سوختگی یکی از اتفاقاتی ناخوشایندی است که ممکن است برای هرکسی رخ دهد؟ در هنگام سوختگی باید چه کنیم و آیا می‌توان سوختگی را در خانه نیز درمان کرد؟ در این مقاله به این سوال پاسخ می‌دهیم.
در چه صورتی می توان سوختگی را در خانه درمان کرد؟
اگر دست شما به ماهیتابه‌ی داغ برخورد کند، مدت زمان زیادی را در معرض نور خورشید باشید، یا لیوان قهوه‌ی داغ را روی خود بریزید، دچار سوختگی خواهید شد و این حالت آزاردهنده خواهد بود. متاسفانه سوختگی‌ها یکی از شایع‌ترین جراحت‌های خانگی است.
سوختگی‌ها بر حسب شدت خود دسته بندی می‌شوند. سوختگی درجه یک به عنوان خفیف‌ترین سوختگی شناخته می‌شود، چرا که تنها خارجی‌ترین لایه‌ی پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این حالت فرد درد خفیف، قرمزی و تورم را احساس خواهد کرد.
سوختگی درجه دو لایه‌های عمقی‌تر پوست را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد تاول و پوستی سفید، خیس و درخشان می‌شود.
در سوختگی درجه سه تمام لایه‌های پوست آسیب دیده و در سوختگی درجه چهار علاوه بر لایه‌های پوست به استخوان و مفاصل هم آسیب وارد می‌شود. سوختگی‌های درجه سه و چهار تنها در مراکز درمانی قابل درمان هستند. .
سوختگی‌های درجه یک و دو که قطری کم‌تر از 7.5 سانتی‌متر داشته باشند در خانه قابل درمان هستند. در این مقاله با درمان‌های خانگی موثر و غیر موثر آشنا خواهیم شد.
بهترین درمان های خانگی برای سوختگی
درمان سوختگی‌های خفیف یک یا دو هفته زمان برده و معمولاً جای این سوختگی‌ها هم روی پوست باقی نمی‌ماند. هدف از درمان سوختگی کاهش درد، جلوگیری از عفونت و بهبود سریع‌تر پوست است.
درمان سوختگی با آب خنک
اولین کار بعد از یک سوختگی خفیف این است که به مدت 20 دقیقه محل سوختگی را زیر آب خنک (نه سرد) قرار داد. بعد از آن محل سوختگی را با یک صابون ملایم و آب شستشو داد.
درمان سوختگی با کمپرس خنک
کمپرس خنک و یا پارچه‌ای که با آب خنک مرطوب شده به کاهش درد و تورم ناشی از سوختگی کمک می‌کند. در فواصل زمانی 5 تا 15 دقیقه‌ای باید کمپرس را در محل سوختگی قرار داد. نباید از کمپرس یخ استفاده کرد، چرا که سرمای بیش از حد باعث تحریک و التهاب بیشتر پوست خواهد شد.
درمان سوختگی با پمادهای آنتی بیوتیک
این پمادها از بروز عفونت جلوگیری می‌کنند. باسیتراسین (Bacitracin) و نئوسپورین (Neosporin) از جمله پمادهایی هستند که می‌توان روی محل سوختگی قرار داد و بعد روی آن را با یک نوار پانسمان تمیز پوشاند. استفاده از پماد زینک اکساید هم موثر است.
درمان سوختگی با آلوئه ورا
آلوئه ورا گیاهی دارای ویژگی‌های فراوان است و تحقیقات نشان داده که نقش موثری در درمان سوختگی‌های درجه یک و دو ایفا می‌کند. این گیاه دارای خاصیت ضد التهابی بوده و علاوه بر مهار رشد باکتری‌ها کمک می‌کند تا خون جریان داشته باشد.
مقداری از ژل آلوئه ورا که از برگ گیاه استخراج شده را روی ناحیه‌ی سوختگی بگذارید. اگر از محصولات آماده استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که فاقد مواد نگه دارنده و عطری باشد.
درمان سوختگی با عسل
این ماده‌ی غذایی خوشمزه نقش بسیار موثری در کمک به بهبود سوختگی‌های خفیف دارد. برای درمان سوختگی به کمک عسل باید آن را به صورت موضعی روی محل سوختگی قرار داد. این ماده علاوه بر داشتن خاصیت ضد التهابی، ضدباکتری و ضد قارچ است.
کم‌تر در معرض نور خورشید قرار گرفتن
کم‌تر در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرید. پوست سوخته در برابر نور خورشید بسیار حساس است. بنابراین باید پوست سوخته را به خوبی با کمک لباس پوشاند.
نترکاندن تاولها
تاولها را به حال خود رها کنید. ترکاندن آن‌ها منجر به عفونت خواهد شد. اگر نگران هستید با پزشک مشورت کنید.
مصرف داروهای مسکن
اگر درد زیادی دارید، داروهای مسکنی همچون ایپوبروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن (Naproxen) کمک کننده خواهند بود.
لیستی از درمان های خانگی که نباید برای سوختگی از آن استفاده کرد
درمان‌های خانگی عجیبی وجود دارد که سال‌ها از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شوند، ولی هر توصیه‌ی مادربزرگ لزوماً درست نیست. برخی از این درمان‌ها که نباید امتحان شوند را با هم مرور می‌کنیم:
کره
از کره روی محل سوختگی استفاده نکنید. شواهدی برای موثر بودن این روش در درمان سوختگی وحود ندارد و حتی ممکن است باعث تشدید سوختگی شما شود. این ماده گرما را در خود نگه داشته و باعث حفظ باکتری‌های مضری می‌شود که پوست سوخته را آلوده می‌کنند.
روغن ها
بر خلاف تصور عموم، روغن نارگیل همه چیز را درمان نمی‌کند. به همان دلیل که نباید از کره برای درمان سوختگی استفاده کرد، انواع روغن، مانند روغن نارگیل، روغن زیتون، روغن پخت و پز گرما را درون خود نگه داشته و باعث ادامه‌ی سوختگی و سوزش پوست خواهند شد.
گفته می‌شود که روغن اسطوخودوس نقش موثری در درمان سوختگی دارد، با این همه شواهد زیادی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. تحقیقاتی روی موش‌ها انجام شده و تاکنون دانشمندان به نتیجه‌ای درباب موثر بودن این ماده روی سوختگی دست پیدا نکرده اند.
سفیده تخم مرغ
سفیده‌ی تخم مرغ خطر انتشار عفونت باکتریایی را افزایش داده و نباید برای درمان سوختگی از آن استفاده کرد. همچنین امکان ایجاد واکنش آلرژیک در صورت مصرف سفیده تخم مرغ وجود دارد.
خمیر دندان
از خمیر دندان روی محل سوختگی استفاده نکنید، چرا که خمیردندان باعث التهاب بیشتر محل سوختگی و فراهم کردن محیطی مناسب برای گسترش عفونت خواهد شد. از طرفی دیگر خمیردندان به هیچ عنوان استریل نیست.
یخ
یخ و آب خیلی سرد باعث التهاب و تحریک بیشتر پوست خواهند شد. اگر از یخ به درستی استفاده نشود امکان یخ زدگی پوست هم وجود دارد.
نمک
از نمک بر روی سوختگی، کاهش التهاب، التیام درد سوختگی یا درمان آن استفاده نکنید. نمک ماده ی مناسبی برای سوختگی نیست و باید جدا از استفاده از آن خودداری کنید.
چه زمانی برای درمان سوختگی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در این موارد باید به پزشک مراجعه کرد
- سوختگی نواحی زیادی را درگیر کرده باشد و قطر محل سوختگی بیشتر از 7.5 سانتی متر باشد.
- سوختگی در نواحی سر و صورت، دست‌ها، باسن و کشاله‌ی ران‌ها رخ داده باشد.
- زخم دردناک شده و بوی بدی تولید کند.
- درجه حرارت بدن فرد زیاد شده باشد.
- سوختگی درجه سه رخ داده باشد.
- از آخرین باری که فرد واکسن کزار زده باشد بیشتر از 5 سال گذشته باشد.
- سوختگی با مواد شیمیایی
- سوختگی ناشی از جریان الکتریکی
سوختگی‌های درجه سه هرگز نباید در خانه درمان شوند. این نوع از سوختگی‌ها مشکلات زیاد و پیچیده‌ای همچون عفونت، از دست رفتن خون و شوک به همراه دارند. این نوع سوختگی‌ها حتی ممکن است اعصاب را هم درگیر کنند.
علایم سوختگی درجه سه شامل:
- پوست رنگ پریده و سفید
- زغالی شدن
- پوست قهوه‌ای روشن
- بافت پوست برآمده و چرم مانند
سوختگی‌های ناشی از برق گرفتگی هم نباید در خانه درمان شوند. این نوع از سوختگی‌ها به لایه‌های زیرین پوست و یا حتی به بافت‌های داخلی بدن خواهند رسید و آسیب وارد شده توسط آن‌ها بسیار بدتر از آن چیزی است که فرد انتظار دارد.
درمان سوختگی کودکان
سوختگی کودکان علت‌های مختلفی دارد، آفتاب سوختگی، سوختن با آب و مایعات داغ، سوختگی ناشی از تماس با آتش، مواد شیمیایی و وسایل برقی از آن جمله است. همه‌ی این عوامل باعث ایجاد جراحت‌های جدی و برجاماندن جای سوختگی روی پوست خواهند شد.
درمان های فوری برای سوختگی کودکان و بزرگسالان
به سرعت محل سوختگی را با آب خنک مرطوب کنید
بلافاصله باید محل سوختگی را زیر آب خنک قرار داده تا دمای آن قسمت کم شده و درد کاهش پیدا کند. از یخ روی محل سوختگی استفاده نکنید، چرا که این ماده روند بهبودی را کند خواهد کرد. از مالیدن محل سوختگی هم پرهیز کنید چرا که باعث ایجاد تاول خواهد شد.
لباس‌های سوخته را با مرطوب کردن خنک کرده و بعد به آرامی از تن کودک در آورید
اگر ناحیه‌ی سوخته ترشحاتی ندارد و خشک است آن را با کمک یک گاز استریل، یک پدر تمیز یا یک پنبه‌ی خشک بپوشانید
اگر ناحیه‌ی سوخته ترشحاتی دارد، بعد از پوشاندن آن با گاز استریل سریعاً به پزشک مراجعه کنید. اگر گاز استریل ندارید از یک دستمال کاغذی یا حوله‌‌ی تمیز استفاده کنید.
روی محل سوختگی کره، روغن یا پودر بچه قرار ندهید.
همه‌ی این به اصطلاح درمان‌های خانگی منجر به وخامت اوضاع جراحت خواهد شد. در مواردی که سوختگی علاوه بر قسمت سطحی پوست، مناطق عمقی‌تر را هم درگیر کرده باشد، قرمزی بیش از حد پوست و دردی که برای چند ساعت ادامه داشته باشد باید بلافاصله با پزشک مشورت کرد.
سوختگی‌های ناشی از برق گرفتگی، سوختگی دست‌ها و ناحیه‌ی تناسلی هم باید هر چه سریع‌تر توسط پزشک بررسی شوند. مواد شیمیایی که باعث سوختگی شده‌اند هم می‌توانند توسط پوست جذب شده و علایم و مشکلات دیگری را به وجود آوردند.
اگر پزشک متخصص کودکان تشخیص دهد که سوختگی چندان جدی نیست، ممکن است به والدین توصیه‌هایی در مورد چگونگی شستن و پانسمان محل آسیب دیده ارائه کند.
در صورت درمان خانگی هرگونه تغییر در رنگ پوست یا تورم پوست یا تولید ترشحات بدبو از پوست باید به دقت زیر نظر گرفته شود. همه‌ی این موارد از علایم عفونت هستند و باید تحت مراقبت‌های درمانی قرار بگیرند.
تحت شرایط زیر باید کودک در بیمارستان بستری شود:
- اگر سوختگی درجه سه باشد
- اگر بیشتر از ۱۰ درصد بدن سوخته باشد
- اگر صورت، دست‌ها، پا یا ناحیه‌ی تناسلی سوخته باشد
- اگر سن کودک خیلی کم باشد یا بهانه گیری کند و در نتیجه درمان در خانه بسیار سخت باشد.
منبع:
سلام دخترم دو ماهشه بخار اتو دستشو‌سوزوند حالام پوستش بلند شده وجاش قرمز چیکار کنم که زود خوب بشه
سلام
از پماد زینک اکساید موضعی استفاده کنید
سلام من یه نوزاد دختر ده ماهه دارم که به پیکنیک روشن دست زد و دوتا انگشتش سوخته . سوختگی تقریبا سطحیه و اندازه یکی اندازه عدس و انگشت دیگش اندازه نخود . بکیش پوستش قهوه ای شده و یک انگشت دیگش کمی ورم و پوستش سفید شده ی پماد الفا و یک پماد دیگه از داروخانه گرفتم و استفاده کردم نیاز هست دخترمو به دکتر ببرم
سلام
فعلا نیاز نیست
اگر از جای زخم ترشح ایجاد شد،فرزندتون تب کرد نیازه به پزشک مراجعه کنید
سلام دست من سوخته با آب جوش چیکار کنم
سلام بايد حتما به مركز سوختگي مراجعه كنيد
سلام من دستم سوخته اصلا خوب نمیشه هرچی کردم یه درمان سریع نیست خیلی میسوزه امتحان دارم نمیتونم بنویسم
سلام پماد الفا و هان اسكين روش بزنيد و
اگر امکان ویزیت حضوری ندارید، می‌توانید از مشاوره تلفنی با پزشک عمومی استفاده کنید.
سلام ببخشید من خواهرم همش سوخته باید چیکار کنیم خیلی حالش بده همش گریه میکنه نمیتونه راه بره خواهش میکنم بگین به داروی استفاده کنیم
سلام
باید به درمانگاه یا مرکز سوختگی مراجعه‌کنید
من خواهر خیلی پای سوخته یه بچه هفت سال هست چه درمانی میتوانیم تو خون انجام بدهم همش گریه میکنه نمیتونه راه بره خواهش می کنم یه راه حل خوب بهم نشون بدین ممنون
سلام بايد حتما به مركز سوختگي ببريدش
سلام
داداشم ۱۱ سالشه
آب جوش ریخته رو صورتش آلان چی کار
کنیم که جاش نمونه
سلام
از پماد هان اسکین استفاده کنید
دستم با روغن سوخته اولش توی اب و ارد گذاشتم بعد ۳۰ ساعت چیکار کنم؟
سلام
اگه سوختگی سطحی و زخم عمیق نیست پماد آلفا یا کرم سوختگی ابولخلسه بزنین
سلام ..دخترم ۲ سالشه روی زغال داغ پا گذاشته و الان کف پاش دوتا تاول زده… چه پمادی استفاده کنم؟؟ پیشنهاد میدن تاول ها رو با یک سوزن گرم بترکونم تین کار رو بکنم یا نه؟؟
سلام پماد هان اسكين موضعي همراه با پماد الفا بزنيد و براي دريافت انتي بيوتيك خوراكي لطفا توسط متخصص اطفال ويزيت شود
لطفا
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص اطفال مراجعه کنید.
من داداشم ۲ ساله دستش با آتیش سوخته و تاسر استخون رفته باید چه کاری کنیم تا ردش نمونه خیلی هم عصبی شده
سلام پماد استراتادرم استفاده كنه و
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص پوست، مو و زیبایی مراجعه کنید.
سلام برای سوختگی روی دست کودک چیکار کنیم خوب بشه وجاش نمونه البته سوختگیش با قاشق داغ بوده ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام پماد هان اسكين بزنيد روي دستش همراه با زينك اكسايد
سلام دخترم ۳ سالشه دستش سوخته و فقط میگه تو لیوان اب باشه که اروم بشه دستش چروک شده از بس تو اب بوده خواهش میکنم کمکم کنید
سلام
چند ساعته اینطوری شده؟
با چی سوخته؟
میزانش چقدر؟
تاول هم زده؟
سلام من دخترم صورتش با قاشق داغ سوخته پوستش یکم کنده شده تاول نزده ولی جاش مونده قرمزه چکار کنم ردش ردشه لطفا راهنمایی کنین
سلام پماد هان اسكين و پماد ترميم كننده پوست براش بزنيد
بهتره
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص پوست، مو و زیبایی مراجعه کنید.
سلام پسرم کف دستش بابخاری سوخته تاول زدکف وسرانگشتاش کف دستش تاولهاش ترکیدولی سرانگشتاش نه الان بایدچیکارکردبایدپوس دستشوبرید یانه
سلام
به مرکز درمانی مراجعه کنید تا پانسمان انجام شود
به تاول ها دست نزنید
سلام سوختگي دست از اون سوختگي ها هست كه بايد به مركز سوختگي براش مراجعه كنيد
لطفا براي شستشو و پانسمان و دريافت انتي بيوتيك موضعي به مركز سوختگي مراجعه كنيد
سلام اگر پوست صورت بچه با ریخته شدن برنج داغ سوخته باشد در اون مواقع ما چکار کنیم
اگه میشه راهنمایی کنید ممنون
سلام از چشمش محافظت ميكنيد
يك پارچه خنك ميذاريد روش و ميريد بخش سوختگي
سلام.من پسردوسالم امشب بابخاری یاعددستش سوخت.نه کف دست منظورمچ دست هس.بعدپوست تاول‌بزرگی زدودراثرشیطنت بچه تاول پاره شدوکلی اب اومدوپوستی روبرداشته شدوزیربه رنگ صورتی دیدع میشه امادردنداره.چه کنیم این زخم باز و خیس خیلی زودخوب شود.سپاس
سلام با سرم شستشو ، شيتشوش بديد ،پماد الفا و تتراسايكلين بزنيد روش
گاز استريل را هم روش بزنيد
اما بايد پزشك بصورت حضوري معاينه كنه چون ممكنه عفونت كنه و لازم باشه آنتي بيوتيك دريافت كنه
سلام بچه من دستش با بخاری سوختعه کف دستش خیلی تاول زده چکار کنم
سلام مامان من پاهاش با آبجوش سوخته میشه بگین از چی استفاده کنم
سلام.
دختر من۱۵ ماهشه بازوش با چایی سوخته و پوستش بلند شد الان جاش قرمزه و شست و شو میدم خونریزی داره چیکار کنم
سلام پلک پسرم به ماهیتابه داغ سوخت و تاول زده و سوزش الان چیکار کنم؟
سلام دست بچه سوخته خمیر دندان زدیم حالابعد۲ساعت از سوختگی پوست بلند شده چه بزنم
سلام بايد توسط متخصص اطفال ( اگه زير ١٥ سال هستن) ويزيت شه چون نزديك چشمه و خطرناكه.
سلام پسرم ۷ ماهشه دستشو چسبونده ب بخاری چی باید بزنم یا صب ببرمش دکتر
ببخشید من خواهرم دستش با چایی سوخته بعد پوستش برداشته شده و قرمز شده ولی دردی نداره نیازه که الان چیکار کنم؟
اگر نوزاد تماس با بخاری اکثر پوست کف دستش تاول بزند آیا در خانه درمان می‌شود چه مدت تاول ها خوب می‌شوند؟
سلام لازمه كه بصورت حضوري ويزيت شمد چون بخار آب از آب كيتونه داغتر باشه