سوزش چشم چیست؟ بررسی 26 علت مختلف + درمان اصولی

آلرژی، ضربه، عفونت و خشکی چشم منجر به سوزش چشم می‌شوند. گاهی‌اوقات هم علت سوزش چشم وجود نوعی بیماری و مشکل ثانویه است. برای شناسایی این بیماری و درمان این وضعیت باید به دکتر چشم مراجعه کنید.

در بیشتر موارد، این وضعیت به‌سرعت تشخیص داده می‌شود و پزشکان با داروی مسکن بدون نسخه برای سوزش در ناحیه چشم‌ به درمان مشکلات مختلف می‌پردازند.

با این‌حال، شاید درمانسوزش در ناحیه چشم‌ جدی‌تر باشد و روند درمان کمی طول بکشد. در این مقاله، درباره سوزش در ناحیه چشم و تمام دانستنی‌های آن خواهید خواند.

 در آخر، اگر پرسشی دارید، آن را در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ خواهد داد.

سوزش چشم چیست؟

سوزش در نایحه چشم، احساس سوختن در یک یا هر دو چشم است. این علامت دردناک بوده و زندگی روزانه را مختل می‌کند. معمولاً سوزش، واکنشی به خشکی و نبود اشک کافی در چشم است. ممکن است، این مشکل به‌طور ناگهانی ظاهر شده و به سرعت از بین برود. 

در برخی موارد، سوزش نشانه نوعی بیماری پزشکی است که نیاز به درمان دارد. در این موقعیت‌ها، باید به دکتر چشم مراجعه کنید. دکتر چشم با بررسی وضعیت شما و تشخیص نوع مشکل، بهترین درمان را پیشنهاد می‌دهد. 

علت سوزش چشم‌ها چیست؟

سوزش در ناحیه چشم‌ گاهی نشان‌ از ابتلا به نوعی بیماری ثانویه دارد. خشکی چشم، بلفاریت، آلرژی، آفتاب سوختگی و موارد متنوع دیگر می‌توانند علل این مشکل باشند. البته گاهی‌اوقات، خستگی چشم باعثسوزش در ناحیه چشم‌ می‌شود.

با توجه به طیف وسیعی از علل احتمالی، در صورت وجود حس سوزش در چشم‌ها باید به پزشک مراجعه کنید. همراه‌شدن این وضعیت با قرمزی، تورم یا ترشحات چشم، نیاز به پیگیری دارد.

در ویدئویی که در ادامه می‌بینید، دکتر مهدی رخصت یزدی درباره علت سوزش در ناحیه چشم‌ نکات مهمی را بازگو می‌کند:

با دلایل مختلف سوزش در ناحیه چشم‌، در ادامه آشنا می‌شوید:

خشکی چشم

خشکی چشم زمانی رخ می‌دهد که چشم به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کند. خشکی چشم بیشتر در زنان و افراد مسن ظاهر می‌شود. علائم خشکی چشم عبارتند از:

• درد
• تاری دید
• قرمزی چشم
• سنگینی پلک‌ها
• سوزش بیش‌ازحد چشم

این موضوع می‌تواند به‌دلیل عوامل مختلفی مانند قرارگرفتن در معرض باد یا دود، افزایش سن، مصرف برخی داروها یا شرایط پزشکی و بیماری‌های مختلف ایجاد شود.

عفونت

عفونت‌های چشمی، در اثر باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها ایجاد می‌شوند. از نخستین علائم عفونت چشم باید به قرمزی و سوزش در ناحیه چشم‌ اشاره کنیم. عموماً با تشخیص علت این مشکل و رفع عفونت، مشکل برطرف می‌شود. 

آفتاب‌سوختگی چشم

قرار گرفتن بیش‌ از حد دربرابر اشعه فرابنفش (UV) ناشی از نور آفتاب می‌تواند موجب آفتاب‌سوختگی چشم شود. به این وضعیت فتوکراتیت (Photokeratitis) می‌گویند. این مورد، عامل سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از جوشکاری است. احساس سوزن‌سوزن شدن چشم هم ریشه در همین موضوع دارد.

نور اشعه فرابنفش خورشید می‌تواند به قرنیه و شبکیه چشم آسیب برساند و باعث بروز مشکلات بینایی شود. سایر علائم آفتاب‌سوختگی چشم علاوه‌بر سوزش عبارتند از:

• حساسیت به نور
• سوزش و آبریزش چشم
• سوزش تخم چشم و درد
• احساس وجود ریگ در چشم

مشاهده هاله‌ نور در اطراف چراغ‌ و اجرام پرنور هم باعث بروز چنین مشکلی می‌شوند.

بلفاریت 

بلفاریت (Blepharitis) نوعی التهاب پلک است و می‌تواند باعث قرمزی، سوزش، خارش و پوسته‌پوسته شدن پلک شود. از عوارض دیگر آن هم باید به تاری دید چشم و خشکی پلک اشاره کنیم. 

ناخنک چشم

بیماری ناخنک می‌تواند علت سیخ‌ زدن چشم یا احساس سوزش در ناحیه چشم‌ شدید باشد. ناخنک چشم یا زائده چشم (Pterygium) رویش بافت گوشتی در قسمت سفیدی چشم است. به‌نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل از جمله خشکی چشم و نور فرابنفش باعث بروز این مشکل می‌شوند. علائم آن عبارتند از:

• سوزش در ناحیه چشم‌
• خارش
• قرمزی
• ورم

در برخی موارد، رویش بافت می‌تواند به قرنیه هم برسد و اختلالات بینایی جدی ایجاد کند.

روزاسه چشمی

روزاسه چشمی عارضه‌ای است که موجب التهاب پلک‌ها می‌شود. این بیماری در افرادی رخ می‌دهد که مبتلا به «آکنه روزاسه» هستند. این بیماری پوستی است و شاخصه اصلی آن، قرمزی و پرخونی رگ‌های پوست صورت است. سایر علائم روزاسه چشمی عبارتند از:

• درد
• حساسیت به نور
• نابینایی در موارد شدید

به آکنه روزاسه، جوش بالغین هم گفته می‌شود.

آلرژی و حساسیت چشم

آلرژی‌ یکی از شایع‌ترین دلایل سوزش در ناحیه چشم‌ها در اول صبح است. آلرژن‌ها یا همان محرک‌هایی مانند گرده، کپک، موی حیوانات خانگی و گردوغبار می‌توانند باعث سوزش درناحیه چشم و حساسیت شوند. حساسیت چشم که به نام التهاب ملتحمه آلرژیک هم شناخته می‌شود، زمانی بروز پیدا می‌کند که مواد حساسیت‌زا وارد چشم شوند. علائم حساسیت چشم عبارتند از:

• قرمزی چشم
• خارش چشم
• بروز التهاب

التهاب یا عفونت کیسه‌های اشکی چشم هم در پی بروز حساسیت ایجاد می‌شوند. 

آسیب و ضربه به چشم

منظور از آسیب به چشم، ضرباتی است که در ورزش یا به هر دلیلی به چشم وارد می‌شوند. گاهی‌اوقات، تماس جسمی خارجی با چشم مانند لنزهای تماسی هم باعث بروز عوارضی مانند سوزش خواهند شد.

بعد از عمل بینی

سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از عمل بینی، عارضه شایعی است. دلیل سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از عمل شامل موارد زیر است:

• خشکی چشم
• حساسیت
• آسیب
• عفونت

در بیشتر موارد، سوزش چشم بعد از عمل بینی خفیف است و به‌‌طور خودکار برطرف می‌شود. 

بعد از بوتاکس

سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از بوتاکس عارضه جانبی خفیفی است و نیاز به هیچ اقدام درمانی ندارد. این سوزش معمولاً ناشی از تزریق بوتاکس به عضلات اطراف چشم است. بوتاکس می‌تواند باعث انقباض این عضلات و در نتیجه، باعث تحریک و سوزش در ناحیه چشم‌ شود. در بیشتر موارد، سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از بوتاکس طی چند روز برطرف می‌شود. 

آلودگی هوا

آلودگی هوا در برخی مواقع، علت سوزش در ناحیه چشم‌ و سردرد است. در هوای آلوده، چشم‌ها تحریک شده و ذرات ریز و گازهای مضر وارد آن‌ها می‌شوند. علائم سوزش در ناحیه چشم‌ ناشی از آلودگی هوا عبارتند از:

• قرمزی
• سوزش
• خشکی
• خارش

برخی از افراد هم دچار حساسیت به نور می‌شوند. زندگی در محیط‌های آلوده، احتمال ابتلا به مشکلات بینایی را بیشتر می‌کند.

استفاده از موبایل

استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه، باعث سوزش در ناحیه چشم‌ و خشکی آن می‌شود. وقتی به صفحه تلفن همراه خود خیره می‌شوید، ناخودآگاه کمتر پلک می‌زنید. همین موضوع منجر به خشک‌شدن و نهایتاً سوزش در ناحیه چشم می‌شود. 

استخر

بعد از استخر امکان دارد که به‌دلیل قرارگرفتن در معرض کلر و سایر مواد شیمیایی موجود در آب استخر، دچار احساس سوزش در ناحیه چشم‌ شوید. کلر، نوعی ماده ضدعفونی‌کننده است و برای جلوگیری از رشد باکتری‌ و سایر میکروب‌ها در آب استخر استفاده می‌شود. 

بعد از عمل لیزیک و آب مروارید

سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از عمل آب مروارید، لیزیک و لازک، عارضه شایع و البته خفیفی است. این مشکل هم معمولاً بدون نیاز به درمان و پیگیری، رفع می‌شود. پزشک معالج برای کمترشدن این عوارض داروهایی همچون قطره سوزش برای چشم تجویز می‌کند. 

سرماخوردگی و آنفولانزا

ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا باعث التهاب در چشم می‌شود. این التهاب در مواقع غیرخطرناک با سوزش در ناحیه چشم‌ خفیف و در موارد شدیدتر با عفونت بروز می‌کند. چنین سوزش و التهابی معمولاً با استراحت و استفاده از داروهای تجویزی پزشک درمان می‌شود.

چه ارتباطی میان سوزش چشم و سردرد وجود دارد؟

عفونت و حساسیت‌ها می‌توانند باعث بروز دو عارضه سردرد و سوزش ناحیه چشم شوند. استرس و خستگی هم عاملی برای بروز چنین مشکلاتی هستند. کارکشیدن زیاد از چشم‌ها همراه با بروز سردرد و فشاری است که روی چشم‌ها آمده و سوزش ایجاد می‌کند.

برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت هم موجب سوزش در ناحیه چشم‌ و بروز علائمی مانند سردرد می‌شوند. مواجهه با نور شدید و خیره‌کننده هم در برخی از افراد با بروز سردرد و سوزش در ناحیه چشم همراه است. 

علت سوزش چشم و تاری دید چیست؟

 التهاب کراتیت، کانژنکتیویت، آلودگی با باکتری یا ویروس هم باعث تاری دید و سوزش در ناحیه چشم‌ و تاری دید چشم می‌شوند. برخی از افراد هم با ابتلا به حساسیت، نسبت به گردوغبار یا مواد شوینده، چنین عوارضی را تجربه می‌کنند. 

علت سوزش چشم و آبریزش بینی چیست؟

وقتی فصل آلرژی فرا می‌رسد، ممکن است دچار آبریزش بینی، خارش و سوزش در ناحیه چشم‌ شوید. اگر به محرک‌هایی مانند گردوغبار یا کپک حساسیت دارید، احتمالاً این علائم را در تمام طول سال و در مواجهه با آلرژن‌ها تجربه می‌کنید. 

علت سوزش چشم و ریزش اشک چیست؟

زمانی که چشم خشک می‌شود، غدد اشکی که مسئول تولید اشک هستند، به درستی کار نمی‌کنند. این غدد تولید اشک را کاهش می‌دهند. چنین روندی باعث می‌شود که سطح چشم به‌صورت غیرطبیعی خشک شود و این خشکی باعث تحریک چشم می‌شود. 

علت سوزش اطراف چشم چیست؟

سوزش حوالی چشم عموماً به‌واسطه حساسیت رخ می‌دهد. آلودگی‌های محیطی هم عاملی برای سوزش اطراف چشم هستند. تماس با مواد یا هوای آلوده می‌تواند پوست نازک حوالی چشم را حساس و دچار سوزش کند.

بنا به تحقیقات و بررسی‌های سازمان پیشگیری و کنترل بیماری‌ها (CDC):

مواد شیمیایی صنعتی یا محصولات پاک‌کننده از علل شایع سوزش یک یا هر دو چشم هستند.

آسیب‌هایی مانند تورم و خراشیدگی هم باعث بروز چنین مشکلاتی می‌شوند. عواملی نظیر استرس و خستگی هم می‌توانند اعصاب اطراف چشم را تحریک کرده و باعث سوزش این ناحیه شوند. 

علت سوزش در ناحیه چشم‌ بعد از بیدارشدن از خواب 

حضور در محیطی که در آن محرک‌های حساسیت‌زا وجود دارند، عامل دیگری برای بروز سوزش بعد از خواب است. اگر با لنزهای تماسی به‌خواب بروید هم در زمان بیدارشدن، سوزش و خشکی چشم‌ها، اذیت‌تان خواهند کرد. خواب ناکافی یا بی‌کیفیت هم می‌تواند به خستگی و خشکی چشم منجر شود.

علت سوزش پلک چشم چیست؟

گرفتگی یا عملکرد نادرست غدد چربی در پلک باعث سوزش در ناحیه چشم‌ می‌شود. دلایل مختلفی باعث این اتفاق می‌افتند که عبارتند از:

• روزاسه
• واکنش‌های آلرژیک به داروهای چشم
• آرایش چشم
• شالازیون 
• مسدودشدن غدد چربی 

سوزش پلک بالایی چشم

علل سوزش پلک بالایی و پایینی تقریباً مشابه‌اند. پلک بالا هم می‌تواند در اثر حساسیت به محرک‌های مختلف یا بیماری‌هایی نظیر بلفاریت دچار سوزش و درد شود. آفتاب سوختگی یا روزاسه و ناخنک چشمی هم از دلایل ابتلا به این وضعیت هستند. 

علت درد و سوزش چشم چیست؟

سرماخوردگی و عفونت‌های سینوسی از شایع‌ترین دلایل درد و سوزش هم‌زمان چشم هستند. با این‌حال، باید بدانید که پای عوامل متنوع دیگری هم در بروز درد و سوزش توأم چشم در میان است.

برای مثال، نور زیاد خورشید یا استفاده از لنزهای تماسی نامناسب هم می‌توانند موجبات بروز درد و سوزش در چشم‌ها را فراهم کنند. شنای مداوم و طولانی در آب پر از کلر هم از دلایل دیگر چنین مشکلی است.

علت سوزش چشم هنگام اشک‌ریختن چیست؟

عوامل متعددی از جمله موارد زیر باعث سوزش در ناحیه چشم‌ در زمان اشک‌ریختن می‌شوند:

• محرک‌های محیطی
• عرق و خشکی چشم
• بلفاریت و آلرژی‌های مختلف

وقتی به دلیل ناراحتی عاطفی گریه می‌کنید، اشک‌های تولیدشده از ترکیب متفاوتی نسبت به اشک‌های پایه و معمولی برخوردار هستند. 

علت سوزش چشم در بارداری

در دوران بارداری هم برخی از زنان دچار سوزش در ناحیه چشم‌ می‌شوند. علت این موضوع، ریشه در نوسانات هورمونی دارد. تغییرات هورمونی و نوسانات آن، روی تولید اشک در چشم‌ها اثر منفی می‌گذارد.

علت سوزش چشم در کودکان چیست؟

کودکان هم دچار سوزش در ناحیه چشم‌ می‌شوند. عوامل محرکی مانند موارد زیر باعث بروز واکنش‌های آلرژیک در آن‌ها می‌شود:

• شوره حیوانات خانگی
• گردوغبار
• گرده گل
• دود
• عطر

 حتی غذاها هم می‌توانند باعث ایجاد واکنش آلرژیک در چشم شوند.

علائم همراه با سوزش در ناحیه چشم‌

علاوه‌بر سوزش در ناحیه چشم‌، ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشید. این علائم به عامل سوزش در ناحیه چشم‌ بستگی دارند. از نشانه‌های دیگری که امکان دارد، در زمان سوختن چشم‌ها در آن‌ها به‌وجود بیایند، باید به موارد زیر هم اشاره کنیم:

• احساس وجود جسم یا ذره‌ای در چشم‌ها
• حساسیت به نور
• قرمزی در چشم
• تورم پلک‌ها
• درد

اگر قرمزی چشم به مشکلی مانند ورم ملتحمه آلرژیک مربوط باشد، ممکن است علائمی همچون عطسه یا آبریزش بینی داشته باشید. 

علت این مشکل چگونه تشخیص داده می‌شود؟

شناسایی علت اصلی سوزش در ناحیه چشم اهمیت زیادی دارد. کسانی که دچار سوزش در ناحیه چشم‌ هستند، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند. پزشک معمولاً سوالاتی درمورد این موضوعات مطرح می‌کند:

• زمان بروز علائم
• عوامل محرک 
• عوامل بهبود وضعیت
• داروهای مصرفی بیمار برای مشکلات دیگر

برخی از داروها مانند ضداحتقان‌ها (Decongestant) می‌توانند موجب سوزش در ناحیه چشم‌ شوند. درصورتی‌که، پزشک عمومی علت سوزش در ناحیه چشم‌ را نشانه‌ای از بیماری‌های چشم تشخیص دهد، شما را به یک چشم‌پزشک ارجاع خواهد داد.

این مشکل چگونه درمان می‌شود؟

درمان سوزش چشم به علت آن بستگی دارد. برخی از درمان‌های مورد استفاده شامل قطره‌ها یا پمادهای چشمی می‌شوند. این موارد به درمان مشکلات زیر کمک می‌کنند:

• آلرژی
• التهاب
• عفونت
• خشکی چشم

استفاده از اشک مصنوعی، ۴ تا ۶ بار در روز جایز است. باز هم بهتر است که طبق نظر متخصص در این زمینه عمل کنید.

مصرف قطره‌های آلرژی بدون نسخه (OTC) برای چشم هم معمولاً مفید و بی‌ضرر هستند.

شستن پلک‌ها با شامپو بچه در صورت وجود پوسته روی پلک‌ها (در صورت ابتلا به بلفاریت) هم ایده خوبی است.

درمان دارویی سوزش در ناحیه چشم‌

برخی از درمان‌های دارویی رایج برای سوزش در ناحیه چشم‌ عبارتند از:

در موارد نادر و خشکی چشم شدید، امکان دارد که نیاز به عمل جراحی هم به‌وجود بیاید.

داروهای بدون نسخه برای سوزش چشم

اگر سوزش در ناحیه چشم‌ مداوم و مزمن شده، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. گاهی‌اوقات، با توصیه به مصرف داروهای بدون نسخه، سلامتی‌تان به‌سرعت بازمی‌گردد و سوزش در ناحیه چشم از بین می‌رود. از جمله داروهای بدون نسخه باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی چشم.
• اسکراب پلک برای درمان بلفاریت یا خشکی چشم.
• قطره چشمی برای آلرژی یا خشکی چشم.

 یادتان باشد که اگرچه این داروها بدون نسخه در دسترس‌اند، اما نباید سرخودانه، اقدام به مصرفشان کنید.

درمان خانگی سوزش در ناحیه چشم‌

درمان خانگی سوزش چشم می‌تواند به تسکین علائم و جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند. برخی از درمان‌های خانگی رایج برای سوزش در ناحیه چشم‌ عبارتند از:

• تمیز کردن حاشیه‌های پلک چشم در نزدیکی پایه‌ مژه‌ها
• استفاده از کمپرس آب گرم روی چشم‌ها
• استفاده از قطره‌های چشمی اشک مصنوعی
• استفاده از قطره چشم

 دقت کنید که عینک آفتابی هم می‌تواند به محافظت از چشمان شما در برابر نور خورشید و باد کمک کند. 

درمان فوری سوزش چشم با پیاز 

برای تسکین سوزش در ناحیه چشم‌ با پیاز هم راه‌کارهایی وجود دارند. به این توصیه‌ها دقت کنید:

• چشم‌ها را با آب سرد بشویید.
• از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید.
• کمپرس سرد را روی چشم‌ها بگذارید تا تسکین پیدا کنند.
• سریع پلک بزنید و با پلک‌زدن مداوم، اثر تندی گاز پیاز را خنثی کنید.

برای درمان سوزش در ناحیه چشم‌ باید به پزشکان کدام تخصص مراجعه کرد؟

در گام نخست، می‌توانید به پزشک عمومی مراجعه کنید. اگر لازم باشد، او شما را به دکتر چشم‌پزشک ارجاع می‌دهد. وجود مشکلاتی مانند دشواری در دیدن در شب و سوزش چشم‌ نیاز به پیگیری جدی نزد چشم‌پزشک دارد.

خوشبختانه، در تمامی شهرهای ایران، می‌توانید بهترین چشم پزشک‌ها را پیدا کنید و به‌راحتی، نوبت ویزیت حضوری یا غیرحضوری با آن‌ها را ثبت کنید. مثلاً اگر در تهران زندگی می‌کنید، بیش از 108 دکتر چشم تهران هستند که آماده پذیرش شما هستند. کافی است در دکتردکتر، جستجو کنید. بهترین‌ها را بشناسید و به‌طور آنلاین، از آن‌ها نوبت بگیرید.

منابع:

medicalnewstoday.com

my.clevelandclinic.org

verywellhealth.com

سوالات متداول سوزش در ناحیه چشم‌