گریه نوزاد چه دلایلی دارد؟ + 6 راه برای آرام کردن نوزاد

اولین راه ارتباطی کودک تازه متولد شده، گریه نوزاد است. گریه نوزاد، به شما می‌گوید که پوشکش خیس شده یا گرسنه است. درباره مشکلات دیگری مانند گرما یا سرما هم با همین علامت با شما ارتباط برقرار می‌کند. دندان درآوردن یا عوارض واکسن هم می‌توانند علت گریه نوزاد باشند. یبوست یا زخم‌های ناشی از پوشک هم در فهرست دلایل گریه، قرار می‌گیرند. البته در برخی موارد، پای مشکلات جدی‌تری هم به‌میان است. برای مثال، درد شکم یا عفونت باعث گریه می‌شوند. بعد از رسیدگی به عامل گریه مثلاً گرسنگی یا نیاز به تعویض پوشک، دیگر خبری از گریه بچه نوزاد نخواهد بود. البته این را هم بگوییم که برخی از نوزادان بدون دلیل گریه می‌کنند. گریه‌کردن در این رده سنی، آن‌قدرها هم غیرعادی نیست. هر نوزاد به‌طور میانگین، ۱ تا ۵ ساعت در روز گریه می‌کند. بیشتر نوازدان با انجام اصول نحوه آرام کردن نوزاد، بعد از هفته ششم از عمرشان، کمتر گریه می‌کنند.

از شما دعوت می‌کنیم تا در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، با ما همراه باشید زیرا از علل و البته درمان گریه نوزاد، برایتان گفته‌ایم. مطالعه این مقاله، به ۴ دقیقه زمان، نیاز دارد. 

در پایان، اگر پرسشی دارید از ما بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر، به شما پاسخ بدهید.

علت گریه نوزاد چیست؟

گریه بچه‌ها، ناراحت‌کننده است. گاهی‌اوقات هم والدین یا مراقبان آن‌ها را به استیصال و خستگی زیاد می‌رساند. باید بدانید که همیشه راهی برای آرام‌کردن نوزاد وجود دارد. آشنایی با علت گریه نوازد و راه درمان آن، مهم‌ترین بخش نگهداری از بچه‌ها است. گریه بچه‌ها در بیشتر موارد، ناشی از درد یا اضطراب است. نوزادان گریه می‌کنند تا دیگران، از وضعشان باخبر شوند و به آن‌ها رسیدگی کنند. هرچند نمی‌توانیم درد در نوازدان را به‌طور دقیق ثابت کنیم، اما می‌دانیم که برخی از شرایط و وضعیت‌ها، باعث بروز ناراحتی و واکنش آن‌ها به‌‌شکل گریه می‌شوند. 

در ادامه از دلایل محتمل گریه بچه نوازد بیشتر می‌خوانید. 

گریه نوزاد به‌دلیل گرسنگی 

گرسنگی، یکی از رایج‌ترین دلایل گریه‌ نوزاد در روز‌ها و ماه‌های اول بعد از تولد است. هر چقدر که نوزاد کوچک‌تر باشد، احتمال اینکه به خاطر گرسنگی گریه کند هم بیشتر می‌شود. معده‌ نوزاد کوچک است و نمی‌تواند مقدار زیادی ماده‌ غذایی را در خود نگه دارد. بنابراین، با فاصله اندکی از آخرین باری که غذا می‌خورد، باز هم گرسنه می‌شود. اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، حتی پس از مدت کوتاهی از غذاخوردن، باز هم باید شیر بخورد. نوزاد با رفتارش به مادر نشان می‌دهد که سیر شده است. زمانی که به اندازه‌ کافی شیر بنوشد، سینه‌ مادر را رها می‌کند و در آغوش او آرام می‌گیرد. اگر کودک از شیر خشک تغذیه کند، معمولاً تا دو ساعت بعد از آخرین شیرخوردن، به غذا نیاز نخواهد داشت. 

گریه نوزاد به‌دلیل قولنج یا کولیک نوزادی

اگر نوزاد زیاد گریه می‌کند، اما در عین حال سالم به نظر می‌رسد، شاید دچار کولیک نوزاد (colic) یا قولنج نوزادی شده است. در این حالت از شدت گریه سرخ می‌شود و هر تلاشی برای آرام‌کردن او بی‌نتیجه می‌ماند. در چنین وضعیتی، گریه با علامت‌های زیر همراه است:

• مشت‌کردن دست
•  خم و گنبدی‌کردن کمر
• کشیدن زانوها به سمت بالا 

برخی از کارشناسان، این وضعیت را به مشکلات شکمی ربط می‌دهند. برای مثال، آلرژی یا عدم تحمل یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ شیر مادر یا شیر خشک می‌تواند باعث ایجاد این مشکلات شود. گاهی هم دلیل بروز مشکلات به گاز معده، یبوست یا ریفلاکس مربوط می‌شود. اگر احساس می‌کنید که کودک بیش از حد معمول گریه می‌کند، برای بررسی هرگونه مشکل و علت حتماً با پزشک مشورت کنید. کولیک در دو ماهگی به اوج خود می‌‌رسد و معمولاً در حوالی ۳ تا ۴ ماهگی، از بین می‌رود.

گریه نوزاد به‌خاطر نیاز به آغوش 

نوزاد برای تجربه امنیت و راحتی به در آغوش گرفته‌شدن، تماس فیزیکی و حس اطمینان از حضور مادر یا پدر نیاز دارد. پس گاهی دلیل گریه چیزی نیست جز نیاز به آغوش. زمانی که کودک در آغوش پدر یا مادر قرار دارد، تاب‌دادن و آواز خواندن به آرام‌کردن و پرت‌کردن حواس او کمک زیادی می‌کند‌. با این کار، احساس ناامنی از بچه گرفته می‌شود. با وجود وسایلی که به والدین وصل می‌شوند، نگهداری کودک در آغوش ساده‌تر می‌شود. این وسایل که به «آغوشی» معروفند، به نگهداری راحت‌تر نوزاد در بغل، برای مدت طولانی کمک می‌کنند. نوزاد به صدای قلب مادر، گرمای بدن و بوی او برای ایجاد آرامش نیاز دارد.

گریه نوزاد به‌دلیل خستگی و نیاز به استراحت

گاهی اوقات، خوابیدن در هنگام خستگی زیاد برای نوزاد سخت و دشوار است. هرچقدر که سن او کمتر باشد، نشانه‌های خواب نامحسوس‌تر و ناواضح‌تر هستند. معمولاً به چند هفته زمان، برای شناخت دقیق نشانه‌های خستگی در نوزاد نیاز است. از نشانه‌های خواب‌آلودگی نوزاد، باید این موارد را بشناسید:

• نق‌زدن
• بی‌قراری 
• ساکت‌ماندن
• گریه با کوچک‌ترین محرک
• خیره‌شدن به فضای اطراف 

 بعد از غذاخوردن و پیش از خوابیدن، نوزاد را به اتاقی ساکت و بدون سر و صدا ببرید و به او کمک کنید تا خواب راحتی داشته باشد. خستگی، می‌تواند علت بی‌قراری و دست و پا زدن نوزاد باشد. 

گریه نوزاد به‌دلیل احساس گرما یا سرما

برای بررسی میزان گرمی یا سردی نوزاد، می‌توانید کمر، شکم یا گردن او را لمس کنید. هیچ‌وقت برای بررسی دمای بدن نوزاد دست یا پای او را بررسی نکنید، چون این نواحی معمولاً در حالت طبیعی، خنک‌تر از سایر بخش‌های بدن هستند. درجه حرارت اتاق نوزاد را بین ۱۶ تا ۲۰ سانتی‌گراد قرار دهید‌ و همواره دمای اتاق را بررسی کنید. کودک را روی کمر در تخت بگذارید و اجازه ندهید که پتوی زیاد، باعث گرم‌شدن بیش از حد او شود. توجه کنید که کودک نباید لباس زیادی به تن داشته باشد یا در معرض گرما و حرارت بیش ازحد قرار بگیرد. از ملحفه‌های کتان و تماماً نخ برای رختخواب نوزاد استفاده کنید. اگر شکم نوزاد بیش از اندازه داغ است، پتو را کنار بزنید یا یک لایه از لباس او کم کنید. اگر شکم نوزاد سرد است، یک لایه به لباس‌های او اضافه کنید. تنظیم دما در راحتی کودک اهمیت زیادی دارد.

گریه نوزاد به‌دلیل نیاز به تعویض پوشک

اگر کودک خود را خیس کرده باشد، اعتراض و احساس ناراحتی خود را با گریه نشان خواهد داد. گروهی دیگر از نوزادان، فقط زمانی به خیس‌بودن پوشک واکنش نشان می‌دهند، که پوستشان دچار تحریک بیش از حد شود. اگر نوزاد علاقه‌ای به تعویض پوشک ندارد، احتمالاً به دلیل این است که دوست ندارد، در تماس با هوای سرد قرار بگیرد. بعد از یک تا دو هفته، والدین در تعویض پوشک حرفه‌ای می‌شوند و این کار را با سرعت بیش‌تری انجام خواهند داد.

گریه نوزاد به‌خاطر احساس ناراحتی 

اگر نوزاد مشکلی جدی داشته باشد، به شیوه و با تن صدای متفاوتی نسبت به همیشه گریه می‌کند. چنین گریه‌ای مداوم و با فرکانسی بالا است. دندان درآوردن یکی از دلایل ناراحتی نوزاد است. معمولاً بچه‌ها یک هفته قبل از درآمدن اولین دندان، بی‌قراری شدیدی دارند و زیاد گریه می‌کنند. ملاقات با پزشک می‌تواند خیالتان را بابت مشکلات جدی‌تر در کودک آسوده کند، به‌ویژه، زمانی که گریه با تب همراه باشد، حتما باید نوزاد را به متخصص اطفال شهرتان نشان دهید. با مراجعه به دکتر کودکان ، از علت گریه نوزاد باخبر می‌شوید. در صورت وجود موارد زیر، هر چه سریع‌تر با پزشک تماس بگیرید؛ گریه همراه با تب و علائم دیگر خطرناک است:

• اگر نوزاد کم‌تر از ۳ ماهه مدام گریه می‌کند و در عین حال، ۳۸ درجه (و بالاتر) تب دارد.
• اگر نوزاد بین ۳ تا ۶ ماهه مدام گریه می‌کند و در عین حال، ۳۹ درجه (و بالاتر) تب دارد.
• استفراغ، اسهال یا یبوست رخ داده است.

اگر تنفس کودک در حین گریه‌کردن، با مشکل مواجه شود و به‌خوبی نفس نکشد، باید سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید یا از مرکز فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید. گریه غیرقابل کنترل هم نیاز به کمک حرفه‌ای متخصصان دارد. گریه با علائم دیگر را جدی بگیرید و سریع با کمک حرفه‌ای به کودک کمک کنید.

علت گریه نوزاد تازه متولدشده چیست؟

با خروج نوزاد از شکم مادر، تفاوت دمای دو فضا را احساس می‌کند. هوای بیرون خنک‌تر از فضایی است که بچه در آن قرار داشته است. این وضعیت، باعث می‌شود که بچه‌ها واکنشی سریع نشان بدهند. این واکنش هم چیزی نیست جز، گریه‌ای بلند. البته گریه‌کردن نوزاد بعد از تولد وابسته به شیوه زایمان و سرعت سازگاری او با محیط خارج از رحم است. بیشتر نوزادان در عرض چند ثانیه پس از تولد نفس می‌کشند و گریه می‌کنند. 

علت گریه شدید نوزاد چیست؟

دلایل و علت بی‌قراری و گریه شدید نوزاد پرشمارند. برای مثال، این موارد می‌توانند باعث بروز واکنش‌های شدید نوزاد از جمله گریه‌های طولانی و با صدای بلند شوند:

• کولیک
• گاز و نفخ
• ریفلاکس معده
• بیماری یا عفونت
• مشکلات پوستی
• درد ناشی از واکسن
• درد ناشی از یبوست
• آلرژی یا حساسیت غذایی 

در صورت گریه شدید و مداوم نوزاد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود. با آگاهی از اینکه تخصص اطفال چیست، در زمان بروز مشکلات این‌چنینی به دکتر کودکان مراجعه کنید. این متخصص با بررسی وضعیت کودک شما و نشانه‌های او، بهترین راه درمانی را پیشنهاد می‌دهد.

دلیل گریه نوزاد در شب چیست؟

شایع‌ترین دلیل گریه نوزادان در شب، گرسنگی یا نیاز به تعویض پوشک است. دلایل دیگری هم باعث بروز چنین واکنشی می‌شوند. برای مثال، اگر بچه در مراحل دندان‌درآوردن است، احتمالاً آزردگی‌هایی را در ناحیه لثه احساس می‌کند. این ناراحتی‌ها، باعث بروز درد و واکنش‌هایی مانند گریه‌کردن در شب می‌شوند. با بزرگ‌ترشدن نوزاد، مشکلات و چالش‌های دیگری مانند اضطراب جداشدن از مادر هم می‌تواند موجب گریه او شود.

علت گریه زیاد نوزاد چیست؟

اگر نوزادی به‌شدت گریه می‌کند، شاید دچار یکی از این وضعیت‌ها است:

• ناراحتی یا تحریک ناشی از پوشک خیس یا کثیف
• گاز زیاد معده و روده یا احساس سرما
• گرسنگی یا تشنگی
• بیماری عفونی

در واقع، زمانی که هریک از علل گریه معمولی، بسیار شدیدتر رخ بدهند، نوزاد هم بیشتر گریه می‌کند. برای مثال، اگر پوشک خیلی کثیف باشد و پوست بچه را آزار بدهد، شدیدتر از همیشه گریه می‌کند. دچاربودن به برخی بیمار‌ی‌ها و عفونت‌ها هم می‌تواند دلیل گریه زیاد و شدید باشد.

علت گریه ناگهانی نوزاد چیست؟

گریه ناگهانی و شدید نوزادان به‌واسطه عامل آزاردهنده‌ای رخ می‌دهد که به‌طور ناگهانی بروز می‌کند. برای مثال، اگر یک‌دفعه، نوزاد از مادرش جدا شود، به‌طور ناگهانی شروع به گریه می‌کند. صداهای بلندی که یک‌باره در محیط ایجاد می‌شوند، هم باعث وحشت نوزاد خواهند شد. تغییر نور ناگهانی یا حرکت‌دادن سریع بچه هم موجب می‌شود که دچار ترس یا شوک شود و یک‌باره گریه کند. در مواجهه با نوزاد، باید نهایت آرامش و ملایمت را به‌خرج بدهید. از بلندکردن سریع و یک‌دفعه او بپرهیزید و نگذارید که شوکی گریه‌آور به او وارد شود.

چه زمانی گریه نوزاد خطرناک است؟

اگر گریه نوزاد با علائمی مانند تب همراه باشد، حتماً باید اوضاع را سریع‌تر پیگیری کنید. در شرایط زیر هم امکان دارد که گریه‌کردن خطرناک باشد و عوارض ناخوشایندی به‌وجود بیاورد:

• تغییر در نفس‌کشیدن
• ایجاد بثورات یا تغییرات پوستی
• استفراغ‌کردن نوزاد

در ضمن، اگر الگوی گریه‌کردن نوزاد با همیشه متفاوت باشد، باید بدانید که پای مشکلی جدید به‌میان است. در نتیجه، شاید مشکلی جدی برایش پیش آمده و باید علت را با مراجعه به مخصص جویا شوید. 

چگونه گریه نوزاد را آرام کنیم؟

با گذشت زمان و شناخت بیشتر نوزاد، امکان رسیدگی به او و آگاهی از خواسته‌هایش هم بیشتر می‌شود. کم‌کم، مراقبان و والدین نوزاد متوجه نکاتی می‌شوند که او را به گریه می‌اندازد. نحوه آرام‌ کردن و تسکین گریه هم برایشان ساده‌تر می‌شود. بنا به علت گریه نوزاد، باید از روش‌های مختلفی برای آرام‌کردن او استفاده شود. این را هم در نظر بگیرید که هر نوزاد ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارد. بااین‌حال، در ادامه از روش‌هایی می‌خوانید که به آرام‌کردن بیشتر نوزادان کمک می‌کنند.

صدای ثابتی پخش کنید

زمانی که نوزاد در رحم مادر قرار دارد، صدای ضربان قلب او را می‌شنود. بعد از تولد هم از در آغوش مادربودن لذت می‌برد. ضربان قلب مادر برای نوزاد بسیار آشنا است. صداهای تکرارشونده مانند صدای جاروبرقی، ماشین لباسشویی یا حتی سشوار، مشابه صداهایی هستند که نوزاد در هنگام قرارداشتن در شکم مادر شنیده است. این صداها به آرام‌شدن کودک، کمک می‌کنند. برخی از اپلیکیشن‌ها یا اسباب‌بازی‌ها، صداهای آرامی مانند صدای باران یا صدای اقیانوس تولید می‌کنند. این صداها، هم در خواباندن و هم در آرام‌کردن بچه‌ها، اثر مثبت دارند.

نوزاد را بچرخانید و تاب بدهید

بیشتر نوزادان به تاب داده‌شدن در آغوش والدین علاقه دارند، به این منظور می‌توانید:

• کودک را در میان بازوان قرار بدهید و به آرامی قدم بردارید.
• از صندلی‌های راحتی گهواره‌ای استفاده کنید.
• کودک را در گهواره بگذارید.

متخصصان در سازمان بهداشت ملی انگلستان (NHS) می‌گویند:

 هرگز نباید کودک خود را شدیداً تکان دهید. تکان‌دادن شدید سر نوزاد می‌تواند باعث آسیب مغزی شود.

قراردادن کودک در ماشین در حال حرکت یا پیاد‌روی با نوزاد در کالسکه هم تا حدود زیادی مفید خواهد بود.

شکم نوزاد را مالش و ماساژ بدهید

با استفاده از روغن‌های ماساژ بدون بو یا کرم‌های مخصوص کودکان، به آرامی پشت یا کمر نوزاد را در جهت عقربه‌های ساعت مالش دهید. ماساژ شکم نوزاد، به گوارش مواد غذایی کمک می‌کند. از طرفی دیگر، تماس دست والدین با بدن کودک باعث احساس راحتی و آسایش در او خواهد شد. اگر به صورت مرتب این کار انجام شود، نوزاد کمتر بی‌قراری و گریه خواهد کرد. چنانچه نوزاد در حین ماساژدادن گریه می‌کند، یعنی دوست ندارد این کار ادامه پیدا کند. در عوض، دوست دارد که در آغوش گرفته شود. 

حالت غذادادن را عوض کنید

برخی از نوزادان در حال غذاخوردن و بعد از آن، گریه می‌کنند. در این حالت، بهتر است که موقعیت قرارگیری نوزاد در بغل یا گهواره را تغییر دهید و به این ترتیب، از گریه‌کردن و حالت بی قراری او کم کنید. برای انتخاب بهترین روش شیردادن و وضعیت قرارگیری نوزاد، از پزشک خود راهنمایی بخواهید. اگر شیردهی با شیر مادر یا شیر خشک باعث ایجاد بادهای دردناک در کودک می‌شود، بهتر است که نوزاد را در سطحی بالاتر قرار بدهید و به او شیر بدهید. بعد از اینکه کودک شیر خورد، او را روی شانه‌ خود قرار بدهید و به‌آرامی به پشت او ضربه بزنید. این کار به گرفتن آروغ نوزاد کمک می‌کند و در نهایت، آرام خواهد شد. اگر نوزاد بلافاصله بعد از غذاخوردن همچنان گریه می‌کند، شاید هنوز سیر نشده است. در این حالت، پستان دیگر خود را درون دهانش قرار دهید یا شیر خشک بیشتری برای او آماده کنید.

اجازه دهید که چیزی را بمکد

برای برخی از نوزادان، عمل مکیدن حس بسیار خوبی را ایجاد می‌کند. اگر کودک از شیر مادر تغذیه می‌کند، به او اجازه دهید که حتی بعد از تمام‌شدن شیر به مکیدن سینه ادامه دهد. در غیر این صورت، مکیدن نوک انگشتان تمیز هم تا حدود زیادی مفید خواهد بود. با این اقدام ساده، به ایجاد آرامش در کودک کمک می‌کنید و مانع از گریه‌کردن او می‌شوید. 

از حمام گرم استفاده کنید

حمام خوب تا حد زیادی به آرامش بچه کمک می‌کند. قبل از قراردادن نوزاد در وان، دمای آب را بررسی کنید. آب باید بین ۳۷ تا ۳۸ سانتی گراد حرارت داشته باشد. اگر دماسنج برای بررسی میزان درجه حرارت آب ندارید، آرنج خود را درون آن قرار دهید. نباید احساس سرما یا گرمای بیشتر از حد داشته باشید. توجه کنید که حمام برای برخی از نوزادان باعث گریه بیشتر می‌شود‌. این دسته از بچه‌ها از آب خوششان نمی‌آید. پس دور حمام طولانی را برای آن‌ها خط بکشید. کم‌کم متوجه علایق نوزاد خود می‌شوید.

چه زمان باید برای گریه نوزاد به دکتر مراجعه کنید؟

برای درمان، باید علت گریه نوزاد ۵۰ روزه یا هر سن دیگری را به‌دقت زیر نظر بگیرید. اگر هریک از این علائم را در نوزاد می‌بینید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• گریه بی‌وقفه که بیش از دو ساعت طول می‌کشد.
• نوزاد با لمس یا در آغوش‌گرفتن گریه می‌کند.
• با حرکت‌دادن نوزاد، شروع به گریه می‌‌کند.

تشنگی، خستگی یا دندان‌ درآوردن از دلایل گریه‌اند، اما گاهی‌اوقات هم پای مشکلات جدی‌تری به‌میان است. پس نشانه‌ها را جدی بگیرید. نوازش‌شدن یا صحبت با لحنی آرام در موارد معمولی، کارساز است. گاهی اوقات، با تکان‌دادن یا رسیدگی به نیازهای اساسی بچه مانند تعویض پوشک می‌توانید گریه نوزاد را مدیریت کنید. اما اگر فکر می‌کنید که بیماری یا مشکلی جدی وجود دارد، به پزشک مراجعه کنید. اگر در تهران ساکن هستید، بیش از 275 دکتر کودکان تهران فعال هستند که می‌توانید از آن‌ها، نوبت ویزیت حضوری و غیرحضوری بگیرید.

برای وقت‌گرفتن از بهترین پزشکان و رسیدگی به علت گریه نوزاد، به‌طور اینترنتی به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در آنجا، نظرات کاربران دیگر را بخوانید و برای درمان گریه نوزاد، از بهترین‌ها نوبت بگیرید. 

منابع:

nct.org.uk

myhealth.alberta.ca

سوالات متداول گریه نوزاد