ادینوفاژی (odynophagia) یا بلع دردناک زمانی رخ می‌دهد که با خوردن یا نوشیدن در گلو، دهان یا مری درد ایجاد می‌شود. این درد دلایل متنوعی دارد و ممکن است به‌خاطر مبتلابودن به بیماری‌های زمینه‌ای مختلف بروز کند. با گذشت زمان، بلع دردناک منجر به آسیب به گلو، کاهش وزن ناخواسته و سایر عوارض می‌شود. رفلاکس اسید معده، عفونت‌های قارچی و میکروبی، مصرف نوشیدنی‌هایی با دمای نامناسب، ضربه‌خوردن به ناحیه گلو و دهان یا سرطان‌ها و مصرف الکل و مواد مخدر از دلایل ایجاد بلع پردرد هستند. برای درمان این‌ها باید عامل زمینه‌ای را از بین برد یا از روش‌هایی مانند اسپری‌های ضدگلودرد و گاهی هم جراحی استفاده کرد.
در این مقاله از دکتردکتر، درباره علل، علائم، عوارض، پیشگیری و درمان‌های ادینوفاژی می‌خوانید.
اگر پرسشی درباره ادینوفاژی دارید، در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات از ما بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
ادینوفاژی یا بلع دردناک چیست؟
ادینوفاژی اختلالی است که در آن بلع با احساس درد همراه می‌شود. ممکن است هنگام خوردن غذا درد در ناحیه دهان، گلو و مری بپیچد. بلع دردناک نشانه بسیاری از وضعیت‌های پزشکی است. محل و شدت درد به علت آن بستگی دارد. در برخی موارد، ادینووفاژی خیلی سریع برطرف می‌شود، اما می‌تواند به‌طور طولانی‌مدت هم باقی بماند.
علت بلع دردناک
دلایل بلع دردناک بسیار متنوع‌اند. برای مثال به موارد زیر دقت کنید:
| بلع دردناک سرماخوردگی | عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و گلودرد استرپتوکوکی. |
| التهاب دهان، گلو یا مری | ناشی از التهاب لوزه، فارنژیت، لارنژیت یا ازوفاژیت. |
| سوزش سر دل یا بیماری رفلاکس (GERD) | در آن اسید معده وارد مری و گاهی اوقات گلو می شود و درد و التهاب ایجاد میکند. سوزش معده طولانی مدت می‌تواند منجر به زخم و دیسفاژی شود. |
| سیستم ایمنی ضعیف | در افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی یا ایدز یا افرادی که تحت رادیوتراپی یا سایر درمان‌های سرطان قرار می‌گیرند. |
| عفونت‌های کاندیدا در دهان، گلو و مری | این عفونت‌های قارچی در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف شایع‌تر هستند. |
| سرطان مری با دیسفاژی مداوم | امکان دارد، مبتلایان به سرطان مری هنگام بلع در قفسه سینه یا کمر احساس درد کنند. |
| صدمات یا زخم در دهان، گلو یا مری | این موضوع می‌تواند در اثر ضربه‌های فیزیکی، جراحی یا خوردن غذاهایی با لبه‌های تیز ایجاد شود. |
| تنباکو، الکل یا مواد مخدر غیرقانونی | این‌ها می‌توانند دهان، گلو و مری را تحریک و بلع آن را دردناک کنند. |
| مصرف نوشیدنی‌های بسیار گرم یا سرد برای مدت طولانی | این موضوع می‌تواند بر مخاط مری تأثیر بگذارد. امکان بروز بلع درناک آب هم وجود دارد. |
بلع دردناک در کودکان
مشکل در بلع کودکان اغلب به دلیل گلودرد ایجاد می‌شود. گلودرد هم می‌تواند در اثر عفونت‌هایی از جمله سرماخوردگی، عفونت دهان، التهاب لوزه یا زخم دهان به‌وجود بیاید.
در نوزادان، یکی از دلایل رایج مشکل در بلع، سرماخوردگی است که باعث انسداد بینی می‌شود.
برای تشخیص وضعیت بلع دردناک در کودک باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
علائم
علائم ادینوفاژی یا همان بلع دردناک بنا به علت ایجادشان کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت هستند. نشانه‌های رایج عبارت‌اند از:
- احساس گیرکردن غذا در مری
- کاهش وزن ناشی از مصرف اندک غذا
- کم‌آبی بدن ناشی از کاهش مصرف مایعات
- درد مبهم و سوزش یا درد شدید و کوبنده در دهان، گلو یا التهاب مری هنگام بلع
- دردی که هنگام قورت‌دادن غذاهای خشک و حتی مایعات بدتر می‌شود.
- در مواردی که عفونت باعث ادینوفاژی می‌شود، ممکن است علائم دیگری از عفونت گوش و نواحی دیگر مانند تب، درد، خستگی و احساس کلی ناخوشی به‌وجود بیاید.
پیشگیری از بلع دردناک
برای پیشگیری از بروز بلع دردناک مایعات یا غذا باید به نکات زیر دقت کنید:
- از نوشیدن نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های سرد، نوشابه یا الکل خودداری کنید.
- نوشیدنی‌های خود را از طریق نی ننوشید.
- از استرس و اضطراب دوری کنید.
عوارض بلع دردناک
با گذشت زمان، بلع دردناک می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- آسیب به گلو
- کاهش وزن ناخواسته
- وخیم‌شدن عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی
- از دست‌دادن چشایی موقتی یا دائمی
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد، ادینوفاژی بدون درمان برطرف می‌شود. بلع دردناک ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا باید ظرف یک هفته از بین برود. علت ادینوفاژی را اغلب می‌توان با بررسی بصری گلو مشخص کرد، به ویژه در جایی که التهاب یا عفونت به‌میان است.
در موارد دیگر، ممکن است که به سواب گلو یا آندوسکوپی نیاز باشد. اگر علت آشکاری برای بلع دردناک وجود نداشته باشد، فرد باید با پزشک مشورت کند. چنانچه ادینوفاژی خوردن یا تنفس را دشوار میکند، فرد باید خیلی فوری به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.
تشخیص بلع دردناک
ادینوفاژی معمولا با آندوسکوپی تشخیص داده می‌شود. در این روند تشخیصی، دوربینی کوچک با نور به نام آندوسکوپ در گلو قرار داده می‌شود تا پزشک بتواند مری را بهتر ببیند.
از فرد خواسته می‌شود که در طول آزمایش، بزاقش را قورت بدهد. ممکن است، پزشک آزمایش‌های دیگری را در رابطه با هر علت مشکوک زمینه‌ای بلع دردناک تجویز کند.
درمان بلع دردناک چیست؟
روش‌های مختلفی برای درمان انواع بلع دردناک در نظر گرفته می‌شود. انتخاب این روش‌ها در گروی عامل ایجاد وضعیت مذکور است.
داروها
بسته به شرایط پزشکی زمینه‌ای، امکان دارد که بلع دردناک با دارو برطرف شود. به عنوان مثال، داروهای تجویزی مورد استفاده برای درمان GERD می‌توانند به جلوگیری از بازگشت اسید معده به حلق و مری کمک کنند.
- درمان علل زمینه‌ای مانند مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌ها یا آنتی‌اسیدها برای ریفلاکس اسید.
- داروهای ضدالتهابی برای تسکین درد ناشی از التهابات مانند التهاب لوزه و لارنژیت.
در مقاله لارنژیت یا التهاب حنجره به عامل بلع دردناک پرداخته‌ایم.
درمان ادینوفاژی با عمل جراحی
هنگامی که ادینوفاژی به دلیل سرطان یا GERD ایجاد می‌شود، جراحی هم گزینه‌ای است که مطرح می‌شود. در موارد شدید که درد گلو هنگام بلع مانع از غذاخوردن می‌شود، از لوله تغذیه برای پیشگیری از کاهش وزن استفاده می‌شود.
زمان
اگر پزشک شما هیچ مشکل پزشکی اساسی را تشخیص ندهد، ممکن است بلع دردناک با گذشت زمان خودبه‌خود برطرف شود. این امر پس از سرماخوردگی یا آلرژی شدید رایج است. در صورت بروز ناراحتی‌های مکرر در هنگام بلع با پزشک خود صحبت کنید.
درمان خانگی بلع دردناک
درمان‌های بلع دردناک عبارت‌اند از:
- اجتناب از مصرف الکل و تنباکو
- خوردن غذای نرم و جویدن طولانی‌تر برای کاهش درد در بلع
- استفاده از اسپری‌های گلو برای بی‌حس‌کردن آن و تسکین کوتاه‌مدت درد
سوالات متداول بلع دردناک
دیسفاژی زمانی رخ می‌دهد که فرد توانایی بلع ندارد و به‌طور کلی، عمل خوردن برایش سخت می‌شود اما ادینوفاژی حالتی است که بلع ممکن است اما با درد همراه می‌شود. دیسفاژی اغلب جدی‌تر از ادینوفاژی است و باعث سرفه یا خفگی می‌شود. عفونت یا التهاب می‌تواند عامل این دو وضعیت باشد. دیسفاژی ریشه در اضطراب و عوامل روانی هم دارد.
در گلو هنگام قورت آب دهان یا خوردن می‌تواند ریشه در گلودردهای ویروسی یا باکتریایی داشته باشد. گاهی هم به‌دلیل مشکلات اضطرابی، وجود توده‌ها، رفلاکس معده یا ضربه و جراحت ناحیه گلو ایجاد می‌شود. بلع دردناک کرونا هم از دلایل وقوع این وضعیت است.
دلایل احتمالی زیادی برای گلودرد بارداری وجود دارد؛ رفلاکس اسید، آسم، آلرژی، عفونت‌های باکتریایی یا قارچی، آلاینده‌ها یا مواد شیمیایی. اما بیشتر آنها به دلیل عفونت‌های ویروسی هستند.
منابع:
سلام دکتر جان من در قورت دادن اب دهان یا قورت دادن غذا بزام مشکل ایجاد میکنم بزور قورت میدم گلو درد یا درد قفسه سینه ندارم فقط بزور اب دهان رو قورت میدم یا باید سرفه الکی کنم تا بتونم قورت بدم انگار که تنبلی در قورت دادن دارم دلیلش چیست ممنون
سلام دوست عزیز
دیسفاژی یا همان اختلال در بلع غذا یا مایعات علل مختلفی دارد
دیسفاژی اگر حلقی باشد و توان قورت دادن ندارید مشکلات حلقی مطرح هست
و اگر در مری گیر میکند عللی همچون از جمله انسداد راه مری، اختلالات عضلانی و عصبی مری مطرحه
بسته به شرح حال و علایم ممکن است رادیوگرافی با باریوم و یا اندوسکوپی لازم باشد
به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید
سوال
سلام دختری ۳۵ ساله هستم بدون بیماری زمینه ای،۲/۳ سال پیش بطور اتفاقی متوجه یک غده چربی مانند کرم رنگ با رگه های ریز خونی روش شدم در انتهای ساختمان زبانم ک وارد حلق میشه،گاهی چک میکردم ک ایا تغییر شکل و اندازه میده که نداد اما ۷ ماه هست موقع قورت دادن اب دهانم قسمت بیرونی گلوم روی گردنم درد میکنه و سونوگرافی غدد لنفاوی گردن هیچ مشکلی رو برام نشون نداد فقط گفتن شاید موقع آلودگی هوا به حالت اماده باش درمیاد و دردناک میشه،گاهی دردش خیلی کمه و بعضی وقتا دردش کاملا حس میشه،حالا نمیدونم این درد از همون غدد لنفاوی در زمان الودگی هواست یا درد اون غده ته حلقم،آیا این غده که تو اینترنت شکلش رو دیدم نوشته بود لیپوم هست خطرناکه ؟ من علائم دیگه ای ندارم و مشکل بلع ندارم فقط موقع خوردن ویتامین های بزرگ انگار تو گلوم میمونه و باید اب و نان بخورم بره پایین،ایا درد ممکنه از اون غده باشه یا شاید درد عضلات گردنم هست یا غدد لنفاوی؟ باید جراحی بشه؟ و ایا برای تشخیص باید اندوسکوپی بشه؟ ایا باید نمونه برداری بشه؟
اگه به سوالام‌جواب بدید ممنون میشم
۱-چ جوری تشخیص میدن درد از کجاست دقیقا؟
۲-اندوسکوپی میشه ؟
۳-خطرناک و سرطانی هست؟
۴-نمونه برداری میشه؟
۵-ایا حتما باید جراحی کنم؟ جراحی سرپایی هست؟
۶-فعلا چه دارویی میتونم استفاده کنم؟ مسکن یا ضدحساسیت؟