علت خارش بدن چیست و معرفی روش های درمان خارش پوست

خارش پوست مشکل رایجی است و به دلایلی مانند آلرژی یا خشکی پوست رخ می‌دهد. گاهی‌اوقات هم دلیل خارش بدن عاملی جدی‌تر محسوب می‌شود. برای مثال، علت خارش ابتلا به نوعی عفونت‌های پوستی یا بیماری‌های پوستی است. اگر این وضعیت ادامه داشته باشد، برای درمان خارش مزمن باید به دکتر پوست مراجعه کنید.

متخصص پوست با تشخیص دلیل خارش، درمان را شروع می‌کند. در برخی از موارد با تغییرات سبک زندگی یا اجتناب از عوامل محرک می‌توانید از دست خارش و عوارض آن نجات پیدا کنید. گاهی هم باید از داروهای تجویزی برای درمان خارش استفاده کنید.

در این مقاله از علت خارش بدن و موضوعاتی مانند انواع آن، علائم و درمان‌هایش برایتان می‌گوییم. مطالعه مقاله به ۳ دقیقه زمان نیاز دارد.

در پایان، اگر پرسشی دارید از ما بپرسید تا پزشک به شما پاسخ بدهد. 

انواع خارش پوست بدن چیست؟

بثورات پوستی تغییری در پوست هستند که منجر به ایجاد لکه‌های برجسته یا عوارضی مانند خارش می‌شوند. بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود دچار بثورات خارش‌دار می‌شوند.

 بسیاری از این موارد بی‌ضرر هستند و خود‌به‌خود از بین می‌روند، اما ممکن است که برخی دیگر به دلیل علل یا شرایط زمینه‌ای پایدارتر و جدی‌تری رخ بدهند. در نتیجه با درمان بیماری زمینه‌ای و عامل اولیه، خارش از بین می‌رود.

گاهی اوقات، بثورات خارش‌دار بدون درمان پیچیده یا داروهای تجویزی بهبود پیدا می‌کنند. با‌این‌حال، بثورات پوستی می‌توانند نشانه اولیه یا هشداردهنده یک بیماری جدی باشند.

در واقع، در برخی موارد خارش اولیه رخ می‌دهد و این مشکل تنها عارضه‌ای است که در بدن به‌وجود می‌آید. گاهی هم خارش ثانویه است، یعنی در نتیجه بروز مشکلاتی دیگر و ابتلا به سایر بیماری‌ها، خارش پوستی هم رخ می‌دهد.

برای همین شناسایی انواع خارش پوست اهمیت زیادی دارد. با بروز خارش پوست و نشانه‌های آن، به دکتر پوست مراجعه کنید تا وضعیت کاملاً مشخص شود و کار تشخیص و درمان برایتان انجام شود. در ادامه با انواع خارش پوستی بیشتر آشنا می‌شوید.

اگزما

تقریباً ۲۰درصد از نوزادان و کودکان اگزما دارند، اما از هر ۵۰ فرد بزرگسال، فقط ۱ نفر به این وضعیت مبتلا می‌شود. اگزما یا درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis) باعث ایجاد بثورات ملتهب، تحریک‌پذیر و خارش‌دار می‌شود.

برخی از شرایط دیگری که با اگزما مرتبط هستند، هم عبارتند از:

• حساسیت غذایی
• افسردگی
• تب یونجه
• آسم

بنا به گزارش آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا:

حدود ۵۰درصد از افراد مبتلا به اگزمای شدید، نوعی اختلال ژنتیکی مشترک دارند.

درمان سریع خارش بدن برای اگزما شامل کرم‌های استروئیدی برای کاهش التهاب و مرطوب‌کننده‌ها برای محافظت از پوست است. در صورت عفونی‌شدن پوست، پزشکان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند.

حساسیت یا آلرژی پوستی

طیف وسیعی از محصولات و گیاهان از دستکش پلاستیکی گرفته تا پیچک باغچه حاوی آلرژی‌های مختلف هستند. این حساسیت‌ها می‌توانند باعث ایجاد بثورات خارش‌دار در بعضی از افراد شوند. اصطلاح پزشکی برای این نوع واکنش بدن درماتیت تماسی آلرژیک (allergic contact dermatitis) است.

به گفته مؤسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH):

نیکل که بیشتر گوشواره‌های ارزان‌قیمت از آن درست می‌شوند، شایع‌ترین علت درماتیت تماسی آلرژیک است.

علائم  این وضعیت، شاید طی یک یا دو روز پس از قرارگرفتن در معرض عامل محرک ظاهر شوند. ممکن است، هفته‌ها طول بکشد تا از بین بروند. لوسیون کالامین و حمام بلغور جو دوسر می‌توانند به کنترل خارش کمک کنند.

پسوریازیس

بسیاری از پزشکان و متخصصان پوست پسوریازیس (psoriasis) را نوعی اختلال التهابی خودایمنی می‌دانند که چرخه طبیعی سلول‌های پوست را مختل می‌کند. سیستم ایمنی نا به سامان بدن باعث می‌شود گلبول‌های سفید خون را در پوست خراب و در نتیجه پلاک‌های قرمز، برجسته و پوسته‌پوسته ایجاد کنند.

محل و ظاهر پلاک‌ها به نوع پسوریازیس بستگی دارد. درمان بستگی به شدت آن دارد. گزینه‌ها از درمان‌های موضعی پوست تا نوردرمانی و داروهای سیستمیک، دستگاه ایمنی را هدف قرار می‌دهند.

درباره بیماری پسوریازیس می‌توانید در مقاله‌ای تحت همین عنوان در مجله دکتردکتر بیشتر بخوانید.

کهیر

کهیر یکی دیگر از دلایل خارش پوست است. کهیر نوعی از بثورات خارش‌دار است که با ترشح هیستامین در بدن در پاسخ به موارد زیر ایجاد می‌شود:

• مصرف غذاهای خاص، از جمله صدف، بادام زمینی و برخی آجیل‌ها
• مصرف داروهایی حساسیت‌زا مانند پنی‌سیلین در برخی افراد
• نیش حشرات و نور  خورشید
• فعالیت بدنی شدید
• عفونت‌ها

در بیشتر موارد، کهیر در عرض چند روز بهبود پیدا می‌کند. بااین‌حال، برخی از افراد ماه‌ها دچار کهیر می‌شوند. آلرژی یا حساسیت به‌ندرت باعث ایجاد  موارد طولانی‌مدت یا مزمن کهیر می‌شود. آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند خارش و ناراحتی را در موارد حاد کنترل کنند.

بثورات حرارتی

بثورات حرارتی یا راش گرمایی زمانی ایجاد می‌شود که غدد تعریق در پوست مسدود و باعث التهاب و برآمدگی‌های قرمز خارش‌دار می‌شوند. بثورات حرارتی معمولاً نیازی به درمان ندارند و به خودی خود از بین می‌روند.

با دورشدن بیمار از موقعیت بیماری‌زا، امکان بهبود سریع‌تر می‌شود. در واقع، زمانی که فردی با بثورات حرارتی از ناحیه‌ای گرم به محلی خنک‌تر می‌رود، احتمال بهبود او سریع‌تر خواهد بود. خارش بدن و گرمی با کنترل عوامل محیطی مقدور می‌شود.

گزیدگی

گزیدیگی حشرات مختلف از جمله ساس‌ باعث بروز زخم و خارش پوستی می‌شود. جوش‌ها و بثورات ناشی از گزیدگی بسیار قابل مشاهده و خارش‌آور هستند. افرادی که دچار گزیدگی و خارش شدید می‌شوند، گاهی برای کاهش عوارض به آنتی‌هیستامین نیاز دارند

کنه گال که با چشم غیرمسلح نامرئی است، هم می‌تواند باعث ایجاد بثورات خارش‌دار شود. هر فرد می‌تواند پس از تماس مستقیم با مبتلا به این بیماری یا از راه تماس با اشیاء آلوده دچار گال شود. گال به راحتی درمان می‌شود، اما نیاز به تجویز دارو دارد.

عفونت

عفونت‌ها می‌توانند باعث ایجاد بثورات خارش‌دار در قسمت‌های مختلف بدن شوند. کرم حلقوی نوعی عفونت قارچی است که باعث ایجاد بثورات دایره‌ای، قرمز یا قهوه‌ای خارش‌دار با لبه ضخیم می‌شود.

برای درمان عفونت‌ها به کرم‌های ضدقارچ، اسپری‌ها یا گاهی اوقات داروهای خوراکی نیاز است. پیگیری مشکلات پوستی مانند عفونت نیاز به مراجعه به متخصص پوست دارد. با تجویزهای سرخودانه و غیرعلمی نمی‌توانید به راه‌کاری مناسب برسید.

علت خارش بدن از چیست؟

خارش بدن می‌تواند ناشی از بیماری‌ها یا تماس با عوامل محرک مختلف باشد. در واقع، طیف وسیعی از عوامل روی ابتلا به خارش پوست بدن نقش دارند. برای اینکه در زمان تجربه چنین وضعیتی، به اوضاع مسلط شوید، باید با علت و دلایل خارش بدن هم آشنا باشید.

در ادامه از بیماری‌هایی می‌خوانید که گاهی‌اوقات، علت زمینه‌ای خارش نقاط مختلف بدن هستند. برای پیگیری این موارد باید بدانید که تخصص پوست و مو و زیبایی چیست و به دکتری با این تخصص مراجعه کنید. این پزشک با استفاده از روش‌های نوین تشخیصی و درمانی به شما کمک می‌کند تا هر چه سریع‌تر علت خارش بدن خود را بدانید و در مسیر بهبود قدم بردارید.

سرخک

نوعی ویروس بسیار مسری باعث ابتلا به سرخک می‌شود. این بیماری معمولاً زخم‌های لکه‌‌دار قهوه‌ای  ایجاد می‌کند، اما علائم دیگری مانند تب، لکه‌های سفید داخل دهان و آبریزش بینی هم دارد.

زخم‌ها و بثوراتی که سرخک روی پوست به‌جای می‌گذارد، خارش ایجاد می‌کنند. پس یکی از دلایل خارش پوست بدن می‌تواند ابتلا به بیماری‌های ویروسی مختلف مانند سرخک باشد.

آبله مرغان

علامت اولیه آبله مرغان بثورات پوستی است که به صورت تاول‌های خارش‌دار و پر از مایع ظاهر می‌شوند. جوش‌ها و عوارض آبله مرغان در نهایت خشک و پوسته‌پوسته می‌شوند.

آبله مرغان بسیار مسری است، بنابراین افراد مبتلا باید از تماس با دیگران خودداری کنند. این دوری باید تا زمانی ادامه پیدا کند که تاول جدیدی ایجاد نشود و تمام تاول‌های قدیمی پوسته پوسته شوند. آنتی‌هیستامین ها و حمام بلغور جو دوسر ولرم می‌توانند به کنترل خارش کمک کنند.

بیماری دست، پا و دهان

همان‌طور که از نام آن پیداست، بیماری دست، پا و دهان می‌تواند باعث ایجاد بثورات خارش‌دار یا دردناک در دست‌ها یا پاها یا هر دو شود. این بیماری در کودکان زیر پنج سال شایع‌تر است. ویروس بیماری دست، پا و دهان مسری است و از راه ترشحات بینی و گلو، مدفوع  یا تاول‌ها پخش می‌شود. به غیر از راش یا همان زخم‌های پوستی، علائم دیگر شامل تب، گلودرد و زخم های دهانی است.

خارش پوست به دلیل بیماری‌های کلیوی

این بیماری‌ها باعث ایجاد خارش پوست در سرتاسر بدن می‌شوند. در این وضعیت تنها یک قسمت از بدن درگیر نیست و فرد در کل پوست بدن خود احساس خارش دارد. مطالعات نشان داده‌اند، بیشتر افرادی که دچار بیماری‌های مزمن کلیوی مثل نارسایی کلیوی هستند یا افرادی که به هر علتی دیالیز می‌شوند، خارش شدیدی را در سرتاسر بدن خود تجربه می‌کنند.

علت این موضوع هنوز به طور قطعی، مشخص نشده است. محققان احتمال می‌دهند، خارش پوست در بیماران کلیوی به دلیل عدم دفع کامل مواد زائد و در نتیجه تجمع مواد سمی مانند اوره در بدن باشد. لازم به ذکر است که درمان خارش کلیه هم راستا با درمان بیماری‌های کلیوی برای بیمار اتفاق می‌افتد.

بیماری‌های کبدی و خارش پوست

خارش مداوم و سرتاسری پوست می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود بیماری‌های کبدی باشد. در بیماری‌هایی همچون سنگ صفرا یا کلانژیت اسکلروزان اولیه خارش پوست بدن از جمله نشانه‌های بالینی تشخیصی است.

کیسه صفرا و خارش بدن یکی از مباحث پرکاربرد در رشته پزشکی مخصوصاً پوست هستند. برای از بین‌بردن این نوع خارش باید مشکل کبدی فرد برطرف شود و به او داروهایی داده شود که اسیدهای صفراوی را در بدن کم می‌کنند.

تاثیر بیماری‌های نخاعی بر خارش پوست

احساس خارش مداوم در ناحیه‌ی میانی پشت یعنی درست در مسیر نخاع یا همان ستون فقرات، نشان‌دهنده‌ آسیب اعصاب یا همان نوروپاتی است. البته بدون این که تظاهرات پوستی اعم از جوش یا قرمزی در آن ناحیه وجود داشته باشد.

عصبانیت یا واردشدن آسیب‌های مختلف به ستون فقرات می‌توانند از علل نوروپاتی باشند. در این حالت، به اعصاب فشار وارد می‌شود و این وضعیت خود را با علائمی همچون خارش نشان می‌دهد. میان خارش بدن و اعصاب ارتباط مستقیم وجود دارد.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که در آن پرزهای روده از بین می‌روند و فرد مشکل سوء جذب پیدا می‌کند. این وضعیت در صورتی تشدید می‌شود، که فرد پروتئینی از دسته گلوتن مصرف کند.

در افراد مبتلا به بیماری سلیاک ایمونوگلوبولینی (آنتی‌بادی که از جنس IgA است) که در پاسخ به گلوتن، علیه پرزهای روده ایجاد شده، به سلول‌های پوستی منتقل و باعث واکنش‌های پوستی می‌شود.

در این بیماری زخم‌ها و تاول‌های پوستی در نواحی زانو، آرنج، باسن و موی سر به وجود می‌آید. این وضعیت خود را با خارش شدید نشان می‌دهد.

بیماری‌های تیروئیدی

تیروئید غده‌ بسیار مهمی در جلوی گردن است که بیماری‌های مختلف آن تاثیرات وسیع و متنوعی در بدن، از جمله روی پوست می‌گذارند. برای مثال، کم‌کاری تیروئید موجب خشکی پوست به‌حالتی شدید و آزاردهنده‌ می‌شود.

ممکن است، این وضعیت به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئیدی و در نتیجه کاهش ترشحات غدد عرقی پوست رخ بدهد. هورمون‌های تیروئیدی در پوست گیرنده هم دارند و به‌صورت مستقیم هم می‌توانند موجب بروز این امر شوند.

آلرژی

آلرژی یکی از علل شایع خارش پوست در افراد مختلف است. درماتیت تماسی در بیشتر مواقع سبب بروز آلرژی در افراد می‌شود.

• نیکل؛
• پیچک سمی؛
• ترکیبات موجود در لوازم آرایش؛
• دستمال مرطوب؛
• پدهای آرایشی؛

و بسیاری از وسایلی که در طول روز از آنها استفاده می‌کنیم، از جمله علل متداول درماتیت تماسی (یکی از انواع آلرژی پوستی و خارش) هستند. آلرژی‌های پوستی خارش‌های شدیدی را در افراد ایجاد می‌کنند.

یائسگی

تولید استروژن در زنان در زمان یائسگی، بسیار کم و نزدیک به صفر می‌شود. از طرفی وجود هورمون استروژن برای تولید کلاژن ضروری است؛ بنابراین با تولیدنشدن کلاژن، پوست فرد بسیار نازک، خشن و آسیب‌پذیر خواهد شد. در نتیجه خارش پوست رخ می‌دهد. این افراد اغلب بعد از یک دوره هورمون‌درمانی مشکل‌شان برطرف می‌شود و دیگر از خارش پوستی اذیت نمی‌شوند.

سرطان پستان

سرطان پستان گاهی اوقات با خارش نوک پستان و ناحیه‌ی رنگی اطراف آن خود را نشان می‌دهد. اغلب افراد به این نشانه توجهی ندارند و به پزشک متخصص مراجعه نمی‌کنند. بنابراین خارش مداوم و نسبتاً شدید نوک پستان می‌تواند زنگ خطری برای سرطان پستان باشد. خارش بدن و سرطان با هم ارتباطاتی دارند. پس نشانه‌ها را بشناسید و آن‌ها را جدی بگیرید. از تغییرات پستان از نظر ظاهر و مواردی مانند خارش، ساده نگذرید.

داروها

مصرف برخی از داروها بسیار رایج است. این داروها با بروز عوارضی از جمله خارش پوست همراه هستند. از جمله داروهایی که چنین عوارضی را به همراه دارند، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• آنتی بیوتیک‌ها (آنتی‌بیوتیک‌های حاوی مشتقات سولفات)
• مسکن‌های مخدر
• داروهای ضد قارچ

در صورت بروز هرگونه عارضه، پس از مصرف داروها از جمله خارش پوست بدن، به پزشک متخصص مراجعه کنید. بروز حساسیت و واکنش نسبت به داروها می‌تواند با ایجاد عوارض خطرناکی همراه شود که نیاز به پیگیری دارند.

علت خارش بدن در شب

خارش بدن در شب باعث ناراحتی و اختلال در خواب می‌شود. برخی از علل شایع خارش شبانه عبارتند از:

• تغییرات طبیعی بدن: در شب، دمای بدن و جریان خون به پوست تغییر می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث افزایش حساسیت و خارش شود.
• کاهش تولید کورتیزول: سطح هورمون کورتیزول که اثر ضدالتهابی دارد، در شب کاهش می‌یابد و ممکن است باعث تشدید خارش شود. علت خارش بدن در شب در طب سنتی هم به مواردی نظیر استرس و اضطراب بازمی‌گردد.

• هوای خشک: هوای خشک می‌تواند باعث خشکی و خارش پوست شود.

 استفاده از ملحفه‌ها و لباس خواب که از مواد تحریک‌کننده ساخته شده‌اند، هم باعث خارش می‌شود.

علت خارش پوست در بارداری

خارش بدن در بارداری به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. برخی از علل شایع خارش پوست در دوران بارداری عبارتند از:

• تغییرات هورمونی: افزایش هورمون‌های بارداری باعث خشکی و حساسیت بیشتر پوست می‌شوند.
• کشش پوست: رشد سریع شکم و سایر نواحی بدن کشش و در نتیجه خارش پوست را به‌همراه دارند.

شرایط پوستی خاص در بارداری مانند اختلال کبدی کلستاز داخل کبدی بارداری (ICP) یا هرپس بارداری (که با تاول همراه است) هم باعث خارش در این دوران می‌شوند. یادتان باشد که خارش بدن و کبد با هم ارتباط دارند. به‌طور کلی، بیماری‌های داخلی روی پوست اثر می‌گذارند.

علت خارش بدن کودک

خارش پوست در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از علل شایع خارش پوست در کودکان عبارتند از:

• بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا کهیر
• عفونت‌های قارچی یا باکتریایی
• آلرژی‌های غذایی یا به حشرات
• خشکی هوا و عرق‌کردن

کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی هم باعث خشکی و خارش پوست می‌شوند.

علت خارش کل بدن

بیماری‌های پوستی می‌توانند کل بدن را تحت تأثیر خود قرار بدهند. گاهی‌اوقات هم پای عفونت‌هایی باکتریایی یا ویروسی و قارچی به‌میان است. ابتلا به این عفونت‌ها می‌تواند باعث خارش کل بدن شود. در واقع، فقط بخش‌هایی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد و تمام بدن دچار خارش شدید می‌شود. برخی بیماری‌های داخلی و زمینه‌ای هم می‌توانند باعث ایجاد حس خارش در تمام بدن شوند.

علائم همراه با خارش پوست چیست؟

خارش پوست ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر علائم رخ دهد. بررسی نشانه‌ها به شناسایی علت زمینه‌ای کمک می‌کند. برخی از علائم همراه با خارش پوست عبارتند از:

• خشکی و پوسته‌پوسته شدن
• ترشح مایع یا چرک
• زخم‌ها و خراش‌ها
• تغییر رنگ پوست
• حساسیت و درد
• جوش‌ها یا کهیر
• قرمزی
• تورم
• تاول

ترک‌های کوچک در پوست هم به‌دلیل خشکی و خارش شدید ایجاد می‌شوند.

چه زمانی خارش پوست بدن خطرناک است؟

خارش پوست به خودی خود ترسناک نیست اما نمی‌توان همیشه از این امر مطمئن بود. گاهی باید نشانه‌ها را دنبال کرد و در اسرع وقت به دنبال درمان تخصصی بود. گاهی دلایلی که باعث ایجاد خارش پوست می‌شوند، خطرناک هستند و فقط به وسیله پزشک باید بررسی و درمان شوند.

اگر نشانه‌های زیرا را مشاهده کردید، هر چه زودتر برای درمان خارش خود به دکتر مراجعه کنید:

• بروز علائم دیگر به همراه خارش
• نامعلوم بودن علت خارش
• شدید بودن خارش

برای پیگیری این مشکلات به متخصص پوست مراجعه کنید.

خارش پوست کدام قسمت‌های بدن را بیشتر درگیر می‌کند؟

خارش پوست می‌تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند، اما برخی نواحی بیشتر از بقیه مستعد خارش هستند. نواحی معمولی که خارش در آن‌ها بیشتر تجربه می‌شود، عبارتند از:

• خارش پاها: خشکی پوست، مشکلات وریدی، و عفونت‌های قارچی باعث خارش در پاها می‌شوند.
• گردن: تماس با مواد حساسیت‌زا مانند پارچه‌های خاص یا محصولات آرایشی و بهداشتی می‌تواند باعث خارش در گردن شود.
• زیربغل: تجمع عرق، استفاده از دئودورانت‌ها و تحریکات ناشی از تراشیدن موها باعث خارش در زیربغل می‌شوند.
• کمر و خارش پوست شکم: این نواحی نیز ممکن است به دلیل خشکی پوست، عرق کردن، و تحریکات محیطی دچار خارش شوند.
• پوست سر: مشکلاتی مانند شوره سر، پسوریازیس و درماتیت سبورئیک می‌توانند باعث خارش پوست سر شوند.
• خارش پوست صورت: پوست صورت به دلیل حساسیت بالاتر و تماس مکرر با محصولات آرایشی و بهداشتی، ممکن است بیشتر دچار خارش شود.
• دست‌ها و بازوها: تماس با مواد شیمیایی، مواد شوینده، یا آلرژن‌ها باعث خارش در دست‌ها و بازوها می‌شود.
• نواحی تناسلی: عفونت‌های قارچی، باکتریایی و حساسیت به محصولات بهداشتی می‌توانند باعث خارش در این نواحی شوند.

اگر خارش همراه با علائمی مانند قرمزی شدید، تاول، ترشح مایع، یا تورم باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

عوامل تشدید کننده خارش چیست؟

خارش پوست می‌تواند با عوامل مختلفی تشدید شود. برخی از این عوامل عبارتند از:

استرس و اضطراب

استرس و اضطراب می‌توانند به‌عنوان عوامل تشدید کننده خارش پوست عمل کنند. هورمون‌های استرس مانند کورتیزول می‌تواند موجب التهاب و واکنش‌های پوستی می‌شود. این وضعیت ممکن است علائم بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس را تشدید کرده و خارش را بدتر کند. مدیریت استرس از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا، و تمرینات تنفسی می‌تواند به کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

صابون‌ها و شوینده‌ها

بعضی از صابون‌ها و شوینده‌ها حاوی مواد شیمیایی هستند که می‌توانند پوست را خشک کرده و عوارضی نظیر خارش و التهابات پوستی را تشدید کنند. انتخاب صابون‌ها با مواد طبیعی و ملایم و استفاده از شوینده‌های مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت پوست و کاهش خارش کمک کند.

عطرها و مواد شیمیایی

عطرها و مواد شیمیایی ممکن است حاوی ترکیباتی باشند که برای پوست حساس الحساسیت ایجاد کنند. استفاده از این مواد می‌تواند باعث افزایش خارش و التهابات پوستی شوند. بهتر است محصولاتی با ترکیبات طبیعی و خالی از عطر و مواد شیمیایی مضر را برای مراقبت از پوست انتخاب کنید تا به بهبود وضعیت پوست کمک کند و خارش را کاهش دهد.

بیماری‌های پوستی

بیماری‌های پوستی، از جمله اگزما و پسوریازیس، می‌توانند عواملی باشند که خارش پوست را تشدید کرده و به وضعیت پوست آسیب بیشتری وارد کنند. این بیماری‌ها ممکن است باعث ایجاد التهابات و حساسیت در پوست شوند که می‌تواند خارش را افزایش دهد.

بیماری‌های داخلی

بیماری‌های پوستی، از جمله اگزما و پسوریازیس، می‌توانند عواملی باشند که خارش پوست را تشدید کرده و به وضعیت پوست آسیب بیشتری وارد کنند. این بیماری‌ها ممکن است باعث ایجاد التهابات و حساسیت در پوست شوند که می‌تواند خارش را افزایش دهد.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی می‌توانند عواملی باشند که خارش پوست را تشدید کنند، زیرا تأثیر بزرگی بر فعالیت پوست دارند. مثلاً در دوره‌های بارداری، تغییرات هورمونی می‌توانند باعث افزایش خشکی پوست و ایجاد حساسیت‌های پوستی شوند که خارش را شدت بخشند. مدیریت تغییرات هورمونی با کمک مشاوره پزشکی می‌تواند به کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

خشکی هوا

خشکی هوا به عنوان یکی از عوامل تشدید کننده خارش پوست، اثرات منفی خود را از طریق کاهش رطوبت طبیعی پوست نمایان می‌سازد. در نتیجه می‌تواند به التهاب و تحریک پوست منجر شود. در فصولی مانند زمستان، هوای خشک می‌تواند خشکی پوست را تشدید کرده و احساس خارش را شدت بخشد. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و حفظ رطوبت به عنوان راه‌حلی موثر می‌تواند به کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

آب داغ

آب داغ خارش پوست را تشدید می‌کند. به این خاطر که می‌تواند باعث از بین رفتن روغن‌های طبیعی پوست و خشک شدن آن شود که می‌تواند به التهاب و تحریک پوست منجر شود. استفاده از آب با دمای معتدل و استفاده از مرطوب‌کننده‌ها بلافاصله پس از حمام می‌تواند به کاهش خارش و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

آلرژن‌ها

آلرژن‌ها واکنش‌های حساسیتی در پوست ایجاد می‌کنند که به التهاب و تحریک آن اضافه می‌شود. موادی مانند گرده گیاهان، شوینده‌ها، و محصولات آرایشی ممکن است موجب حساسیت پوست شوند و خارش را شدت بدهند. شناسایی آلرژن‌ها و استفاده از محصولات طبیعی و غیرحساسیت‌زا می‌تواند به بهبود وضعیت پوست و کاهش خارش کمک کند.

تعریق

تعریق می‌تواند باعث تحریک پوست و ایجاد شرایط رطوبتی مطلوب برای رشد باکتری‌ها شود. خصوصاً در فصول گرم سال، تعریق می‌تواند باعث خارش و التهاب پوست شود. استفاده از لباس‌های مناسب و مراقبت از پوست پس از تعریق می‌تواند به کاهش این عوارض و بهبود وضعیت پوست کمک کند.

داروها

این داروها ممکن است باعث ایجاد حساسیت و واکنش‌های آلرژیک در پوست شوند که موجب خارش شدید و التهابات پوستی شوند. مثلاً برخی داروهای ضد انعقاد، ضد افسردگی یا داروهای ضد حساسیت می‌توانند این اثر را داشته باشند. به‌عنوان پیشنهاد، همواره قبل از مصرف داروها و در صورت بروز واکنشات ناخواسته در پوست، با پزشک خود مشورت کنید تا اقدامات مناسب برای مدیریت وضعیت پوست انجام شود.

تشخیص دلیل خارش پوست چگونه است؟

در ابتدا پزشک با بررسی نشانه‌های ظاهری و انجام آزمایش‌های لازم، علائم شما را مورد بررسی قرار می‌دهد. این‌ها از جمله مواردی هستند، که پزشک در مورد آن‌ها از شما سوال می‌کند:

• مدت زمان خارش
• سابقه خارش مداوم
• استفاده از مواد شیمیایی محرک
• سابقه آلرژی پوستی
• بررسی شدت خارش در بخش‌های مختلف بدن
• داروهای مصرفی

اگر درمان‌های اولیه جواب ندهد، پزشک برای شما:

• آزمایش خون؛
• تست بررسی عملکرد تیروئیدی؛
• تست پوستی؛
• تراشیدن پوست و تهیه نمونه زنده (بیوپسی)؛

را تجویز خواهد کرد. بعد از بررسی این موارد، درمان‌های لازم را تجویز خواهد کرد.

عوارض خارش بدن چیست؟

خارش بدن می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و در صورتی که مداوم و شدید باشد، ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. برخی از عوارض خارش عبارتند از:

• آسیب به پوست: خاراندن مداوم می‌تواند باعث آسیب به پوست، خراشیدگی، ترک‌خوردن و خونریزی شود. این موضوع ممکن است به عفونت‌های پوستی منجر شود
• عفونت‌های پوستی: خاراندن پوست باعث ورود باکتری‌ها و دیگر میکروب‌ها به پوست و ایجاد عفونت‌های پوستی مانند سلولیت یا عفونت‌های دیگر می‌شود.
• تغییرات در رنگ پوست: خارش و خاراندن مداوم موجب ایجاد لک‌ها، تغییرات رنگ و حتی زخم‌های دائمی روی پوست می‌شود.
• سفت‌شدن و ضخیم‌شدن پوست: خارش مزمن ممکن است باعث ضخیم‌شدن و سفت شدن ناحیه‌ای از پوست شود.
• تاثیرات روانی: خارش مداوم و شدید باعث اضطراب، استرس، اختلال خواب و کاهش کیفیت زندگی فرد می‌شود.
• اختلالات خواب: خارش شبانه منجر به بی‌خوابی و مشکلات خواب می‌شود و این موضوع می‌تواند بر روی سلامتی کلی بدن تاثیر منفی بگذارد.
• کیفیت زندگی: خارش مداوم بر فعالیت‌های روزانه و تعاملات اجتماعی فرد تاثیر منفی می‌گذارد و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد.

برای جلوگیری از عوارض خارش، باید علت اصلی خارش شناسایی و درمان شود. اگر خارش بدن شما شدید است، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن تشخیص داده شود.

درمان خارش پوست چیست؟

نکته‌ بسیار مهمی که باید در درمان خارش پوست مورد نظر قرار داد، این است که قبل از انجام هر اقدام درمانی برای رفع خارش، ابتدا بعلت خارش پوست مشخص شود. امکان این تشخیص فقط بر عهده پزشک متخصص است.

سپس پزشک با توجه به تشخیص خود، اقدام به درمان خارش می‌کند. خارش پوست گاهی اوقات نشانه بیماری‌های داخلی یا بیماری‌های پوستی بسیار مهم و خطرناک در بدن است.

اگر علت خارش مورد خاصی نباشد، با استفاده از کرم‌های ضدخارش پوست مشکل حل می‌شود. در غیر این‌صورت، پزشک راه‌های مختلفی را برای درمان خارش شدید کل بدن یا خارش معمولی نواحی مختلف امتحان خواهد کرد.

درمان خانگی خارش پوست

یکی از روش‌های کم دردسر برای درمان خارش در صورتی که علت آن مشخص باشد و البته حاد هم نباشد، استفاده از روش‌های خانگی برای درمان خارش پوست است.

اول از همه یادتان باشد که برای حفظ رطوبت پوست، آن را مرطوب نگه دارید و محل خارش را تا جایی که امکان دارد، نخارانید. محل خارش را تمیز نگه دارید، اما با مواد شوینده معطر و رنگدار تماسی نداشته باشید.

دوش آب سرد در چنین شرایطی به شما کمک خواهد کرد؛ مخصوصا که بعد از آن سریعا بدن خود را مرطوب کنید. البته می‌توانید برای مبارزه با هیستامین موجود در خون خود، از آنتی‌هیستامین‌های خوراکی استفاده کنید.

با این حال در ادامه، روش‌هایی خانگی برای درمان خارش پوست را به شما معرفی خواهیم کرد:

روغن بابونه هم  برای بهبود خارش پوستی ناشی از اگزما تاثیر فوق‌العاده‌ای دارد. باید بنا به عامل و علت بروز مشکل، دست به انتخاب درمان بزنید.

درمان دارویی خارش پوست

برای درمان خارش پوست از طریق دارویی، هم می‌توان از داروهایی بدون نسخه پزشک استفاده کرد و هم از داروهایی مخصوص استفاده کنید که تنها با نسخه پزشک قابل تهیه هستند. این داروها عبارتند از:

• کرم‌های مهار کننده مثل کرم تاکرولیموس (Protobic) و پیم اکروبیموس (Elidle)
• بی‌حسی‌های موضعی مثل کپسایسین و دوکسپین
• پماد یا کرم‌های کورتیکواستروئید
• دارو‌های ضد‌افسردگی مثل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین مثل فلوکستین(Prozac) و سرترالین(zoloft)
• نوردرمانی (فتوتراپی)
• کرم هیدروکورتیزون (کرم استروئیدی)
• لوسیون کالامین (ترکیبی از اکسید روی و اکسید آهن برای تسکین خارش) پراموکسین (بی‌حس‌کننده ملایم)
• قرص هیدروکسی زین

همیشه در مصرف دارو دقت کنید و سرخودانه اقدام به انتخاب و مصرف داروها نکنید. برای کشف اینکه بهترین دارو برای خارش بدن چیست، نظر متخصص را جویا شوید.

برای خارش بدن چه بخوریم؟

علاوه بر داروها و روش‌های خانگی و محلول‌های مختلف، می‌توان با خوردن میوه و سبزیجات یا دیگر خوراکی‌ها، خارش پوست را تسکین داد:

• کفیر
• ماست
• سیب
• کلم بروکلی
• شیر کره
• پنیر چدار و گودا
• کرفس

مواد طبیعی مانند جوانه گندم، گلاب، عسل  هم در بهبود و تسکین خارش کاربرد دارند.

بهترین میوه برای خارش پوست

این میوه‌ها می‌توانند به صورت موضعی (مثلاً به عنوان ماسک پوست) یا در مصرف خوراکی (به عنوان جزئی از رژیم غذایی) مفید باشند:

• آووکادو: آووکادو حاوی چربی‌های سالم مانند اسیدهای چرب امگا-۳ و امگا-۶ است  و می‌تواند پوست را مرطوب نگه دارد و به کاهش خشکی و خارش کمک کنند.
• خیار: خیار حاوی آب زیادی است که می‌تواند پوست را مرطوب نگه دارد و به تسکین خارش کمک کند. همچنین، از خیار به عنوان ماسک طبیعی برای آرامش پوست استفاده می‌شود.
• موز: موز حاوی پتاسیم، ویتامین‌ها و مواد مغذی دیگری است که به بهبود وضعیت پوست  و خارش آن کمک می‌کنند.
• گیلاس: گیلاس حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C است و به بهبود سلامت پوست و کاهش خارش کمک می‌کند.

قبل از استفاده از هر یک از این میوه‌ها، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، به ویژه اگر دارای حساسیت‌ها یا شرایط پوستی خاصی هستید.

چه زمانی برای خارش پوست به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر خارش شما بیش از دو هفته طول کشید، درمان‌های خانگی برای آن جواب نباشد، همراه با علائم دیگری باشد و بی علت باشد. در این شرایط، باید هرچه‌سریع‌تر به بهترین متخصص پوست شهر خود مراجعه کنید.

نگران نباشید! ساکن هر شهری از ایران که باشید، به‌راحتی به بهترین متخصص‌های پوست شهر خود دسترسی خواهید داشت. برای مثال اگر ساکن تهران هستید، از میان بیش از 111 دکتر پوست تهران می‌توانید با مراجعه به متخصص مورد نظر خود، مورد ارزیابی‌های تخصصی‌تر و تشخیص دقیق‌تر قرار بگیرید.

پیشگیری از خارش پوست چگونه است؟

پیشگیری از خارش پوست مستلزم رعایت چند نکته و تقویت عادت‌های مناسب و سالم است. به این توصیه‌ها دقت کنید:

محافظت از پوست در برابر آفتاب هم مهم است. استفاده از کرم‌های ضدآفتاب با SPF مناسب و پوشیدن لباس‌های محافظ در برابر آفتاب می‌تواند از آسیب و خشکی پوست جلوگیری کند.

پیگیری علائم و کنترل وضعیت خارش پوست

در شرایط خارش مزمن یا خارش حاد هم که پیگیری حتماً لازم است. حفظ رطوبت پوست یا دوری از عوامل تشدیدکننده خارش پوست مانند گرمای هوا می‌توانند بسیاری از مشکلات خارش را رفع کنند. شناسایی علت خارش بدن بسیار مهم است.

اگر با رعایت این نکات همچنان خارش پوست دارید، مراجعه به پزشک برای بررسی علت دقیق خارش بدن و دریافت درمان مناسب توصیه می‌شود. یادتان باشد که خارش پوست بدن معمولاً مشکلی ساده است، اما گاهی هم در پی بروز مشکلاتی جدی به‌وجود می‌آید.

سوالات متداول

بهترین روغن برای خارش پوست چیست؟

روغن بابونه، اسطوخدوس و برگ درخت چای می‌توانند انواعی از خارش بدن را رفع کنند. برای مثال، بابونه برای رفع خارش ناشی از اگزما مفید است.

کمبود کدام ویتامین باعث خارش بدن می‌شود؟

کمبود ویتامین‌های مختلف می‌تواند با بروز این عارضه همراه باشد. اما ویتامین D، B12 و E بیشتر باعث بروز این وضعیت می‌شوند.

خارش بدن از چیست؟

بیماری‌های داخلی، شرایط محیطی، آلرژی‌ها و بیماری‌های پوستی می‌توانند باعث بروز خارش در بدن شوند.

خارش بدن نشانه چیست؟

خارش بدن نشانه قرارگرفتن در شرایط محیطی نامطلوب مانند هوای گرم یا ابتلا به بیماری‌های پوستی و زمینه‌ای مختلف است.

کدام نواحی بدن دچار خارش می‌شود؟

امکان بروز خارش پوست واژن، خارش پوست بیضه، صورت، گردن و شکم وجود دارد. این نواحی در اثر اصطکاک و تماس با لباس بیشتر در معرض خارش هستند.

منابع:

medicalnewstoday.com

mayoclinic.org

aad.org

nhs.uk