راهنمای ماه پنجم بارداری از تغذیه تا تغییرات بدن مادر

حرکات فعال‌‌تر جنین، افزایش وزن و تغییرات خلقی از شایع‌ترین علائم ماه پنجم بارداری هستند. البته از سایر علائم بارداری ماه پنجم می‌توان به افزایش اشتها، تورم پا و مچ پا، سوزش معده و سوءهاضمه، خشکی پوست، خارش پوست و ترشحات واژن اشاره کرد. بدن مادر در ماه پنجم حاملگی دچار تغییرات اساسی همچون حرکات جنین، بزرگ شدن پستان‌ها، خارج شدن آغوز از پستان و ترک‌های پوستی خواهد شد. به دلیل حساسیت جنین و مادر در این مرحله از فرایند بارداری، انجام اقداماتی برای اطمینان از سلامتی آن‌ها لازم است. اقدامات لازم در ماه پنجم بارداری، شامل مصرف ویتامین، رژیم غذایی سالم، پرهیز از مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر و مراقبت از بهداشت دهان و دندان می‌شوند. همچنین مادر باید با انجام سونوگرافی بارداری از سلامت جنین اطمینان حاصل کند.

مادر باید در صورت هرگونه نگرانی در رابطه با علائم زایمان زودرس، رابطه جنسی ماه پنجم بارداری، بی‌خوابی، تورم بیش از حد  و سفر ماه پنجم بارداری با دکتر زنان در ارتباط باشد.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که به 10 دقیقه زمان نیاز دارد، به‌طور کامل با راهنمای ماه پنجم بارداری آشنا خواهید شد.

در انتها، اگر سوالی درباره ماه پنجم بارداری و تغییراتش دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.

بارداری ماه پنجم چگونه است؟

در ماه پنجم بارداری، مادر معمولا حرکات جنین را احساس کرده و شکمش به‌طور واضح‌تر بزرگ می‌شود. افزایش وزن و تغییرات پوست مانند لکه‌های تیره و ترک‌های پوستی رخ می‌دهد. جنین در این مرحله حدود 25 تا 30 سانتی‌متر طول و 300 تا 400 گرم وزن دارد. موهای نرم به نام لانوگو روی بدن جنین رشد کرده و استخوان‌ها و عضلات قوی‌تر می‌شوند. مادر ممکن است با مشکلات گوارشی مانند سوزش سر دل و یبوست مواجه شود. همچنین افزایش جریان خون، قرمزی دست‌ها و پاها را به دنبال دارد. در ماه پنجم بارداری، مراقبت‌های ویژه برای سلامت مادر و جنین بیشتر احساس می‌شود. برخورداری از یک راهنمای بارداری می‌تواند خیال مادر را بابت جزئیات 9 ماه پیش رو آسوده کند.

بارداری در ماه پنجم چه علائمی دارد؟

در ماه پنجم با علائم و تغییرات متعددی مانند اضافه وزن در بارداری همراه است. در ادامه، به شایع‌ترین علائم ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• احساس حرکات جنین؛ مادر حرکات جنین را به شکل لگد زدن یا تکان خوردن احساس می‌کند.
• بزرگ شدن شکم؛ رشد جنین باعث افزایش حجم شکم مادر شده و نیاز به لباس‌های بارداری در این ماه احساس می‌شود.
• افزایش وزن؛ معمولا مادر در این مرحله بین 0.5 تا 1 کیلوگرم وزن اضافه می‌کند.
• تغییرات پوستی؛ لکه‌های تیره روی صورت و ترک‌های پوستی روی شکم، ران‌ها و سینه‌ها ظاهر می‌شود.
• مشکلات گوارشی؛ به دلیل تغییرات هورمونی و فشار رحم به روده‌ها، سوزش سر دل و یبوست رخ می‌دهد.
• افزایش جریان خون؛ افزایش جریان خون، منجر به قرمزی و گرمی دست‌ها و پاها می‌شود.
• خستگی و نیاز به استراحت بیشتر؛ مادر ممکن است به دلیل احساس خستگی بیشتر، نیاز به استراحت و خواب بیشتر داشته باشد.
• تغییرات در پستان‌ها؛ پستان‌ها بزرگ‌تر و حساس‌تر شده و کلستروم، ترشح می‌کنند.

این علائم مانند نشانه‌های معمول بارداری در ماه پنجم هستند و بسته به هر فرد، شدت و نوع ظهور آن‌ها متفاوت خواهد بود. اما چنانچه، هر کدام از این علائم از حالت طبیعی خارج شدند، باید با دکتر زنان در میان بگذارید.

علائم هفته هجدهم بارداری

در هفته هجدهم بارداری، مادر، علائم و تغییرات جدید را تجربه می‌کند. در ادامه، به برخی از علائم هفته هجدهم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• حرکت جنین؛ مادر برای اولین بار حرکات جنین را به صورت لگد زدن یا لرزش‌های خفیف در شکم احساس می‌کند.
• گرفتگی عضلات پا؛ به‌ویژه در شب‌ها، گرفتگی عضلات پا رخ می‌دهد.
• ورم دست‌ها و پاها؛ به دلیل تجمع مایعات در بدن، دست‌ها و پاها دچار ورم می‌شوند.
• مشکلات خواب؛ بسیاری از مادران در این مرحله با مشکلات خواب مانند بی‌خوابی و رؤیاهای عجیب مواجه می‌شوند.
• دردهای کمر و لگن؛ به دلیل رشد رحم و تغییرات هورمونی، درد در ناحیه کمر و لگن کاملا طبیعی است.
• خونریزی لثه؛ احتمال تورم و التهاب لثه‌ها و خونریزی لثه ممکن است وجود داشته باشد.
• افزایش اشتها؛ مادر با احساس گرسنگی بیشتر، به مصرف کالری بیشتری نیاز خواهد داشت.
• خونریزی بینی و احتقان؛ افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی؛ باعث خونریزی بینی و احتقان می‌شود.

این علائم و شدت آن‌ها در هر فرد متفاوت خواهد بود. در صورت بروز هر گونه نگرانی یا سوال، لازم است که به پزشک مراجعه کنید. برای درک اهمیت مراجعه و مشورت‌های به‌موقع با متخصص زنان،  مطلب تخصص زنان و زایمان چیست را مطالعه کنید.

علائم هفته نوزدهم بارداری

هفته نوزدهم بارداری هم همراه با ظهور علائم متفاوتی برای مادر خواهد بود. مهم‌ترین علائم هفته نوزدهم بارداری، شامل موارد زیر می‌شوند:

• حرکات جنین؛ در این هفته، مادر حرکات جنین را به صورت لرزش‌های ملایم یا حرکات کوتاه حس می‌کند.
• افزایش وزن و تغییرات بدنی؛ با رشد جنین، افزایش وزن، بزرگ‌تر شدن شکم و ظهور خطوط کششی روی پوست، طبیعی است.
• احساس درد؛ احساس دردهای مختصر در ناحیه کمر و شکم و دردهای لگنی به دلیل کشش عضلات و لیگامنت‌ها رخ می‌دهد.
• مشکلات خواب؛ به دلیل تغییرات هورمونی و بزرگ‌تر شدن شکم، خواب مادر دچار اختلال می‌شود.
• ترشح و تغییرات واژینال؛ افزایش ترشحات واژینال نیز در هفته نوزدهم بارداری، می‌تواند کاملا طبیعی باشد.

مراجعه به متخصص زنان، در صورت هرگونه علامت غیرطبیعی و با شدت زیاد، ضروری است.

علائم هفته بیستم بارداری

در هفته بیستم بارداری، مادر با علائم و بخش دیگری از فرایند طبیعی بارداری مواجه می‌شود. در ادامه، به مهم‌ترین علائم هفته بیستم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• تغییرات پوست و مو؛ یک خط تیره به نام “لینه نیگرا” ناشی از تغییرات هورمونی، در وسط شکم مادر ظاهر می‌شود. همچنین، با کاهش ریزش موها در هفته بیستم بارداری، موها ضخیم‌تر و شاداب‌تر به نظر می‌رسند.
• خستگی و سرگیجه؛ به دلیل تغییر در جریان خون و فشار خون، مادر، احساس سرگیجه و خستگی بیشتری را تجربه می‌کند. پوشیدن لباس‌های راحت، حضور در محیط‌های خنک و با تهویه مناسب، می‌تواند احساس بهتری برای مادر فراهم کند.
• ورم؛ به دلیل حبس شدن آب بدن، ورم در پاها، مچ‌ها و انگشتان شایع است. مادر باید از ایستادن‌های طولانی‌مدت پرهیز کرده و پاها را به‌طور منظم بالا نگه دارد.
• کمردرد؛ با بزرگ شدن شکم در هفته بیستم بارداری، فشار بیشتری به عضلات کمر وارد شده و باعث ایجاد درد در ناحیه کمر می‌شود. انجام تمرینات ورزشی ملایم مانند یوگا و حرکت‌های کششی به بهبود این شرایط کمک می‌کند.
• یبوست؛ تغییرات هورمونی و کاهش فعالیت بدنی باعث یبوست در مادر می‌شود. مصرف آب کافی، خوردن غذاهای پرفیبر و ورزش منظم، این شرایط را بهبود می‌دهد.
• خواب ناآرام؛ با بزرگتر شدن شکم مادر، موقعیت‌های خوابیدن برای مادر سخت می‌شود. استفاده از بالش‌های مخصوص بارداری، خواب مادر را راحت‌تر خواهد کرد.
• احساس حرکت جنین؛ در این مرحله، مادر حرکت‌های جنین را به صورت تکان‌های کوچک و ضربه‌های سبک احساس می‌کند.

این علائم بخشی از فرآیند طبیعی بارداری هستند و در صورت نگرانی یا مشاهده علائم غیرطبیعی، متخصص زنان شما همیشه در دسترس شما خواهد بود. این متخصص، با توجه به تقویم بارداری هفته به هفته تمام علائم شما را بررسی خواهد کرد.

علائم هفته بیست و یکم بارداری

در هفته بیست و یکم بارداری، مادر علائم جدیدی را تجربه خواهد کرد. در ادامه، به جدیدترین علائم بارداری در هفته بیست و یکم اشاره کرده‌ایم:

• حرکات جنین؛ در هفته بیست و یکم بارداری، حرکات جنین بیشتر شده و مادر، لگدها و حرکات جنین را بیشتر احساس می‌کند.
• سوزش سردل و سوءهاضمه؛ به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیکی، بسیاری از زنان باردار با سوزش سردل و سوءهاضمه در هفته بیست و یکم بارداری مواجه می‌شوند. اجتناب از غذاهای تند و چرب، به تسکین این علائم منجر خواهد شد.
• انقباضات براکستون هیکس؛ این انقباضات بدون درد و نامنظم، به‌عنوان تمرینی برای آماده‌سازی رحم برای زایمان در نظر گرفته می‌شوند.
• افزایش وزن؛ در این مرحله، افزایش وزن حدود 0.5 کیلوگرم در هفته تجربه می‌شود.
• وریدهای واریسی؛ افزایش فشار بر وریدهای پاها و تغییرات هورمونی، باعث واریسی شدن وریدها می‌شود.
• خارش و خشکی پوست؛ خشکی و خارش پوست، در اثر کشیده شدن پوست به دلیل رشد شکم رخ می‌دهد. استفاده از کرم‌ها و روغن‌های مخصوص بارداری، این علائم را بهبود می‌دهند.
• ورم پاها و دست‌ها؛ مادر در هفته بیست و یکم بارداری، به دلیل افزایش حجم خون و مایعات در بدن، ورم پاها و دست‌ها را به‌ویژه در پایان روز تجربه می‌کند.
• گرفتگی عضلات پا؛ گرفتگی عضلات پا به خصوص در شب، بسیاری از مادران را در این روزهای بارداری آزار می‌دهد.
• نشت شیر از سینه‌ها؛ با توسعه کامل مجاری شیر در سینه‌ها، نشت شیر در این روزها رخ می‌دهد.
• تغییر مرکز ثقل و کج‌خلقی؛ تغییر مرکز ثقل بدن، منجر به احساس تعادل کمتر و گاهی احساس کج‌خلقی می‌شود.

بسیاری از این علائم طبیعی هستند، اما شدت یافتن این علائم و ظهور غیرطبیعی آن‌ها، به بررسی‌های پزشکی نیاز خواهد داشت.

تغییرات بدن در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، بدن مادر، تغییرات زیادی را تجربه می‌کند. در ادامه به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تغییرات بدن مادر در ماه پنجم بارداری پرداخته‌ایم:

• حرکات جنین؛ مادر برای اولین بار حرکات جنین را به صورت لگدها، جابجایی‌های کوچک، لرزش‌های ملایم یا حرکت‌های پروانه‌ای احساس می‌کند.
• بزرگ شدن شکم؛ شکم مادر در ماه پنجم بارداری به‌طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر و همراه با ترک‌های پوستی (استریا) معمولاً به رنگ‌های قرمز، بنفش، صورتی یا قهوه‌ای خواهد شد.
• ورم پاها و مچ‌ها؛ به دلیل افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی، پاها و مچ‌های مادر در انتهای روز ورم می‌کنند.
• دردهای شکمی و کشش رباط‌ها؛ مادر در این ماه، دردهای ناگهانی و شدید در پایین شکم یا ناحیه کمر را به دلیل بزرگ شدن رحم و کشیده شدن رباط‌های اطراف آن تجربه می‌کند.
• تغییرات در بینایی؛ در برخی از مادران، به دلیل احتباس مایعات در بدن، با تغییر شکل چشم‌ها، تغییراتی در بینایی آن‌ها ایجاد می‌شود.
• افزایش ترشحات واژن؛ با افزایش جریان خون در واژن، رنگ لب‌های واژن تغییر می‌کند. همچنین، ترشحات سفید یا زرد رنگ هم افزایش پیدا می‌کنند.
• تغییرات در سینه‌ها؛ سینه‌ها بزرگ‌تر شده و نشت شیر از آنها آغاز می‌شود.
• سوزش سردل و سوءهاضمه؛ به دلیل تغییرات هورمونی، مادر سوزش سردل و سوءهاضمه بیشتری را تجربه می‌کند.
• افزایش وزن؛ به طور متوسط، افزایش وزن در این ماه حدود 5 تا 6 کیلوگرم است که به دلیل رشد جنین و افزایش حجم مایعات بدن رخ می‌‌دهد.

این تغییرات طبیعی بوده و نشان‌دهنده پیشرفت بارداری هستند. اما درصورت هر گونه نگرانی یا علائم غیرعادی، بهتر است مادر با پزشک خود مشورت کرده تا مراقبت‌های بارداری مورد نیاز را به‌عمل آورد.

رشد و اندازه جنین در هر هفته از بارداری

در ماه پنجم بارداری، جنین هر هفته تغییرات قابل‌توجهی را تجربه می‌کند. در جدول زیر، رشد و اندازه جنین در هر هفته از ماه پنجم شرح داده شده است:

این تغییرات، نشان‌دهنده رشد سریع و توسعه کامل جنین در ماه پنجم بارداری هستند.

حرکات جنین در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، جنین بسیار فعال است و مادر برای اولین بار حرکات او را احساس می‌کند. این حرکات معمولاً به شکل لرزش‌های ملایم یا احساس حرکت پروانه‌ای در شکم احساس می‌شوند که به آن “کوییکنینگ” می‌گویند. حرکات جنین در هفته‌های مختلف ماه پنجم به صورت زیر است:

• هفته هجدم بارداری؛ حرکات جنین به صورت تکان‌های کوچک و لطیف احساس می‌شود. جنین هنوز پوست نازکی داشته و چربی‌های زیر پوست در حال تشکیل شدن هستند.
• هفته نوزدهم بارداری؛ حرکات جنین به‌صورت منظم توسعه می‌یابد.
• هفته بیستم بارداری؛ حرکات جنین قوی‌تر و مشخص‌تر شده و مادر لگدها و مشت‌های او را احساس می‌کند. در این هفته، جنین توانایی سکسکه کردن پیدا خواهد کرد.
• هفته بیست و یکم بارداری؛ جنین حرکت‌های بیشتری داشته و به صداهای بلند واکنش نشان می‌دهد. در این مرحله، حرکات منظم‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر می‌شوند.

جنین در ماه پنجم بارداری، موقعیت خاصی در رحم نداشته و به دلیل فضای کافی، آزادانه حرکت می‌کند. زیر نظر داشتن این حرکات و گزارش به متخصص زنان در صورت تغییرات غیرعادی مهم است. این حرکات نشان‌دهنده سلامت و رشد طبیعی جنین هستند و مادر را از رشد جنین، از زمان تشخیص بارداری تا به امروز مطمئن می‌کنند.

وزن مادر در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، میزان افزایش وزن مادر بسته به وزن قبل از بارداری و شاخص توده بدنی متفاوت است. به‌طورکلی، افزایش وزن مادر در این ماه به صورت زیر است:

• زنان با وزن نرمال؛ معمولاً هفته‌ای حدود 0.5 کیلوگرم افزایش وزن
• زنان کم‌وزن؛ افزایش وزن هفتگی حدود 0.5 کیلوگرم یا کمی بیشتر
• زنان با اضافه وزن؛ افزایش وزن هفتگی حدود 0.2 کیلوگرم
• زنان چاق؛ افزایش وزن هفتگی حدود 0.2 کیلوگرم

این افزایش وزن، شامل وزن نوزاد، جفت، مایع آمنیوتیک، افزایش حجم خون و مایعات بدن و ذخایر چربی مادر است. برای اطمینان از افزایش وزن مناسب و حفظ سلامتی خود و نوزاد، از پزشک خود، برنامه غذایی و ورزشی مناسبی دریافت کنید.

اندازه شکم مادر در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، اندازه شکم مادر به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و برای بیشتر افراد قابل مشاهده می‌شود. این افزایش اندازه شکم به دلیل رشد سریع جنین و توسعه رحم است. در این مرحله، رحم به اندازه‌ای بزرگ می‌شود که دیگر در لگن جا نگرفته و به سمت بالا و جلو تمایل می‌یابد. شکم مادر در ماه پنجم بارداری به اندازه یک توپ فوتبال می‌رسد. شکم برخی از مادران در ماه پنجم بارداری، بسته به قدرت عضلات شکم و ساختار بدن آن‌ها، بالاتر یا پایین‌تر از حد معمول قرار می‌گیرد.

بارداری دوقلو در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری دوقلو، مادر تغییرات و علائم خاص و متفاوتی را نسبت به بارداری تک‌قلو تجربه می‌کنید. در ادامه به مهم‌ترین ویژگی‌های بارداری دوقلو در ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• رشد و توسعه جنین‌ها؛ هر یک از جنین‌ها در این ماه حدود 29 سانتی‌متر طول دارند و وزن هر کدام تقریبا حدود 500 گرم است. صورت جنین‌ها به شکل نهایی خود نزدیک شده، اما هنوز نازک‌تر از نوزادان تازه متولد شده هستند. همچنین، پوست آن‌ها با موهای نرم (لانگو) و ماده چرب (ورنیکس) پوشیده شده است که از پوست در برابر مایع آمنیوتیک محافظت می‌کنند.
• اندازه شکم مادر؛ در بارداری دوقلو، شکم مادر بزرگتر از بارداری تک‌قلو بوده و برجستگی شکم زودتر نمایان می‌شود.
• تنگی نفس؛ به دلیل بزرگ‌تر شدن رحم و فشار آن روی دیافراگم و ریه‌ها، مادر تنگی نفس را تجربه می‌کند.
• گرفتگی عضلات پا؛ افزایش وزن و تغییر در گردش خون باعث گرفتگی عضلات پای مادر می‌شود.
• ترشحات واژن؛ افزایش ترشحات واژن در این دوره معمول است. این ترشحات اگر بوی بد یا رنگ غیرطبیعی نداشته باشند، مشکلی ایجاد نمی‌کنند.

این موارد نشان‌دهنده بخشی از تغییرات و نیازهای خاص در بارداری دوقلو در ماه پنجم بارداری هستند.

بزرگ شدن پستان‌ها

در ماه پنجم بارداری، بزرگ شدن پستان‌ها به دلیل تغییرات هورمونی، به صورت کاملا طبیعی رخ می‌دهد. هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون به افزایش جریان خون و تغییرات در بافت‌های پستان کمک می‌کنند. این تغییرات منجر به رشد و حساسیت بیشتر پستان‌ها می‌شوند. همچنین، این تغییرات در ماه پنجم بارداری، باعث رشد غدد شیری و افزایش حجم چربی در ناحیه پستان برای آماده‌سازی بدن برای تولید شیر پس از زایمان خواهد شد. افزایش اندازه پستان‌ها با حساسیت، تورم یا حتی درد همراه است. این علائم، نشانه‌ای از روند طبیعی بارداری بوده و به تدریج با پیشرفت بارداری ادامه می‌یابند.

خارج شدن آغوز از پستان

خارج شدن آغوز از پستان در ماه پنجم بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی و شروع آماده‌سازی پستان‌ها برای شیردهی است. آغوز، مایعی زرد و غلیظ بوده که قبل از تولید شیر اصلی، تولید می‌شود و به تأمین نیازهای اولیه نوزاد می‌پردازد. خارج شدن آغوز از پستان، معمولا ناشی از افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون است که باعث تحریک غدد شیری و ترشح آغوز می‌شوند. مشاهده آغوز در این مرحله طبیعی بوده و نشان‌دهنده آمادگی بدن برای مراحل نهایی بارداری و شیردهی است.

ترک‌های پوستی

در ماه پنجم بارداری، ترک‌های پوستی، به دلیل رشد سریع شکم و افزایش وزن به وجود می‌آیند. این ترک‌ها به صورت خطوط نازک و موج‌دار بر روی پوست ظاهر شده و  به رنگ‌های قرمز، بنفش، صورتی یا سفید هستند. ترک‌های پوستی بیشتر در نواحی شکم، سینه‌ها، ران‌ها و باسن دیده می‌شوند. کشیدگی پوست، تغییرات هورمونی و عوامل ژنتیکی در میزان و شدت این ترک‌ها نقش دارند. هیدراته نگه داشتن بدن و استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و روغن‌ها مانند کره کاکائو و روغن ویتامین E به نرمی و انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کنند. همچنین مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C و E، روی و سیلیکون به تولید کلاژن و الاستین در پوست منجر می‌شوند.

افزایش رنگدانه‌های پوستی

افزایش رنگدانه‌های پوستی در ماه پنجم بارداری، یا همان هیپرپیگمانتاسیون، به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری رخ می‌دهد. هورمون‌های استروژن و پروژسترون، تولید ملانین را تحریک کرده و منجر به تیرگی نواحی خاصی از پوست مانند نواحی زیر شکم، خط میانه شکم و نواحی صورت می‌شوند. این تغییرات معمولاً بی‌خطر بوده و پس از زایمان به تدریج کاهش می‌یابند. گاهی، در برخی افراد ممک است مدت بیشتری طول بکشد تا به وضعیت قبلی بازگردد.

نوسانات خلقی

در ماه پنجم بارداری، نوسانات خلقی به دلیل تغییرات هورمونی، استرس، خستگی و تغییرات فیزیکی بدن رخ می‌دهند. در ادامه، به مهم‌ترین عوامل نوسانات خلقی در ماه پنجم بارداری پرداخته‌ایم:

• تغییرات هورمونی؛ تاثیر افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون بر سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز
• استرس و اضطراب؛ در اثر نگرانی‌هایی مانند آمادگی برای مادر شدن، سلامت نوزاد و مسائل مالی
• تغییرات فیزیکی و خستگی؛ ایجاد احساسات متناقض و نوسانات خلقی بر تغییرات بدنی و خستگی مفرط

برخورداری از خواب کافی، ورزش منظم، تغذیه سالم، مدیریت استرس و گفتگو با دیگران می‌تواند این نوسانات خلقی را بهبود ببخشد. اگر این نوسانات، بیش از دوهفته طول کشید و شدیدتر شد، باید به پزشک خود مراجعه کنند.

استرس

در ماه پنجم بارداری، استرس بر سلامت جسمی و روانی مادر تأثیر می‌گذارد. علل استرس در این دوره شامل تغییرات هورمونی، نگرانی‌های مربوط به سلامت نوزاد، آمادگی برای زایمان، و تغییرات فیزیکی بدن است. استرس در بارداری طبیعی است؛ اما مادر می‌تواند با استفاده از راهکارهای مناسب آن را مدیریت کرده تا به سلامت خود و نوزاد کمک کند.

طبق گفته انجمن بارداری آمریکا،

استرس می‌تواند تأثیرات منفی بر بارداری داشته باشد؛ این تاثیرات شامل افزایش خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد، مشکلات رشد و توسعه نوزاد هستند.

مهم‌ترین راهکارهای مدیریت استرس شامل ورزش منظم، مدیتیشن و یوگا، تغذیه سالم و پرانرژی، استراحت کافی، دریافت حمایت اجتماعی و مشاوره حرفه‌ای هستند.

چکاپ ماه پنجم بارداری

چکاپ ماه پنجم بارداری شامل ارزیابی‌های مهم برای اطمینان از سلامت مادر و جنین است. در این دوره، پزشک معمولاً ضربان قلب جنین را بررسی کرده و وضعیت رشد و حرکات جنین را ارزیابی می‌کند. همچنین آزمایش‌های خون و ادرار برای بررسی سطوح قند خون، پروتئین و سایر شاخص‌ها انجام می‌شود. معاینه فیزیکی برای بررسی علائم غیرطبیعی، مانند تورم یا فشار خون بالا، نیز صورت می‌گیرد. در ادامه، به مهم‌ترین چکاپ‌های ماه پنجم بارداری پرداخته‌ایم:

معاینه جسمی

در ماه پنجم بارداری، معاینه جسمی شامل چندین مرحله مختلف برای بررسی وضعیت سلامت مادر و جنین است. با این معاینات، پزشک از خوب پیش رفتن بارداری اطمینان حاصل می‌کند و هرگونه مشکلات احتمالی را به‌موقع شناسایی و مدیریت خواهد کرد. در اینجا به جزئیات معاینه جسمی ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• اندازه‌گیری وزن و فشار خون برای اطمینان از وضعیت سلامت عمومی
• بررسی شکم و اندازه رحم برای ارزیابی رشد جنین
• شنیدن صدای قلب جنین، با استفاده از دستگاه داپلر، برای اطمینان از سلامت قلب جنین
• معاینه دست‌ها و پاها برای شناسایی پره‌اکلامپسی یا مشکلات دیگر
• آزمایش ادرار برای بررسی وجود پروتئین، قند و علائم عفونت در ادرار
• معاینه پستان‌ها برای شناسایی هرگونه تغییرات یا مشکلات احتمالی

این آزمایش‌ها و چکاپ‌ها به شناسایی و پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک کرده و اطمینان می‌دهند که بارداری به خوبی پیش می‌رود.

آزمایش‌های عمومی

در ماه پنجم بارداری، انجام چندین آزمایش مهم به منظور اطمینان از سلامت مادر و جنین ضروری است. این آزمایش‌ها و چکاپ‌ها شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش خون برای بررسی سطح هموگلوبین و اطمینان از عدم کم‌خونی
• آزمایش ادرار برای بررسی وجود پروتئین، قند و علائم عفونت
• سونوگرافی آنومالی (هفته بیستم بارداری) برای بررسی دقیق رشد جنین و شناسایی هر گونه نقص مادرزادی، بررسی ساختارهای مختلف بدن جنین مانند سر، صورت، ستون فقرات، قلب و کلیه‌ها
• تست تحمل گلوکز برای تشخیص دیابت بارداری
• آزمایش‌های ژنتیکی (در صورت نیاز) برای بررسی اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون

مراجعه منظم به پزشک و انجام این معاینات، به بهبود سلامت مادر و جنین کمک کرده و آرامش خاطر بیشتری برای مادر فراهم می‌کند.

آزمایش آمینوسنتز

آمنیوسنتز یک آزمایش تشخیصی‌ست که معمولاً بین هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود تا اطلاعات دقیقی در مورد سلامت جنین فراهم شود. این آزمایش، با اهداف زیر انجام می‌شود:

• تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون
• تشخیص نقص‌های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا (باز بودن ستون فقرات) و آنانسفالی (عدم تشکیل کامل مغز و جمجمه)
• تشخیص بیماری‌های ژنتیکی مانند فیبروز سیستیک و آنمی داسی شکل

قبل از انجام آمنیوسنتز، پزشک اطلاعات کاملی در مورد روند آزمایش، مزایا و خطرات آن ارائه می‌دهد. همچنین، پس از انجام آزمایش، توصیه‌های لازم در مورد استراحت و مراقبت‌های بعد از آزمایش به مادر داده می‌شود. آزمایش آمنیوسنتز می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های مهم پزشکی و خانوادگی کمک کند. این آزمایش تحت شرایط کنترل‌شده و توسط پزشکان متخصص انجام می‌شود تا خطرات آن به حداقل برسد.

غربالگری نشانگر چندگانه

غربالگری نشانگر چندگانه، از آزمون‌های غیرتهاجمی‌ست که برای ارزیابی خطرات بالقوه در مورد اختلالات کروموزومی و ناهنجاری‌های جنین انجام می‌شود. این تست معمولا در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام شده و شامل اندازه‌گیری سطح سه یا چهار نشانگر زیستی در خون مادر است. این نشانگرها شامل آلفا-فیتوپروتئین (AFP)، بتا-هوردوگونی (β-HCG)، استریول غیرکونژوگه (uE3) و گاهی اینهیبین A هستند. نتایج این آزمایش به پزشک برای  شناسایی خطراتی مانند سندرم داون یا نقص‌های لوله عصبی کمک کرده و در صورت لزوم، اقدامات تشخیصی بیشتری را توصیه می‌کند.

سونوگرافی ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، انجام سونوگرافی یک بخش حیاتی از مراقبت‌های پیش از زایمان است که به بررسی سلامت و رشد جنین کمک می‌کند. این سونوگرافی، که معمولاً بین هفته‌های 18 تا 22 بارداری انجام می‌شود، به‌عنوان سونوگرافی آنومالی یا اسکن سطح دوم شناخته می‌شود. این سونوگرافی، با اهداف زیر انجام می‌گیرد:

• بررسی رشد جنین؛ اندازه‌گیری‌هایی مانند طول سر تا باسن، محیط سر، محیط شکم و طول استخوان ران
• بررسی ساختارهای بدنی؛ بررسی ساختارهای مختلف بدن جنین مانند مغز، قلب، ستون فقرات، کلیه‌ها و سایر اعضای داخلی و شناسایی هرگونه نقص مادرزادی
• بررسی جفت و مایع آمنیوتیک؛ بررسی موقعیت و عملکرد جفت و اندازه‌گیری میزان مایع آمنیوتیک اطراف جنین
• تشخیص جنسیت جنین؛ اعلام جنسیت جنین در صورت تمایل پدر و مادر
• بررسی حرکت و فعالیت جنین؛ بررسی حرکت‌ها و فعالیت‌های جنین مانند لگد زدن و چرخش‌ها

سونوگرافی کمک می‌کند تا هرگونه نقص مادرزادی یا مشکلات رشد جنین در مراحل اولیه شناسایی و مدیریت شوند.

ماه پنجم بارداری چه بخوریم؟

در ماه پنجم، توجه به تغذیه بارداری مناسب بسیار مهم است و مادر و جنین باید از مواد مغذی ضروری بهره‌مند شوند. در این مرحله، رژیم غذایی مادر باید شامل گروه‌های غذایی مختلفی باشد تا نیازهای بدن مادر و رشد جنین را تامین کند. در ادامه، به مهم‌ترین گروه‌های غذایی مورد نیاز مادر و جنین در ماه پنجم پرداخته‌ایم:

• پروتئین‌ها؛ ضروری برای رشد بافت‌های جنین و حفظ سلامت مادر و شامل گوشت‌های کم‌چرب، مرغ، ماهی (مانند سالمون و تن سبک)، تخم‌مرغ، لبنیات و حبوبات
• سبزیجات و میوه‌ها؛ تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری با مصرف مقدار زیادی سبزیجات و میوه‌های تازه
• غلات کامل؛ منابع خوبی از فیبر، ویتامین‌های گروه B و آهن مانند نان گندم کامل، جو، برنج قهوه‌ای و کینوآ
• لبنیات؛ تامین کلسیم مورد نیاز بدن با مصرف لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی مانند شیر، ماست و پنیر

همچنین نوشیدن حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز برای حفظ رطوبت بدن و پیشگیری از یبوست لازم است.

تغذیه هفته هجدهم بارداری

در هفته هجدهم بارداری، تغذیه مناسب برای حمایت از رشد جنین و حفظ سلامت مادر بسیار اهمیت دارد. در این هفته، نیازهای تغذیه‌ای خاصی وجود دارد که باید به آنها توجه شود. در ادامه، به مهم‌ترین نیازهای تغذیه‌ای هفته هجدهم اشاره کرده‌ایم:

• پروتئین؛ ضروری برای رشد جنین و توسعه بافت‌ها و موجود در گوشت کم‌چرب، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات، مغزها و دانه‌ها
• کلسیم؛ ضروری برای رشد استخوان‌ها و دندان‌های جنین و موجود در لبنیات، شیرهای گیاهی غنی شده، سبزیجات برگ‌دار تیره و بادام
• آهن؛ ضروری برای تولید هموگلوبین و جلوگیری از کم‌خونی و موجود در گوشت قرمز، مرغ، ماهی، غلات غنی شده و سبزیجات برگ‌دار
• فولیک اسید؛ ضروری برای توسعه سیستم عصبی جنین و موجود در سبزیجات برگ‌دار، حبوبات و غلات غنی شده
• ویتامین D؛ ضروری برای جذب کلسیم و تقویت سیستم ایمنی و موجود در ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ و لبنیات غنی شده

مادر با برخورداری از رژیم غذایی سالم و متعادل، رشد سالم جنین خود را در سه ماه دوم بارداری تضمین می‌کند.

تغذیه هفته نوزدهم بارداری

در هفته نوزدهم بارداری هم، تغذیه سالم و متعادل اهمیت بسیاری دارد. مواد مغذی اصلی شامل پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی باید در رژیم غذایی مادر گنجانده شوند. مصرف منابع غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی و سبزیجات برگ سبز به همراه ویتامین C جهت جذب بهتر آهن توصیه می‌شود. همچنین، مصرف کلسیم از طریق لبنیات، سبزیجات و مغزها برای تقویت استخوان‌های مادر و جنین ضروری است. ویتامین D هم از طریق نور خورشید و غذاهای غنی‌شده باید تامین شود. نوشیدن آب کافی و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه برای هیدراته نگه داشتن بدن و تامین فیبر مورد نیاز مادر نیز بسیار مهم است.

تغذیه هفته بیستم بارداری

در هفته بیستم بارداری، تغذیه مادر باید متعادل و متنوع باشد تا نیازهای رشد جنین و سلامت خود را تأمین کند. مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات و سبزیجات برگ سبز برای پیشگیری از کم‌خونی اهمیت دارد. منابع کلسیم مثل شیر، ماست، پنیر و بادام به تقویت استخوان‌های جنین کمک می‌کنند. همچنین، میوه‌ها و سبزیجات تازه برای دریافت ویتامین‌ها و فیبر ضروری هستند. مصرف اسید فولیک هم از طریق سبزیجات برگ سبز و مکمل‌ها به رشد مغز و نخاع جنین کمک خواهد کرد.

تغذیه هفته بیست و یکم بارداری

در هفته بیست و یکم بارداری، تغذیه سالم و متنوع بسیار مهم است. در این مرحله، نیازهای تغذیه‌ای خاصی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. در ادامه، به مواد مغذی موردنیاز هفته بیست و یک بارداری پرداخته‌ایم:

• پروتئین؛ ضروری برای رشد بافت‌ها و اندام‌های جنین و موجود در گوشت کم‌چرب، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات، مغزها و دانه‌ها
• کلسیم؛ ضروری برای توسعه استخوان‌ها و دندان‌های جنین و موجود در لبنیات، شیرهای گیاهی غنی شده، سبزیجات برگ‌دار تیره و بادام
• آهن؛ ضروری برای تولید هموگلوبین و جلوگیری از کم‌خونی و موجود در گوشت قرمز، مرغ، ماهی، غلات غنی شده و سبزیجات برگ‌دار تیره
• اسید فولیک؛ ضروری برای توسعه سیستم عصبی جنین و موجود در سبزیجات برگ‌دار، حبوبات و غلات غنی شده
• امگا-3؛ ضروری برای رشد مغز و چشم‌های جنین و موجود در ماهی‌های چرب مانند سالمون، گردو و بذر کتان

نوشیدن آب کافی و جلوگیری از مصرف غذاهای پرچرب و پرنمک در این روزها بسیار مهم است.

مکمل‌های ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، مصرف مکمل‌ های دوران بارداری می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند. در ادامه، لیستی از مکمل‌های ضروری این مرحله از بارداری ارائه شده است:

• فولیک اسید؛ مصرف فولیک اسید برای پیشگیری از نقص‌های لوله عصبی بسیار مهم است. مصرف روزانه 400 تا 800 میکروگرم فولیک اسید توصیه می‌شود.
• آهن؛ آهن برای تولید هموگلوبین و جلوگیری از کم‌خونی ضروری است. مصرف روزانه 27 میلی‌گرم آهن توصیه می‌شود. علاوه‌بر مصرف منابع غذایی خوب آهن، مصرف ویتامین C به جذب بهتر آهن کمک می‌کند.
• کلسیم؛ کلسیم برای رشد استخوان‌ها و دندان‌های جنین ضروری است. بدن مادر به مصرف روزانه 1000 تا 1300 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد. منابع غذایی خوب شامل لبنیات، سبزیجات برگ‌دار، توفو و ماهی ساردین هستند.
• ویتامین D؛ ویتامین D به جذب کلسیم و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. مصرف روزانه 10 میکروگرم (400 IU) ویتامین D توصیه می‌شود. منابع غذایی غنی از این ویتامین، شامل ماهی‌های چرب، تخم‌مرغ و لبنیات غنی شده هستند.
• امگا-3؛ امگا-3 برای رشد مغز و چشم‌های جنین ضروری است. مصرف مکمل‌های امگا-3 یا خوردن ماهی‌های چرب مانند سالمون، گردو و بذر کتان برای جنین بسیار مفید خواهد بود.
• ویتامین B12؛ ویتامین B12 برای تولید سلول‌های خونی و جلوگیری از کم‌خونی مهم است. مصرف روزانه 2.6 میکروگرم با منابع غذایی شامل گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات توصیه شده است.

همیشه قبل از شروع یا تغییر مکمل‌های مصرفی، باید با پزشک برای اطمینان از تامین نیازهای خاص مادر و جنین مشورت شود.

چه چیزهایی نباید در ماه پنجم بارداری خورد؟

مادر، در ماه پنجم بارداری، برای حفظ سلامت خود و جنین باید از مصرف برخی مواد غذایی خودداری کند. این مواد غذایی، خطراتی مانند عفونت‌های غذایی، مسمومیت یا تاثیرات منفی بر رشد جنین برجای می‌گذارند. در ادامه، به برخی از مواد غذایی ممنوعه ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• ماهی‌های پرجیوه؛ آسیب به سیستم عصبی جنین در اثر مصرف ماهی‌های پرجیوه مانند کوسه، شمشیرماهی، ماهی خال مخالی و کاشی‌ماهی
• گوشت و تخم‌مرغ نیم‌پز؛ وجود باکتری‌های سالمونلا و لیستریا در گوشت و تخم‌مرغ نیم‌پز یا خام
• لبنیات غیرپاستوریزه؛ باکتری‌های مضر مانند لیستریا در شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی غیرپاستوریزه
• غذاهای دریایی خام؛ ابتلا به عفونت‌های غذایی در اثر مصرف سوشی یا سایر غذاهای دریایی خام
• کافئین زیاد؛ خطر سقط جنین یا وزن کم هنگام تولد در اثر مصرف زیاد کافئین
• الکل؛ نقص‌های مادرزادی و مشکلات رشد به دلیل مصرف هر مقدار الکل
• غذاهای فرآوری شده؛ افزایش وزن غیرضروری و سایر مشکلات سلامتی در اثر مصرف غذاهای فرآوری شده حاوی مقدار زیادی نمک، شکر و چربی‌های ناسالم
• غذاهای حاوی نیتریت و نیترات؛ خطراتی برای سلامت جنین به دلیل مصرف گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس حاوی نیتریت و نیترات

رعایت این توصیه‌ها و اجتناب از مصرف مواد غذایی مضر، در ماه پنجم بارداری حیاتی خواهد بود.

ورزش ماه پنجم بارداری

ورزش در ماه پنجم بارداری می‌تواند به حفظ سلامت عمومی، کاهش استرس، بهبود خواب و افزایش انرژی مادر کمک کند. در ادامه به نکات و انواع ورزش‌های مناسب برای ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• پیاده‌روی؛ پیاده‌روی، ورزش کم‌فشاری‌ست که برای اکثر زنان باردار ایمن بوده و به حفظ سلامت قلبی عروقی کمک می‌کند.
• شنا و ورزش‌های آبی؛ شنا و ورزش‌های آبی مانند آب‌درمانی، فشار روی مفاصل را کاهش داده و به بهبود گردش خون و کاهش تورم پاها کمک می‌کنند.
• یوگا و پیلاتس مخصوص بارداری؛ این ورزش‌ها می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری، بهبود تعادل و تقویت عضلات مرکزی بدن مادر کمک می‌کنند.
• تمرینات قدرتی ملایم؛ استفاده از وزن بدن، دمبل‌های سبک یا نوارهای مقاومت برای تقویت عضلات مفید هستند. تمرینات قدرتی به بهبود استقامت و کاهش درد کمر هم کمک می‌کنند.
• دوچرخه‌سواری ثابت؛ دوچرخه‌سواری ثابت، یک راه ایمن برای حفظ فعالیت قلبی عروقی خواهد بود.
• کگل؛ تمرینات کگل در ماه پنجم بارداری به تقویت عضلات کف لگن کمک کرده و برای جلوگیری از مشکلاتی مانند بی‌اختیاری ادرار و بهبود فرآیند زایمان مفید هستند.

مادران باردار باید از انجام فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین اجتناب کنند. همچنین، اگر حین ورزش، احساس سرگیجه، تنگی نفس، درد شکم یا کمر یا خونریزی داشتند، بلافاصله ورزش را متوقف کرده و با پزشک خود مشورت کنند.

در ماه پنجم بارداری چه ورزش‌هایی نکنیم؟

در ماه پنجم بارداری، برخی ورزش‌ها به دلیل خطرات احتمالی برای مادر و جنین، نباید انجام شوند. این ورزش‌ها، خطر آسیب‌دیدگی، افتادن و مشکلات دیگر را افزایش می‌دهند. در ادامه، به ورزش‌های مضر برای ماه پنجم بارداری پرداخته‌ایم:

• ورزش‌های تماسی؛ ورزش‌هایی با خطر برخورد و ضربه به شکم مادر مانند فوتبال، بسکتبال و هاکی
• ورزش‌های پرشی و پرفشار؛ ورزش‌هایی با نیاز به پریدن‌های زیاد یا حرکات ناگهانی مانند ترامپولین، ژیمناستیک و اسب‌سواری
• ورزش‌های آبی پرخطر؛ ورزش‌هایی با تغییرات فشار و خطر سقوط مانند اسکی روی آب و غواصی
• ورزش‌های با خطر سقوط بالا؛ ورزش‌هایی با خطر سقوط مانند اسکی روی یخ، اسکی روی برف و کوهنوردی
• دویدن‌های شدید و مسابقات دو؛ ورزش‌هایی با اعمال فشار زیاد به بدن مادر و جنین مانند دویدن‌های شدید و طولانی‌مدت
• تمرینات با وزنه‌های سنگین؛ ورزش‌هایی یا خطر آسیب به عضلات یا خطر سقوط مانند بلند کردن وزنه‌های سنگین

همچنین، مادر باردار از ورزش‌هایی با نیاز خوابیدن به پشت باید اجتناب کنند. چراکه، خوابیدن به پشت، جریان خون به جنین را کاهش می‌دهد.

نکات مهم ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، مادر و جنین هر دو تغییرات زیادی را تجربه می‌کنند. در ادامه، به برخی از نکات مهمی ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• بزرگ شدن شکم مادر؛ رشد قابل‌توجه شکم مادر و بیشتر حس شدن حرکت‌های جنین
• تغییرات پوستی؛ ظاهر شدن ترک‌های پوستی (استریا) روی شکم، سینه‌ها و ران‌ها و اهمیت استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده
• وریدهای واریسی؛ ظهور وریدهای واریسی در پاها به دلیل افزایش حجم خون
• تورم پاها و دست‌ها؛ به دلیل احتباس مایعات طبیعی
• مصرف مکمل‌های ضروری؛ مکمل‌هایی مانند فولیک اسید، آهن، کلسیم و ویتامین D
• رژیم غذایی متعادل؛ اهمیت مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و محصولات لبنی
• هیدراتاسیون؛ نوشیدن حداقل 8-10 لیوان آب در روز
• اجتناب از مواد مضر؛ اجتناب از مصرف الکل، کافئین زیاد، ماهی‌های پر جیوه و غذاهای فرآوری شده
• انجام معاینات پزشکی؛ مانند سونوگرافی آنومالی، آزمایش‌های خون و ادرار و ارزیابی مداوم فشار خون و وزن در ماه پنجم بارداری

مادران باردار، با آگاهی و رعایت این نکات و ارتباط منظم با پزشک خود، بارداری سالم و آرامی را تجربه خواهند کرد.

رابطه جنسی در ماه پنجم دوران بارداری

در ماه پنجم بارداری، رابطه جنسی معمولا ایمن بوده و به حفظ صمیمیت و ارتباط بین زوجین کمک می‌کند. با این حال، مادر باردار باید به علائم بدن خود گوش دهد و در صورت تجربه درد، خونریزی یا ناراحتی با پزشک خود مشورت کند. استفاده از موقعیت‌های راحت و حمایت‌کننده برای جلوگیری از فشار روی شکم لازم است. همچنین، حفظ ارتباط صادقانه با شریک زندگی و مشورت با پزشک درباره هرگونه نگرانی اهمیت دارد. گاهی در شرایطی همچون سابقه زایمان زودرس یا مشکلات جفت، متخصص زنان ممکن است توصیه‌های خاصی در این مورد ارائه دهد.

سلامت روان ماه پنجم حاملگی

در ماه پنجم بارداری، تغییرات هورمونی و فیزیکی، منجر به نوسانات خلقی، اضطراب و استرس مادر می‌شوند. مادر باید به خود استراحت کافی بدهد، تکنیک‌های آرامش‌بخشی مانند مدیتیشن و یوگا را تمرین کرده و از حمایت عاطفی همسر، خانواده و دوستان بهره‌مند شود. حفظ ارتباط با پزشک و مشاوره با متخصصان سلامت روان در صورت نیاز، به مدیریت بهتر این دوره کمک خواهد کرد. انجام فعالیت‌های لذت‌بخش و حفظ روال‌های روزانه سالم نیز به بهبود وضعیت روحی منجر می‌شود. ارتباطات اجتماعی و صحبت درباره احساسات و نگرانی‌ها تأثیر مثبتی برای مادر خواهد داشت.

سفر در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، بسیاری از زنان باردار بدون مشکل سفر می‌کنند. با این حال، برنامه‌ریزی دقیق و رعایت چند نکته می‌تواند تجربه سفر را راحت‌تر و ایمن‌تر کند. در صورت سفر با هواپیما، بستن کمربند ایمنی زیر شکم و استفاده از جوراب‌های فشاری توصیه می‌شود. استراحت‌های منظم، نوشیدن آب کافی، امکان انجام حرکات کششی و اجتناب از نشستن طولانی‌مدت به کاهش تورم و خطر لخته‌شدن خون در سفرهای زمینی کمک می‌کند. مشاوره با دکتر زنان قبل از سفر و همراه داشتن مدارک پزشکی ضروری است.

بلند نکردن اجسام سنگین

بلند نکردن اجسام سنگین در ماه پنجم بارداری به جلوگیری از بروز مشکلات جدی کمک می‌کند. بلند کردن اجسام سنگین، فشار زیادی بر عضلات و مفاصل وارد کرده و خطر بروز درد کمر، لگن و حتی سقوط و آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهد. همچنین، احتمال زایمان زودرس ناشی از افزایش فشار خون و ایجاد انقباضات زودرس در رحم وجود دارد.

نپوشیدن لباس‌های تنگ

پوشیدن لباس‌های تنگ، جریان خون را محدود کرده و باعث تورم، درد و ناراحتی در ناحیه شکم، پاها و کمر مادر می‌شوند. همچنین، این لباس‌ها با اعمال فشار بیشتر روی شکم و رحم مادر، به ایجاد ناراحتی‌های گوارشی و حتی مشکلات تنفسی منجر خواهند شد. انتخاب لباس‌های راحت و کشسان، با فراهم کردن فضای کافی برای رشد شکم، به کاهش این مشکلات کمک کرده و احساس راحتی بیشتری برای مادر فراهم می‌آورد. استفاده از لباس‌های بارداری به دلیل تولید با مواد نرم و قابل تنفس و توزیع فشار به‌طور یکنواخت توصیه شده است.

خودداری از حمام و سونا داغ

دمای بالای آب حمام یا محیط سونا، با افزایش دمای بدن مادر، به مشکلاتی مانند گرمازدگی، کاهش فشار خون و کاهش جریان خون به جنین منجر می‌شود. این موارد، خطر بروز ناهنجاری‌های مادرزادی و زایمان زودرس را افزایش می‌دهند. همچنین، دمای بالای آب، باعث افتادن ناگهانی فشار خون و سرگیجه و افزایش خطر سقوط و آسیب‌دیدگی می‌شود.

لیست داروهای ممنوعه ماه پنجم حاملگی

در ماه پنجم بارداری، مصرف برخی داروها می‌تواند خطرات جدی برای جنین ایجاد کند. در ادامه، به داروهای ممنوعه ماه پنجم بارداری اشاره کرده‌ایم:

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی؛ خطر بروز مشکلات قلبی و کلیوی در جنین و کاهش مایع آمنیوتیک در اثر مصرف ایبوپروفن و ناپروکسن
• داروهای ضدتشنج؛ خطر بروز نقص‌های مادرزادی مانند نقص‌های لوله عصبی، مشکلات قلبی و مشکلات رشد شناختی در جنین با مصرف والپروئیک اسید و کاربامازپین
• آنتی‌بیوتیک‌ها؛ تغییر رنگ دائمی دندان‌های جنین، کاهش رشد استخوان‌ها و مشکلات مفصلی و عضلانی در جنین با مصرف تتراسایکیلین‌ها و کینولون‌ها
• داروهای ضدافسردگی؛ افزایش خطر بروز مشکلات تنفسی، قلبی و فشار خون بالا در نوزاد در اثر مصرف مهارکننده‌های بازجذب سروتونین
• ایزوترتینوئین؛ نقص‌های شدید مادرزادی
• وارفارین؛ خونریزی شدید و مشکلات رشد جنین

در بسیاری از موارد، جایگزین‌های ایمن‌تری برای داروهای ممنوعه وجود دارد که در صورت نیاز مادر، دکتر زنان توصیه خواهد کرد.

ترک کردن سیگار و الکل

مصرف سیگار، با کاهش جریان خون و اکسیژن به جنین، خطراتی مانند زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و مشکلات تنفسی افزایش پیدا می‌کند. الکل هم باعث بروز سندرم جنین الکلی و در نتیجه آن ظهور نقص‌های مادرزادی، مشکلات رشد جسمی و ذهنی و مشکلات رفتاری می‌شود. ترک سیگار و الکل در ماه پنجم بارداری، به بهبود سلامت جنین و کاهش خطرات مرتبط کمک خواهد کرد.

دوری از افراد بیمار

سیستم ایمنی زنان باردار در این دوران کمی ضعیف‌تر عمل کرده و آن‌ها مستعد ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها می‌شوند. عفونت‌های ویروسی و باکتریایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر بیماری‌های عفونی، برای مادر و جنین خطرات جدی ایجاد می‌کنند. برخی از این عفونت‌ها، با ایجاد تب بالا در مادر، به رشد جنین آسیب می‌زنند. همچنین، برخی عفونت‌ها منجر به زایمان زودرس یا مشکلات رشد جنین هم می‌شوند.

استراحت کافی

در ماه پنجم بارداری، بدن مادر نیاز به انرژی بیشتری داشته و تغییرات فیزیکی منجر به خستگی او می‌شوند. استراحت کافی به کاهش استرس، بهبود کیفیت خواب و تقویت سیستم ایمنی مادر کمک می‌کند. همچنین، استراحت منظم از مشکلاتی مانند تورم پاها و وریدهای واریسی پیشگیری خواهد کرد. برخورداری از خواب کافی در محیط خواب مناسب به مدت 7 تا 9 ساعت برای مادر لازم است. اجتناب از مصرف کافئین، انجام مدیتیشن و تمرینات تنفسی و استفاده از بالش‌های مخصوص بارداری کیفیت خواب را بهبود می‌دهند.

خودداری از مواجهه با مواد شیمیایی مضر

مواد شیمیایی مانند رنگ‌ها، حلال‌ها، مواد شوینده قوی، حشره‌کش‌ها و محصولات آرایشی با ترکیبات مضر باعث مشکلات جدی مانند نقص‌های مادرزادی، زایمان زودرس و مشکلات تنفسی در جنین می‌شوند. این مواد، از طریق پوست و استنشاق وارد بدن خواهند شد. برای کاهش خطرات، استفاده از تهویه مناسب در فضاهای بسته، محصولات خانگی طبیعی و غیرسمی و استفاده از دستکش و ماسک، در صورت نیاز به مواد شیمیایی، لازم است.

شکل خوابیدن مادر در ماه پنجم بارداری

در ماه پنجم بارداری، تغییرات زیادی در بدن مادر رخ می‌دهد و نحوه خوابیدن او هم تغییر می‌کند. مادران باردار، باید از خوابیدن به پشت پرهیز کرده و هنگام خوابیدن به سمت چپ تمایل داشته باشند. دلیل این توصیه، افزایش جریان خون به جنین و کاهش فشار بر روی رگ‌های خونی اصلی است. در ادامه به مهم‌ترین نکات خوابیدن مادر در ماه پنجم بارداری پرداخته‌ایم:

• خوابیدن به سمت چپ؛ بهبود جریان خون به جنین و کاهش فشار روی رگ‌های خونی اصلی
• استفاده از بالشت‌ها؛ جلوگیری از اعمال فشار به کمر با استفاده از بالشت‌های مخصوص بارداری یا قرار دادن یک بالشت در بین زانوها
• پرهیز از خوابیدن به پشت؛ فشار روی رگ‌های خونی و مشکلاتی مانند کمبود جریان خون به جنین در اثر خوابیدن به پشت در دوران بارداری

توجه به راحتی مادر، مهم‌ترین عامل در انتخاب موقعیت‌های خاص به‌عنوان بهترین حالت خواب برای مادر خواهد بود.

شکل درست نشستن در ماه پنجم حاملگی (بواسیر بارداری)

در ماه پنجم بارداری، تغییرات فیزیکی و افزایش فشار روی نواحی مختلف بدن، به بروز بواسیر بارداری و سایر مشکلات مشابه منجر می‌شود. مهم‌ترین نکات درباره درست نشستن در ماه پنجم بارداری و پیشگیری از ابتلا به مشکلاتی مانند بواسیر بارداری، شامل موارد زیر هستند:

• نشستن به صورت مستقیم؛ کاهش فشار روی رگ‌های خونی با صاف نشستن
• استفاده از صندلی راحت؛ توزیع یکنواخت فشار با استفاده از صندلی‌هایی با پشتی و نشیمنگاه نرم
• تغییر وضعیت نشستن؛ کاهش فشار روی نواحی خاص بدن، با تغییر مداوم وضعیت نشستن
• استفاده از بالشتک؛ کاهش فشار و راحتی بیشتر با استفاده از یک بالشتک نرم یا بالشتک مخصوص بارداری زیر نشیمنگاه
• حفظ وزن سالم؛ کاهش فشار اضافی روی نواحی پایین بدن با استفاده از حفظ وزن در محدوده سالم
• مصرف فیبر کافی؛ مصرف رژیم غذایی با فیبر بالا برای پیشگیری از یبوست
• هیدراته ماندن؛ نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست در اثر نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز

اگر مادر، علائم بواسیر یا ناراحتی‌های دیگری دارید، باید با مطرح کردن با متخصص زنان خود، به درمان به‌موقع بواسیر و سایر مشکلات بپردازد.

خودداری از نشستن و ایستادن ناگهانی

در ماه پنجم بارداری، خودداری از نشستن و ایستادن ناگهانی به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی بدن بسیار مهم است. در این دوران، افزایش حجم خون و تغییر در فشار خون، باعث ایجاد مشکلاتی مانند سرگیجه یا افت فشار خون هنگام تغییر وضعیت ناگهانی می‌شود. برای جلوگیری از این مشکلات، به آرامی از حالت نشسته برخیزید و قبل از ایستادن، مدت کوتاهی در حالت نشسته یا نیمه‌نشسته بمانید تا فشار خون بدن تنظیم شود. همچنین، هنگام نشستن، به تدریج بلند شوید و از حرکات سریع و ناگهانی خودداری کنید. این اقدامات می‌توانند به حفظ تعادل و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی کمک کنند.

شرکت در کلاس‌های آمادگی زایمان

شرکت در کلاس‌های آمادگی زایمان در ماه پنجم بارداری، به مادران برای آمادگی زایمان و دوران پس از زایمان کمک می‌کند. این کلاس‌ها، اطلاعات مفیدی درباره تکنیک‌های تنفس، مدیریت درد و مراحل زایمان ارائه داده و به مادران کمک می‌کنند تا با اعتماد به نفس بیشتری با فرآیند زایمان مواجه شوند. علاوه‌براین، این کلاس‌ها به والدین آموزش می‌دهند که چگونه با تغییرات جسمی و احساسی دوران بارداری کنار بیایند و آن‌ها را از روش‌های مناسب برای مراقبت از نوزاد پس از تولد آگاه می‌سازند. حضور در این کلاس‌ها همچنین فرصتی برای ارتباط با سایر والدین آینده فراهم می‌آورد که می‌تواند به کاهش استرس و افزایش حمایت اجتماعی کمک کند.

مشکلات و بیماری‌های شایع ماه پنجم حاملگی

در ماه پنجم حاملگی، بسیاری از زنان باردار با مشکلات و بیماری‌های خاصی مواجه می‌شوند. بیماری‌های شایع بارداری، شامل موارد زیر هستند:

• درد کمر و لگن؛ اعمال فشار بیشتر روی عضلات یا استخوان‌ها با بزرگ‌تر شدن رحم و تغییرات هورمونی
• سوزش معده؛ افزایش احساس سوزش یا رفلاکس معده، با رشد رحم و فشار به معده
• احتباس آب و ورم؛ احساس ورم در دست‌ها و پاها به دلیل افزایش احتباس مایع
• خستگی و تغییرات خواب؛ خستگی و مشکلات خواب در اثر تغییرات هورمونی و افزایش وزن
• عفونت‌های ادراری؛ علائمی مانند درد هنگام ادرار یا خونریزی در ادرار
• کشیدگی و خارش پوست؛ خارش و کشیدگی در اثر افزایش اندازه شکم و تغییرات پوست
• مشکلات تنفسی؛ سخت شدن تنفس با رشد رحم و افزایش فشار به دیافراگم
• مشکلات گوارشی؛ مانند یبوست و نفخ به دلیل تغییرات هورمونی و رشد رحم
• افسردگی و اضطراب؛ در اثر تغییرات هورمونی و استرس‌های مرتبط با بارداری

مادر باردار باید به تغییرات بدن خود توجه کرده و هرگونه نگرانی یا مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید تا دکتر زنان اقدامات مناسب را انجام دهد.

بی‌خوابی

بی‌خوابی در ماه پنجم بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی، افزایش سایز شکم و نگرانی‌های مربوط به زایمان و دوران پس از آن رخ می‌دهد. این مسائل، دشواری در خوابیدن، بیداری‌های مکرر در طول شب و خواب آشفته را در پی دارند. تغییرات فیزیکی مانند درد کمر، فشار بر روی مثانه و ناراحتی‌های گوارشی هم بر کیفیت خواب تاثیر می‌گذارند. برای مقابله با بی‌خوابی، مادر باردار باید از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن یا یوگا، رعایت روال خواب منظم و ایجاد محیطی راحت برای خواب استفاده کند.

درد رباط

درد رباط در ماه پنجم بارداری، به دلیل کشیدگی زیاد و تغییرات در رباط‌ها، برای حمایت از رحم در حال رشد، به وجود می‌آید. معمولا این درد به صورت تیز یا تیرکشنده در ناحیه پایین شکم و پهلوها احساس می‌شود و با حرکات سریع، تغییر وضعیت یا بلند شدن از حالت نشسته شدیدتر خواهد شد. این درد، بی‌ضرر بوده و با استراحت و تغییرات ملایم در فعالیت‌های روزمره کاهش می‌یابد.

خستگی و تنگی نفس

خستگی و تنگی نفس در ماه پنجم بارداری، به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی بارداری ایجاد می‌شود. در این دوره، افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی، باعث احساس خستگی بیشتر می‌شود، زیرا بدن برای تامین نیازهای رشد جنین و تغییرات متابولیکی، انرژی بیشتری مصرف می‌کند. همچنین، با رشد رحم و فشار به دیافراگم، فضای کمتری برای تنفس عمیق وجود دارد که باعث تنگی نفس می‌شود. این مشکلات معمولاً طبیعی هستند و با استراحت کافی، خواب مناسب و تمرینات تنفسی ملایم علائم تسکین می‌یابند.

سوزش معده

در ماه پنجم بارداری، هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات اسفنکتر مری شده و با بازگشت اسید معده به سمت مری، سوزش معده رخ می‌دهد. همچنین، رشد رحم و فشار آن بر معده، موجب فشردگی و افزایش احتمال برگشت اسید به مری می‌‌شود. برای کاهش این علائم، مصرف وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر، اجتناب از خوردن غذاهای چرب و تند و دراز نکشیدن بلافاصله بعد از غذا ضروری است.

عرق کردن

در ماه پنجم بارداری، افزایش سطح هورمون‌ها به ویژه استروژن و پروژسترون، باعث افزایش دمای بدن و در نتیجه تعریق بیشتر می‌شود. همچنین، افزایش حجم خون در دوران بارداری، به افزایش دما و عرق کردن بیشتر منجر می‌شود. تغییرات در متابولیسم و نیاز به تنظیم دمای بدن هم بر شدت عرق کردن تأثیر می‌گذارد. فرایند عرق کردن، در پاسخ به تغییرات دما، استرس یا حتی فعالیت‌های روزمره افزایش می‌یابد.

بیرون‌زدگی ناف

در ماه پنجم بارداری، با بزرگ‌تر شدن رحم و افزایش حجم جنین، فشار به دیواره شکم و ناحیه ناف افزایش می‌یابد. این فشار، باعث بیرون‌زدگی ناف شده و به‌طور موقت ناف را به سمت بیرون هل می‌دهد. همچنین، تغییرات هورمونی و کشش پوست در دوران بارداری هم به این تغییرات کمک می‌کند. این وضعیت معمولا بی‌خطر است و به طور طبیعی پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد. با این حال، اگر همراه با درد یا مشکلات دیگر باشد، مشاوره با پزشک برای پیشگیری از مشکلات جدی‌تر مانند فتق لازم است.

درد ران و پا

در ماه پنجم بارداری، با بزرگتر شدن رحم و اعمال فشار به عصب‌ها و عضلات اطراف، درد در ناحیه ران و پا احساس می شود. همچنین، تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون باعث کاهش قابلیت انعطاف‌پذیری و کشش عضلات شده که به بروز درد کمک می‌کند. از سوی دیگر، فشار از سمت رحم روی عروق خونی، باعث کاهش جریان خون به پاها و ایجاد احساس درد و سنگینی می‌شود. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش، استراحت کافی و تمرینات ملایم این درد را تسکین خواهد داد.

خارش شکم

خارش شکم در ماه پنجم بارداری، به دلیل کشیدگی پوست و تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. با بزرگ‌تر شدن رحم و افزایش حجم جنین، پوست شکم کشیده شده و باعث خارش شکم خواهد شد. همچنین، تغییرات هورمونی در دوران بارداری به افزایش حساسیت پوست و تحریک‌پذیری آن منجر می‌شود. خارش، به خاطر افزایش نیاز به آب و تغذیه در این دوره، با خشکی پوست همراه خواهد بود. استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده مناسب و لباس‌های نرم و تنفس‌پذیر خارش و خشکی را تسکین می‌دهند.

تورم بیش از حد

تورم بیش از حد در ماه پنجم بارداری، به دلایلی همچون افزایش حجم خون و مایعات بدن رخ می‌دهد. این تورم، به‌ویژه در نواحی مانند پاها، مچ‌ها و دست‌ها شایع بوده و به دلیل فشار رحم بر عروق خونی و کاهش جریان خون به این نواحی رخ می‌دهد. همچنین، تغییرات هورمونی، در احتباس مایعات و تورم نقش دارند. تورم خفیف معمولا در دوران بارداری طبیعی است. اما تورم شدید یا ناگهانی، همراه با درد، سردرد یا مشکلات بینایی، نشانه‌ای از مشکلات جدی مانند پره‌اکلامپسی هستند. مراجعه سریع به پزشک برای ارزیابی وضعیت و جلوگیری از عوارض احتمالی ضروری خواهد بود.

علائم زایمان زودرس

زایمان زودرس در ماه پنجم بارداری، خطرناک بوده و به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارد. علائم زایمان زودرس، در ماه پنجم بارداری، شامل موارد زیر هستند:

• دردهای شکمی یا کمر؛ دردهای مشابه به دردهای قاعدگی، دردهای شکمی یا دردهای شدید در ناحیه کمر
• انقباضات منظم؛ انقباضات رحمی منظم و با فاصله‌های کوتاه
• خروج مایع آمنیوتیک؛ نشت یا خروج مایع شفاف یا زرد رنگ از واژن
• خروج خون یا ترشحات غیرطبیعی؛ خونریزی یا ترشحات غیرطبیعی همراه با خون یا مخاط
• افزایش یا کاهش ناگهانی فعالیت جنین؛ تغییرات در فعالیت جنین، به‌ویژه کاهش ناگهانی حرکت‌های جنین
• احساس فشار در لگن؛ احساس فشار زیاد در ناحیه لگن

زایمان زودرس نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد تا خطرات برای مادر و نوزاد کاهش یابد.

ترشح مهبل

در ماه پنجم بارداری، ترشحات واژن، باید شفاف، سفید، غلیظ و بدون بوی خاصی باشد. افزایش ترشح مهبل به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون به ناحیه تناسلی است. اما اگر ترشحات رنگی، سبز، زرد یا همراه با خون و بوی بد شوند، نشانه‌ای از عفونت بوده که نیاز به بررسی پزشکی دارد.

خونریزی لثه

در ماه پنجم بارداری، خونریزی لثه‌ها ناشی از تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون به ناحیه لثه‌ها است. این تغییرات، لثه‌ها را بیشتر مستعد التهاب و حساسیت می‌کنند. بیماری لثه، مانند ژنژیویت، نیز در این دوره شایع‌تر است و ممکن است با خونریزی، تورم و قرمزی لثه‌ها همراه باشد. مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان می‌تواند به کاهش التهاب و خونریزی کمک کند. در صورت ادامه یا تشدید خونریزی، مراجعه به دندان‌پزشک برای پیشگیری از مشکلات جدی‌تر لازم است.

گرفتگی بینی

در ماه پنجم بارداری، هورمون‌های بارداری، مانند استروژن و پروژسترون، باعث تورم و التهاب بافت‌های بینی و در نتیجه انسداد و احتقان آن می‌شوند. این وضعیت یا همان رینیت بارداری، مشکلاتی در تنفس، خشکی و خونریزی خفیف از بینی ایجاد می‌کند. استفاده از مرطوب‌کننده هوا، استنشاق بخار و شستشوی بینی با محلول نمکی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

درد کمر

در ماه پنجم بارداری، با بزرگ شدن جنین، رحم به جلو فشار می‌آورد و باعث تغییر در وضعیت بدن و افزایش بار روی کمر می‌شود. این تغییرات، روی عضلات و مفاصل کمر فشار وارد می‌کند. همچنین، هورمون‌های بارداری مثل ریلکسین باعث نرم‌تر شدن رباط‌ها و مفاصل می‌شوند که می‌تواند به افزایش درد کمک کند. حفظ وضعیت صحیح بدن، استفاده از تکنیک‌های مناسب برای نشستن و ایستادن و انجام ورزش‌های ملایم در کاهش این دردها مؤثر هستند.

ترک‌خوردگی شکم و ران‌ها

ترک‌خوردگی شکم و ران‌ها در ماه پنجم بارداری، به دلیل افزایش وزن سریع و تغییرات هورمونی‌ست که موجب کشش سریع پوست می‌شود. با رشد جنین و افزایش حجم مایع آمنیوتیک، پوست بدن به ویژه در نواحی شکم، ران‌ها و سینه‌ها تحت فشار قرار می‌گیرد و قادر به انطباق با این تغییرات سریع نیست. این فشار باعث پارگی لایه‌های زیرین پوست و ایجاد خطوطی قرمز، بنفش یا سفید رنگ می‌شود که به آن ترک‌های پوستی می‌گویند.

فراموشی بارداری

فراموشی یا اختلال در حافظه، در ماه پنجم بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی، استرس و خستگی ناشی از بارداری ایجاد می‌شود. هورمون‌های بارداری مانند پروژسترون تأثیرات مستقیمی بر عملکرد مغز داشته و موجب اختلالات موقت در حافظه و تمرکز می‌شوند. علاوه‌بر‌این، تغییرات خواب، نیاز به استراحت، استرس و نگرانی‌های بارداری روی عملکرد شناختی تاثیر می‌گذارند. مدیریت استرس، خواب کافی و استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تمرینات تنفسی به بهبود وضعیت کمک می‌کند.

انقباضات براکستون هیکس

انقباضات براکستون هیکس در ماه پنجم بارداری، انقباضات غیرمنظم و ملایم عضلات رحم هستند که به آماده‌سازی رحم برای زایمان کمک می‌کنند. این انقباضات معمولا در نیمه دوم بارداری آغاز شده و به صورت دردناک یا بدون درد حس می‌شوند. انقباضات براکستون هیکس به صورت متناوب و غیرمنظم به وقوع می‌پیوندند و معمولاً با تغییر موقعیت بدن یا استراحت کاهش می‌یابند. این انقباضات، به دلیل افزایش حجم رحم و فشار روی عضلات رحم رخ می‌دهند و نشان‌دهنده آغاز فرایند زایمان نیستند.

برهم خوردن تعادل بدن

برهم خوردن تعادل بدن در ماه پنجم بارداری به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی‌ست که روی مرکز ثقل بدن تاثیر می‌گذارد. با رشد جنین و افزایش حجم رحم، مرکز ثقل بدن تغییر می‌کند و باعث ایجاد فشار روی عضلات و مفاصل می‌شود. این تغییرات، به افزایش انحنای کمر و تغییر در وضعیت ایستادن و راه رفتن منجر شده که به نوبه خود بر تعادل بدن تاثیر می‌گذارد. همچنین، تاثیر هورمون‌های بارداری مانند ریلکسین بر نرم‌تر شدن مفاصل و رباط‌ها، بر تعادل بدن تأثیر گذاشته و باعث ایجاد احساس بی‌ثباتی می‌شود. حفظ وضعیت صحیح بدن، استفاده از کفش‌های مناسب و انجام تمرینات تقویتی برای عضلات کمر و شکم به بهبود تعادل کمک می‌کند.

تکرر ادرار

در ماه پنجم بارداری، با رشد جنین و افزایش حجم رحم، رحم به مثانه فشار آورده و فضای کمتری برای ذخیره‌سازی ادرار باقی می‌گذارد. در نتیجه، مثانه زودتر پر شده و نیاز به دفع ادرار بیشتر می‌شود. علاوه‌براین، تغییرات هورمونی مانند افزایش سطح هورمون‌های بارداری بر عملکرد کلیه‌ها و مثانه اثر گذاشته و موجب تولید بیشتر ادرار خواهند شد.

زایمان بچه مرده

زایمان بچه مرده در ماه پنجم بارداری، به دلایل مختلف رخ می‌دهد و نیازمند مراقبت‌های پزشکی فوری است. در این مرحله از بارداری، اگر جنین بمیرد، به دلیل رشد ناکافی اعضای حیاتی، زایمان به طور طبیعی یا با القای زایمان انجام می‌شود. علل احتمالی مرگ جنین در این دوره، شامل مشکلات جفتی، ناهنجاری‌های کروموزومی، مشکلات سلامتی مادر (مانند دیابت یا فشار خون بالا)، عفونت‌ها یا مشکلات رشد جنین هستند. این وضعیت، با علائمی همچون کاهش حرکات جنین، خونریزی یا درد شدید همراه خواهد بود.

با دیدن چه علائمی در ماه پنجم بارداری باید سریع به پزشک مراجعه کرد؟

در ماه پنجم بارداری، با ظهور علائم خاصی، مراجعه فوری به پزشک نیاز خواهد بود. شایع‌ترین این علائم، شامل موارد زیر هستند:

• درد شدید یا مداوم شکم؛ نشان‌دهنده مشکلاتی مانند انقباضات زودرس یا مشکلات جفت
• خونریزی؛ علامت مشکلی مانند سقط جنین یا جدا شدن جفت
• کاهش حرکات جنین؛ کاهش ناگهانی حرکات جنین و نیاز به ارزیابی پزشکی
• تب بالا؛ همراه با دیگر علائم مانند سردرد، درد عضلانی یا مشکل در تنفس ناشی از عفونت
• تورم ناگهانی و شدید؛ تورم در دست‌ها، پاها یا صورت ناشی از پره‌اکلامپسی
• سردرد شدید و مداوم؛ سردردهای شدید و مداوم همراه با تغییر در بینایی یا درد در ناحیه شکم
• مشکلات تنفسی؛ هرگونه مشکل در تنفس یا تنگی نفس
• استفراغ شدید یا مداوم؛ عدم توانایی در نگهداری مایعات

در صورت تجربه هر یک از این علائم، بلافاصله مادر باردار باید با پزشک خود تماس بگیرد تا از سلامت خود و جنین اطمینان حاصل کند.

برای مشاوره ماه پنجم بارداری به چه دکتری باید مراجعه کرد؟

برای مشاوره و دریافت راهنمای ماه پنجم بارداری، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کرد. دکتر زنان، آموزش‌های لازم را برای مراقبت از مادر و جنین در دوران بارداری دیده‌ و به مادر در مدیریت وضعیت بارداری کمک خواهد کرد. متخصص زنان، با شناسایی علائم غیرطبیعی ماه پنجم حاملگی، مراقبت‌های لازم را ارائه می‌دهد.

این متخصص با تغییرات بدن در ماه پنجم بارداری همچون افزایش حرکات جنین، افزایش رنگدانه‌های پوستی، بزرگ شدن پستان‌ها و نوسانات خلقی آشنا است. به‌همین‌خاطر، انجام اقدامات لازم در ماه پنجم بارداری مانند سونوگرافی بارداری، شرکت در کلاس‌های آمادگی زایمان، فعالیت بدنی، استراحت کافی و مدیریت استرس را توصیه می‌کند.

در نهایت، اگر نگران تغذیه ماه پنجم بارداری یا بیماری‌های ماه پنجم بارداری هستید، باید با دکتر گوارش نگرانی خود را در میان بگذارید. برای دریافت نوبت آنلاین یا تلفنی از دکتر گوارش، به سایت دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع:

nhs.uk

acog.org

سوالات متداول ماه پنجم بارداری