سقط جنین خود به خودی به فرایند از دست رفتن ناگهانی جنین قبل از هفته بیستم بارداری اشاره دارد. این پدیده میتواند برای خانوادهها تجربهای دردناک و افسردگیآور باشد و عموماً یکی از شایعترین عوارض بارداریهای اولیه به شمار میرود. براساس آمار تقریباً 10 تا 20 درصد از بارداریها به سقط خود به خودی منجر میشوند اگرچه این میزان ممکن است در بارداریهای خاص یا در صورت وجود مشکلات پزشکی افزایش یابد. علتهای سقط خود به خودی متنوع و شامل عوامل ژنتیکی، هورمونی، آناتومیکی و مشکلات سلامتی مادر مانند دیابت و بیماریهای خودایمنی هستند.
علاوه بر این مطالعات نشان دادهاند که سن مادر نیز میتواند تأثیر بسزایی در نرخ سقط جنین داشته باشد بهویژه بعد از 35 سالگی. علائم سقط معمولاً شامل خونریزی واژینال، درد شکمی و خارج شدن بافتهای جنینی است. درک علل و عوامل مؤثر بر سقط خود به خودی اهمیت زیادی در ارتقاء سلامت بارداری و ارائه مشاوره به زوجها دارد و میتواند به آنها کمک کند تا در صورت وقوع این تجربه تلخ بهتر آماده و حمایت شده باشند. برای پیدا کردن بهترین متخصص در این زمینه، میتوانید به سایت دکتردکتر مراجعه کنید.
سقط خود به خودی جنین چیست؟
در این نوع سقط از واژه خودبهخودی استفاده شده است زیرا با انواع دیگر سقط جنین متفاوت است. بیش از 50 درصد از حاملگیها به سقط خود به خودی منجر میشود، حتی قبل از اینکه شخص متوجه شود که حامله است.
باتوجه به سایت cleveland clinic درباره سقط خود به خود جنین میگوید:
«سقط جنین که به آن سقط خودبخودی نیز گفته میشود پایان غیرمنتظره بارداری در 20 هفته اول بارداری است. تنها به این دلیل که سقط جنین نامیده میشود، به این معنی نیست که شما در حمل بارداری اشتباه کردهاید. بیشتر سقطها خارج از کنترل شما هستند و به این دلیل رخ میدهند که رشد جنین متوقف میشود.»
احتمال مواجه شدن با سقط خود به خودی در 3 ماه اول حاملگی بیشتر است و معمولاً این نوع سقط بعد از 20 هفته اتفاق نمیافتد. در واقع این مورد تنها مربوط به زمان حاملگی قبل از 20 هفتگی است و تقریبا اگر شما از این زمان عبور کردهاید، میتوانید به عدم بروز مشکل اطمینان داشته باشید. نزدیک به 80 درصد از مواردی که به سقط جنین ختم میشوند در روزهای ابتدایی بارداری رخ میدهند.
علائم سقط خود به خودی جنین چیست؟
علائم | توضیحات |
خونریزی واژینال | ممکن است خونریزی خفیف یا شدید باشد. |
درد شکمی | احساس درد در ناحیه زیر شکم یا کمر. |
خروج بافت | ممکن است بافتهای موکوس یا لختههای خون خارج شوند. |
انقباضات | احساس انقباضات منظم یا غیرمنظم در ناحیه شکم. |
کاهش علائم بارداری | کاهش یا فقدان علائم مانند حساسیت به درد پستان. |
این علائم میتوانند نشانههایی از سقط جنین باشد و در صورت بروز آنها مشاوره با پزشک ضروری است.

اگر با چنین علائمی روبهرو هستید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. البته مشخص است که این عوامل ممکن است به دلایل دیگری نیز ایجاد شده باشد. در نتیجه بهتر است با مراجعه به پزشک زنان و انجام تستها و آزمایشهای مختلف، علت اصلی بروز چنین مشکلی را بیابید.
علل بروز سقط خود به خودی چیست؟
دلیل بروز اکثر سقط های خود به خودی این است که جنین مشکلات کشنده ژنتیکی دارد که معمولاً ارتباطی به مادر ندارد. در واقع بروز سقط جنین رابطه مستقیمی با ژنتیک بیمار داشته و ممکن است این مورد از پدر یا مادر به وی ارث رسیده باشد. البته این تنها دلیل سقط خود به خودی نیست.
سقط خود به خودی جنین دلایل دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- عفونت

- بیماریهای مادر مانند دیابت یا تیروئید
- مشکلات هورمونی
- واکنشهای سیستم ایمنی
- مشلات فیزیکی مادر
- وضعیت غیرعادی رحم
دلایل سقط خود به خودی میتواند شامل عوامل ژنتیکی، اختلالات هورمونی، مشکلات آناتومیکی و بیماریهای مادر مانند دیابت یا عفونتهای شدید باشد.

در چه موقعیت هایی احتمال سقط خود به خودی بیشتر است؟
اینکه احتمال سقط خود به خودی جنین تحت چه عواملی قرار دارد، به صورت دقیق مورد بحث نیست. اما آنچه که مشخص است، داشتن برخی عوامل که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، احتمال بروز سقط جنین را افزایش میدهد.
ریسک سقط جنین در این زنان بیشتر است:
- سن بیشتر از 35 سال
- داشتن بیماریهای مانند دیابت یا تیروئید
- سابقه داشتن تعداد 3 تا بیشتر سقط خود به خودی
احتمال سقط خود به خودی در مادران بالای 35 سال، در بارداریهای چندقلویی و در صورت وجود سابقه سقط قبلی یا بیماریهای زمینهای بیشتر است.
نارسایی دهانه رحم و رابطه آن با سقط خود به خودی
گاهی به دلیل ضعف دهانه رحم که به آن نارسایی دهانه رحم گفته میشود، سقط خود به خودی اتفاق میافتد. به این معنی که دهانه رحم توانایی حاملگی را ندارد و معمولاً در دوره دوم سه ماه رخ میدهد.

قبل از سقط به دلیل نارسایی رحم علائمی رخ میدهند. بانوی باردار ممکن است احساس درد ناگهانی کند، کیسه آبش پاره شود و بافت جنین و جفت جنین از بدن خارج شود. ناتوانی دهانه رحم میتواند از طریق بخیه به شکل دایره در حاملگی بعدی در حدود 12 هفته درمان شود.
بخیه، دهانه رحم را نزدیک نگه میدارد تا زمانی که بچه میخواهد از رحم خارج شود. از این روش حتی اگر سقط خودبخودی قبلی وجود نداشته باشد استفاده میشود. اگر ناتوانی دهانه رحم زود تشخیص داده نشود، احتمال جلوگیری از سقط جنین کمتر میشود.
انواع سقط خود به خودی جنین
سقط جنین انواع مختلفی دارد. همه این اشکال از سقط جنین امکان دارد که سقط خود به خودی جنین باشند. در ادامه انواع سقط جنین را به شما معرفی خواهیم کرد:
سقط جنین اجتنابناپذیر
در این نوع از سقط، فرد علائمی همچون خونریزی و گرفتگی دارد. در این حالت دهانه رحم گشاد است و احتمال سقط بسیار زیاد وجود دارد.
تهدید به سقط جنین
در این حالت فرد دچار خونریزی میشود اما دهانه رحم گشاد نشده است. احتمال سقط در این مورد، 50 درصد است و امکان دارد که جفت با رعایت و پیگیری، حفظ شود.
سقط کامل
در سقط کامل تمام بافتهای بارداری از بدن خارج میشوند و معمولاً قبل از هفته 12 بارداری اتفاق میافتد.
سقط ناقص
زمانی که مقداری از بافت کودک یا جفت از بدن مادر خارج میشود اما با وجود سقط، بخشی از آن در رحم باقی میماند سقط جنین ناقص اتفاق میافتد. بعد از این حالت، سقط جنین از دست رفته رخ میدهد.
سقط مکرر
سقط مکرر (RM) در طی سه ماهه اول بارداری رخ میدهد. کسانی که سه یا چندین بار متوالی دچار سقط شدهاند، دچار این مشکل هستند. سقط مکرر جنین فقط در حدود 1 درصد از زنان رخ میدهد.
علائم پس از سقط خود به خودی جنین
پس از سقط خود به خودی جنین قطعا خونریزی و ناراحتی خفیف رخ میدهد. البته گاهی تب و لرز یا درد هم احساس خواهید کرد که معمولا نشانه عفونت است.
البته حالات روانی همچون اندوه بیش از حد و احساس عذاب وجدان هم خواهید داشت. تمام این مشکلات موقتی هستند و با مراجعه به پزشک حل میشوند.
تشخیص سقط خود به خودی جنین
برای تأیید سقط خود به خودی جنین، پزشک اقداماتی همچون معاینه لگنی، آزمایشی مثل سونوگرافی و در شرایط پیچیدهتر، استخراج بافت، آزمایش خون و آزمایش کروموزوم را انجام میدهد.
هرکدام از این اقدامات را در ادامه بررسی میکنیم:
معاینه لگنی
پزشک در معاینه لگنی ابتدا دهانه رحم را بررسی میکند. در این حالت باید بررسی شود که آیا دهانه رحم شروع به گشاد شدن کرده یا نه.
آزمایش سونوگرافی
با آزمایش سونوگرافی، امواج صوتی ضربان قلب کودک را بررسی میکند. در صورتی که نتیجه مشخصی از این آزمایش کسب نشود، امکان دارد در عرض یک هفته به آزمایشی دیگر نیاز باشد.
آزمایشات بافتی
در صورت خروج بافت از بدن، پزشک امکان دارد آن را به آزمایشگاه بفرستد تا سقط جنین را تأیید کند.
آزمایش خون
پزشک معالج از آزمایش خون برای پیدا کردن هورمونهای بارداری در خون و مقایسه آن با سطوح خونی گذشته استفاده میکند.
آزمایش کروموزوم
معمولا در صورت وجود سقط مکرر، پزشک آزمایش کروموزوم را انجام میدهد تا تشخیص دهد که مشکل از کروموزمهای مادر است یا پدر.
درمان قبل و بعد از سقط خود به خودی جنین
سقط خود به خودی جنین در بیشتر اوقات اتفاق خطرناکی نیست و تقریبا 85 درصد از زنانی که سقط کردهاند، بعد از آن حاملگی و زایمان طبیعی دارند.
اگر سقط جنین کامل باشد و در داخل رحم جفتی نباشد، احتمالاً نیازی به درمان تخصصی نیست، اما زمانی که هنوز جفت در رحم باقی مانده باشد، دکتر زنان ممکن است بیمار را کورتاژ (D&C) کند. در این روش پزشک دهانه رحم را گشاد میکند و بافت باقیمانده را از بین میبرد. البته با استفاده از دارو هم میتوان جفت را از رحم خارج کرد.
در صورت داشتن گروه خونی Rh منفی، پزشک یک فرآورده خونی به نام ایمونوگلوبین Rh (Rhogam) را تزریق میکند. این دارو از ایجاد آنتیبادیهای مضر برای نوزاد جلوگیری میکند.
توجه داشته باشید که بعد از سقط خود به خودی باید حتما با دکتر زنان در تهران یا سایر شهرها قرار ملاقات داشته باشید و معاینه شوید. پزشک باید مطمئن شود که سقط به صورت کامل انجام شده تا عوارض دیگری برای مادر بوجود نیاید. برای اینکه بدانید در چه مواردی میتوانید به پزشک زنان مراجعه کنید مقاله دکتر زنان کیست را در مجله دکتردکتر بخوانید.
زمان مناسب بارداری بعد از سقط خود به خودی جنین
در این مورد پزشک زنان باید نظر دهد اما به صورت کلی، برخی از متخصصان میگویند که باید مدت زمان مشخصی از یک چرخه قاعدگی تا 3 ماه بعد را صبر کنید. بهتر است قبل از اقدام به بارداری مجدد حتما مراقبت بعد از سقط جنین را انجام دهید و سپس دوباره اقدام کنید.
پیشگیری از سقط جنین
در زمینه پیشگیری از سقط جنین، اگر پزشک آزمایش کند و مشکلی پیدا شود، درمان را شروع خواهد کرد. اما قبل از بچه دار شدن میتوانید با داشتن الگوی زیر، بارداری موفقی را تجربه کنید:
- رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش منظم
- وزن ایدهآل
- جلوگیری از عفونت
- دوری از دخانیات و مشروبات الکلی
- کاهش مصرف کافئین
پیشگیری از سقط خود به خودی میتواند با انجام مراقبتهای پزشکی منظم، حفظ سبک زندگی سالم و مدیریت بیماریهای مزمن انجام شود.
سقط جنین عارضهای درمانپذیر است…
سقط خودبخودی یک واقعیت پیچیده و عاطفی است که ممکن است برای بسیاری از مادران و خانوادهها تجربهای دردناک باشد. با وجود اینکه دلایل سقط خودبخودی معمولاً خارج از کنترل فرد است، آگاهی از علائم و نشانهها میتواند به مادران کمک کند تا در صورت وقوع این مشکل، اقدامات لازم را انجام دهند. مشاوره و پشتیبانی عاطفی از سوی پزشکان و متخصصان سلامت روان میتواند نقش بسزایی در بهبود وضعیت روانی زنان داشته باشد. در نهایت درک این موضوع که سقط خودبخودی جنین یک رخداد شایع و طبیعی در فرآیند بارداری است میتواند به مادران کمک کند تا با این تجربه بهتر کنار بیایند و حمایت لازم را دریافت کنند. برای پیدا کردن بهترین متخصص در این زمینه، میتوانید به سایت دکتردکتر مراجعه کنید.
سلام من اردیبهشت ماه سقط خودبه خودی کردم توی 11هفته اما سونو نشون داده بود که 5هفته رشد بچه متوقف شده و فاقد ضربان قلبه توی 9هفته متوجه شدم بعد لکه بینی و بعدم خودبه خود سقط شد حدودا دوهفته خونریزی و لکه بینی داشتم رفتم سونو گفت یکم بقایا دارم قرص عفونت و سقط بهم داد ده روز بعد قطع قرصا پریود شدم و حدودا ده روز طول کشید سه روز بعد رفتم سونو گفت دیواره رحمت هنوزم کلفته و قرص جلوگیری برام نوشت من استفاده نکردم الان موعد پریود دومم هست سر تایم شروع به لکه بینی و ترشحات خونی کردم اما هنوز خونریزی اصلیم شروع نشده چی کار باید بکنم
سلام من تو هفته ششم بارداری سقط داشتم درواقع قلب بچه نزد و الان هفته نهم هستم و چندروزی هست ک سونو رفتم و گفتن ک بچه از دست رفته و باید سقط بشه.از امروز خونریزیم شروع شده و قرص شیاف برای سقط هم گرفتم ک بزارم ولی الان بلاتکلیفم ک بزارم یا ن؟آیا با همین خونریزی شبیه پریود کار تمومه یا باید شیاف کنم تا کاملا دفع بشه؟ضمنا متاسفانه اولین بارداریم بود و ۴۰ سالم هست.از نظر روحی خیلی داغون شدم.ممنون میشم راهنماییم کنید
سلام
با توجه به شرح حالتون جهت بررسی و مشاوره باید حضورا به متخصص" زنان مراجعه کنید
ترجیحا به فلوشیپبارداری پرخطر مراجعه کنید
ممنون از لطفتون.
سلام من چهار روز بعد از دومین رابطم خونریزی شدید دارم و تقریبا همون پنج شیش روز پیش پریودیم تموم شده و درد شدیدی دارم مشکلم چیه؟ممنون میشم راهنمایی کنید🙏
سلام
خونریزی اگر بلافاصله بعد از رابطه ایجاد شده باشه و مختصر باشه میتونه بخاطر ضربه و فشار به دهانه رحم باشه
شما که ۴ روز از رابطه گذشته و خونریزی شدید و همراه با درد شدید هست نیاز به معاینه دارین بهترع به متخصص" زنان مراجعه کنید
من 13 روز بود ک از وقت پریودم گشته بود شوهرم از وس ک نزدی کرد خون ریزی شدید کردمو ی تیکه گوشت ازم افتاد
سلام بايد تست بتا خون بديد و از نظر بارداري بررسي شيد
سونوگرافي رحم و تخمدان هم بديد
من هفته پیش سونو بودم گفتن حاملگی چهار هفته که هنوز زوده برای تشخیص دو هفته گذشت و من همیطور بلاتکلیف موندم که شد شیش هفته و دراخرم بیخودی به خونریزی افتادم و جنین سقط شد واین موضوع خیلی سخت گذشت برام
سلام بله متوجه هستم
سقط خيلي اتفاق بد واسه خانم ها هست
واسه گذروندن اين دوران بهتره با مشاور در ارتباط باشيد