.
2. یرقان کبدی: به اختلالات کبدی مانند هپاتیت ، سیروز و کبد چرب مرتبط است. در این نوع کبد نمی‌تواند بیلی‌روبین را به درستی پردازش کند و این امر منجر به تجمع آن در خون می‌شود.
3. یرقان پس‌کبدی: ناشی از انسداد مجاری صفراوی است. این انسداد ممکن است به دلیل سنگ‌های صفراوی، تومورها یا التهاب‌های ناشی از بیماری‌های گوارشی باشد. در این حالت، بیلی‌روبین نمی‌تواند از کبد به روده منتقل شود و باعث بروز یرقان می‌شود.

در صورت بروز علائم یرقان مراجعه به دکتر گوارش برای تشخیص و درمان ضروری است. دکتر گوارش کیست؟ پزشکی که با ارزیابی دقیق و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند نوع یرقان و علت آن را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسب را ارائه دهد.

عوارض بیماری یرقان چیست؟

بیماری یرقان اگر به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. یکی از عوارض اصلی یرقان نارسایی کبد است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که کبد به دلیل آسیب‌های جدی قادر به انجام وظایف خود نیست و می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری مانند کما یا حتی مرگ شود. عوارض دیگر شامل تغییرات در سیستم گوارشی است. به عنوان مثال افزایش سطح بیلی‌روبین می‌تواند منجر به تهوع، استفراغ و کاهش اشتها شود. این وضعیت می‌تواند باعث کاهش وزن ناخواسته و ضعف عمومی بدن شود.

از طرف دیگر یرقان می‌تواند تاثیرات روانی نیز داشته باشد. بیماران ممکن است احساس اضطراب، افسردگی یا خستگی مفرط کنند. همچنین تجمع بیلی‌روبین در بدن می‌تواند به خارش پوست منجر شود، که به‌خصوص در شب‌ها آزاردهنده است. به‌ منظور پیشگیری از عوارض جدی‌تر مراجعه به دکتر متخصص زردی بسیار مهم است. این پزشکان با بررسی دقیق وضعیت بیمار و تشخیص علت اصلی یرقان می‌توانند برنامه درمانی مناسبی ارائه دهند و به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. در نهایت تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

آیا زردی در بزرگسالان خطرناک است؟

زردی در بزرگسالان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی باشد و در برخی موارد خطرناک باشد. این عارضه معمولاً به دلیل افزایش بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود و ممکن است به علت بیماری‌های کیسه صفرا، کبد یا خون‌سازی باشد. بیماری‌های کیسه صفرا مانند سنگ صفرا می‌توانند منجر به انسداد مجاری صفراوی و افزایش سطح بیلی‌روبین شوند. زردی همچنین می‌تواند نشانه‌ای از عفونت، التهاب یا نارسایی کبد باشد. بنابراین در صورت مشاهده زردی مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.

آیا زردی کبد خطرناک است؟

زردی کبد نشانگر مشکلاتی در کبد مانند التهاب، سنگ کبد یا بیماری های کبدی است. این وضعیت ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌هایی مانند هپاتیت ویروسی، سیروز کبدی یا سرطان کبد باشد. زردی نباید نادیده گرفته شود زیرا می‌تواند نشانه‌ای از خطر جدی برای سلامتی باشد. درمان زردی بستگی به این مورد دارد که علت زردی کبد چیست و می‌تواند شامل تغییرات در رژیم غذایی و داروهای ضد التهاب تا درمان‌های پیچیده‌تر در موارد شدید مانند ترانسفوزیون خون باشد. بهتر است به متخصص کبد مراجعه کنید تا علت زردی و درمان مناسب آن را تشخیص دهد.

یرقان در نوزادان

یرقان در نوزادان به زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون اطلاق می‌شود. این وضعیت معمولاً در نوزادان تازه متولد شده شایع است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله عدم بلوغ کبد و نارسایی کبدی باشد. اگر یرقان شدید یا پایدار باشد ممکن است به مشکلات جدی‌تری از جمله آسیب به مغز یا بیماری‌های کبدی مانند سیروز کبدی منجر شود. درمان یرقان معمولاً شامل نور درمانی و در موارد شدیدتر تبادل خون است. آگاهی از علائم و پیگیری دقیق سلامتی نوزادان بسیار مهم است.

دلیل یرقان در نوزادان

یرقان در نوزادان معمولاً به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون اتفاق می‌افتد. این وضعیت می‌تواند ناشی از چندین عامل از جمله زایمان زودرس، گروه خونی غیر مناسب بین مادر و نوزاد و مشکلات کبدی باشد. در برخی موارد یرقان نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری از جمله اختلالات متابولیک یا بیماری‌های کبدی است. نوزادانی که یرقان دارند باید به‌طور دقیق بررسی شوند زیرا در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. همچنین وجود یرقان در نوزاد می‌تواند زنگ خطری برای بیماری‌های نادر مانند سرطان پانکراس باشد که نیاز به ارزیابی دقیق‌تر توسط متخصص اطفال دارد.

علل زردی در نوزادان

زردی در نوزادان یک وضعیت شایع است که به علت تجمع بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً به دلیل نارس بودن کبد نوزاد و توانایی پایین آن در دفع بیلی‌روبین است. عوامل دیگری مانند گروه‌های خونی نامتناسب مادر و نوزاد، عفونت‌ها و مشکلات متابولیکی نیز می‌توانند باعث زردی نوزاد شوند. زردی معمولاً در روزهای اول زندگی نوزاد بروز می‌کند و ممکن است به صورت زردی خفیف تا شدید باشد. درمان زردی شامل نور درمانی و در موارد حاد‌تر انتقال خون است. توجه به زردی نوزاد و درمان به موقع آن برای جلوگیری از عوارض مهم است.

 نحوه تشخیص بیماری یرقان

یکی از علائم بارز یرقان زردی چشم است که در آن سفیدی چشم‌ها به رنگ زرد تغییر می‌کند. تشخیص یرقان معمولاً شامل چند مرحله است. ابتدا پزشک تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و علائم دیگر را ارزیابی می‌کند. معاینه فیزیکی نیز انجام می‌شود که در آن پزشک به بررسی رنگ پوست و چشم‌ها می‌پردازد.

پس از این مراحل آزمایش‌های خونی برای اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین و سایر آنزیم‌های کبدی انجام می‌شود. این آزمایش‌ها می‌توانند اطلاعات مهمی درباره عملکرد کبد و احتمال وجود بیماری‌های صفراوی یا کبدی ارائه دهند. همچنین در برخی موارد ممکن است به تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن نیاز باشد تا ساختار کبد و صفرا بررسی شود. تشخیص زودهنگام یرقان و درمان مناسب آن بسیار اهمیت دارد زیرا می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.

درمان یرقان یا زردی

درمان یرقان در نوزادان و بزرگسالان به دلیل تفاوت در علل و شرایط متفاوت است. در نوزادان یرقان معمولاً ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین است که به‌دلیل ناتوانی کبد در پردازش آن به‌طور طبیعی ایجاد می‌شود. درمان اولیه معمولاً شامل نور درمانی است که به کاهش سطح بیلی‌روبین کمک می‌کند. در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به تبادل خون باشد. تغذیه مناسب با شیر مادر یا شیر خشک نیز به حذف بیلی‌روبین کمک می‌کند.

درمان زردی بزرگسالان به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد و نمی‌توان پاسخ دقیقی به پرسش زردی بزرگسالان چقدر طول میکشد داد. اگر علت یرقان عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت باشد ممکن است نیاز به درمان‌های خاصی داشته باشد. در مواردی که یرقان ناشی از مصرف الکل یا داروها است، قطع مصرف این موارد در درمان یرقان در بزرگسالان تاثیرگذار است. تغییرات در سبک زندگی، نظیر ایجاد یک رژیم غذایی سالم و افزایش فعالیت بدنی نیز می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. به‌طور کلی مشاوره پزشکی برای هر دو گروه سنی ضروری است تا براساس تشخیص دقیق، درمان مناسب و پیگیری‌های لازم انجام گیرد. توجه به یرقان و درمان صحیح آن می‌تواند به حفظ سلامتی و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

درمان خانگی یرقان

درمان خانگی یرقان در نوزادان و بزرگسالان باید با احتیاط انجام شود. برای نوزادان بهترین درمان خانگی افزایش زمان تماس با نور خورشید است زیرا نور طبیعی به کاهش سطح بیلی‌روبین کمک می‌کند. همچنین تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک مناسب ضروری است.

در بزرگسالان مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند میوه‌ها و سبزیجات، هیدراته نگه داشتن بدن و کاهش مصرف الکل می‌تواند به بهبود کبد کمک کند. برخی گیاهان مانند زردچوبه نیز ممکن است به بهبود عملکرد کبد کمک کنند. با این حال مشاوره پزشکی در هر دو گروه سنی از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیشگیری از زردی

پیشگیری از یرقان شامل اقدامات متفاوتی است. برای نوزادان مراقبت‌های دوران بارداری و زایمان مهم است. تغذیه با شیر مادر و مشاهده علائم زودهنگام یرقان در روزهای اول زندگی می‌تواند به تشخیص سریع کمک کند.

در بزرگسالان پیشگیری شامل حفظ سبک زندگی سالم است. واکسیناسیون علیه هپاتیت، کاهش مصرف الکل، رعایت بهداشت فردی و جلوگیری از تماس با مواد سمی می‌تواند موثر باشد. همچنین رژیم غذایی متوازن و فعالیت بدنی منظم به حفظ سلامت کبد کمک کرده و از بروز یرقان جلوگیری می‌کند. مشاوره پزشکی نیز در این زمینه اهمیت دارد.

یرقان را زیر نظر پزشک متخصص درمان کنید

یرقان به عنوان یک علامت بالینی نشان‌دهنده افزایش سطح بیلی‌روبین در خون است و می‌تواند ناشی از عواملی مانند بیماری‌های کبدی، اختلالات خونی و عفونت‌ها باشد. این وضعیت به‌ویژه در نوزادان و بزرگسالان نیاز به توجه دقیق پزشکی دارد زیرا ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. تشخیص به‌موقع و شناسایی علت زمینه‌ای یرقان از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که انواع مختلف آن درمان‌های متفاوتی نیاز دارند.

در درمان یرقان، اقدامات مانند نور درمانی در نوزادان و کنترل عفونت‌ها در بزرگسالان می‌تواند مؤثر باشد. پیشگیری از یرقان نیز با حفظ سبک زندگی سالم، رعایت بهداشت و واکسیناسیون در برابر بیماری‌های کبدی امکان‌پذیر است. همچنین مشاوره منظم با پزشک و پیگیری‌های پزشکی می‌تواند به شناسایی زودهنگام هرگونه مشکل کبدی و کاهش ریسک یرقان کمک کند.  نگرش جامع به یرقان و عامل‌های مؤثر بر آن شانس مدیریت بهتر و جلوگیری از عوارض جدی را افزایش می‌دهد. با توجه به تاثیرات جدی این وضعیت بر کیفیت زندگی افراد، آگاهی از نشانه‌ها، علل و راهکارهای درمانی و پیشگیرانه از الزامات اساسی می‌باشد. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

 منابع:

healthline

medicalnewstoday

سوالات متداول یرقان