افزایش استروژن در بدن روی بهبود ویژگی‌های جنسی، عملکرد قاعدگی و سلامت باروری زنان تاثیرات بسیار مهمی برجای می‌گذارد. کاهش سطح این هورمون که به دلایل مختلفی رخ دهد، سلامت جسمی و روانی فرد را تهدید خواهد کرد. حال این سوال مطرح می‌شود که چگونه استروژن را بالا ببریم؟
برای افزایش استروژن در بدن، مصرف مواد غذایی حاوی فیتواستروژن‌ها مانند سویا، تخم کتان، دانه‌های کنجد و شبدر قرمز مفید خواهد بود. علاوه‌بر روش‌های طبیعی، در برخی موارد درمان‌های دارویی تحت نظر پزشک هم می‌تواند نقش موثری در بازگرداندن سطح استروژن به حالت طبیعی ایفا کند. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، به بررسی دلایل کاهش استروژن، علائم آن و روش‌های افزایش استروژن در بدن می‌پردازیم.
در انتها، اگر سوالی در این زمینه دارید، در بخش دیدگاه‌ها بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ دهد.
استروژن چیست؟
استروژن یکی از مهم‌ترین هورمون‌های زنانه است که نقش‌های حیاتی در بدن ایفا میکند. این هورمون برای تنظیم چرخه قاعدگی و رشد ویژگی‌های جنسی ثانویه و به‌طور کلی کنترل تغییرات تولید مثل در زنان عملکرد بسیار مهمی دارد. این هورمون، علاوه بر این موارد، وظایف دیگری هم در بدن زنان و مردان برعهده دارد.
براساس تحقیقات منتشر شده در انتشارات پزشکی WebMd آمریکا،
این هورمون به حمایت از قلب و عروق خونی، استحکام استخوان و محافظت از مغز در مردان و زنان هم می‌پردازد.
چرا سطح استروژن بدن کاهش پیدا میکند؟
دلایل گوناگونی می‌توانند منجر به کاهش سطح استروژن در بدن شوند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یائسگی؛ این دوران طبیعی، اغلب در بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی آغاز می‌شود و با توقف فعالیت تخمدان‌ها همراه است. در این مرحله، ترشح استروژن به‌تدریج کاهش می‌یابد و منجر به علائم متعددی می‌شود.
- آمنوره (عدم قاعدگی)؛ توقف چرخه قاعدگی در اثر ورزش‌های سنگین، کاهش شدید وزن یا برخی بیماری‌ها یکی از دلایل مهم افت استروژن محسوب می‌شود.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)؛ این اختلال هورمونی موجب عدم تعادل در سطح هورمون‌ها شده و گاهی به کاهش تولید استروژن و بی‌نظمی قاعدگی منجر می‌شود.
- برداشتن تخمدان‌ها (اواریکتومی)؛ انجام عمل جراحی برای خارج کردن تخمدان‌ها به دلایل پزشکی یا پیشگیری، باعث افت ناگهانی استروژن در بدن خواهد شد.
- مصرف برخی داروها؛ گاهی مصرف برخی داروهای خاص همچون داروهای مربوط به درمان سرطان یا برخی درمان‌های هورمونی سطح استروژن را کاهش می‌دهند.
بنابراین، شناسایی این عوامل و توجه به علائم مرتبط با کاهش سطح استروژن گامی مهم در پیشگیری، تشخیص به‌موقع، مدیریت موثرتر این وضعیت و همچنین کمک به افزایش استروژن در بدن خواهد بود.
کاهش استروژن با چه علائمی همراه است؟
برخی از نشانه‌ها و علائمی که ممکن است نشان‌دهنده کاهش سطح استروژن باشند، شامل موارد موجود در جدول زیر هستند:
| علائم | توضیح | تاثیرات احتمالی |
| سیکل‌های قاعدگی نامنظم | تغییر در زمان‌بندی و شدت دوره‌های قاعدگی | کاهش یا افزایش زمان قاعدگی، خونریزی بیشتر یا کمتر |
| گرگرفتگی و تعریق شبانه | احساسات ناگهانی و شدید گرما و تعریق به‌ویژه در دوران یائسگی | اختلال در خواب و راحتی روزانه |
| خشکی واژن | خشکی واژن و ناراحتی هنگام مقاربت | کاهش لذت جنسی |
| مشکلات سلامت استخوان | کاهش تراکم استخوان‌ها به دلیل کاهش استروژن | افزایش خطر شکستگی، پوکی استخوان |
| تغییرات خلقی
| اختلال در عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی تنظیم‌کننده خلق‌وخو | نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری، اضطراب یا افسردگی |
اگرچه این علائم نشانه‌هایی از کاهش سطح استروژن هستند؛ اما تشخیص قطعی تنها از طریق آزمایش‌های پزشکی و مشاوره با دکتر زنان امکان‌پذیر است.
چه راه‌هایی باعث افزایش استروژن در بدن می‌شوند؟
راه‌های مختلفی برای افزایش سطح استروژن وجود دارد که شامل روش‌های طبیعی و همچنین درمان‌های دارویی می‌شوند. در ادامه به مهم‌ترین و موثرترین راه‌های افزایش استروژن در بدن پرداخته‌ایم:
برای افزایش استروژن چه داروهایی مصرف کنیم؟
اگر به دنبال راهی موثر برای تنظیم هورمون‌های زنانه، بهبود علائم قاعدگی یا کاهش نشانه‌های یائسگی هستید، داروی ویتاگنوس می‌تواند یکی از گزینه‌های مناسب باشد. این دارو که با نام‌هایی چون قرص پریودی یا قرص زنان هم شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از بانوان برای افزایش استروژن در بدن قرار گرفته است. ویتاگنوس دارویی است برگرفته از عصاره‌ی گیاه پنج انگشت (Vitex Agnus Castus) که در طب سنتی سابقه‌ای دیرینه دارد. این دارو اغلب در دو شکل دارویی ارائه می‌شود:
- قرص ویتاگنوس
- قطره ۳۰ میلی‌گرمی ویتاگنوس
به‌طورکلی، اثرگذاری این داروی گیاهی از طریق تحریک تولید طبیعی هورمون پروژسترون در بدن صورت می‌گیرد. در نتیجه‌ی این فرآیند، تعادل میان پروژسترون و استروژن بهتر برقرار شده و عملکرد تخمدان‌ها بهبود می‌یابد. این تعادل می‌تواند در کاهش اختلالات قاعدگی، جلوگیری از رشد فیبروم‌های رحمی و حتی در موارد نارسایی تخمدان موثر باشد.
همچنین، از دیگر فواید داروی گیاهی ویتاگنوس می‌توان به کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) مانند نوسانات خلقی، حساسیت سینه‌ها یا احساس خستگی اشاره کرد. افزون بر این، مصرف این دارو توسط بانوان دچار یائسگی با کاهش قابل توجهی در گرگرفتگی، بی‌خوابی یا تحریک‌پذیری همراه خواهد بود.
هرچند این دارو منشا گیاهی دارد، اما استفاده از آن بدون آگاهی و مشورت می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد. امکان تهیه این محصول به‌صورت آنلاین وجود دارد. شما پس از مشورت با متخصص زنان و اطمینان از هم‌خوانی این دارو با شرایط جسمی و هورمونی خود می‌توانید برای سفارش آنلاین دارو اقدام کنید.
برای افزایش استروژن چه چیزهایی بخوریم؟
در بسیاری از موارد، با وجود نیاز به درمان دارویی، اما روش‌های طبیعی هم برای افزایش استروژن در بدن وجود دارند. یکی از مهم‌ترین این روش‌ها، مصرف غذاها و گیاهانی حاوی فیتواستروژن است. فیتواستروژن‌ها، ترکیبات طبیعی موجود در برخی گیاهان هستند که از نظر ساختار شیمیایی شباهت زیادی به استروژن انسانی دارند.
زمانی که این مواد از طریق مواد غذایی یا مکمل‌های گیاهی وارد بدن می‌شوند، می‌توانند عملکردی مشابه استروژن داشته باشند و به حفظ تعادل هورمونی کمک کنند. اما سوال اینجاست که برای افزایش استروژن چی بخوریم؟
- لوبیای سویا؛ این دانه، منبعی غنی از فیتواستروژن‌ها است که به تعادل هورمونی و کاهش علائم یائسگی کمک میکند. همچنین مصرف منظم آن در رژیم غذایی تاثیر مثبتی بر سلامت استخوان‌ها و قلب برجای می‌گذارد.
- تخم کتان؛ تخم کتان منبعی غنی از لیگنان‌هاست؛ ترکیبات گیاهی فعالی که به‌عنوان فیتواستروژن عمل کرده و به تنظیم تعادل هورمونی کمک می‌کنند. علاوه‌بر این، تخم کتان سرشار از فیبر و اسیدهای چرب امگا ۳ بوده که نقش موثری در حفظ سلامت قلب، مغز و دستگاه گوارش دارد.
- دانه‌های کنجد؛ دانه‌های کنجد از جمله منابع ارزشمند فیتواستروژن‌های طبیعی به شمار می‌روند که می‌توانند در ایجاد تعادل هورمونی بدن نقش موثری داشته باشند. این دانه‌های ریز اما مغذی، غنی از کلسیم، منیزیم و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی هستند که در تقویت سلامت استخوان‌ها و مقابله با استرس اکسیداتیو نقش موثری دارند.
- ویتامین‌های B؛ ویتامین‌های گروه B به‌ویژه B6 و B12 نقش کلیدی در تنظیم و تولید هورمون‌های زنانه ایفا می‌کنند. این ویتامین‌ها، علاوه‌بر حمایت از تعادل هورمونی، به عملکرد بهتر سیستم عصبی کمک کرده و در کاهش احساس خستگی و بی‌انرژی بودن هم موثر هستند.
- ویتامین D؛ این ویتامین به بدن کمک میکند تا هورمون‌ها را بهتر تنظیم کرده و عملکرد تخمدان‌ها را بهبود بخشد.
- بور؛ بور یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که در فرآیند تنظیم هورمون‌های زنانه به‌ویژه افزایش استروژن در بدن نقش موثری دارد. این عنصر معدنی در برخی میوه‌ها مانند سیب، انگور و آلو به‌صورت طبیعی وجود دارد.
- دهیدرو اپی اندروسترون (DHEA)؛ این هورمون به‌طور طبیعی در بدن ساخته می‌شود و قابلیت تبدیل شدن به استروژن را دارد. در برخی موارد، از آن به‌صورت مکمل برای افزایش سطح انرژی، بهبود حال عمومی و حمایت از تعادل هورمونی استفاده می‌شود.
- کوهوش سیاه؛ کوهوش سیاه گیاهی دارویی است که به کاهش علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه کمک میکند. یکی از رایج‌ترین روش‌های استفاده از این گیاه، تهیه دمنوش برای افزایش استروژن در بدن به‌طور طبیعی است.
- گیاه پنج انگشت؛ گیاه پنج انگشت به تنظیم چرخه قاعدگی، کاهش دردهای پیش از قاعدگی و بهبود عملکرد تخمدان‌ها کمک میکند.
- شبدر قرمز؛ یکی از منابع مهم ایزوفلاون‌ها شبدر قرمز است که ساختاری شبیه به استروژن دارد و برای کاهش علائم یائسگی مانند خشکی واژن و گرگرفتگی استفاده می‌شود.
- دانگ کوآی؛ این گیاه که ریشه در طب سنتی چینی دارد و قرن‌ها برای تنظیم هورمون‌ها و بهبود عملکرد چرخه قاعدگی مورد استفاده قرار گرفته، به نام جینسینگ زنانه شناخته می‌شود. مصرف آن به‌ویژه در کاهش علائم یائسگی تاثیر قابل توجهی دارد.
علائم افزایش استروژن در بدن چیست؟
وقتی که سطح استروژن در بدن به طور غیرطبیعی بالا می‌رود، تعادل هورمونی بدن به هم ریخته که این امر پیامدهای مختلفی را به همراه خواهد داشت. میزان غیرطبیعی افزایش استروژن در زنان با علائم زیر همراه است:
- قاعدگی نامنظم
- تورم و حساسیت سینه‌ها
- مشکلات خلقی
- کاهش میل جنسی
- افزایش وزن
- ریزش مو
- خستگی یا بی‌خوابی
بالا بودن سطح استروژن به بیماری‌های مختلفی مانند پریودهای دردناک، پولیپ، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، بافت متراکم پستان، فیبروم و دردهای ناشی از آندومتریوز منجر می‌شود. همچنین در برخی موارد، با وجود آنکه استروژن اضافی باعث بروز بیماری‌هایی مانند آندومتریوز یا سرطان سینه نمی‌شود؛ اما ممکن است وضعیت را بدتر کند.
علت افزایش استروژن در زنان به عواملی مانند تغییرات هورمونی طبیعی در دوران بلوغ یا بارداری مرتبط است که در این دوران‌ها سطح استروژن به‌طور طبیعی بالا می‌رود. همچنین، استفاده از داروهای هورمونی یا درمان‌های باروری می‌تواند به افزایش سطح استروژن منجر شود. در برخی موارد، اختلالات هورمونی مانند کیست‌های تخمدانی یا بیماری‌هایی نظیر سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هم باعث افزایش غیرطبیعی استروژن می‌شوند.
در چه صورتی برای تداخل استروژن در بدن باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم زیر، بهتر است برای بررسی تداخل مانند کاهش و یا افزایش استروژن در بدن به پزشک مراجعه کنید:
- خون‌ریزی‌های غیرطبیعی رحم یا بین دوره‌های قاعدگی
- اختلال در نظم قاعدگی (دیر یا زود آمدن پریود)
- افزایش وزن ناگهانی و بدون علت مشخص
- سردردهای مکرر یا میگرن
- نوسانات خلق‌وخو، اضطراب یا افسردگی
- تورم، درد یا حساسیت در ناحیه سینه
- کاهش میل جنسی
- سابقه خانوادگی بیماری‌های وابسته به هورمون (مانند سرطان پستان یا رحم)
- استفاده از داروهای هورمونی یا درمان‌های باروری بدون نظارت پزشک
در صورت وجود یکی یا چند مورد از این علائم، مراجعه به دکتر زنان توصیه می‌شود.
برداشتن گام‌هایی مطمئن برای حمایت از تعادل هورمونی
افزایش استروژن در بدن از طریق راهکارهای طبیعی و دارویی امکان‌پذیر است و تاثیر چشم‌گیری در بهبود چرخه قاعدگی، سلامت باروری و تعادل خلق‌وخو خواهد داشت. تغذیه مناسب با مواد حاوی فیتواستروژن، مصرف مکمل‌های گیاهی مانند ویتاگنوس و رعایت سبک زندگی سالم از موثرترین روش‌ها برای حمایت از تعادل این هورمون مهم هستند. پیگیری علائم، آگاهی از تغییرات بدن و مشورت با دکتر زنان، بهترین مسیر برای حفظ توازن هورمونی و پیشگیری از عوارض احتمالی خواهند بود.
توصیه می‌شود پیش از شروع هرگونه درمان یا مصرف مکمل‌های هورمونی، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با توجه به شرایط بدنی و نیازهای فردی، بهترین راهکار ارائه شود. برای دریافت نوبت دکتر زنان می‌توانید به وب‌سایت دکتردکتر مراجعه کرده و از خدمات نوبت‌دهی آنلاین استفاده کنید.
منابع:
چه چیزهایی هورمون زنانه را زیاد میکند؟؟؟
سلام
از جمله مواد غذایی موثر در تنظیم هورمون زنانه میشه موارد زیر رو نام برد:
پروتئین‌ها مثل گوشت بوقلمون، ماهی و سویا
امگا۳ مثل تخم کتان، گردو و تخم مرغ
سبزیجات مثل بروکلی، کلم و گل کلم
میوه ها از جمله انجیر
فوق العاده عالی بود درجهت افزایش اطلاعات پزشکی
سپاس از توجه شما
عالی بود
عالی بود