درمان اگزما با هدف کاهش التهاب، کنترل خارش و پیشگیری از تشدید علائم انجام میشود. روشهای موضعی شامل مرطوبکنندهها، کورتیکواستروئیدها و مهارکنندههای کلسینورین هستند و در موارد شدید، داروهای سیستمیک مانند بیولوژیک‌ها و مهارکننده‌ها کاربرد دارند.
علاوه بر داروها، اقدامات غیر دارویی مانند استفاده از صابون‌های ملایم و اجتناب از محرک‌ها نقش مهمی در کنترل بیماری دارند. رعایت این روش‌ها به بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش عود علائم کمک می‌کند.
البته راهکارهای ساده‌تر خانگی نظیر استفاده از داروهای گیاهی و پیروی از یک رژیم غذایی سالم میشود. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، به بررسی جامع روشهای درمان اگزما در قسمت‌های مختلف بدن پرداخته‌ایم.
در انتها اگر سوالی دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به سوالات شما پاسخ خواهد داد.
آیا درمان قطعی اگزما امکان پذیر است؟
بهبود کامل یک بیماری به وضعیتی گفته میشود که در آن ریشه و علت اصلی بیماری به طور کامل از بین رفته و هیچ اثری از بیماری در بدن فرد باقی نمانده است. در مقابل، کنترل علائم به معنای مدیریت و مهار نشانه‌های بیماری برای بهبود کیفیت زندگی بیمار و جلوگیری از پیشرفت آن است. یعنی، اگرچه بیماری همچنان در بدن وجود دارد، اما علائم آن با استفاده از داروها و روشهای درمانی مختلف کاهش یافته یا موقتا از بین می‌روند.
بسیاری از بیماری‌های مزمن همچون بیماری اگزما در این دسته قرار می‌گیرند. بنابراین، در حال حاضر، هیچ روشی برای درمان قطعی اگزما وجود ندارد و تمامی روشهای درمان، بر کنترل، تسکین و پیشگیری از عود مجدد و شعله‌ور شدن آن متمرکز هستند.
روش های درمان اگزما
برای کنترل و درمان اگزما، روشهای متعددی وجود دارد که شامل مصرف داروهای خوراکی و موضعی، درمان‌های خانگی و تغییرات سبک زندگی میشوند. جدول زیر، یک نمای کلی از گزینه‌های درمانی موجود را ارائه می‌دهد.
| نوع درمان | روشهای درمان |
| درمان دارویی | کرمها و پمادهای کورتیکواستروئید مهارکنندههای کلسینورین موضعی داروهای خوراکی در صورت شدت بالا مانند سیکلوسپورین، متوترکسات، پردنیزون آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش خارش شدید داروهای ضدقارچ خوراکی برای اگزمای پوست سر شدید مانند ایتراکونازول و فلوکونازول |
| درمان خانگی | استفاده مداوم از مرطوبکنندهها و لوسیون‌ها شستشو با آب ولرم و پاک‌کننده‌های غیرصابونی پوشیدن لباسهای گشاد با الیاف طبیعی حفظ رطوبت محیط با دستگاه رطوب‌ساز استفاده از روغن‌ها و گیاهان طبیعی مانند نارگیل، گل مغربی، زردچوبه، آلوئه‌ورا رعایت رژیم غذایی سالم و ضدالتهابی مانند ماهیهای چرب، میوه و سبزیجات و روغنهای سالم |
درمان‌های خانگی و دارویی مکمل یکدیگر هستند. درحالی‌که داروها می‌توانند به صورت موقت علائم را کنترل کنند، درمان‌های خانگی نقش بسیار مهمی در مدیریت طولانی‌مدت و پیشگیری از عود اگزما دارند. تمرکز بر درمان‌های خانگی به‌عنوان یک راهکار پایدار، اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که استفاده دائمی از داروها توصیه نمی‌شود.
درمان اگزما با دارو
یکی از رایج‌ترین و موثرترین شیوه‌ها برای کنترل و درمان اگزما کودکان و بزرگسالان، استفاده از داروهای خوراکی و موضعی است. در ادامه، بهترین قرص و پمادها برای درمان این بیماری معرفی شده‌اند:
پماد درمان قطعی اگزما
یکی از رایج‌ترین روشهای درمانی برای مدیریت علائم این بیماری، استفاده از داروهای موضعی همچون پمادها و کرمها است. این داروها به کاهش التهاب و خارش بدن کمک می‌کنند و بر اساس شدت بیماری توسط پزشک تجویز میشوند. از جمله موثرترین کرمها و پمادها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی همچون هیدروکورتیزون
- مهارکنندههای کلسینورین همچون تاکرولیموس و پیمکرولیموس
مهارکنندههای کلسینورین باید قبل از استفاده از مرطوبکنندهها روی پوست تمیز مالیده شوند. همچنین، در طول درمان با این داروی اگزما پوستی، باید از قرار گرفتن طولانی‌مدت در برابر نور شدید خورشید پرهیز کرد، زیرا ممکن است حساسیت پوست به نور را افزایش دهند.
به نقل از سایت American Family Physician،
کورتیکواستروئیدهای موضعی خیلی قوی را می‌توان تا سه هفته و انواع قوی و متوسط را تا 12 هفته، روزی یک یا دو بار مصرف کرد.
در صورت زیاده‌روی در مصرف این پماد، پوست بدن نازک خواهد شد.
بهترین قرص برای درمان اگزما
در مواردی که شدت این بیماری و علائمی همچون قرمزی پوست بسیار شدید است و با درمان‌های موضعی بهبود پیدا نمی‌کند، پزشک داروهای خوراکی را برای کنترل بیماری تجویز می‌کند. از جمله داروهایی که به این منظور استفاده میشوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیکلوسپورین
- متوترکسات
- پردنیزون
- مایکوفنولات
- آزاتیوپرین
استفاده از این داروها به دلیل اثربخشی بالا در کنترل علائم شدید اگزما مفید است، اما مصرف طولانی‌مدت آن‌ها عوارض جانبی ایجاد می‌کند. بنابراین، استفاده از آن‌ها باید محدود و فقط تحت نظر دکتر پوست و مو صورت بگیرد.
درمان خانگی اگزما
درحالی‌که درمان‌های دارویی نقش اصلی را در کنترل علائم این بیماری دارند، راهکارهای مراقبتی و مکمل در منزل، جزء ضروری یک برنامه درمانی جامع برای مدیریت طولانی‌مدت این بیماری محسوب میشوند.
درمان اگزما با داروهای گیاهی
از جمله گیاهانی که در درمان اگزما پوستی و کاهش علائم ناشی از آن همچون خارش کف دست مفید هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیاه بابونه
- ریشه شیرین بیان
- گل همیشه بهار
- زردچوبه
- آلوئه ورا
- روغن گل مغربی
توجه: قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی برای درمان اگزما، حتما با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید.
درمان اگزما با رژیم غذایی
رژیم غذایی یکی از عوامل کلیدی در مدیریت اگزما به شمار می‌رود، اما به تنهایی کافی نیست. در واقع، تغییرات غذایی تنها در کنار سایر درمان‌ها به کاهش علائم و بهبود وضعیت پوست کمک می‌کنند. در ادامه به برخی از توصیه‌های غذایی که می‌توانند در کنترل این حساسیت پوستی موثر باشند اشاره می‌کنیم:
- حذف لبنیات
- حذف گلوتن
- حذف شکر
- مصرف پروبیوتیک‌ها
- مصرف غذاهای حاوی ویتامین D
- پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری‌شده و حاوی رنگ‌های مصنوعی
- حذف غذاهای حاوی مخمر
به یاد داشته باشید که این توصیه‌ها جایگزین مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه نیست. همیشه پیش از اعمال تغییرات بزرگ در رژیم غذایی خود، با یک متخصص مشورت کنید تا مطمئن شوید که بهترین و ایمن‌ترین رویکرد را برای درمان این بیماری پوست دنبال می‌کنید.
درمان انواع اگزما بر حسب ناحیه
این بیماری پوستی می‌تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود و معمولا درمان آن برای هر ناحیه با توجه به حساسیت آن بخش از پوست متفاوت است. در ادامه، با درمان انواع این بیماری در نواحی مختلف بدن آشنا خواهید شد.
درمان اگزما دست
در صورت شدید نبودن علائم اگزما دست می‌توان از روشهای زیر برای کنترل علائم بهره برد:
- اجتناب از تماس با محرک‌ها و آلرژن‌ها
- استفاده از مرطوبکنندهها به صورت منظم
- استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی به صورت محدود
- مصرف مهارکنندههای کلسینورین موضعی
در صورتی که علائم بیماری شدت پیدا کرده باشند و با روشهای ذکر شده بهبود پیدا نکنند، کورتیکواستروئیدهای خوراکی، داروهای سرکوب‌کننده ایمنی، آلی ترتینوئین و نور درمانی برای درمان اگزما دست تجویز میشوند.
نکته مهم: برای محافظت حداکثری از دست‌های خود در برابر مواد تحریک‌کننده و کاهش پوست پوست شدن دست ها، توصیه میشود هنگام تماس با مواد شیمیایی از دستکش‌های پنبه‌ای استفاده کنید.
درمان اگزما صورت
درمان اگزما صورت با توجه به میزان حساسیت پوست و عامل شعله‌ور شدن بیماری، شامل موارد زیر میشود:
- یکی از پایه‌های اصلی درمان، استفاده از مرطوبکنندهها یا لوسیون‌های ملایم و سازگار با پوست است. این محصولات به حفظ رطوبت پوست و کاهش خشکی کمک می‌کنند.
- برای کنترل التهاب و خارش شدید، پزشک ممکن است داروهای موضعی همچون کرم‌های حاوی کورتیکواستروئید یا مهارکنندههای کلسینورین را تجویز کند.
- گاهی برای کنترل بیماری از داخل بدن، پزشک داروهای خوراکی همچون آنتی‌هیستامین‌ها، کورتیکواستروئیدها و یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی تجویز می‌کند.
- در موارد شدیدتر و مقاوم به درمان‌های معمول، نوردرمانی برای کاهش علائم تجویز میشود.
برای تهیه داروهای تجویزی، می‌توانید از طریق داروخانه‌های معتبری همچون داروخانه آنلاین دکتردکتر اقدام کنید.
درمان اگزما آلت تناسلی
پوست ناحیه تناسلی بسیار نازک بوده و بروز علائم اگزما در این ناحیه می‌تواند بسیار اذیت‌کننده باشد. در ادامه، روش‌هایی را برای بهبود این بیماری شرح داده‌ایم:
درمان خانگی اگزمای ناحیه تناسلی زنان و مردان
مراقبت‌های روزانه نقش مهمی در کاهش علائم و جلوگیری از تشدید اگزما دارند. این اقدامات به منظور کاهش تحریک پوست و حفظ رطوبت آن به کار می‌روند:
- برای شستشوی ناحیه تناسلی از آب ولرم و پاک‌کننده‌های غیرصابونی استفاده کنید.
- هنگام اصلاح موهای ناحیه تناسلی، به جای کرمها یا ژل‌های اصلاح، از مرطوب‌کننده‌های ملایم به عنوان جایگزین استفاده کنید.
- لباسهای گشاد و راحت با الیاف طبیعی بپوشید.
- به جای استفاده از نرم‌کننده‌های معطر لباس، از شوینده‌های غیرآنزیمی و بدون رایحه استفاده کنید.
نکته: در صورت حساسیت به لاتکس یا همان ماده اصلی اکثر کاندوم‌ها، استفاده از کاندوم‌های ساخته شده از پلی‌اورتان یا سیلیکون توصیه میشود.
پماد برای درمان اگزمای ناحیه تناسلی زنان
درمان اگزمای ناحیه تناسلی در زنان اغلب با استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی انجام میشود. این پمادها التهاب، خارش و قرمزی را کاهش می‌دهند. علاوه‌بر این، استفاده از مرطوبکنندهها برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی و تحریک ضروری است.
پماد برای درمان اگزمای ناحیه تناسلی مردان
برای درمان اگزما در ناحیه تناسلی مردان، پزشکان علاوه‌بر توصیه به مصرف مرطوبکنندهها، داروهای زیر را تجویز می‌کنند:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی
- مهارکنندههای کلسینورین
نکته: اگر قرار است هم از مرطوب‌کننده و هم از کورتیکواستروئید استفاده کنید، بین مصرف آن‌ها 20 تا 30 دقیقه فاصله بگذارید. این کار به جذب بهتر کورتیکواستروئید کمک می‌کند.
درمان اگزما پا
برای درمان اگزمای پا، پزشک اغلب کرمها و پمادهای موضعی استروئیدی را تجویز می‌کند. این داروها با توجه به شدت، مدت زمان و محل اگزما انتخاب میشوند و در اکثر افراد به خوبی می‌توانند علائم اگزما را کنترل کنند. استفاده منظم از مرطوبکنندهها و شناسایی و دوری از مواد تحریک‌کننده هم بخش مهمی از برنامه درمانی است.
درمان اگزما سکه‌ای
برای درمان اگزما سکه‌ای یا نومولار، روشهای مختلفی وجود دارد که به کاهش علائم و جلوگیری از عود آن کمک می‌کنند:
- استفاده از مرطوبکنندهها: استفاده مداوم و منظم از مرطوبکنندهها بسیار مهم است. توصیه میشود به جای صابون از مرطوب‌کننده‌های شوینده استفاده کنید و بعد از حمام با آب ولرم، پوست خود را دوباره مرطوب کنید. این کار به حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی کمک می‌کند.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی: پزشک ممکن است برای کاهش التهاب و خارش، کرمها یا پمادهای حاوی کورتیکواستروئید تجویز کند.
- آنتی بیوتیک: اگر اگزما عفونی شده باشد، پمادهای ترکیبی آنتی‌بیوتیک و استروئید یا آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مفید هستند.
حفظ رطوبت هوا با استفاده از دستگاه بخور بخصوص در محیط‌های خشک، مراقبت از پوست در هوای سرد و دوری از مواد محرک و آلرژیک از دیگر راهکارهای موثر هستند.
درمان لک اگزما
اگزما می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست شود. حتی با درمان موفقیت‌آمیز اگزما، این لکه‌ها ممکن است برای مدت طولانی باقی بمانند. برای کمک به کاهش و درمان این لکه‌ها، می‌توانید از راهکارهای زیر بهره ببرید:
- داشتن رژیم غذایی ضدالتهابی
- کاهش زمان قرارگیری در معرض نور خورشید
- استفاده منظم از مرطوب‌کننده و آبرسان
- مصرف کورتیکواستروئیدهای موضعی و کرم‌های روشن‌کننده موضعی
در صورتی که با انجام راهکارهای ذکر شده، لکه همچنان باقی ماند، پیل‌های شیمیایی سطحی یا لیزر درمانی می‌توانند مفید واقع شوند.
درمان اگزما کف سر
درمان اگزمای پوست سر بر اساس تشخیص پزشک و نوع اگزما متفاوت است. معمولا برای درمان این عارضه، ترکیبی از داروها و روشهای خانگی توصیه میشود:
درمان اگزمای پوست سر با طب سنتی
طب سنتی برای درمان اگزما پوست سر روشهای متنوعی را پیشنهاد می‌کند که بیشتر بر استفاده از روغنهای گیاهی و ترکیبات طبیعی تمرکز دارد. این درمان‌ها شامل استفاده از روغن‌هایی همچون روغن نارگیل، روغن زیتون، روغن درخت چای و روغن ماهی و همچنین محلول سرکه و آب است.
قرص اگزما پوست سر
اشکال ملایم ویتامین A و همچنین ویتامین‌های D، E و B می‌توانند به آرام‌سازی و کاهش التهاب پوست کمک کنند. در صورتی که این قرص‌ها کافی نباشند و بیماری شدید باشد، ممکن است پزشک برای درمان، داروهای خوراکی ضدقارچ همچون ایتراکونازول یا فلوکونازول تجویز کند.
شامپو سر مخصوص اگزما
شامپوهای مناسب اگزما کف سر، شامپوهایی هستند که مواد تحریک‌کننده خیلی کمی در آن‌ها به کار رفته باشد. دو ماده کلیدی که باید در ترکیبات شامپو به دنبال آن‌ها باشید، زغال‌سنگ دارویی و زینک پیریتیون هستند. زغال‌سنگ دارویی به کاهش التهاب، قرمزی و خارش ناشی از اگزما کمک می‌کند. زینک پیریتیون هم می‌تواند خارش و ناراحتی پوست سر را تسکین دهد.
برای درمان اگزما چی بخوریم؟
به افرادی که مبتلا به اگزما همچون اگزمای دور چشم هستند، توصیه میشود که مواد غذایی زیر را به برنامه غذایی خود اضافه کنند:
- پروتئینهای کمچرب
- روغنهای سالم همچون روغن زیتون
- میوه‌ها و سبزیجات تازه و برگ‌دار
- ماهیهای چرب همچون سالمون و ساردین
با گنجاندن این مواد غذایی در رژیم روزانه خود می‌توانید به بهبود وضعیت پوست و کاهش علائم اگزما کمک کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه بسیاری از انواع اگزما با مراقبت‌های خانگی و مرطوبکنندهها قابل کنترل هستند، اما گاهی اوقات لازم است که برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید. شرایط زیر نشانه‌ای از مراجعه به پزشک هستند:
- عدم بهبودی با روشهای خانگی
- شدت گرفتن علائم
- وجود علائم عفونت
- گسترش اگزما
در صورتی که با این نشانه‌ها مواجه شدید و شدت علائم اگزما باعث مختل شدن خواب و کار شما شد، برای رفتن به دکتر لحظه‌ای درنگ نکنید.
مدیریت اگزما برای داشتن زندگی راحت‌تر
اگزما یک بیماری مزمن است که درمان قطعی ندارد، اما خوشبختانه با روشهای درمانی و مراقبتی مناسب، می‌توان علائم آن را به طور کامل کنترل کرد. کلید موفقیت در کنترل اگزما، رویکردی جامع و ترکیبی از درمان‌های دارویی و مراقبت‌های خانگی است؛ از مصرف منظم مرطوبکنندهها گرفته تا درمان‌های پیشرفته‌تر همچون نوردرمانی و داروهای تخصصی.
اگر به اگزما مبتلا بوده و به دنبال یک برنامه درمانی هدفمند برای درمان آن هستید، می‌توانید برای دریافت مشاوره و یافتن بهترین راهکار، از طریق وب‌سایت دکتردکتر از یک دکتر پوست آنلاین نوبت مشاوره بگیرید و با کنترل اگزما، به زندگی بدون علائم این بیماری برگردید.
منابع:
