هنگام گیر کردن غذا در گلو چه باید کرد؟ به‌همراه آموزش روش‌های فوری

گیر کردن غذا در گلو و نای، می‌تواند منجر به انسداد جریان هوا و خفگی شود. در بیشتر موارد، نوشیدن آب یا سرفه کردن به رفع این مشکل کمک می‌کند اما در شرایط بحرانی، آگاهی از روش‌هایی مانند مانور هایملیخ یا مصرف دارو، جان فرد را نجات می‌دهد.

در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، به بررسی تمام راهکارهای اورژانسی برای رفع گیر کردن استخوان در گلو، قرص و غذا می‌پردازیم.

اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتها و در بخش نظرات بنویسید و پاسخ را از کارشناس سلامتی دکتردکتر دریافت کنید.

اقدامات لازم هنگام گیر کردن غذا در گلو

هنگام گیر کردن مواد غذایی در گلو، داشتن سرعت عمل و خونسردی، در کنار شناخت تکنیک‌های اورژانسی رفع انسداد، اهمیت بسیاری دارد. در ادامه، به آموزش و بررسی روش‌های رفع گیر کردن غذا در گلوی شما یا شخص دیگر در شرایط مختلف، می‌پردازیم. 

گیر کردن غذا در گلو همراه با مشکل تنفسی

اگر پس از گیر کردن غذا یا جسم خارجی در گلوی فرد، متوجه شدید که نمی‌تواند نفس بکشد، احتمال انسداد مسیر تنفسی، وجود دارد. بنابراین، فوراً اقدامات زیر را انجام دهید تا انسداد هوا برطرف شده یا با اورژانس (شماره 115) تماس بگیرید.

روش پنج و پنج (Five-and-Five) 

در این روش، باید با کف دست، به پشت فرد و میان کتف‌ها، 5 ضربه محکم بزنید.

روش مانور هایملیخ 

روش مانور هایملیخ (Heimlich maneuver)، یک تکنیک اورژانسی، برای رفع انسداد مجاری تنفسی است. در این روش، با ایجاد فشار ناگهانی روی دیافراگم، هوای داخل ریه‌ها با فشار خارج می‌شود و جسم گیر کرده را به بیرون می‌راند. برای انجام این تکنیک، به تصویر راهنما توجه کنید و اقدامات زیر را انجام دهید: 

1. پشت فرد قرار بگیرید و بازوهایتان را دور کمر او حلقه کنید.
2. او را کمی به سمت جلو خم کنید.
3. یک دست خود را مشت کرده و کمی بالاتر از ناف فرد قرار دهید.
4. با دست دیگر، مچ خود را بگیرید.
5. با قدرت و رو به بالا، به شکم فرد فشار وارد کنید.

این روش، برای رفع علائم گير كردن استخوان مرغ در گلو و دیگر دلایل انسداد هوا، مناسب است. 

نکته مهم! اگر فرد واکنش نشان نمی‌دهد، او را به زمین بخوابانید و در صورت امکان راه هوایی او را با انگشت خود پاک کنید. مراقب باشید قرص یا جسم گیر کرده را بیشتر به سمت پایین فشار ندهید.

اگر غذا در گلو گیر کرد و تنها بودیم، باید چکار  کنیم؟

اگر هنگام گیر کردن غذا در گلو، تنها بودید: 

• محکم سرفه کنید؛ سعی کنید با سرفه‌های قوی، غذا را خارج کنید زیرا سرفه طبیعی‌ترین واکنش بدن برای رفع انسداد تنفسی است. 
• مانور هایملیخ را به‌تنهایی انجام دهید؛ یک دست را مشت کرده و بین ناف و انتهای قفسه سینه (روی قسمت نرم شکم و کمی بالاتر از ناف) قرار دهید سپس با دست دیگر، دست مشت شده خود را بگیرید و محکم، به سمت داخل و بالا فشار دهید.
• از سطح ثابت استفاده کنید؛ اگر نمی‌توانید فشار کافی ایجاد کنید، ناحیه بالایی شکم خود را به لبه یک میز یا صندلی تکیه دهید و به سمت بالا فشار وارد کنید.
• کمک گرفتن از انگشت؛ اگر جسم قابل دسترسی است، آن را به کمک انگشت خارج کنید. البته باید مراقب باشید که جسم را به سمت داخل هل ندهید. 
• تماس با اورژانس؛ اگر روش‌های بالا مؤثر نبودند، با اورژانس تماس بگیرید یا برای دریافت کمک، خود را به جایی برسانید.

اگر چیزی در گلو گیر کرد اما هنوز امکان نفس کشیدن یا صحبت وجود داشت، چکار کنیم؟

امکان نفس کشیدن و صحبت کردن بعد از گیر کردن چیزی در گلو، نشان دهنده انسداد جزئی است. در این شرایط، جسم را بلعیده یا خارج کنید. روش‌های زیر، ساده‌ترین و متداول‌ترین راهکارهای رفع گرفتگی گلو است:

سرفه کردن

محکم سرفه‌ کردن، می‌تواند برای رفع انسداد کافی باشد. در صورتی که غذا یا قرص، خشک باشند و به سطح مخاط بچسبند، سرفه به‌تنهایی کافی نیست.

نوشیدن آب

نوشیدن آب، می‌تواند به مرطوب شدن و حرکت بهتر غذا و قرص در مجاری گوارشی کمک می‌کند و یکی از روش‌های معمول، برای رفع گیر کردن قرص و غذا در گلو است. اگر نوشیدن آب موثر نبود و انسداد باقی ماند، حتماً با اورژانس تماس بگیرید.

هشدار! نوشیدن آب تنها برای انسدادهای جزئی، با امکان نفس کشیدن یا صحبت کردن، توصیه می‌شود. در صورت انسداد کامل، استفاده از آب نه‌تنها بی‌فایده، بلکه خطرناک است. 

نوشیدن نوشابه

آب یا نوشابه‌های گازدار، به‌دلیل داشتن گاز دی‌اکسید کربن، به تجزیه غذا و جابه‌جا کردن آن کمک می‌کنند. همچنین نوشابه‌های غیر رژیمی، به دلیل وجود شکر و خاصیت گازدار بودن، اثربخشی بیشتری در این زمینه دارند. استفاده از نوشابه مانند آب، برای انسدادهای جزئی مناسب است.

طبق ادعای مجله healthline،

تحقیقات معتبر نشان می‌دهند که نوشیدن نوشیدنی گازدار، به رفع گیر کردن غذا در مری کمک می‌کند. پزشکان و کارکنان اورژانس، معمولا از این روش ساده، برای شکستن و جابه‌جا کردن غذا استفاده می‌کنند.

مصرف جوش شیرین یا قرص جوشان

قرص‌های جوشان هنگام حل شدن در مایعات، حباب‌هایی تولید می‌کنند که می‌توانند به تجزیه غذا کمک کرده و آن را جابجا کنند. اگر قرص جوشان ندارید، مقداری جوش‌شیرین (بی‌کربنات سدیم) را با آب مخلوط کنید. 

خوردن غذای نرم

در این شرایط، بلعیدن غذای دیگر می‌تواند ناخوشایند باشد، اما خوردن غذای نرم، می‌تواند به پایین رفتن غذای گیر کرده و کمک کند. بنابراین، تکه‌ای نان را در آب یا شیر فرو ببرید، سپس چند لقمه کوچک از آن بخورید. همچنین یک گزینه مؤثر دیگر، خوردن موز است؛ زیرا موز، غذایی طبیعی و نرم است.

خوردن کره یا روغن

روش‌های رفع انسداد معمولا چندان خوشایند نیستند. در این روش هم خوردن یک قاشق غذاخوری کره می‌تواند باعث لغزندگی گلو و مری شود. با این کار، لایه داخلی مری مرطوب شده و حرکت غذا به سمت معده، آسان‌تر می‌شود.

داروی رفع گیرکردن غذا در گلو

داروهایی که حرکت غذا در گلو و مری را آسان می‌کنند، می‌توانند برای رفع مشکلات جزئی بلع و تسهیل عبور غذا از گلو استفاده شوند. در ادامه با برخی از این داروها آشنا می‌شویم: 

قرص جوشان آلکا سلتزر (Alka Seltzer)

دارویی ضد درد و موثر برای از رفع سردرد و بدن درد است؛ اما به تجزیه غذایی که در گلو گیر کرده کمک می‌کند. 

داروهای درمان نفخ 

منجر به تولید گاز معده می‌شوند. این گاز، فشار داخل مری را افزایش داده و غذا را جابجا می‌کند. قرص زغال فعال و دایمتیکون (سایمتیکون)، برخی از این داروها هستند. 

بعد از گیر کردن قرص در گلو چه کنیم؟

قرص‌ها هم به دلایل مشابهی با غذا، در گلو گیر می‌کند. عواملی مانند خشکی گلو، عدم بلع صحیح یا استفاده از قرص‌های بزرگ و بی‌شکل، باعث گیر کردن قرص در گلو می‌شود. برای رفع گیر کردن قرص در گلو، می‌توان از روش‌های قبل (پنج و پنج، نوشیدن آب یا نوشابه و…) بهره برد.

آیا گیر کردن غذا در گلو خطرناک است؟

گیر کردن جسم در گلو، می‌تواند باعث انسداد کامل راه تنفسی و خفگی شود. اگر گیر کردن و احساس گیر کردن غذا در گلو و مشکلات تنفسی هنگام بلع، ادامه‌دار باشد، احتمال ابتلا به اختلال بلع وجود دارد. 

برای گیر کردن غذا در گلو، باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

زمانی که فرد در حال خفگی است یا علائم زیر را نشان می‌دهد، فورا با اورژانس (شماره 115) تماس بگیرید:

• نمی‌تواند صحبت کند.
• نمی‌تواند نفس بکشد یا تنفس او، با صدا و خس‌خس همراه است. 
• زمانی که هنگام تنفس، صداهایی جیغ مانند تولید می‌کند. 
• به‌شدت سرفه می‌کند.
• رنگ صورت فرد به قرمز یا کبود، تغییر کرده است.
• فرد بی‌هوش شده است. 

همچنین، اگر پس از 24 ساعت از درمان گير كردن غذا در گلو، احساس ناخوشایندی دارید یا این مشکل، همیشه برای شما اتفاق می‌افتد، به متخصص گوارش مراجعه کنید.

برای دریافت نوبت حضوری و آنلاین متخصص مورد نظر خود یا مشاوره پزشکی متنی یا تلفنی، به سایت دکتردکتر مراجعه کنید.

منبع:

healthline.com

سوالات متداول