زمان ماندگاری الکل در بدن کوتاه است. هنگامی که الکل به جریان خون وارد میشود، بدن (کبد) آن را تجزیه می‌کند. در حالت کلی، فرآیند تجزیه و متابولیزه برای جذب و کسب انرژی هنگام مصرف هر نوع نوشیدنی یا غذا در بدن انجام میشود. به‌طور متوسط، بدن انسان نوشیدنی‌های الکلی را در حدود دو ساعت متابولیزه می‌کند؛ اما این موضوع به جنسیت، وزن، قد و متابولیسم بدن در افراد مختلف نیز بستگی دارد.
برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی زمان ماندگاری الکل در بدن اختصاص می‌دهیم.
اگر سوالی داشتید، در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
اثرات الکل چه مدتی در بدن باقی می ماند؟
منابع مدعی‌اند که اثرات نوشیدنی‌های الکلی بین ۶ تا ۷۲ ساعت در بدن باقی می‌مانند. با اینکه الکل با سرعت ثابتی متابولیزه میشود، اما ممکن است برخی افراد اثرات آن را برای مدت طولانی‌تری احساس کنند. زیرا غلظت الکل خون در افراد و موقعیت‌های مختلف متفاوت است. در حالت کلی، غلظت الکل خون به میزان الکل در خون فرد، نسبت به مقدار آب موجود در خون اشاره دارد.
بر اساس مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت americanaddictioncenters،
در حالت کلی، نیمه عمر الکل در بدن بین ۴ تا ۵ ساعت است. اما زمان ماندگاری آن نسبت به شرایط بدنی افراد متفاوت خواهد بود.
عوامل زیادی بر زمان ماندگاری الکل در بدن بستگی دارند که در ادامه بررسی می‌کنیم.
عوامل تاثیرگذار بر مدت زمان ماندگاری الکل در بدن
چند مورد از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مدت زمان ماندگاری الکل در بدن عبارتند از:
- وزن؛ به‌دلیل بالا بودن توانایی متابولیزه کردن الکل در افرادی که وزن بیشتری دارند.
- وضعیت کبد؛ در صورت سالم نبودن کبد، متابولیسم الکل با اختلال مواجه میشود.
- میزان مصرف الکل؛ زمان متابولیسم الکل نسبت به میزان مصرف فرد تغییر می‌کند.
- تغذیه؛ مصرف غذا قبل از نوشیدن الکل در کاهش سرعت جذب و متابولیسم الکل تاثیر دارد.
- سن
- وزن
- جنسیت
- میزان مصرف الکل
- مصرف الکل با معده خالی
- داروهای مصرفی
- عملکرد کبد
- میزان الکل موجود در نوشیدنی
- عملکرد آنزیم‌های تجزیه‌کننده
نکته! بعضی از مطالعات مدعی‌اند که زمان ماندگاری الکل در بدن بانوان بیشتر از آقایان است.
در حالت کلی، شرایط جسمانی و میزان سالم بودن یا نبودن افراد نیز در این خصوص تاثیرگذار است.
بررسی چگونگی متابولیزه‌شدن الکل و مدت زمان آن
بدیهی است که الکل بعد از مصرف وارد سیستم گوارشی میشود؛ اما شکل هضم آن مانند غذاها یا سایر نوشیدنی‌ها نیست. زیرا حدود ۲۰ درصد از الکل به رگ‌های خونی منتقل شده و از آنجا به سمت مغز هدایت میشود. مابقی ۸۰ درصد نیز بعد از عبور از روده کوچک مستقیماً به جریان خون وارد می‌شوند. در مرحله آخر، میزان الکل مصرفی از طریق کبد دفع میشود. هرگونه مشکل یا بیماری کبدی این روند را کند می‌کند.
زمان متابولیسم الکل به حجم مصرفی و غلظت نوشیدنی بستگی دارد. یعنی هرچه میزان مصرف بیشتر باشد، بدن به زمان بیشتری برای متابولیسم آن نیازمند است. بعد از مصرف، الکل موجود در نوشیدنی بین ۶۰ تا ۹۰ دقیقه به اوج سطح خود در خون می‌رسد. بعد از آن فرآیند تجزیه آغاز خواهد شد. در حالت کلی، نیمه عمر الکل بین چهار تا پنج ساعت است. اما حدود ۲۵ ساعت طول میکشد تا بدن تمام اثرات الکل را ازبین ببرد.
چقدر طول میکشد تا اثرات الکل را احساس کنیم؟
در حالت کلی، اثر الکل معمولاً بلافاصله پس از مصرف شروع میشود؛ اما اوج اثر آن در خون به میزان مصرف، نوع نوشیدنی و سرعت متابولیسم بدن فرد بستگی دارد. با‌این‌حال، اثرات اولیه الکل (سرخوشی یا احساس آرامش) بین ۱۰ دقیقه تا نیم ساعت بعد از مصرف آغاز می‌شوند. سایر اثرات آن مانند خواب‌آلودگی بعد از حدود یک ساعت مشخص خواهد شد.
میزان الکل موجود در بدن چگونه اندازه‌گیری میشود؟
میزان الکل موجود در بدن معمولاً با روش اندازه‌گیری الکل خون به اشکال زیر انجام می‌گیرد:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- آزمایش تنفس
- آزمایش بزاق
- آزمایش مو؛ مناسب برای بررسی مصرف مزمن یا اعتیاد به الکل
از بین آزمایش‌های فوق، میزان دقت و تشخیص آزمایش خون بیشتر از سایر آزمایش‌ها است.
آزمایش‌ها تا چه اندازه می‌توانند اثرات الکل را در بدن تشخیص دهند؟
آزمایش‌های تست الکل، میزان الکل خون را از چند ساعت تا چند ماه بعد از مصرف تشخیص می‌دهند. جزئیات و نکات مهم را در جدول زیر آورده‌ایم:
| آزمایش | مدتزمان تشخیص بعد از مصرف | نکات و توضیحات مهم |
| آزمایش تشخیص | بین ۶ تا ۱۲ ساعت | دقیق‌ترین تشخیص بعد از آخرین مصرف |
| آزمایش ادرار | بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت | |
| آزمایش تنفس | تا ۱۲ ساعت | برای بررسی لحظه‌ای |
| آزمایش بزاق | ۱۲ تا ۲۴ ساعت | دقت پایین‌تر از آزمایش خون |
| آزمایش مو | تا ۹۰ روز و بیشتر | مناسب برای مصرف مزمن |
نکته! از بین آزمایش‌های فوق، آزمایش خون از حساسیت و دقت بالاتری برخوردار است.
روش‌های افزایش هوشیاری سریع بعد از مصرف الکل
در حالت کلی، روش‌هایی مانند نوشیدن قهوه یا خوردن غذا مستقیماً نمی‌توانند سرعت دفع الکل را افزایش دهند. با‌این‌حال، به‌کار گیری روش‌های زیر احتمالاً برای کاهش علائم ناخوشایند موثر واقع شوند:
- نوشیدن آب و مایعات طبیعی؛ مانند آب پرتقال، آب هویج، آب لیمو
- ورزش؛ مانند حرکات کششی
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین‌های C, E و آنتی‌اکسیدان؛ مانند پرتقال، لیمو، گریپ‌قروت، خیار، آناناس، هویج و توت
- مصرف منابع غذایی حاوی پروتئین؛ مانند تخم‌مرغ، گوشت، انواع ماهی‌ها
در صورت ابتلای فرد به بیماری‌های کبدی، روند دفع الکل زمان‌بر تر از حالت عادی خواهد بود.
بررسی چند باور نادرست درباره هوشیاری سریع بعد از مصرف الکل
بسیاری از مردم براین باورند که اقداماتی مانند دوش آب سرد، نوشیدن قهوه غلیظ یا مصرف غذاهای چرب، موجب هوشیاری سریع فرد خواهد شد. در حالی که چنین نیست. تنها موردی که الکل را به طور کامل از بدن دفع می‌کند، گذر زمان است. جزئیات را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
دوش آب سرد
دوش آب سرد با اینکه برای بیداری و دفع خواب آلودگی مناسب است، اما تاثیرات الکل را از بین نمی‌برد. در بعضی موارد، شوک بعد از دوش آب سرد حتی ممکن است هوشیاری فعالی فرد را نیز کاهش دهد.
نوشیدن قهوه غلیظ
از آنجایی که مصرف الکل باعث بی‌خوابی میشود، مصرف کافئین به‌عنوان محرک، احساس بیداری بیشتری ایجاد می‌کند. اما این موضوع تاثیری در سرعت متابولیسم الکل نخواهد داشت. حتی می‌توانیم بگوییم که نوشیدن کافئین بعد از الکل احتمالا خطرناک هم باشد. زیرا برخی افراد در حالت مستی فکر می‌کنند بعد از نوشیدن قهوه غلیظ می‌توانند رانندگی کنند؛ درحالیکه این یک باور نادرست است و ممکن است جان فرد را به خطر بیندازد.
نکته! نوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز بعد از الکل بی‌ثاثیر بوده و حتی ممکن است بیشتر از قهوه خطرناک باشند.
مصرف غذاهای چرب
اگر فرد پیش از الکل غذاهای چرب مصرف کرده باشد، سرعت جذب الکل در جریان خون کاهش می‌یابد. اما به یاد داشته باشید که الکل در حدود ۱۰ دقیقه وارد جریان خون میشود. یعنی حتی اگر غذا در کاهش سرعت جذب الکل موثر باشد، الکل خیلی سریع‌تر از این فرآیند وارد جریان خون خواهد شد.
نکته! ترکیب غذاهای چرب و الکل می‌تواند باعث اسهال شود.
استفراغ کردن برای هوشیاری
سرعت ورود الکل به جریان خون بالا بوده و استفراغ بعد از نوشیدن یک جرعه چندان کارساز نیست. با این‌حال، اگر مقدار مصرف الکل بیش از اندازه باشد، حالت تهوع و استفراغ برای تسکین علائم تهوع می‌تواند موثر باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که فرد علائم مشابه مسمومیت الکلی را در خود مشاهده کند، مراجعه به بیمارستان و پزشک ضروری است. این علائم عبارتند از:
- کاهش هوشیاری
- کند شدن تنفس
- تشنج
- سرگیجه شدید
توجه داشته باشید که این علائم، نشانگر مسمومیت جدی بوده و در صورت مصرف بیش از حد الکل بروز می‌کنند. از‌این‌رو، فرد به مداخلات پزشکی و درمان فوری نیاز خواهد داشت. برای کسب آگاهی بیشتر در مورد زمان ماندگاری الکل در بدن، می‌توانید با مراجعه به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر، از بهترین پزشکان و متخصص تغذیه سراسر ایران زمان ویزیت و مشاوره دریافت کنید.
منابع:
Healthline.com
americanaddictioncenters.org
