سندرم هلپ در بارداری چیست و چگونه درمان می شود؟ + علائم

در دوران بارداری، سندرم هلپ (HELLP) یک اختلال بالقوه تهدیدکننده زندگی به شمار می‌آید که معمولا با پره اکلامپسی همراه است. پره اکلامپسی وضعیتی است که در ۵ تا ۸ درصد از بارداری‌ها و اغلب پس از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد. پره اکلامپسی همچنین می‌تواند در اوایل بارداری یا به ندرت پس از زایمان رخ دهد. سندرم HELLP اختلالی در کبد و خون است که در صورت درمان نشدن می‌تواند کشنده باشد.

علائم سندرم هلپ در بارداری گسترده و مبهم بوده و در اغلب مواقع، تشخیص اولیه آن دشوار است. بهترین روش برای درمان سندرم هلپ بارداری، تولد نوزاد است. اگر امکان تولد نوزاد وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است انتقال خون، داروهای ضد فشارخون و بسیاری از روش‌های دیگر را برای را برای درمان پیشنهاد دهد. در این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر قصد داریم در مورد علائم، عوامل ابتلا، روش‌های تشخیص و درمان، انواع و عوارض سندرم هلپ با شما صحبت کنیم.

در انتهای مقاله می‌توانید سوال‌هایتان را درج کنید تا کارشناسان سلامت در اولین فرصت به شما پاسخ دهند.

معرفی سندرم هلپ (HELLP)

به نقل از clevelandclinic:

سندرم HELLP یک عارضه نادر بارداری است که عمدتا خون و کبد شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. معمولا در سه ماهه سوم بارداری (بین 28 تا 40 هفته) اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند در هر زمانی در نیمه دوم بارداری (از هفته 20 به بعد) نیز رخ دهد. سندرم HELLP همچنین می‌تواند در هفت روز پس از زایمان ایجاد شود.

نام سندرم HELLP، مخفف سه ناهنجاری اصلی است که در تجزیه و تحلیل اولیه آزمایشگاهی در دوران بارداری مشاهده می‌شود.

این ناهنجاری‌ها که از عوارض بارداری هستند را در جدول زیر توضیح می‌دهیم:

سندرم HELLP کمتر از ۱ درصد از تمام بارداری‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این حال، این وضعیت یک نگرانی عمده برای سلامتی است و می‌تواند هم برای مادر و هم برای نوزاد متولد نشده، تهدید کننده زندگی باشد. شروع روش‌های درمان سندرم هلپ و زایمان سریع نوزاد معمولا بهترین نتیجه را دارد.

علت علائم سندروم هلپ ناشناخته است. برخی از متخصصان معتقدند سندرم HELLP شکل شدید پره اکلامپسی است؛ پره اکلامپسی یک عارضه بارداری به شمار می‌آید که باعث فشار خون بالا می‌شود. تقریبا ۱۰ تا ۲۰ درصد از زنان مبتلا به پره اکلامپسی به سندروم HELLP نیز مبتلا خواهند شد.

علائم سندرم هلپ

سندرم HELLP بسیار شبیه علائم آنفولانزای معده عمل می‌کند؛ به همین دلیل ممکن است جزء علائم بارداری طبیعی تلقی شود. با این حال، اگر در دوران بارداری علائم مشابه آنفولانزا را تجربه کردید، فورا به پزشک زنان خود مراجعه کنید.

برای آشنایی بیشتر با این تخصص، مقاله تخصص زنان چیست را از دست ندهید. در این مقاله به این تخصص پزشکی را به صورت کامل تشریح کرده‌ایم. فقط دکتر زنان می‌تواند مطمئن شود که علائم شما نشان‌دهنده مشکلات جدی سلامتی نیست.

علائم سندرم هلپ در بارداری ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• احساس ناخوشی یا خستگی
• به طور کلی درد معده، به خصوص در قسمت بالای شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• سردرد

با مشاهده علامت هلپ است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. همچنین فرد مبتلا به سندرم هلپ در بارداری ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

• تورم به خصوص در دست‌ها یا صورت
• افزایش وزن بیش از حد و ناگهانی
• تاری دید، از دست دادن بینایی یا سایر تغییرات در بینایی
• سردرد
• درد شانه
• درد هنگام تنفس عمیق

در موارد نادر ممکن است گیجی و تشنج نیز از علائم این سندرم به شمار می‌آید. این علائم و نشانه‌ها معمولا نشان‌دهنده سندرم هلپ پیشرفته و از علائم خطر در بارداری است و باید ارزیابی فوری توسط پزشک انجام گیرد.

عوامل ابتلا به سندروم هلپ (HELLP) چیست؟

علت سندرم هلپ در بارداری ناشناخته است، اما عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. پره اکلامپسی بزرگترین عامل خطر است. این وضعیت با فشار خون بالا مشخص می‌شود و معمولا در سه ماهه آخر بارداری رخ می‌دهد. با این حال ممکن است در اوایل بارداری یا پس از زایمان (در موارد نادر) ظاهر شود. البته باید بگوییم که همه زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی به سندرم هلپ بارداری مبتلا نمی‌شوند.
عوامل خطر برای سندرم هلپ در بارداری عبارتند از:

• بالای ۳۵ سال بودن
• آفریقایی یا آمریکایی بودن
• چاقی
• داشتن حاملگی‌های قبلی
• داشتن دیابت یا بیماری کلیوی
• داشتن فشار خون بالا
• سابقه پره اکلامپسی
• حمل چند قلو

همچنین اگر در بارداری قبلی این بیماری را داشته‌اید، در معرض خطر بیشتری برای سندرم HELLP هستید. یک مطالعه نشان داد که خطر عود اختلالات فشار خون بالا از جمله پره اکلامپسی و HELLP در حاملگی‌های آینده حدود ۱۸ درصد است.

سندرم هلپ در حاملگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در صورت مشکوک بودن به سندرم HELLP، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و آزمایشات مختلفی را تجویز می‌کند. در طول معاینه، پزشک ممکن است حساسیت شکم، بزرگ شدن کبد و هر گونه تورم اضافی را احساس کند. همه این موارد می‌توانند نشانه‌های مشکل کبدی باشند. بعضی از آزمایش‌ها نیز می‌توانند به پزشک شما در تشخیص کمک کنند. پزشک می‌تواند آزمایش‌های زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون برای ارزیابی سطح پلاکت، آنزیم‌های کبدی و تعداد گلبول‌های قرمز (برای آشنایی با آزمایش خون و فاکتورهای آن مقاله آزمایش خون مجله دکتردکتر را مطالعه کنید.
• آزمایش ادرار برای بررسی پروتئین‌های غیر طبیعی
• MRI برای تعیین خونریزی در کبد

پزشک ممکن است فشار خون را نیز برای تشخیص سندرم هلپ در بارداری بررسی کند.

روش های درمان سندرم هلپ

هنگامی‌که تشخیص سندرم HELLP تایید شد، زایمان، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض این بیماری است؛ زیرا زایمان پیشرفت بیماری را متوقف می‌کند. در بسیاری از موارد، نوزاد نارس به دنیا می‌آید. با این حال، درمان سندرم هلپ در حاملگی ممکن است بسته به شدت علائم و میزان نزدیکی شما به تاریخ زایمان، متفاوت باشد.

در صورتی که علامت هلپ، خفیف است یا اگر کودک شما کمتر از ۳۴ هفته سن دارد، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• انتقال خون برای درمان کم خونی و سطوح پایین پلاکت
• سولفات منیزیم برای جلوگیری از تشنج
• داروهای ضد فشار خون برای کنترل فشار خون
• داروهای کورتیکواستروئیدی برای کمک به بلوغ ریه‌های کودک در صورت نیاز به زایمان زودرس

در طول درمان سندرم هلپ ، پزشک سطح گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و آنزیم‌های کبدی را کنترل می‌کند. سلامت کودک شما نیز تحت نظر دکتر است. پزشک ممکن است انجام بعضی از آزمایش‌های پیش از تولد را توصیه کند که حرکت، ضربان قلب، استرس و جریان خون را ارزیابی می‌کند. شما برای نظارت دقیق در بیمارستان بستری خواهید شد.

اگر پزشک تشخیص دهد که وضعیت شما نیاز به زایمان فوری دارد، ممکن است داروهایی برای کمک به القای زایمان داده شود. برای درمان سندرم هلپ در بعضی موارد، زایمان سزارین ضروری است. با این حال در صورت داشتن مشکلات انعقاد خون مربوط به سطوح پایین پلاکت‌ها، زایمان سزارین می‌تواند عوارضی ایجاد کند.

انواع سندرم هلپ

نوع سندروم هلپ بر اساس شدت آن مشخص می‎شود. معیار سنجش شدت سندرم هلپ ، تعداد پلاکت خون مادر است. سیستم طبقه بندی «میسی سیپی» انواع سندرم هلپ را در سه دسته‌بندی زیر تقسیم می‌کند:

مشخص کردن دسته‌بندی سندرم هلپ ، توسط پزشک انجام می‌گیرد.

عوارض احتمالی سندرم هلپ (HELLP)

افراد مبتلا به سندروم هلپ ، احتمالا با عوارضی روبرو شوند. احتمال تجربه عوارض به شدت بیماری بستگی دارد.

عوارض مرتبط با سندرم HELLP عبارتند از:

• پارگی کبد
• نارسایی کلیه (برای آشنایی با علائم این مشکل مقاله علائم نارسایی کلیه مجله دکتردکتر را مطالعه کنید.)
• نارسایی حاد تنفسی
• مایع در ریه‌ها (ادم ریوی)
• خونریزی بیش از حد در هنگام زایمان
• جداشدن جفت قبل از رحم
• سکته
• مرگ

درمان سندرم هلپ به موقع، کلید پیشگیری از این عوارض است. با این حال، بعضی از عوارض حتی در صورت درمان نیز ممکن است رخ دهد. علائم سندروم هلپ همچنین می‌تواند بر شما و جنین پس از زایمان تاثیر بگذارد.

سندروم هلپ چه خطراتی برای جنین دارد؟

مهم‌ترین دغدغه مادرانی بارداری که به سندرم هلپ مبتلا شده‌اند، مطلع شدن از خطرات این بیماری برای جنین است.

از خطرات سندرم هلپ برای جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نارسایی جفت و خفگی جنین در رحم (به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی یا نارس بودن بیش از حد جنین)
• پاره و جدا شدن زودهنگام جفت از رحم

مادران مبتلا به سندرم هلپ ممکن است نوزادی با وزن بیشتر از یک کیلوگرم به دنیا بیاورند. در این صورت، شانس زنده و سالم ماندن این نوزاد با نوزادی که با همان وزن (بیشتر از یک کیلوگرم) از یک مادر سالم به دنیا آمده است، برابری می‌کند. در صورتی که نوزاد به دنیا آمده از مادر دارای سندرم هلپ از یک کیلوگرم کمتر باشد، شانس زنده ماندن نوزاد کمتر می‎شود. این نوزادان باید در بیمارستان بستری شوند و مراقبت بیشتری دریافت کنند. مشکلات تنفسی از مشکلات رایج برای نوزادان زیر یک کیلوگرم است. احتمالا پزشک دستور استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی را برای این نوزادان در نظر بگیرد. به صورت دقیق مشخص نیست که این نوزادان در هنگام تولد و در آینده با چه چالش‌هایی روبرو خواهند شد.

سندرم HELLP چقدر شایع است؟

به نقل از clevelandclinic ،

سندرم HELLP بسیار نادر است و در 0.1٪ تا 0.6٪ از تمام بارداری‌ها رخ می‌دهد. سندرم HELLP به ندرت برای فرد متولد شده تهدیدکننده زندگی است؛ اما زمانی که این بیماری درمان نشود، احتمال تهدید زندگی نیز وجود دارد.

احتمال ابتلا به سندرم هلپ در کدام افراد بیشتر است؟

افراد مبتلا به پره اکلامپسی در معرض خطر ابتلا به سندرم هلپ قرار دارند؛ به طوری که از هر 5 نفر ممکن است 2 نفر به این سندرم مبتلا شوند.
غیر از پره اکلامپسی، عوامل خطر دیگری وجود دارد که عبارتند از:

• سابقه سندرم HELLP در بارداری قبلی
• بالای 35 سال بودن
• زایمان دوم یا سوم
• سابقه بیماری کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا

در صورتی که عوامل خطر سندرم hellp در شما وجود دارد از پزشک خود بخواهید که بررسی‌های بیشتری نسبت به این سندرم انجام دهد.

نحوه پیشگیری از سندرم هلپ

سندرم HELLP در اکثر زنان باردار قابل پیشگیری نیست، زیرا علت این بیماری هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است. با این حال، افراد می‌توانند با حفظ یک سبک زندگی سالم، خطر ابتلا به سندرم HELLP را کاهش دهند. دوری از دیابت یا فشار خون بالا با سبک زندگی صحیح امکان‌پذیر است. سبک زندگی صحیح شامل ورزش منظم و داشتن یک رژیم غذایی سالم برای قلب شامل غلات کامل، سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین بدون چربی است.

اگر این عوامل یا سایر عوامل خطر را دارید، مراقبت‌های منظم دوران بارداری مهم است تا در صورت شروع ابتلا به پره اکلامپسی یا HELLP، پزشک شما را به سرعت ارزیابی کند. برخی از پزشکان ممکن است مصرف قرص آسپرین با دوز پایین را در طول بارداری بعدی برای پیشگیری توصیه کنند. همچنین اگر علائم سندرم HELLP را تجربه کردید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به کاهش خطر عوارض کمک کند.

آیا امکان ابتلا مجدد به سندرم HELLP در بارداری بعدی وجود دارد؟

در صورت تجربه سندرم هلپ در بارداری، احتمال ابتلای مجدد در بارداری بعدی زیاد است. حدود نیمی از زنان مبتلا به سندرم هلپ در بارداری بعدی، اختلال فشار خون (انواع پره اکلامپسی) را تجربه می‌کنند. احتمال پره اکلامپسی در بارداری‌های بعدی بین 16 تا 52 درصد است. برای خانم‌‌هایی که در سه ماه دوم به سندرم هلپ مبتلا شده‌اند یا بیماری فشار خون مزمن دارند، این احتمال افزایش می‌یابد. از هر 5 زن مبتلا به سندرم هلپ، حدود یک نفر ابتلای مجدد را تجربه می‌کند.
در صورت ابتلا به سندرم هلپ سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید

درمان زودهنگام سندرم هلپ ، باعث بهبودی کامل زنان باردار می‎شود. شرط اول درمان سندرم هلپ ، مراجعه به دکتر زنان و ارائه شرح حال است. اکثر علائم و عوارض جانبی سندرم هلپ در بارداری طی چند روز تا چند هفته پس از زایمان از بین خواهند رفت. پس از زایمان با پزشک خود در ارتباط باشید تا روند بهبود بیماری ارزیابی شود. بیشتر نوزادان که از مادران مبتلا به سندرم hellp، زودتر به دنیا می‌آیند و همین موضوع، نگرانی مادر را افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از این وضعیت، بهتر است تحت نظر پزشک باشید. در صورتی که نوزاد شما قبل از 37 هفتگی به دنیا بیاید، احتمال بستری در بیمارستان وجود دارد.

برای دریافت نوبت از بهترین دکتر زنان در تهران و سایر شهرستان‌ها از سایت دکتر دکتر اقدام کنید. امکان دریافت نوبت حضوری، تلفنی و حتی چت با پزشک در این سایت وجود دارد. اگر سوالی در ذهن شما باقی مانده است در بخش کامنت بنویسید. در اسرع وقت، پاسخگوی شما خواهیم بود.

منابع:

healthline

clevelandclinic

سوالات متداول سندرم هلپ