مراقبت بعد از سقط جنین؛ بعد از سقط چه کار کنیم؟

سقط جنین و از دست‌ دادن بچه ساده نیست و از نظر روانی و جسمانی عواقبی برای مادر ناکام و اطرافیانش دارد. این وضعیت سخت برای بسیاری از زنان رخ می‌دهد اما با مراجعه به پزشک زنان و رعایت مراقبت های بعد از سقط جنین تا حد زیادی همه‌چیز روبه‌راه خواهد شد. مصرف داروهایی مانند قرص مترژن یا قرص‌های کاهش درد، پاکسازی رحم، انجام آزمایش‌های خون و اقداماتی مانند جراحی کمک می‌کنند که این وضعیت راحت‌تر به بهبودی برسد. همچنین به منظور آمادگی شروع بارداری بعد از سقط باید برای پیشگیری و درمان عفونت در صورت نیاز آنتی‌بیوتیک مصرف شده و در عین حال از برقراری رابطه جنسی پرهیز کرد.

در ادامه درباره مراقبت‌ بعد از سقط جنین در دوران مختلف بارداری می‌خوانید و با روش‌های پزشکی و خانگی پیشگیری و قطع خونریزی، رعایت رژیم غذایی مناسب بعد از کورتاژ و سقط، مراقبت‌ها برای حفظ سلامت روحی زن و مرد (شرکای زندگی) بعد از حاملگی ناموفق و سوالاتی درباره قاعدگی و روابط جنسی آشنا خواهید شد.

اگر پرسشی درباره مراقبت بعد از سقط جنین یا بیماری و مشکلات ناشی از آن در ذهن دارید، سوالات خود را در انتهای این مطلب بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.

مراقبت پزشکی بعد از سقط جنین

پزشک برای تأیید سقط جنین از سونوگرافی استفاده می‌کند. معمولاً معاینه لگنی هم برای بررسی وضعیت دهانه رحم انجام می‌دهد. احتمال دارد که برای بررسی سطح hCG یا همان  گنادوتروپین جفتی انسان که هورمونی در دوران حاملگی است، آزمایش خون هم تجویز کند.

آزمایش‌های زیر اغلب از سوی پزشک زنان تجویز و برای بیمار انجام می‌شوند:

• شمارش خون (برای تعیین از دست‌دادن حجم خون)
• بررسی فاکتور Rh (نوعی پروتئین ارثی در سطح گلبول‌های قرمز که در بارداری می‌تواند مشکلاتی به‌وجود بیاورد)

اگر فاکتور Rh منفی باشد، شاید نیاز به دریافت واکسن ایمونوگلوبولین Rh باشد تا از بروز مشکلات جدی در حاملگی بعدی جلوگیری به‌عمل بیاید. این اقدامات و مراقبت بعد از سقط جنین بسیار مهم‌اند. باید بدانید که بعد از سقط چکار کنید تا دوباره سلامت شوید.

داروهای لازم مصرفی بعد از سقط جنین

درباره داروهای لازم برای مراقبت های بعد از سقط جنین به نکات زیر دقت کنید:

• اثر داروها تا ۲۴ ساعت پس از عمل باقی می‌مانند.
• از مصرف داروهایی که اثر آرام‌بخشی دارند خودداری کنید؛ مثلاً داروهای آلرژی، خواب، و مسکن‌های تجویزی.
• برای جلوگیری از عفونت به شما آنتی بیوتیک داده می‌شود. لطفاً آن‌ها را طبق دستور مصرف و دوره استفاده از قرص‌ها را تکمیل کنید.

بنا به شرایطی که دارید، داروهای مختلفی از سوی متخصصان برایتان تجویز می‌شود. از جمله این داروها باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• داکسی سایکلین، آزیترومایسین و فلاژیل بهترین آنتی بیوتیک بعد از سقط هستند که به پیشگیری از عفونت کمک می‌کنند.
• مترژن/ارگوتامین (Methergin/Ergotamine) به کوچک‌شدن رحم به اندازه طبیعی آن کمک می‌کند. در صورت نیاز، پزشک به شما اجازه می‌دهد که هر ۸ ساعت یک قرص مصرف کنید.
• ایبوپروفن برای درد و گرفتگی است. در صورت نیاز، پزشک به شما اجازه می‌دهد که یک قرص ۸۰۰ میلی‌گرمی را هر ۸ ساعت با غذا یا شیر مصرف کنید.

نکته بسیار مهمی در این راستا وجود دارد؛ حتما باید مراقبت های بعد از سقط جنین مخصوصا با قرص را تحت نظر پزشک، انجام دهید. خوشبختانه در تمامی شهرهای ایران، می‌توانید به متخصصین زنان دسترسی داشته باشید. مثلا اگر ساکن شیراز هستید، 86 نفر از پزشکان این شهر، دکتر زنان شیراز هستند.

استفاده از قرص ال دی بعد از سقط جنین

امکان بارداری بلافاصله پس از سقط وجود دارد؛ البته چنین چیزی توصیه نمی‌شود. مصرف داروهای ضدبارداری هم پس از سقط مانعی ندارد. بهتر است که بنا به وضعیتتان درباره مصرف داروها و روش‌های مختلف پیشگیری با پزشک مشورت کنید.

مراقبت های بعد از کورتاژ سقط جنین

اگر کورتاژ سقط جنین انجام داده‌اید، احتمالاً لکه بینی یا خونریزی خفیفی را تا یک ماه بعد از عمل تجربه خواهید کرد. برای جلوگیری از عفونت هم برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. بروز عارضه دیگری که نیاز به مراقبت داشته باشد، معمولاً نادر است.

از مراقبت های بعد از سقط جنین کورتاژ به این موارد هم دقت کنید:

• سعی کنید که چیزی مانند تامپون در واژن قرار ندهید.
• رابطه واژینال نداشته باشید.
• از شناکردن خودداری کنید.

مراقبت بعد از سقط جنین با ساکشن

چنانچه سقط جنین با ساکشن انجام شده است، به نکات مراقبتی زیر دقت کنید:

• بعد از سقط نباید سیگار بکشید چون روی بدن اثرات منفی شدید می‌گذارد و با عوارضی مانند از حال‌رفتن همراه می‌شود.
• از مصرف الکل و هرگونه دارویی که پزشک تجویز نکرده، به‌طور جدی پرهیز کنید.
• رانندگی نکنید و به بدنتان فشار نیاورید.

مراقبت‌های روانی و عاطفی بعد از سقط جنین

گاهی اوقات، تأثیر عاطفی سقط را بلافاصله پس از آن احساس می‌کنید. در برخی موارد هم چند هفته طول می‌کشد تا اثرات این رخداد مشخص شود. از عوارض روحی این موضوع باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• احساس خستگی
• از دست‌ دادن اشتها
• مشکل در خوابیدن

حتی ممکن است که احساس گناه، شوک، غم و خشم داشته باشید. افراد مختلف به شکل‌های گوناگونی غمگین می‌شوند. برخی راحت درباره احساسشان صحبت می‌کنند و برخی هم یادآوری موضوع را دردناک می‌دانند.

یادتان باشد که ناراحتی طبیعی است و اگر بعد از گذراندن دوره سوگ از دست‌دادن، همچنان ناراحت هستید و احساس اضطراب یا افسردگی می‌کنید، بهتر است که به مشاور مراجعه کنید.

راه‌کارهای زیر را برای مدیریت عوارض روحی و مراقبت های بعد از سقط جنین با قرص سایتوتک یا روش‌های دیگر در نظر داشته باشید:

• گوش‌دادن به موسیقی آرامش‌بخش
• استراحت بعد از سقط جنین
• مراقبت از گل‌ و گیاه
• ریلکسیشن
• مسافرت

افسردگی بعد از سقط جنین

بسیاری از زنان بعد از سقط دچار احساس ناراحتی و گناه می‌شوند. اگر شما هم دچار چنین حسی هستید، باید بدانید که این مشکل درمیان بسیاری از زنان رایج است و در ضمن، موارد زیر نمی‌توانند عامل سقط جنین باشند.

پس اگر فکر می‌کنید که انجام این‌ها باعث سقط بچه شده، اشتباه می‌کنید و باید راه افسردگی را بر خودتان ببندید و سلامت روحی را حفظ کنید. این اقدامات باعث سقط نمی‌شوند:

• فعالیت بدنی
• استرس
• رابطه جنسی

سازمان سلامت ملی انگلستان (NHS)،

سقط بیشتر به این دلیل اتفاق می‌افتد که بارداری به طور طبیعی پیش نمی‌رود و جنین به‌شکل عادی رشد نمی‌کند. اغلب، تخمک یا اسپرم با کروموزوم‌های بیشتر یا کمتر از حد طبیعی رشد می‌کند و سقط به‌وجود می‌آید. چنین چیزی در بیشتر موارد تصادفی است و به شما ارتباطی ندارد.

دقت کنید که در فرایند از دست‌رفتن جنین، فقط زن دچار ناراحتی و افسردگی نمی‌شود. شریک زندگی و همسر او هم تحت تأثیر این فقدان خواهد بود و کمک‌گرفتن از مشاوران و روانشناسان در چنین موقعیتی بسیار مفید است.

مراقبت های فیزیکی و جسمی بعد از سقط

برای حفظ سلامت جسمی بعد از سقط باید حواستان به مراقبت‌های خانگی مختلف باشد. به این توصیه‌ها دقت کنید:

• ماساژ شکم و کمر
• استفاده از کیسه آب گرم
• مصرف مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن

ورزش بعد از سقط جنین

بهتر است که در هفته اول بعد از سقط به‌شدت ورزش نکنید. افزایش فعالیت (مانند بازگشت به کار) می‌تواند باعث گرفتگی و خونریزی بیشتر شود.

البته بسیاری از افراد با تحرک و انجام فعالیت‌های بدنی روزانه مشکلی نخواهند داشت، بااین‌حال، بهتر است که کمی احتیاط کنید. اندکی صبر تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل فکر بهتری خواهد بود.

یادتان باشد که استراحت در مراقبت های بعد از سقط جنین مهم است، اما ورزش های ملایم مانند پیاده‌روی می‌تواند گردش خون را بهبود بدهد و به جلوگیری از لخته‌شدن خون کمک کند. قبل از شروع ورزش حتما با پزشک خود صحبت کنید.

کاهش درد بعد از سقط جنین

شواهد تحقیقاتی نشان می‌دهند که به‌طور معمول، ایبوپروفن با میزوپروستول در کاهش درد ناشی از سقط موثر واقع می‌شوند. دُوز مطلوب بنا به شرایط هر فرد متفاوت خواهد بود. در مراقبت های بعد از سقط جنین باید به‌فکر مدیریت درد بخش‌های مختلف بدن هم باشید.

درمان درد سینه بعد از سقط جنین

خروج ترشحاتی از سینه بعد از سقط جنین دور از ذهن نیست. برای کاهش این ترشحات و دردی که در ناحیه مذکور احساس می‌شود از موارد زیر استفاده کنید:

• ایبوپروفن
• کمپرس یخ
• پوشیدن سوتین
• پرهیز از تحریک‌کردن سینه‌ها

درمان کمردرد بعد از سقط جنین

برای کنترل دردی که در ناحیه کمر بعد از سقط حس می‌کنید هم به توصیه‌های زیر دقت داشته باشید:

• هر ۶ تا ۸ ساعت، ایبوپروفن ۸۰۰ میلی‌گرم را با غذا یا شیر مصرف کنید.
• از کیسه آب گرم برای قراردادن روی ناحیه درد استفاده کنید.
• مایعات گرم مانند چای بنوشید.

درد زیرشکم بعد از سقط جنین

برای رفع درد زیر شکم هم می‌توانید از اقداماتی ساده برای بهبودی کمک بگیرید. برای مثال، کیسه آب گرم را روی ناحیه دردناک بگذارید یا کمی پیاده‌روی کنید تا خونتان راحت‌تر به گردش دربیاید و از دردهای انقباضی جلوگیری کند.

قطع خونریزی بعد از سقط جنین

احتمال خونریزی بعد از انواع سقط و بخصوص سقط خود به خودی جنین وجود دارد. باید موارد زیر را درباره این موضوع در نظر بگیرید:

• برای خونریزی از پد استفاده کنید نه تامپون
• برای رفع ناراحتی از داروهایی مانند پاراستامول استفاده کنید.
• تا زمانی که خونریزی متوقف نشده از از رابطه جنسی و شنا خودداری کنید.

در موارد زیر هم باید به پزشک مراجعه کنید؛ اگر:

• خونریزی شدید است(در طول یک ساعت یک یا دو پد بهداشتی خیس می‌شود) یا بیش از ۲ هفته ادامه دارد.
• لخته‌های خون بزرگ دفع می‌کنید.
• درد شدید دارید.
• تب دارید.

در صورت خونریزی با وجود علائم عفونت، مانند تب یا ترشحات بدبوی واژن هم باید به پزشک مراجعه کنید. سیر نزولی خونریزی از علائم پاکسازی رحم بعد از سقط است. در بعضی از مواقع جنین به طور کامل خارج نمی‌شود و قسمتی از بافت جنین و جفت در رحم باقی می‌ماند که منجر به سقط جنین ناقص می‌شود در اینصورت لازم است اقدامات لازم برای درمان توسط پزشک انجام شود.

خونریزی بعد از سقط جنین چقدر طول می‌کشد؟

امکان دارد که بعد از سقط تا ۲ هفته ناراحتی و خونریزی احساس کنید. دقت کنید که خونریزی در افراد مختلف یکسان نیست و برخی فقط چند روز دچار آن هستند، اما برای برخی دیگر مدت بیشتری طول می‌کشد.

برای قطع خونریزی بعد از سقط جنین چی بخوریم؟

داروهای زیادی برای این کار توسط پزشک تجویز می‌شود که قرص ضدبارداری یکی از آنها است. قرص مترژن هم یکی از داروهایی است که برای دفع بقایای جنین سقط‌شده و پاکسازی رحم تجویز می‌شود.

رژیم غذایی بعد از سقط جنین

برای این که دوره نقاهت بعد از سقط جنین کوتاه‌تر باشد، بهتر است مواد خوراکی غنی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. در ادامه به فهرست غذاهایی توجه کنید که بهتر است در رژیم غذایی خود داشته باشید:

• غذاهای حاوی آهن
• مواد سرشار از کلسیم
• اسیدهای چرب امگا ۳

غذاهای غنی از آهن

مهم‌ترین موردی که حتما باید رعایت شود، مصرف غذاهای سرشار از آهن است. با سقط جنین، مادر خون زیادی را از دست می‌دهد. خونریزی زیاد باعث کم‌شدن حجم زیادی از آهن بدن و ایجاد کم‌‌خونی و علائم مرتبط می‌شود.

احساس خستگی و ضعف پس از سقط جنین طبیعی است و برای رفع آن، استفاده از غذاهای سرشار از آهن نقش ویژه‌ای دارند. گوشت قرمز و غذاهای غنی از ویتامین C آهن بدن را تا حدی تامین خواهند کرذ. البته برای جذب ویتامین، آهن و مکمل‌های معدنی نیاز است. برای مصرف هر مکملی از پزشک مشورت بگیرید.

غذاهای سرشار از کلسیم

ذخایر کلسیم بدن شما طی دوران بارداری به سرعت کاهش پیدا می‌کند. بنابراین ضروری است که از غذاهای حاوی کلسیم استفاده کنید. برخی از بهترین منابع سرشار از کلسیم عبارت‌اند از:

• غذاهای دریایی نظیر ماهی ساردین و سالمون
• سبزیجاتی با برگ‌های سبز تیره
• میوه‌های خشک‌شده
• سویا

اسیدهای چرب امگا ۳

 اسیدهای چرب امگا 3 در خوراکی‌های زیر موجود است:

• ماهی‌هایی مانند سالمون و قزل‌آلا
• گردو
• دانه کتان

این مواد دارای خواص ضدالتهابی هستند و می‌توانند به بهبودی درد بعد از سقط کمک کنند. در رعایت نکات و مراقبت های بعد از سقط جنین به مصرف این مواد دقت کنید.

چه غذاهایی باید بعد از سقط جنین بخوریم؟

علاوه‌بر موادی که برای سلامتی مفید هستند، باید در این دوران به‌سراغ خوراکی‌هایی بروید که دوست دارید. احساس افسردگی بعد از سقط جنین، مسئله‌ای بسیار طبیعی است. با خوردن خوراکی‌های دل‌چسب، حال بهتری پیدا می‌کنید.

سعی کنید غذاهای حاوی منیزیم مصرف کنید تا این دوره افسردگی را راحت‌تر پشت‌سر بگذارید. برخی از این خوراکی‌ها عبارت‌اند از:

• آجیل
• لوبیا
• شکلات ساده

این خوراکی‌ها علاوه بر کمک به بهبود افسردگی، تولید انرژی در بدن را تقویت می‌کنند، عملکرد عضلات و سیستم عصبی را بهبود می‌بخشند و سلول‌های بدن را بازسازی می‌کنند.

چه غذاهایی نباید بعد از سقط جنین بخوریم؟

تغذیه مناسب بعد از سقط جنین تنها محدود به مواد غذایی مفید نیست، بلکه در این دوران باید از مصرف برخی مواد غذایی نیز خودداری کنید. در ادامه به برخی از این خوراکی‌ها توجه داشته باشید:

رابطه جنسی بعد از سقط جنین

بعد از انجام سقط جنین با هر روشی، پیشنهاد می­‌شود تا دو هفته از رابطه جنسی (وارد شدن هر چیزی داخل واژن) جلوگیری کنید. رعایت این مورد باعث می‌شود که دچار عفونت‌های واژینال نشوید.

نکته دیگری که باید به آن توجه کنید، مراقبت‌های بارداری بعد از سقط جنین است، اگر بعد از سقط رابطه­ جنسی (بدون استفاده از وسایل جلوگیری) داشتید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر به هنگام رابطه جنسی احساس درد داشتید، آن را متوقف کنید و موضوع را با پزشک خود به اشتراک بگذارید.

تقویت رحم بعد از سقط جنین

برای اینکه محیط رحم دوباره برای بارداری آماده شود، بهتر است که به این نکات تقویتی و مراقبت های بعد از سقط جنین توجه کنید:

• روزانه ورزش کنید.
• مصرف کافئین را ترک کنید.
• رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
• با مشورت پزشک از مکمل‌های ویتامین قبل از بارداری و فولیک اسید استفاده کنید.

شستشو و پاک شدن رحم بعد از سقط جنین

در بیشتر موارد، بدن مادر تمامی بافت‌های حاملگی را بعد از سقط دفع می‌کند. به همین دلیل است که عموماً مراقبت‌های بعد از سقط جنین یک ماهه، ساده‌تر هستند.

اما اگر سقط در ماه‌های بالاتر انجام شود، ممکن است بافت حاملگی به‌طورکامل دفع نشود و به‌عبارتی سقط جنین ناقص رخ بدهد. در این شرایط، برای خارج کردن بافت‌های باقی‌مانده از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:

• تحت نظر گرفتن مادر؛ در این روش ۷ تا ۱۴ روز صبر می‌کنند تا جنین سقط‌شده به شکل طبیعی توسط بدن دفع شود. درغیر این صورت پزشک به سراغ روش‌های دیگر خواهد رفت.
• استفاده از قرص‌؛ برای کمک به خارج‌کردن بافت‌ها از قرص استفاده می‌شود. در این روش، پزشک برای تخلیه کامل محتویات رحم، قرص‌های واژینال پروستاگلاندین یا میفپریستون تجویز می‌کند. اگر از قرص برای سقط کامل جنین استفاده کرده‌اید، بهتر است روش و مراقبت‌های بعد از سقط جنین با قرص سایتوتک یا سایر داروها را از پزشک خود سوال کنید.

جلوگیری از عفونت رحم بعد از سقط جنین

پس از سقط جنین، دهانه رحم می‌تواند برای مدت کمی باز بماند. مدتی بعد از سقط، دهانه رحم بسته می‌شود (حدود ۳ هفته). در نتیجه، هر چیزی که وارد واژن شود، خطر عفونت رحم را بالا می‌برد. عفونت مادر معمولاً ۲ تا ۳ روز بعد از سقط رخ می‌دهد.

برای کاهش احتمال عفونت لگن، لطفاً دستورالعمل‌های زیر را درباره مراقبت های بعد از سقط جنین دنبال کنید:

• شنا نکنید.
• فقط دوش بگیرید.
• از جکوزی استفاده نکنید.
• رابطه واژینال نداشته باشید.
• داروهای آنتی‌بیوتیک خود را طبق دستور مصرف کنید.
• چیزی از جمله تامپون را در واژن قرار ندهید  و از نوار بهداشتی استفاده کنید.

مراقبت های بارداری بعد از سقط جنین

از نظر فیزیکی پزشکان توصیه می‌کنند که قبل از تلاش برای باردارشدن مجدد تا ۳ ماه یا دست‌کم یک سیکل قاعدگی کامل صبر کنید. ممکن است دو هفته بعد از سقط شروع به تخمک‌گذاری کنید، اما ۲ تا ۳ ماه طول می‌کشد تا عادت ماهانه منظم داشته باشید.

پیش از بارداری بعدی باید به نکات زیر در مراقبت های بعد از سقط جنین دقت کنید:

• دلیل سقط قبلی را به‌خوبی شناسایی کنید و بدانید که دلیل یا بیماری عامل این مشکل چیست. اگر مانعی در زمینه بارداری سالم وجود داشته، برای رفعش اقدامات لازم را انجام بدهید.
• سبک زندگی سالمی در پیش بگیرید و در آن از مواد غذایی مفید استفاده کنید، خواب مناسب و کافی داشته باشید و ورزش کنید.
• روند تخمک‌گذاری‌تان را به‌طور دقیق زیر نظر بگیرید تا احتمال بارداری‌تان در تلاش‌های بعد از سقط بیشتر شود.
• از نظر روانی به آمادگی کافی و لازم برای بارداری مجدد برسید.

با مراقبت‌های زمان بارداری می‌توانید در دفعات بعد از سقط، حاملگی را به‌راحتی و سلامتی پشت سر بگذارید.

قاعدگی بعد از سقط جنین

در عرض ۴ تا ۶ هفته پس از سقط جنین، دوره قطع خونریزی تمام شده دوباره قاعدگی را تجربه خواهید کرد و چرخه‌ قاعدگی‌تان به‌صورت طبیعی یا با قرص و رژیم غذایی و حتی مراقبت‌های خانگی منظم می‌شود. بعد از اینکه بدن به‌حالت طبیعی بازگشت و پس از رعایت مراقبت های بعد از سقط جنین، رحم به حالت عادی بازمی‌گردد. احتمال ابتلا به بیماری عفونی و مشکلات مختلف هم کم می‌شود.

به‌عبارت دیگر، هر مادر با از دست دادن جنین خود با مراقبت از بدن بعد از عبور از حاملگی ناموفق، کورتاژ و پشت‌سرگذاشتن بارداری دشوار می‌تواند به پزشک زنان مراجعه کند و با به‌دست آوردن سلامت جسمی و سلامت روحی برای مادرشدن دوباره آماده شود.

پیشگیری از عفونت در دوران بعد از سقط، قطع خونریزی به‌موقع و صحیح و استفاده درست از قرص برای کاهش درد و کمک‌گرفتن از روش‌های مراقبت از سقط جنین خانگی در این دوران بسیار مهم است.

چرخه قاعدگی که دوباره منظم و بدن سلامت شود، کاهش دردر را تجربه خواهید کرد و با جسمی پرتوان و برخورداری از سلامت روحی می‌توانید برای آینده و فرزندآوری هم برنامه‌ریزی کنید. در این مسیر باید به سلامت جسمی و رعایت رژیم غذایی مناسب دقت داشته باشید.

منابع:

acog.org
webmd.com
gynemed.org
cochrane.org
whattoexpect.com
plannedparenthood.org
medicalnewstoday.com

سوالات متداول مراقبت بعد از سقط جنین